Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Monika Miller-Młyńska (spr.)
Sędziowie:	SSO Aleksandra Mitros SSR del. Elżbieta Góralska
Protokolant:	sekr.sądowy Agnieszka Furtak Kozłowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 kwietnia 2015 roku w S.

sprawy z powództwa A. Ł. (1)

przeciwko (...) w P.

o odszkodowanie, wynagrodzenie, sprostowanie świadectwa pracy

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę A. Ł. (1) od wyroku Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim IV Wydziału Pracy z dnia 11 grudnia 2014 roku sygn. akt IV P 111/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I i II w ten sposób, że zasądza od pozwanego (...) w P. na rzecz powódki A. Ł. (1) kwotę 12 752, 27 zł ( dwunastu tysięcy siedmiuset pięćdziesięciu dwóch złotych dwudziestu siedmiu groszy) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 4 grudnia 2013 roku, oddala powództwo w pozostałym zakresie i znosi koszty procesu pomiędzy powódką a pozwanym (...) w P.;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Powódka A. Ł. (1) w pozwie złożonym w dniu 28.05.2013 r. i skierowanym przeciwko Gminie P. wniosła o zasądzenie odszkodowania w wysokości 12752,27 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21.05.2013 r. do dnia zapłaty z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy, zasądzenie kwoty 12752,27 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21.05.2013 r. do dnia zapłaty z tytułu wynagrodzenia za okres 3 miesięcznego okresu wypowiedzenia, sprostowanie świadectwa pracy poprzez zmianę trybu rozwiązania stosunku pracy i wyeliminowanie podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana Gmina P. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 19.11.2013 r. wezwano do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) w P.. D. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy w S. oddalił powództwo oraz przyznał każdemu z pozwanych - Gminie P. i (...) w P. - od powódki A. Ł. (1) kwotę po 60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

A. Ł. (1) była zatrudniona w Urzędzie Miejskim w P. w okresie od 08.10.2007 r. do 30.06.2008 r. na stanowisku młodszego referenta. W dniu 01.07.2008 r. powódka i Gmina P. zawarli kontrakt menadżerski, na podstawie którego powódka zatrudniona została na stanowisku menadżera pełniącego funkcję dyrektora (...) w P.; była odpowiedzialna za samodzielne bieżące zarządzanie działalnością (...). Z dniem 28.02.2010r. strony rozwiązały kontrakt za porozumieniem stron. W dniu 17.02.2010 r. pomiędzy Urzędem Miejskim w P. reprezentowanym przez burmistrza a powódką zawarta została umowa o pracę, na podstawie której zatrudniono powódkę na stanowisku dyrektora (...) na okres od 01.03.2010 r. do 31.12.2010 r. Kolejną umowę zawarto w dniu 31.12.2010 r. na czas określony od 01.01.2011 r. do 31.12.2011 r. Pismem z 03.08.2011 r. powódka zwróciła się do burmistrza o rozwiązanie umowy za porozumieniem stron i powołanie jej na stanowisko dyrektora (...) z dniem 05.08.2011 r. na czas nieokreślony. W dniu 04.08.2011 r. powódka i burmistrz rozwiązali umowę o pracę zawartą 31.12.2010 r. za porozumieniem stron z dniem 04.08.2011 r. W świadectwie pracy z okresu zatrudnienia od 01.03.2010 r. do 04.08.2011 r. wskazano, że powódka była zatrudniona w Urzędzie Miejskim w P..

Zarządzeniem z 04.08.2011 r. Burmistrz powołał powódkę na stanowisko dyrektora (...) w P. na czas nieokreślony.

(...)jest współorganizatorem corocznych „(...)”. Harmonogram przygotowań tej imprezy w 2013 r., która miała się odbyć w dniach 20-23.06.2013 r. przygotowała sekretarz Gminy P.. Raz w tygodniu lub raz na dwa tygodnie odbywały się spotkania w związku z organizacją imprezy i w celu wypracowaniu wspólnej koncepcji programu. W spotkaniach uczestniczyła powódka, dyrektor Ośrodka Sportu i Rekreacji, asystent burmistrza, sekretarz Gminy, pracownicy Wydziału (...)Urzędu Miejskiego. Były rozbieżności między programem imprezy proponowanym przed (...)a programem jaki proponowała sekretarz Gminy i pracownicy Wydziału Promocji Urzędu Miejskiego. W kwietniu 2013 r. uzgodniono ostateczny program imprezy.

Powódka zleciła podległemu pracownikowi, J. P., zajęcie się przygotowaniem tej imprezy. Wysłał on zaproszenia do zespołów, do których załączono kartę zgłoszenia. Był też wysłany wniosek do firmy medycznej o zabezpieczenie medyczne imprezy. Były zamówione i opłacone plakaty. Powódka wydała polecenie księgowej aby opłaciła wynajęcie pasa drogowego na imprezę i ubezpieczenie. Na polecenie powódki przygotowywane były też pamiątki z imprezy. W dniu 21.05.2013 r. wpłynęło do Burmistrza P.pismo z (...)podpisane przez M. B.o zezwolenie na organizację imprezy (...) (...) (...).

Pismem z 14.05.2013 r. powódka zwróciła się do Burmistrza P.o spotkanie w celu „wypracowania wspólnego stanowiska w sprawie finansowych możliwości organizacji (...)”. Wskazała, że (...)nie jest w stanie sfinansować tego przedsięwzięcia. W dniu 20.05.2013 r. odbyło się spotkanie, w którym uczestniczyła powódka, zastępca burmistrza, skarbnik gminy, sekretarz g, pracownik (...). Powódka w trakcie spotkania poinformowała, że zorganizowanie „(...)” może być zagrożone z powodu braku środków. Postanowiono, że powódka w dniu następnym przedstawi kosztorys tej imprezy. W dniu następnym powódka wystąpiła o udzielenie urlopu na żądanie. Urlopu jej nie udzielono.

„,(...)” nie odbyły się w 2013 r. — zostały odwołane przez burmistrza P.z powodu pożaru jaki miał miejsce na terenie Gminy P..

W ostatnich latach wzrosły koszty działalności (...), w związku z kosztami utrzymania nowej sali widowiskowo- kinowej. Przychody nie pokrywały kosztów utrzymani sali. W dniu 07.03.2013 r. (...)otrzymał przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 41030,60 zł na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz tytułu zaległości w opłatach za dostarczoną energię cieplną i eksploatację instalacji centralnego ogrzewania oraz z tytułu odsetek. Dyrektor (...)poinformowała Burmistrza P.o wezwaniu do zapłaty i że nie jest w stanie należności uregulować. Wniosła o zwiększenie budżetu dla (...). W odpowiedzi burmistrz wskazał, że nie ma możliwości zwiększenia dotacji dla (...). W dniu 28.03.2013 r. (...)reprezentowany przez powódkę zawarł porozumienie z G. P., w którym zobowiązał się do zapłaty zaległości w sześciu ratach, płatnych co miesiąc począwszy od kwietnia 2013 r.; pierwsze pięć rat ustalono na kwoty po 6661 zł, ostatnią na 6659,67 zł. W związku z porozumieniem z G., (...)otrzymał od Gminy 19.000 zł dotacji.

W okresie od 02.01.2012 r. do 03.03.2016 r. powódka jako wynajmujący zawierała ze Spółką Cywilną (...) umowy, na podstawie których wynajmowała tej spółce pomieszczenia na potrzeby nagrania programu telewizyjnego. Wskazywano w umowach, że wynajęcie pomieszczenia następuje na czas określony i dotyczy godzin wynajęcia. Powódka zapisywała w swoim kalendarzu datę, godzinę rezerwacji sali i jaki sprzęt będzie najemcy potrzebny. Na podstawie tych zapisów była wystawiana faktura. Spółka (...) korzystała z pomieszczeń przez kilka godzin raz, dwa razy w miesiącu lub na dwa miesiące - na czas potrzebny do nagrania programu dla telewizji lokalnej.

Umowy zawierane przez (...) były odnotowywane w zeszycie, ale dotyczyło to tylko „większych umów” a „mniej ważne” były przechowywane w sekretariacie i nie były wpisywane do zeszytu.

Pismem z 09.01.2013 r. powódka zwróciła się do Burmistrza P. o zgodę na odpłatne wynajmowanie pomieszczeń w (...).

Pismem z 14.03.2013 r. Burmistrz P. wezwał (...) do skorygowania deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2013 w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma. W piśmie wskazano, że podczas czynności sprawdzających stwierdzono błędy i braki formalne w złożonej dnia 31.01.2013 r. deklaracji na podatek od nieruchomości- brak jest nr NIP, nie złożono załączników zawierających dane o nieruchomościach, błędnie wskazany jest rok, nie załączono upoważnienia dla osoby, która deklarację podpisała.

Pismem z 27.03.2013 r. powódka poinformowała Burmistrza P., że w deklaracji na podatek od nieruchomości za 2013 r. nie wykazano powierzchni w metrach kwadratowych jakie są wynajmowane, ponieważ zwrócono się o opinię prawną. Opinia została sporządzona w dniu 08.04.2013 r.

W dniu 27.03.2013 r. Burmistrz P.wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia zobowiązania podatkowego od nieruchomości za 2013 r. W uzasadnieniu postanowienia o wszczęciu wskazano, że (...)złożył dnia 31.01.2013 r. deklarację „zerową” na podatek od nieruchomości za 2013 r. na podstawie uchwały nr (...)Rady Miejskiej w P.w sprawie zwolnień w podatku od nieruchomości. (...)zawarł umowy najmu pomieszczeń na prowadzenie działalności gospodarczej przez podmioty zewnętrzne, na co nie złożono korekt deklaracji na podatek od nieruchomości, mimo iż zwolnienie nie dotyczy budynków i gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Korekta deklaracji podatkowej została złożona.

W 2012 r. powódka na piśmie wystąpiła do burmistrza P. o zdyscyplinowanie kierownika Wydziału (...) i (...) Urzędu Miejskiego w P. W. K.. W związku z tym pismem zorganizowano spotkanie, w którym uczestniczył burmistrz, zastępca burmistrza, powódka, W. K.. W. K. potwierdził część zarzutów do niego kierowanych i wytłumaczył swoje zachowanie.

Pismem z 15.05.2013 r. powódka złożyła skargę do Przewodniczącego Rady Miejskiej w P. na bezczynność burmistrza P., który pomimo złożonej przez powódkę skargi w dniu 05.06.2012 r. na zachowanie kierownika wydziału Urzędu Miejskiego w P. do chwili obecnej nie zawiadomił powódki o sposobie załatwienia skargi, czym naruszył dyspozycję art. 237 i 238 k.p.a. Rada Miejska w P. uznała skargę za zasadną.

Burmistrz P. pismem z 22.07.2013 r. poinformował powódkę, że sprawa, o której traktuje jej pismo została zakończona i przeprosił za nieudzielenie w formie pisemnej stosownej odpowiedzi w wymaganym terminie.

Od 01.01.2005 r. obowiązywał w (...). W par. 12 Regulaminu wskazano, że w ramach posiadanych środków w (...) tworzy się fundusz nagród w wysokości do 3 % od wynagrodzeń osobowych. Zasady nabywania prawa oraz ustalania wysokości nagrody określa regulamin stanowiący załącznik nr 3. W załączniku nr 3 - Regulaminie nabywania prawa oraz ustalania wysokości nagrody wskazano m.in., że nagroda jest przyznawana z okazji Inauguracji Roku (...). Nagrodę dla pracowników przyznaje dyrektor. Nagrodę dla dyrektora przyznaje Burmistrz P.. Nagroda stanowi 3% sumy wynagrodzenia zasadniczego otrzymywanego przez cały rok.

Powódka zarządzeniem nr 2/03/20 12 z 31.03.2012 r. uchyliła powyższy regulamin i wprowadziła od dnia 15.04.2012 r. nowy regulamin wynagradzania. W par. 15 nowego Regulaminu wskazano, że w ramach posiadanych środków w (...) tworzy się fundusz nagród w wysokości 5% sumy wynagrodzenia rocznego liczonego od wynagrodzeń zasadniczych. Zasady nabywania prawa oraz ustalania wysokości nagrody rocznej określa regulamin stanowiący załącznik nr 3. W załączniku tym wskazano, że nagroda jest przyznawana z okazji Inauguracji Roku Kulturalnego pracownikom (...) zatrudnionym na umowę o pracę. Nagrodę przyznaje dyrektor. Ustała się ją w wysokości 5% sumy wynagrodzenia zasadniczego otrzymanego przez 12 miesięcy obejmujących okres od 01 października roku poprzedniego do 30 września roku bieżącego.

Zarządzeniem z 27.07.2009 r. Burmistrz P. ustalił szczegółowe zasady i tryb przyznawania nagrody rocznej dyrektorom instytucji kultury w P., dla których Gmina P. jest organem założycielskim. Wskazano, że nagrodę dyrektorom instytucji kultury w P. przyznaje Burmistrz P..

Powódka wydała polecenie księgowej w 2011 r. i 2012 r. aby wypłaciła nagrodę z tytułu inauguracji roku kulturalnego. Powódka otrzymała tę nagrodę w 2011 w kwocie 949,18 zł. brutto i w 2012 r. w kwocie 1541,04 zł. brutto.

W okresie od 19.11.2012 r. do 31.12.2012 r. odbyła się kontrola w (...). Zakończyła się pod koniec grudnia a protokół z niej był sporządzony w pierwszych tygodniach stycznia 2013 r. Ujawniono w jej trakcie, że na zawierane przez (...) umowy wynajmu pomieszczeń nie ma zgody burmistrza P. oraz, że powódka w październiku 2011 r. otrzymała nagrodę w wysokości 949,18 zł. a w październiku 2012 r. nagrodę w wysokości 1541,04 zł. Wskazano też w protokole, że powódka nie jest objęta obowiązującymi w (...) postanowieniami Regulaminu wynagradzania.

W dniu 14 i 15.03.2013 r. odbyła się na polecenie Burmistrza P. kontrola w (...) w zakresie prawidłowości rozliczeń (...) z firmą (...). W trakcie kontroli ustalono, że umowy z firmą (...) zawierane przez powódkę nie były poprzedzane uzyskaniem zgody od użyczającego na ich zawarcie. Nie była prowadzona ewidencja wynajmu. Powódka przekazała kontrolującym, że w swoim kalendarzu zapisuje przypadki tego wynajmu.

Powódka do ustaleń kontroli wniosła uwagi, na które pismem z 03.04.2013 r. odpowiedział Burmistrz i wskazał powódce m.in. aby wynajmować pomieszczenia (...) na cele niezwiązane z realizacją działalności statutowej po uzyskaniu zgody użyczającego, urządzić ewidencję zawierającą datę i czas korzystania z poszczególnych pomieszczeń (...).

W okresie od 29.04.2013 r. do 20.05.2013 r. odbył się w (...) audyt w zakresie realizacji zadań z zakresu organizacji działalności kulturalnej prowadzonej przez Urząd Miejski w P..

Zarządzeniem z 21.05.2013 r. Burmistrz odwołał powódkę z dniem 21.05.2013 r. ze stanowiska dyrektora (...). Odwołanie było równoznaczne z rozwiązaniem stosunku pracy.

Pismem z 21.05.2013 r. poinformowano powódkę, że z dniem 21.05.2013 r. została odwołana ze stanowiska dyrektora (...). Odwołanie było równoznaczne z rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Powodem odwołania było: niepodjęcie dostatecznych działań zmierzających do zrealizowania corocznej imprezy „ (...) spotkania z Folklorem” i dążenie do odwołania tej imprezy, nieprawidłowe gospodarowanie mieniem (...) polegające na zawarciu umów najmu pomieszczeń (...) na rzecz (...) S.C. bez zgody użyczającego, brak należytej ewidencji gospodarowania mieniem przekazanym na cele statutowe, w tym ewidencji umów najmu, przyznanie sobie samodzielnie w październiku 2011 r. i 2012 r. nagrody finansowej w wysokości 949,18 zł i 1541,04 zł, podczas gdy nagrodę mógł przyznać wyłącznie burmistrz, brak korekty w podatku od nieruchomości za pomieszczenia oddane (...) na cele statutowe, a będące w posiadaniu osób trzecich, czym uszczuplono dochód Gminy P. w postaci podatku od nieruchomości poprzez naruszenie art. 6 ust. 9 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, utrata zaufania do powódki spowodowana złożeniem przez powódkę w dniu 15.05.2013 r. skargi na burmistrza P..

W dniu 21.05.2013 r. powódka odmówiła odbioru pisma.

Pismami z 02.07.2013 r. burmistrz poinformował Stowarzyszenie Fabryka (...) w P., Stowarzyszenie (...) w P., stowarzyszenie (...) w P. o zamiarze odwołania dyrektora (...). Dwa z nich pozytywnie zaopiniowało powyższą sprawę. Jedno odmówiło udzielenia opinii.

Zarządzeniem z 04.07.2013 r. burmistrz ponownie odwołał powódkę ze stanowiska dyrektora (...). Wskazał, że odwołanie następuje po przeprowadzonych w dniu 03.07.2013 r. konsultacjach w trybie z art. 15 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (...) i jest ono równoznaczne z rozwiązaniem stosunku pracy.

Mąż powódki jest radnym od 2010 r. i przewodniczącym komisji rewizyjnej. Do wiosny 2013 r. był w klubie radnych popierających burmistrza, a później był już w klubie postrzeganym jako opozycja burmistrza.

Gmina P. na podstawie umów użyczenia oddała (...) nieruchomości, w tym część budynku położonego w P. przy ulicy (...) do używania na cele związane z realizacją działalności statutowej (...). W umowach użyczenia wskazano, że biorący w użyczenie nie może bez zgody użyczającego oddać przedmiotu użyczenia osobom trzecim do używania lub najmu na okres dłuższy niż 7 dni.

Rada Miejska w P. uchwałą z 08.11.2011 r. zwolniła od podatku od nieruchomości budynki i ich części oraz związane z nimi grunty, wykorzystywane na potrzeby działalności kulturalnej prowadzonej w formie świetlic, domów kultury, bibliotek, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej i działalności sportowej. Wskazano, że zwolnienie od podatku nie obejmuje budynków i gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W dniu 25.10.2013 r. Państwowa Inspekcja Pracy złożyła do Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim Zamiejscowego VII Wydziału Karnego w P. wniosek o ukaranie J. O. (1) - burmistrza P. za to, że rozwiązał z powódką A. Ł. (2) stosunek pracy bez wypowiedzenia, nie zasięgając opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej oraz po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okolicznościach uzasadniających rozwiązanie umowy.

(...)jest samorządową instytucją kultury utworzoną na podstawie uchwały Rady Miejskiej w P.. Posiada Statut.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał roszczenia powódki za bezzasadne.

Na wstępie Sąd Rejonowy wskazał, że poza sporem było w sprawie, że powódka została powołana przez Burmistrza P. na stanowisko dyrektora (...). Ustalenia wymagało czy odwołanie jej z tego stanowiska jest zgodne z prawem.

W tym zakresie w pierwszej kolejności sąd I instancji poczynił ustalenia w zakresie podstawy prawnej zatrudnienia powódki. Sąd Rejonowy zZauważył, że (...) jest samorządową instytucją kultury w rozumieniu art. 9 ust. 1 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. 2001.13.123 ze zm.) Wskazał, iż art. 3 ustawy o pracownikach samorządowych (Dz.U. 2008.223.1458 ze zm.) stanowi, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do pracowników zatrudnionych w jednostkach wymienionych w art. 2, których status określają odrębne przepisy. W świetle powyższego uznał, że status prawny powódki reguluje ustawa z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. 2001.13.123 ze zm.). Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że z art. 15 ust. 1 tej ustawy wynika, że dyrektora instytucji kultury powołuje organizator na czas określony z zastrzeżeniem ust. 3, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Odwołanie dyrektora następuje w tym samym trybie. Zasięganie opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie jest konieczne w przypadku wyłonienia kandydata na dyrektora w drodze konkursu, o którym mowa w art. 16. Dalej sąd I instancji zaakcentował, że Sąd Najwyższy w uchwale z 11.01.2005 r. podjętej w sprawie IPZP 11/04, OSNP 2005/9/123 wskazał, że powołanie dokonane na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy w rozumieniu art. 68 k.p. z dyrektorami instytucjami kultury. Art. 15 ust. 6 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej stanowi, że dyrektor instytucji kultury powołany na czas określony może być odwołany przed upływem tego okresu: 1. na własną prośbę, 2. z powodu choroby trwale uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków, 3. z powodu naruszenia przepisów prawa w związku z zajmowanym stanowiskiem, 4. w przypadku odstąpienia od realizacji umowy, o której mowa w ust. 5, 5. w przypadku przekazania państwowej instytucji kultury w trybie art. 21 a ust. 2-6. Ponadto z art. 15 ust. 7 wynika, że w sprawach dotyczących powoływania i odwoływania dyrektora instytucji kultury w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy art. 68-72 Kodeksu pracy. Natomiast z art. 70 § 2 i 3 k.p. wynika, że odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę lub rozwiązaniem stosunku pracy bez wypowiedzenia, gdy nastąpiło z przyczyn określonych w art. 52 lub 53 k.p.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy wskazał, że zarządzeniem z 04.08.2011 r. burmistrz powołał powódkę na stanowisko dyrektora (...) w P. na czas nieokreślony. Zwrócił przy tym uwagę, że ustawa z 31.08.2011 r. o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw w § 8 ust. 4 stanowi, że dyrektorzy samorządowych instytucji kultury, którzy nie stają się z dniem wejścia w życie ustawy instytucjami artystycznymi, powołani na te stanowiska przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy na czas nieokreślony pozostają na zajmowanych stanowiskach nie dłużej niż 3 lata od dnia wejścia w życie ustawy. W terminie trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy organizatorzy mogą powołać te osoby na stanowiska dyrektorów na czas określony od trzech do siedmiu lat, bez przeprowadzania konkursu. Niepowołanie na stanowisko dyrektora na czas określony jest równoznaczne z odwołaniem dyrektora z upływem trzech lat od dnia wejścia w życie ustawy. Z art. 14 powyższej ustawy wynika, że § 8 ust. 4 wszedł w życie od 01.01.2012r. W kontekście powyższego Sąd Rejonowy przyjął, że powódka zatrudniona była w (...) na podstawie powołania na czas określony do 01.01.2015 r.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że w ustalonym stanie faktycznym istniały podstawy wyłącznie do przyjęcia, że spośród wskazanych przez pozwanego przyczyn odwołania powódki ze stanowiska bez zachowania okresu wypowiedzenia, tylko zachowanie wskazane w pkt 4, tj. przyznanie sobie dwukrotnie nagrody finansowej w październiku 2011 r. i październiku 2012r. - mogło skutkować odwołaniem powódki ze stanowiska.

Sąd I instancji wskazał, że w analizowanym przypadku nie zostało bowiem udowodnione, że powódka nie podjęła dostatecznych działań zmierzających do zrealizowania corocznej imprezy „(...) (...)” i że dążyła do odwołania tej imprezy. Ponadto zachowanie takie nawet jeśli miałoby miejsce, nie stanowi naruszenia przepisów prawa w związku zajmowanym stanowiskiem. Sąd I instancji wyjaśnił w tym zakresie, że z korespondujących ze sobą zeznań świadków D. B., A. M., A. W.wynika, że impreza była współorganizowana przez Urząd Miejski w P.i (...). Organizowane były spotkania, w których uczestniczyli zarówno pracownicy Urzędu Miejskiego w P.jak i powódka oraz przedstawiciele (...) Ośrodka (...). Na tych spotkaniach omawiane były sprawy związane z organizacją imprezy. Ponadto z zeznań świadka A. M.wynika, że przygotowany był przez sekretarza Gminy P. B. K.harmonogram przygotowań do imprezy. Strona pozwana nie wykazała, że wskazane w tym harmonogramie zadania przypisane tylko powódce nie zostały przez nią wykonane i stanowi to naruszenie przepisów prawa. Istotne jest również to co zeznała świadek A. M.-„Cała organizacja imprezy rozłożona była na wiele osób i w zasadzie odpowiedzialni byli wszyscy i nikt”. W ocenie sądu I instancji nie zostało również udowodnione, że powódka dążyła do odwołania imprezy. Okoliczność, że informowała burmistrza i osoby z nim współpracujące o braku środków finansowych aby imprezę zorganizować, nie jest zdaniem Sądu Rejonowego jednoznaczne z dążeniem do odwołania imprezy. To, że powódka zwracała się m.in. na piśmie do burmistrza o przyznanie dodatkowych środków pieniężnych dowodzi, że chciała aby impreza się odbyła. W tym celu m.in. poleciła podległej pracownicy przygotowywać pamiątki, które miały być wykorzystane w trakcie imprezy, kazała zamówić plakaty i za nie zapłacić, zapłacić za zajęcie pasa drogowego i wykupić ubezpieczenie, wystąpić o zabezpieczenie medyczne imprezy, wysłać zaproszenia do zespołów. Okoliczności te wynikają z zeznań świadków M. B., H. P., A. N..

Nie mógł w ocenie sądu stanowić podstawy odwołania również zarzut zawarcia umowy najmu pomieszczeń (...) bez zgody użyczającego wymaganej na podstawie zapisów zawartych w umowie użyczenia. Sąd Rejonowy zwrócił zatem uwagę, że wynajem pomieszczeń (...) jak wynika z materiału dowodowego - nie miał charakteru stałego ale okresowy i polegał na tym, że pomieszczenia (...) w niektóre dni w miesiącu na kilka godzin były wynajmowane producentowi lokalnego programu telewizyjnego w celu wykonania nagrania programu. Powódka opierając się na opinii prawnika mogła być przekonana, że na taki wynajem nie jest wymagana zgoda Gminy P.. Ponadto sformułowanie w umowach użyczenia, że biorący w użyczenie nie może bez zgody użyczającego oddać przedmiotu użyczenia osobom trzecim do używania lub najmu na okres dłuższy niż 7 dni, nie jest zdaniem Sądu Rejonowego dostatecznie precyzyjne, gdyż nie wiadomo jak należy liczyć termin 7 dni w przypadku najmu okresowego, sporadycznego.

Podstawy odwołania powódki ze stanowiska nie mógł zdaniem sądu I instancji stanowić również zarzut braku należytej ewidencji gospodarowania mieniem przekazanym na cele statutowe, w tym ewidencji umów najmu z (...) S.C. Sąd Rejonowy zaakcentował przy tym, że istotnie, zostało udowodnione, że ewidencja taka nie była prowadzona. Z zeznań samej powódki wynika, że po zarezerwowaniu przez najemcę terminu wynajmu sali, odnotowywała ona w swoim kalendarzu ten termin oraz czas wynajmu i udostępniany sprzęt i zapisy te były podstawą wystawienia faktury. Takich zapisów nie można w ocenie sądu I instancji uznać za ewidencję zawieranych umów najmu czy ewidencję terminu i czasu faktycznego wynajmu sali i sprzętu (...), ale nie można też przyjąć, że z tego powodu należało powódkę odwołać ze stanowiska. Pozwana nie wskazała jaki przepis prawa powódka naruszyła. Ponadto nie zostało udowodnione, że powódka celowo nie zleciła podległym pracownikom prowadzenia ewidencji wynajmu pomieszczeń Spółce (...), aby uszczuplić dochody (...) czy odnieść prywatną korzyść majątkową.

Co do zarzutu sprecyzowanego w pkt 5 pisma z 21,05.2013 r. — braku korekty w podatku od nieruchomości za pomieszczenia oddane (...) na cele statutowe a oddane w wynajem, Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że z zeznań świadka H. P. wynika, że korekta ta została złożona.

Przyczyną odwołania powódki ze stanowiska bez wypowiedzenia nie mogło być także w ocenie sądu I instancji złożenie przez nią w dniu 15.05.2013 r. skargi na burmistrza P. do Rady Miejskiej. Skarga taka jak wskazał sam burmistrz była w świetle prawa dopuszczalna.

W analizowanym postępowaniu w ocenie Sądu Rejonowego zostało natomiast udowodnione, że powódka bez podstawy prawnej poleciła w 2011 i 2012 roku naliczyć i wypłacić sobie nagrodę z okazji inauguracji roku kulturalnego, pomimo iż w Regulaminie dotyczącym tej nagrody wyraźnie wskazano, że nagrodę dyrektorowi przyznaje burmistrz a w regulaminie obowiązującym od 15.04.2012 r. (którego twórczynią była powódka) wskazano, że nagroda przysługuje pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Powódka co ustalono, zatrudniona była na podstawie powołania. W świetle powyższego Sąd Rejonowy stwierdził, że powódka polecając naliczyć sobie nagrodę i pobierając ją naruszyła przepisy prawa dotyczące wypłaty tej nagrody. Powyższe zachowanie mogło stanowić zdaniem sądu I instancji przyczynę odwołania powódki ze stanowiska bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Sąd Rejonowy podkreślił, że dostrzegł to, iż z zeznań burmistrza J. O. (2), że o tym, że powódka przyznała sobie nagrodę dowiedział się on w grudniu 2012 r. Wskazał jednakże, że w ustalonym stanie faktycznym uwzględnienie powództwa i zasądzenie na rzecz powódki odszkodowania wyłącznie z tej przyczyny, że pozwany naruszył art. 52 § 2 k.p. naruszałoby przepis art. 8 k.p. Sąd I instancji zwrócił w tym zakresie uwagę, że w analizowanym przypadku należało mieć na uwadze wagę naruszenia przez powódkę przepisów prawa. Powódka jako osoba kierująca zakładem pracy jakim jest (...) była zobowiązana była do przestrzegania przepisów prawa obowiązujących w tym zakładzie pracy. Ignorowanie zapisów Regulaminu Wynagradzania, których była autorem świadczy w ocenie Sądu Rejonowego o bardzo lekceważącym stosunku do wykonywanej pracy i braku dbałości o interes, mienie zakładu pracy. Takie zachowanie nie może w ocenie sądu I instancji korzystać z ochrony sądu i dlatego powództwo oddalono.

Nie uszło również uwadze Sądu Rejonowego, że strona powodowa wskazywała, że odwołanie powódki nie było poprzedzone zasięgnięciem opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych (w toku postępowania powódka wskazała, że u pozwanego nie działały związki zawodowe). Sąd Rejonowy zwrócił w tym zakresie uwagę, że istotnie, przed odwołaniem powódki ze stanowiska zawartym w zarządzeniu burmistrza z 21.05.2013 r., burmistrz nie wystąpił o opinię do stowarzyszeń zawodowych i twórczych. Oświadczenie zawarte w piśmie z dnia 21.05.2013 r. skierowanym do powódki nie zostało cofnięte, wobec czego wywołuje ono skutek w postaci rozwiązania stosunku pracy z powódką i podlega ocenie w niniejszym postępowaniu w przeciwieństwie do zarządzenia burmistrza z 04.07.2013 r. Okoliczność, że odwołanie powódki nie było poprzedzone zasięgnięciem opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie może być jednak zdaniem sądu I instancji powodem uwzględnienia powództwa, gdyż pozostawałoby to również w sprzeczności z art. 8 k.p. Sąd I instancji w tym zakresie wskazał, że przy powołaniu powódki na stanowisko dyrektora (...) również nie miało miejsca zasięganie opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych, pomimo, że wymaga tego przepis prawa. Nie wynika aby powódka wówczas na ten brak formalny wskazywała i żądała powtórzenia procedury związanej z powołaniem jej bez konkursu na stanowisko dyrektora (...). W tych okolicznościach uwzględnienie powództwa z tej przyczyny że odwołanie nie było poprzedzone zasięgnięciem opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie może mieć zdaniem sądu I instancji miejsca.

Na zakończenie Sąd Rejonowy zaakcentował, że pełnomocnik powódki na rozprawie w dniu 04.09.2014 r. oświadczył, że podtrzymuje żądanie wynagrodzenia z art. 49 k.p. a w piśmie z 26.06.2013 r. wskazał wszystkie okoliczności, dotyczące tego roszczenia. W piśmie z 26.06.2013 r. natomiast podał, że powódka z uwagi na zastosowanie trybu rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. pozbawiona została prawa do okresu 3 miesięcznego wypowiedzenia, który przysługiwał powódce na podstawie art. 36 § 3 k.p. Z powyższego wynika zdaniem sądu I instancji, że według pełnomocnika powódki, pozwany powinien wypowiedzieć powódce stosunek pracy czyli wnosić należy, że zdaniem pełnomocnika były podstawy do odwołania powódki ale ze skutkiem wypowiedzenia stosunku pracy. Powódka- co jest bezsporne - została odwołana bez okresu wypowiedzenia, wobec czego wynagrodzenie za okres wypowiedzenia jej nie przysługuje.

Oddaleniu podlegało też roszczenie o sprostowanie świadectwa pracy, gdyż nie ustalono aby stosunek pracy z powódką został rozwiązany w innym trybie niż bez wypowiedzenia z jej winy.

Wobec tego, że pracodawcą powódki był (...), wezwano go do udziału w sprawie. Sąd Rejonowy zwrócił przy tym uwagę, że powódka mogła pozew skierować przeciwko Gminie P. - Urzędowi Miejskiemu w P., gdyż z dokumentacji zawartej w aktach osobowych rzeczywiście nie wynika w sposób jasny kto był pracodawcą powódki - np. w świadectwie pracy powódki z okresu zatrudnienia od 01.03.2010 r. do 04.08.2011 r. na stanowisku dyrektora (...) wskazano, że powódka była zatrudniona w Urzędzie Miejskim w P..

Powódkę jako przegrywającą sprawę obciążono kosztami zastępstwa procesowego strony pozwanej zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na podstawie art. 102 k.p.c. obciążono powódkę kwotą tylko po 60 zł na rzecz każdego z pozwanych, mając na uwadze to, że pełnomocnicy pozwanych nie ustosunkowali się szczegółowo do roszczeń o wynagrodzenie i sprostowanie świadectwa pracy.

Oddalono wniosek o dopuszczenie dowodu z nagrania zawierającego treść wywiadu jakiego udzieliła powódka w dniu 22.05.2013 r., zawnioskowanego na okoliczność, że w dniu 22.05.2013 r. powódka wypowiadała się na temat przyczyn odwołania, pomimo, że jak twierdzi, odwołania nie doręczono jej w dniu 21.05.2013 r. Okoliczność powyższa nie miała w ocenie Sądu Rejonowego w sprawie znaczenia gdyż z akt osobowych wynika, że powódka w dniu 21.05.2013 r. odmówiła odbioru pisma informującego o odwołaniu. Pozew zawierający odwołanie od rozwiązania stosunku pracy został wniesiony w terminie bo w dniu 28.05.2013r.

Powódka wniosła apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w części, tj.:

1. co do pkt. I - w zakresie w jakim oddalone zostało jej roszczenie o zasądzenie od pozwanego (...) w P. odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia, tj. w kwocie 12752,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 maja 2013 roku do dnia zapłaty oraz w zakresie sprostowania świadectwa pracy wydanego powódce A. Ł. (1) poprzez zmianę trybu rozwiązania stosunku pracy i wyeliminowanie podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 pkt. 1 k.p.;

2. co do pkt. II - w zakresie w jakim przyznano pozwanemu (...) w P. od powódki kwotę 60 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

1. art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia, że bezpodstawne, zdaniem sądu, przyznanie nagrody z okazji inauguracji roku kulturalnego stanowiło ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, podczas gdy wypłata nagród na rzecz powódki wynikała z dokonanej przez księgową i akceptowanej przez pracodawcę wykładni regulaminu, a zatem działanie to nie miało charakteru ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych w myśl art. 52 k.p.;

2. art. 56 w zw. z art. 52 § 2 k.p. i art. 15 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej poprzez jego niezastosowanie, tj. przyjęcie, że możliwe jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia pomimo znacznego upływu 1 miesięcznego terminu od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy, podczas gdy zgodnie z powyższym przepisem rozwiązanie umowy w tym trybie jest niemożliwe po upływie ww. okresu, a także przyjęcie, że takiego odwołania można dokonać bez zasięgania opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych, podczas gdy obowiązek ten ma charakter bezwzględny;

3. art. 8 k.p. w zw. z art. 56 k.p. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia za nadużycie prawa, roszczenie o odszkodowanie za rozwiązanie umowy z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów bez wypowiedzenia, podczas gdy pracodawca nie zachował miesięcznego terminu, o którym mowa w art. 52 § 2 k.p. oraz nie zasięgnął obowiązkowych opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych, a z okoliczności sprawy wynika, że motywy odwołania powódki były polityczne, a nie merytoryczne, oparte na szeregu nieprawdziwych okolicznościach, co nie może podlegać ochronie zgodnie z art. 8 k.p.;

4. art. 8 k.p. w zw. z art. 52 k.p. poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia, że ewentualny nieumyślny błąd w wykładni stosowania norm wewnętrznych w zakładzie pracy może stanowić naruszenie obowiązków pracowniczych o wyjątkowym charakterze uzasadniającym ochronę pracodawcy w myśl art. 8 k.p.

Wyrokowi zarzucono również obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, tj.:

1. art. 233 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, w szczególności dowodów z zeznań świadków M. B., M. M., M. P., P. Ć., M. Ł., z zeznań stron i wszystkich dokumentów zgromadzonych w sprawie, która błędnie doprowadziła sąd I Instancji, wbrew zasadom doświadczenia życiowego i logiki, do przyjęcia, że postępowanie powódki było umyślne i stanowiło rażące naruszenie obowiązków pracowniczych, wyrażające się brakiem dbałości o interesy i mienie zakładu pracy, podczas gdy zachowaniu powódki nie można przypisać powyższych cech, a także poprzez mylne uznanie przez sąd I Instancji, że postępowanie pracodawcy było zgodne z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa i może korzystać z ochrony prawnej, mimo że wskazane dowody i sama treść odwołania świadczą o pozamerytorycznych przyczynach odwołania pozwanej.

2. art. 233 k.p.c. w zw. z 8 k.p. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, w szczególności dowodów z zeznań świadków M. B., M. M., M. P., P. Ć., M. Ł., zeznań stron i wszystkich dokumentów zgromadzonych w sprawie, w wyniku której sąd I Instancji, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, doszedł do błędnego przekonania, że stan faktyczny w przedmiotowej sprawie pozwala na nadzwyczajną ochronę pracodawcy, mimo pogwałcenia przez niego powszechnie obowiązujących przepisów prawa, oraz mimo wykazania przez powódkę za pośrednictwem powołanych przez nią dowodów, fikcyjności wskazanych w jej odwołaniu przyczyn wypowiedzenia, a także wykazania przez powódkę prawdziwego powodu odwołania, tj. konfliktu politycznego burmistrza P. z mężem powódki, co w konsekwencji doprowadziło sąd I Instancji do niewłaściwego zastosowania ochrony prawnej pracodawcy w myśl art. 8 k.p., który winien być stosowany bardzo ostrożnie i tylko w sytuacjach wyjątkowych.

3. art. 232 i 236 k.p.c. poprzez prowadzenie dowodów na okoliczność sprzeczności postępowania powódki z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa, podczas gdy żadna ze stron nie wnosiła o przeprowadzenia postępowania dowodowego na te okoliczności, a sąd nie dopuścił z urzędu dowodu na powyższe okoliczności, czym uniemożliwił powódce obronę przed stawianym zarzutem;

4. art. 6 k.c. poprzez uznanie za udowodniony fakt nadużycia prawa, podczas gdy zarzut ten nie był przez stronę pozwaną podnoszony i nie prowadzono w tym zakresie postępowania dowodowego, czym sąd naruszył zasadę kontradyktoryjności i równości stron postępowania;

Mając powyższe na uwadze pełnomocnik powódki wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego (...) w P. na rzecz powódki A. Ł. (1) kwoty 12 752,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 maja 2013 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy;

2. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez sprostowanie świadectwa pracy wydanego powódce A. Ł. (1) poprzez zmianę trybu rozwiązania stosunku pracy i wyeliminowanie podstawy prawnej rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 52 pkt 1 k.p.

3. zasądzenie od pozwanego (...) w P. na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

W uzasadnieniu apelacji pełnomocnik powódki zaakcentował, że wbrew ustaleniom sądu I instancji w analizowanym przypadku należało przyjąć, że żadna ze wskazanych w odwołaniu powódki ze stanowiska przyczyn nie uzasadniała jej odwołania ze stanowiska w trybie dyscyplinarnym. Powódka zakwestionowała w tym zakresie prawidłowość przyjęcia przez sąd I instancji, że rozwiązanie z nią stosunku pracy było uzasadnione fakte przyznania sobie przez powódkę w 2011 i 2012 roku nagrody z okazji inauguracji roku kulturalnego, gdyż takie zachowanie naruszało obowiązujące u pracodawcy procedury oraz stanowiło przejaw lekceważącego stosunku do wykonywanej pracy i braku dbałości o interes i mienie zakładu pracy. Skarżący podkreślił, że wypłata nagród często budzi wątpliwości nie tylko osób zarządzających przedsiębiorstwem, pracowników, ale także wielokrotnie sądów orzekających. Wskazał, iż trudno zgodzić się z sądem I Instancji, że powódka w sposób świadomy naruszała przy wypłacie premii jakiekolwiek przepisy. Podniósł, że nagroda roczna w (...) ma charakter regulaminowy, a nie uznaniowy, zatem także powódka przyjęła, iż nagroda ta jej również się należy, a sposób jej wyliczenia jest stały, identyczny dla wszystkich pracowników. Pełnomocnik powódki wskazał, że wątpliwości w tym aspekcie sprowadzają się jedynie do wykładni regulaminów. Podniósł, iż powódka jako autorka regulaminu, sporządzała go z uwagi na trudną sytuację budżetową (...) bez odpowiedniej konsultacji prawnej, a celem sporządzonego regulaminu było przyznanie nagrody rocznej dla wszystkich pracowników (...) łącznie z Dyrektorem. Przyjęcie takiej koncepcji przez powódkę niezależnie od jej słuszności i literalnego brzmienia regulaminu, nie jest więc w jego ocenie naruszeniem praw pracowniczych, ani nie może świadczyć o braku poszanowania dla prawa przez powódkę, jak błędnie ocenił sąd I Instancji. Podkreślił, iż księgowa zajmująca się w (...) sprawami kadrowo-księgowo-podatkowymi tę nagrodę wypłaciła wszystkim pracownikom, również dyrektorowi, a w sytuacji gdyby miała wątpliwości w momencie wypłaty, wskazałaby na to powódce. Zdaniem pełnomocnika powódki w tych okolicznościach trudno uznać, iż zachowanie powódki może wyczerpywać znamiona rażącego przewinienia dyscyplinarnego.

Dalej wskazano, że nawet gdyby przyjąć z daleko idącej ostrożności, że opisane zachowanie powódki stanowiło naruszenie obowiązków pracowniczych, to nie mogło ono być podstawą rozwiązania stosunku pracy w tzw. trybie dyscyplinarnym. W tym zakresie wskazano, że powódce nagroda została przyznana tak samo jak innym pracownikom (...) w P. — właściwie zarówno co do wysokości, jak i zasadności jej przyznania. Powódka, nie mająca wykształcenia prawniczego interpretowała i tworzyła regulamin w ten sposób, iż również ona jest pracownikiem (...), a zatem przysługuje jej nagroda roczna, tak jak i innym pracownikom. Co więcej, powódka nie rozróżnia osób na zatrudnione na podstawie powołania czy umowy o pracę, w szczególności, że wcześniej była zatrudniona w tej samej instytucji w ramach umowy o pracę i faktycznie wykonywała pracę w taki sam sposób jak w trakcie powołania. Dodatkowo podkreślono, iż wartość przyznanego świadczenia, proporcjonalna do przyznanych zgodnie z regulaminem i niekwestionowanych nagród dla pozostałych pracowników (...), nie stanowiła zagrożenia interesów majątkowych pracodawcy, czego najlepszym dowodem jest nieodwołanie powódki bezpośrednio po pierwszej kontroli, mającej miejsce ponad pół roku przed jej odwołaniem, mimo iż pracodawca miał już wówczas wiedzę na temat zaistniałej sytuacji. W tej sytuacji zdaniem powódki nie można zgodzić się z sądem I Instancji, iż w powyższych okolicznościach powódka mogłaby w sposób świadomy naruszać regulamin wynagradzania, tym bardziej, że powódka była dobrym pracownikiem, a zatem niedopuszczalnym jest wnioskowanie, iż powódka w sposób świadomy mogłaby ryzykować dla kwoty około 1000 zł odwołanie w trybie dyscyplinarnym.

Dodatkowo apelujący podkreślił, że premia regulaminowa była elementem wynagrodzenia powódki, należącym się z mocy prawa, tj. z postanowień regulaminu obowiązującego wszystkich pracowników (...). Zarządzenie nr (...) Burmistrza P. z dnia 27 lipca 2009r., na które powołuje się strona pozwana, dotyczy zasad i trybu przyznawania przez Burmistrza nagrody rocznej dyrektorom instytucji kultury w P., dla których organem założycielskim jest Gmina P.. Premia regulaminowa, która została przyznana przez powódkę stanowi zaś część wynagrodzenia pracowniczego, o którym mowa jest w regulaminie wynagradzania pracowników. Tym samym zarządzenie, na które powołuje się pozwana, dotyczy innej materii, albowiem stanowi o nagrodzie rocznej, a nie zaś o premii regulaminowej.

W opisanej sytuacji zdaniem pełnomocnika apelującej zachowania powódki nie można uznać za niewłaściwe, a tym bardziej rozpatrywać w kategorii zawinienia. Z ostrożności wskazano przy tym, iż ocena, czy naruszenie obowiązku jest ciężkie, powinna uwzględniać stopień jego winy oraz zagrożenie lub naruszenie interesów pracodawcy (tak: SN I PK 81/13). Podkreślono, że ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych zachodzi jedynie wówczas, gdy mamy do czynienia z winą umyślną lub wina, nieumyślną w postaci rażącego niedbalstwa. O stopniu i rodzaju winy nie decyduje więc wysokość szkody lub stopień zagrożenia interesów pracodawcy. Szkoda może więc stanowić jedynie element pomocniczy w kwalifikacji naruszenia obowiązków pracowniczych jako ciężkiego. Ocena ciężkości naruszenia obowiązku pracowniczego zależy od okoliczności indywidualnego przypadku. Ponadto wskazano, że rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 k.p. jest nadzwyczajnym i najbardziej dotkliwym dla pracownika sposobem rozwiązania stosunku pracy. Z tego powodu ten sposób rozwiązania stosunku pracy powinien być stosowany przez pracodawcę z wyjątkową ostrożnością (tak: SN II BP 8/11).

Mając to na względzie, podkreślono że w opisanym stanie faktycznym brak jest umyślności w działaniu powódki, a także nie można stwierdzić w jej działaniu niedbalstwa. Nawet zaś gdyby sąd dopatrzył się jakiegokolwiek niewłaściwego działania powódki, to na pewno nie ma ono charakteru rażącego. Wskazano, że główną przyczyną konfliktu z pracodawcą w niniejszej sprawie było zachowanie przez nią dyscypliny budżetowej i organizacja (...) w sposób na jaki pozwalał niewysoki budżet (...). Zatem powódka była osobą dbająca o mienie zarządzanego zakładu pracy. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zdaniem apelującej należało więc uznać, iż powódka nigdy nie działała w celu wyrządzenia pozwanemu szkody majątkowej. Jako pracownik (...) czuła się uprawniona do nagrody jak każda inna osoba zatrudniona w (...). Ocena odmienna prowadziłaby do dyskryminacji pracownika jedynie ze względu na sposób nawiązania stosunku pracy.

Dodatkowo w apelacji wskazano, że nawet przy przyjęciu, że przyznanie powódce w październiku 2011 i 2012 roku nagród finansowych w wysokości 949,18 zł i 1541,04 zł, wbrew obowiązującej procedurze, tj. bez formalnego przyznania tej nagrody przez Burmistrza P. uzasadniało rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, to w analizowanym przypadku należało mieć na uwadze, że pozwany nie zachował formalnych warunków rozwiązania z powódką umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pozwany nie uzyskał opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych przed odwołaniem umowy, a także upłynął okres jednego miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. W powyższej sytuacji w ocenie apelującej z uwagi na niedochowanie przez pracodawcę warunków formalnych powództwo należało uznać za uzasadnione.

Apelująca zakwestionowała przy tym możliwość zastosowania w jej przypadku art. 8 k.p. Fakt udzielenia działaniom burmistrza ochrony na podstawie art. 8 k.p. w sytuacji, gdy w ocenie strony powodowej wszystkie zarzuty są bezpodstawne i nie uzasadniają odwołania w trybie dyscyplinarnym, a zdaniem sądu I Instancji 5 z 6 zarzutów okazało się nieprawdziwych stanowi w ocenie powódki uchybienie procesowe. W tym zakresie podkreślono w apelacji, iż burmistrz (przełożony powódki) w trakcie odwołania dwukrotnie w sposób rażący naruszył prawo - poprzez brak konsultacji odwołania powódki oraz odwołanie jej za działania sprzed wielu miesięcy (mimo miesięcznego terminu zawitego), o czym pracodawca wiedział (potwierdzone w toku procesu). W sytuacji gdy fakt naruszenia przepisów o rozwiązywaniu umów przez pracodawcę jest niewątpliwy, brak jest podstaw do oddalenia powództwa na podstawie art. 8 k.p. Przepis art. 8 k.p. może być podstawą oddalenia lub ograniczenia roszczeń pracownika, gdy czyn stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 k.p. i jest przez tego pracownika zawiniony, a wina ma charakter kwalifikowany (wina umyślna). Po drugie czyn ten musi wywoływać jednoznacznie negatywny oddźwięk w środowisku pracy. Po trzecie zaś, z powołania się na zasady współżycia społecznego nie może korzystać ten, kto sam te zasady narusza (tak też SN I PK 19/07; I PK 239/10).

W kontekście powyższego powódka wskazała, że jedyny zarzut, który ostał się w ocenie Sądu Rejonowego oparty jest jedynie na formalnych, wątpliwych przesłankach przyznania nagrody. Brak jest zatem szczególnie nagannego charakteru tego czynu, a już na pewno nie można mówić o jego umyślności. Co więcej odwołanie jej ze stanowiska nie miało odzwierciedlenia w merytorycznej ocenie pracy powódki, lecz miało wyłącznie polityczny charakter. Apelująca podkreśliła, że nie potwierdziły się główne stawiane jej zarzuty, tj. zarzut niepodjęcia dostatecznych działań zmierzających do zorganizowania corocznej imprezy „ (...) spotkania z folklorem” i dążenie do jej odwołania, jak również zarzuty niegospodarności mieniem (...) (dalej (...)) i niezłożenia korekty w podatku od nieruchomości, która to okoliczność wskazuje, że faktyczne przyczyny odwołania nie były merytoryczne, a polityczne. Wskazano, że powódka stała się ofiarą ataków Burmistrza P., wywołanych konfliktem politycznym pomiędzy burmistrzem a radnym i przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej M. Ł., mężem powódki. Zaakcentowano, że zarzuty odnośnie pracy pojawiły się dopiero po powstaniu konfliktu pomiędzy radnym M. Ł., mężem powódki, a burmistrzem J. O. (1). W istocie przyczyny odwołania zostały na siłę wymyślone, by pogrążyć w nieuczciwej walce politycznej męża powódki, który w tym czasie przeszedł do opozycji względem Burmistrza P.. Świadczy o tym zdaniem skarżącej nie tylko zbieżność czasowa, ale także mnogość nierzeczywistych zarzutów stawianych powódce, mających uzasadniać jej odwołanie. Zdaniem powódki, skoro zarzuty pracodawcy de facto nie miały merytorycznego charakteru, brak było podstaw do zastosowania art. 8 k.p. W tej konkretnej sprawie zastosowanie art. 8 k.p. jest bowiem niezwykle krzywdzące dla dobrego pracownika, jakim była powódka i nie jest zgodne z ogólnym poczuciem sprawiedliwości panującym w środowisku pracowniczym (...), jak i Urzędu Miejskiego w P..

Podkreślono, iż krytycznie do działań pracodawcy wobec powódki ustosunkował się także powiatowy inspektor pracy, kierując w związku ze zwolnieniem A. Ł. (1) wniosek o ukaranie wobec burmistrza M. O. do sądu. Rozwiązywanie stosunku pracy z przyczyn politycznych — poza merytorycznych stoi w sprzeczności z obowiązującymi w naszym kręgu kultury prawnej zasadami i nie może podlegać ochronie prawnej.

Pełnomocnik powódki zaakcentował dalej, że art. 8 k.p. (per analogiam do art. 5 k.c.) stanowi tzw. klauzulę generalną odnoszącą się do wszystkich możliwych przypadków, gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jego nadużywanie, które nie jest społecznie aprobowane i w związku z tym nie korzysta z ochrony. Przez odwoływanie się do klauzuli generalnej przewidzianej w art. 8 k.p. nie można jednakże podważać mocy obowiązującej przepisów prawa. Taka praktyka mogłaby prowadzić do naruszenia zasady praworządności w demokratycznym państwie prawnym, a w życiu gospodarczym do podważenia pewności obrotu, która w gospodarce rynkowej ma szczególne znaczenie. W niniejszej sprawie zatem można by w jego ocenie powoływać się na zasady współżycia społecznego, gdyby pracodawca był pozbawiony możliwości rozwiązania umowy z powódką. Tymczasem w przypadku stosunku pracy nawiązanego na podstawie powołania jego rozwiązanie było możliwe w innym, przewidzianym prawem trybie. Odpowiedzialność odszkodowawcza także nie powstała z winy powódki, a wskutek podjętych z nienależytą rozwagą decyzji pracodawcy. Podkreślono, iż rozwiązywanie stosunków pracy, także w trybie dyscyplinarnym, jest normalną czynnością wykonywaną przez pracodawców, z zasadami, których dokonywania muszą być na bieżąco i stosować się do nich ze znacznym rygoryzmem. Pracodawca w tym zakresie jest profesjonalistą i należy od niego wymagać szczególnej staranności. Mając na uwadze powyższe pełnomocnik powódki zaakcentował, że uzasadniając uznanie za nadużywanie prawa przez powódkę Sąd Rejonowy wskazał na wagę naruszonych przez powódkę przepisów prawa. Apelujący wskazał w tym zakresie, że powódka co najwyżej naruszyła swoisty stosunek zobowiązaniowy wiążący pracownika z pracodawcą, tj. przepisy o wewnętrznym, a nie powszechnym charakterze (podkreślając zarazem, że powódka nadal temu zaprzecza). Roszczenie powódki zaś wynika z naruszenia przez pozwaną powszechnie obowiązującego prawa, mającego celowy, charakter ochronny, mający chronić pracownika przed nieustanną niepewnością o swój stosunek pracy w razie stwierdzenia uchybień.

Apelująca podkreśliła też, że w przedstawionym stanie faktycznym Sąd Rejonowy udzielił ochrony nielegalnemu działaniu pozwanego, wskazując na ewentualne naruszenia prawa przez powódkę i pomijając, że w utrwalonym poglądzie orzeczniczym podkreśla się, że aby móc skorzystać z dobrodziejstwa instytucji nadużycia prawa, zobowiązany sam nie może zasad tych naruszać. Wskazano, że sąd I instancji nie wziął pod uwagę tego, że pracodawca dopuścił się rażących uchybień proceduralnych, rozwiązując z powódką stosunek pracy polegających na rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia po upływie okresu uprawniającego do dokonania takiego rozwiązania, jak i naruszył procedury rozwiązania umowy poprzez niezasięgnięcie wymaganej prawem opinii stanowi naruszenie prawa. Zwłoka w wyciągnięciu konsekwencji była przy tym znaczna, a jak wskazuje Sąd Najwyższy, powołać się na zasady współżycia społecznego w razie uchybienia terminowi zawitemu można jedynie, gdy zwłoka jest niewielka (per analogiam orzeczenia SN dot. terminu przedawnienia roszczeń np. V CSK 516/12). Również pominięcie konsultacji przewidzianych prawem stanowi rażące uchybienie podstawowym obowiązkom pracodawcy. Ustawodawca wprowadzając obowiązek zasięgania opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych miał na uwadze przede wszystkim stworzenie możliwości wypowiedzenia się organizacji działających w dziedzinie szeroko pojętej kultury, co do powołania lub odwołania dyrektora instytucji kultury funkcjonującej na terenie działania tej instytucji. Ma to o tyle znaczenie, że w związku ze specyfiką działania takich instytucji kultury, konieczna jest współpraca ze stowarzyszeniami bądź innymi organizacjami, które działają w dziedzinie kultury. Z tego też względu nie bez znaczenia jest opinia takich organizacji przy ustalaniu obsady stanowiska dyrektora instytucji kultury. Brak jest podstaw do zawężającej wykładni art. 15 ust. 1 ustawy z 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tak: NSA I OSK 1295/12). Obowiązkiem burmistrza jest dokładne ustalenie, jakie związki zawodowe oraz stowarzyszenia zawodowe i twórcze działają na terenie miasta. W dalszej kolejności powinien on zasięgnąć ich opinii w zakresie osoby odwoływanego dyrektora instytucji kultury. Pominięcie wspomnianych działań konsultacyjnych stanowi istotne naruszenie prawa (tak: NSA II OSK 2545/11). Wprowadzany ustawowo obowiązek współdziałania organów administracji publicznej z innymi podmiotami przy podejmowaniu określonych rozstrzygnięć oznacza, że zobowiązany do zasięgnięcia opinii organ musi zapoznać się ze stanowiskiem określonego podmiotu i to stanowisko rozważyć.

Na zakończenie zaakcentowano, że żaden z pozwanych nie podnosił zarzutu nadużycia prawa przez powódkę. Mimo to sąd I instancji dokonał w tym zakresie własnych ustaleń, wbrew wnioskowanym tezom dowodowym. Żadna z podjętych przez pozwanych czynności nie zmierzała do wykazania, że działania powódki są niezgodne z zasadami współżycia społecznego, a jedynie do wykazania, że rozwiązanie umowy w danym trybie było zasadne i dopuszczalne. W ocenie apelującej w prawie polskim obowiązuje domniemanie korzystania z prawa w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z regułą art. 6 k.c. to na pozwanych ciąży obowiązek obalenia ww. domniemania. Ciężarowi temu pozwani nie sprostali, gdyż w ogóle kwestii tych nie poruszyli. Czynienie w tym zakresie ustaleń przez Sąd z urzędu jest zdaniem powódki niedopuszczalne.

Pozwany (...) w P. wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego przed sądem II instancji, podtrzymując argumentację prezentowaną w toku postępowania pierwszoinstancyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej okazała się częściowo uzasadniona i jako taka doprowadziła do częściowej zmiany wyroku Sądu Rejonowego zgodnie z kierunkiem zaskarżenia.

Na wstępie wskazać należy, iż postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, niepubl.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej z 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7–8, poz. 124).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo zgromadził materiał dowodowy w przedmiotowej sprawie. Sąd Odwoławczy podzielił też ustalenia Sądu Rejonowego w zakresie dotyczącym relacji zawodowych pomiędzy stronami niniejszego postępowania i właściwego trybu ewentualnego rozwiązania z powódką stosunku pracy (odwołanie na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, przy odpowiednim zastosowaniu przepisów art. 68-72 k.p. w zakresie nieuregulowanym w tejże ustawie). Podzielił również wywody Sądu Rejonowego w części, w jakiej sąd ten uznał, iż w analizowanym przypadku wykazano prawdziwość jednej ze wskazanych przez pracodawcę przyczyn niezwłocznego odwołania powódki ze stanowiska, tj. fakt przyznania sobie samodzielnie przez powódkę dwukrotnie nagrody finansowej w październiku 2011 r. i październiku 2012 r., podczas gdy nagrodę mógł przyznać wyłącznie burmistrz, jak również podzielił wywody Sądu Rejonowego w zakresie w jakim przyjął on, że wykazanie istnienia tejże przyczyny mogłoby co do zasady stanowić podstawę odwołania powódki ze stanowiska dyrektora (...) w P. ( (...)). Niemniej jednak analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego doprowadziła do wyciągnięcia przez sąd odwoławczy wniosków całkowicie przeciwnych do tych, które wyprowadził sąd I instancji. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał także, iż w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki z art. 56 § 1 k.p., uzasadniające zasądzenie na rzecz powódki odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę.

Nie ulegało wątpliwości, że odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora (...) w P. nastąpiło z naruszeniem przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, przewidującego, że odwołanie dyrektora instytucji kultury następuje po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Zasięganie opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie jest konieczne w przypadku wyłonienia kandydata na dyrektora w drodze konkursu, o którym mowa w art. 16.

Z ustaleń stanu faktycznego sprawy wynika, że w (...) w spornym okresie nie działały związki zawodowe, a tylko trzy stowarzyszenia, o których mowa w przywołanym przepisie art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej: Stowarzyszenie Fabryka (...) w P., Stowarzyszenie (...) w P. oraz stowarzyszenie (...) w P.. Niespornym było też, że działający w tym przypadku w imieniu pracodawcy burmistrz P. przed wydaniem zarządzenia z dnia 21.05.2013 r. odwołującego powódkę z dniem 21.05.2013 r. ze stanowiska dyrektora (...) nie zasięgnął opinii tych stowarzyszeń odnośnie zamiaru odwołania powódki ze stanowiska dyrektora (...). Za błędną Sąd Okręgowy uznał przy tym argumentację sądu I instancji, że nie ma podstaw do uznania, że uchybienie pracodawcy w tym zakresie było uchybieniem istotnym, skoro takiego samego naruszenia procedury pracodawca dopuścił się przy powoływaniu powódki na stanowisko dyrektora (...), a powódka się temu nie sprzeciwiła. W ocenie Sądu Okręgowego brak było bowiem podstaw do porównywania obu tych sytuacji: procedury powołania i procedury odwołania powódki ze stanowiska, skoro przepisy prawa nie przewidywały dla powódki żadnych możliwości ingerowania w procedurę stosowaną przez pracodawcę w momencie jej powoływania na stanowisko.

W ustalonym stanie faktycznym nie ulegało ponadto wątpliwości, że niezwłoczne odwołanie powódki ze stanowiska nastąpiło z naruszeniem procedury wynikającej z odpowiednio stosowanych przepisów kodeksu pracy. W art. 15 ust. 7 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej przewidziano, że w sprawach dotyczących powoływania i odwoływania dyrektora instytucji kultury w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy art. 68-72 Kodeksu pracy. W art. 70 § 1 k.p. wskazano, że pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie - niezwłocznie lub w określonym terminie - odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Dotyczy to również pracownika, który na podstawie przepisów szczególnych został powołany na stanowisko na czas określony. W § 2 wskazano, że odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę. W okresie wypowiedzenia pracownik ma prawo do wynagrodzenia w wysokości przysługującej przed odwołaniem. Z kolei w § 3 wskazano, że odwołanie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli nastąpiło z przyczyn, o których mowa w art. 52 lub 53. W art. 52 § 1 k.p. wskazano, że pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie: 1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych; 2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem; 3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Przepis art. 52 k.p. wymaga jednak ponadto zachowania miesięcznego okresu pomiędzy uzyskaniem wiadomości o wspomnianej przyczynie a skutecznym złożeniem oświadczenia woli w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę (§ 2 art. 52 k.p.) Powyższa zasada obowiązuje także organ odwołujący pracownika zatrudnionego na podstawie powołania. Oznacza to, że pracodawca noszący się z zamiarem odwołania pracownika ze stanowiska z powołaniem się na jedną z przyczyn wymienionych w art. 52 § 1 k.p., ograniczony jest miesięcznym terminem, liczonym od chwili uzyskania wiadomości o zaistnieniu tej przyczyny (art. 52 § 2 k.p.). Każda z przyczyn wymienionych w art. 52 § 1 k.p. stanowi niezależną przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 k.p. Wskazany wyżej jednomiesięczny termin biegnie więc odrębnie dla każdej z nich (por. wyr. SN z 17.11.1997 r., I PKN 361/97, OSNAPiUS 1998, Nr 17, poz. 503). Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że w analizowanym przypadku – niezależnie od uchybienia proceduralnego z przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej – należało przyjąć, że pracodawca dopuścił się także innego uchybienia proceduralnego: odwołanie powódki w trybie natychmiastowym z winy pracownika nastąpiło bowiem ze znacznym przekroczeniem terminu, o którym mowa w art. 52 § 2 k.p.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że wprawdzie pracodawca w celu uzasadnienia odwołania powódki w trybie natychmiastowym podał aż sześć przyczyn tego odwołania, jednakże w tym zakresie w całości podzielił wniosek Sądu Rejonowego, że w analizowanym przypadku tylko zachowanie wskazane w pkt 4 tego odwołania, tj. „przyznanie sobie samodzielnie dwukrotnie nagrody finansowej w październiku 2011 r. i październiku 2012 r., podczas gdy nagrodę mógł przyznać wyłącznie burmistrz,” mogło skutkować niezwłocznym odwołaniem powódki ze stanowiska. Odnośnie do pozostałych wskazanych przyczyn, jak słusznie zauważył już Sąd Rejonowy, pracodawca albo nie wykazał ich prawdziwości, albo nie sposób było ich uznać za naruszenie przepisów w związku z zajmowanym stanowiskiem. Pozwany pracodawca nie zakwestionował skutecznie tego ustalenia Sądu Rejonowego. Sąd Okręgowy zwrócił zatem uwagę, że niespornym było, że o tym, iż powódka przyznała sobie samodzielnie nagrodę, burmistrz P. dowiedział się już w grudniu 2012 r., tymczasem odwołanie powódki ze stanowiska w trybie natychmiastowym, ze wskazaniem jako jednej z podstaw tego odwołania właśnie tego naruszenia nastąpiło dopiero w dniu 21.05.2013 r.

W świetle jednoznacznego brzmienia przywołanego wyżej art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz art. 52 § 2 k.p. uznać należało, że niezwłoczne odwołanie powódki ze stanowiska dyrektora, bez uprzedniego zasięgnięcia opinii odpowiednich stowarzyszeń, a nadto ze znacznym przekroczeniem terminu, o którym mowa w art. 52 § 2 k.p. stanowiło naruszenie przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia i jako niezgodne z prawem dawało powódce prawo do dochodzenia roszczeń określonych w 56 k.p.

Sąd Okręgowy za zbyt daleko idącą uznał argumentację sądu I instancji, iż w analizowanym przypadku mimo niedochowania przez pracodawcę terminu rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy bez wypowiedzenia przewidzianego w art. 52 § 2 k.p oraz naruszenia procedury odwoływania dyrektorów instytucji kultury wskazanej w art. 15 ust. 1 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, istniały podstawy do zastosowania przepisu art. 8 k.p. i oddalenia na tej podstawie powództwa.

Sąd II instancji podzielił przy tym co do zasady stanowisko Sądu Rejonowego, że gdyby odwołanie powódki ze stanowiska nastąpiło jedynie z nieznacznym naruszeniem terminu z art. 52 § 2 k.p., sąd mógłby ewentualnie oddalić roszczenie powódki o odszkodowanie jako sprzeczne z art. 8 k.p. Jednakże w analizowanym przypadku należało mieć na uwadze, że naruszenie terminu przewidzianego w art. 52 § 2 k.p. było znaczne, a nadto pracodawca dopuścił się dodatkowych uchybień formalnych. W tej sytuacji w ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do stwierdzenia, że wniesienie przez powódkę powództwa i domaganie się zasadzenia odszkodowania stanowiło nadużycie prawa w rozumieniu art. 8 k.p.

W tym miejscu trzeba podkreślić, iż przepis art. 8 k.p. upoważnia sąd jedynie do oceny, w jakim zakresie, w konkretnym stanie faktycznym, działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie jego prawa i nie korzysta z ochrony prawnej. Zastosowanie tej normy oznacza pozbawienie danego podmiotu możliwości korzystania z prawa, które mu w świetle przepisów prawa przedmiotowego przysługuje. Prowadzi to więc zawsze do osłabienia zasady pewności prawa i przełamuje domniemanie korzystania z prawa w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego i jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Z tego względu – na co słusznie zwracała uwagę strona apelująca - zastosowanie przez sąd konstrukcji nadużycia prawa jest dopuszczalne tylko wyjątkowo i musi być, zgodnie z ustalonym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny prawa, szczegółowo uzasadnione. Uzasadnienie to musi wykazać, że w danej indywidualnej i konkretnej sytuacji, wyznaczone przez obowiązujące normy prawne typowe zachowanie podmiotu korzystającego ze swego prawa, jest ze względów moralnych, wyznaczających zasady współżycia społecznego, niemożliwe do zaakceptowania, ponieważ w określonych, nietypowych okolicznościach zagraża podstawowym wartościom, na których opiera się porządek społeczny i którym prawo powinno służyć.

Oddalenie - na podstawie art. 8 k.p. - roszczenia o odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy w sytuacji, gdy rozwiązanie to naruszało prawo, może mieć miejsce wyjątkowo, w okolicznościach szczególnie rażącego naruszenia przez pracownika obowiązków pracowniczych lub obowiązujących przepisów prawa. Roszczenie o odszkodowanie za niezgodne z prawem dyscyplinarne zwolnienie można by więc uznać za nieuzasadnione, jeżeli pracownik rażąco naruszył swoje obowiązki pracownicze, a naruszenie przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia nie było poważne (tak z kolei wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011 r., I PIK 112/10, LEX nr 738389). W wielu orzeczeniach Sądu Najwyższego jako przykład takich niepodlegających ochronie zachowań pracownika podawano nietrzeźwość w trakcie świadczenia pracy czy kradzież znacznej ilości mienia pracodawcy.

W ocenie Sądu Okręgowego, mając na uwadze iż w analizowanym przypadku pracodawca dopuścił się poważnych uchybień proceduralnych, niezależnie od tego że w sprawie została wykazana zasadność i prawdziwość jednej ze wskazanych w odwołaniu powódki ze stanowiska w trybie natychmiastowym przyczyn odwołania, brak było podstaw do uznania, że wniesienie powództwa o zasądzenia odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i stanowiło nadużycie prawa przez pracownika, o którym mowa w art. 8 k.p. Nadużyciem byłaby w ocenie sądu próba zniwelowania – na podstawie art. 8 k.p. - błędów proceduralnych, których dopuścił się pracodawca przy odwoływaniu powódki ze stanowiska, w sytuacji gdy pozwany pracodawca dopuścił się aż dwóch rażących uchybień formalnych, natomiast w przypadku powódki wykazano zasadność tylko jednej podstawy jej odwołania ze stanowiska.

Powódka żądała zasądzenia na jej rzecz kwoty 12.752,27 zł – odpowiadającej jej trzymiesięcznemu wynagrodzeniu zasadniczemu brutto za pracę – wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 maja 2013r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania ze niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Stosownie do treści przepisu art. 56 § 1 k.p., pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. W art. 58 k.p. wskazano, że odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Okres wypowiedzenia w przypadku powódki wynosił trzy miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 k.p.)

Mając na względzie powyższe, sąd odwoławczy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego i orzekł zgodnie z żądaniem pozwu, tj. zasądził na rzecz powódki od pozwanego (...) w P. tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę kwotę 12.752,27 zł (stanowiącą równowartość niekwestionowanej przez strony wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia powódki wynikający z art. 36 § 1 pkt 3 k.p.) wraz z odsetkami od dnia 4 grudnia 2013 r., tj. od dnia następnego od doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu, pełniącemu w tym przypadku rolę wezwania do zapłaty. W pozostałym zakresie powództwo oddalono (w zakresie żądania zasądzenia od pozwanego (...) w P. odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy z odsetkami od dnia 21 maja 2013 roku oraz żądania sprostowania świadectwa pracy).

Z kolei żądanie sprostowania świadectwa pracy Sąd Okręgowy uznał za przedwczesne. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 97 § 3 k.p., jeżeli z orzeczenia sądu pracy wynika, że rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy nastąpiło z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu w tym trybie umów o pracę, pracodawca jest obowiązany zamieścić w świadectwie pracy informację, że rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę. W § 4 wskazano, że Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółową treść świadectwa pracy oraz sposób i tryb jego wydawania i prostowania. W wydanym na podstawie tego upoważnienia rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania z dnia 15 maja 1996 r. uregulowany został właściwy tryb prostowania świadectw pracy w przypadku prawomocnego wyroku sądu pracy o przyznaniu odszkodowania z tytułu niezgodnego z przepisami prawa rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. W § 5 ust. 3 rozporządzenia wskazano więc, że w razie prawomocnego orzeczenia sądu pracy o przywróceniu pracownika do pracy lub przyznaniu mu odszkodowania z tytułu niezgodnego z przepisami prawa wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania bez wypowiedzenia, pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany uzupełnić treść wydanego mu uprzednio świadectwa pracy o dodatkową informację o tym orzeczeniu, z zastrzeżeniem ust. 4. W ust. 4 wskazano, że jeżeli orzeczenie, o którym mowa w ust. 3, zostało wydane w związku z rozwiązaniem przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu w tym trybie umów o pracę, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi, w terminie określonym w ust. 2, nowe świadectwo pracy zawierające informację o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę, powołującą art. 97 § 3 Kodeksu pracy.

Oznacza to, że aktualnie nie było podstaw, by żądać od pozwanego natychmiastowego sprostowania świadectwa pracy. Powódce będzie bowiem – ale tylko dopiero wówczas, gdy pozwany nie dostosuje się do treści obecnego prawomocnego wyroku – przysługiwało odrębne roszczenie o wydanie nowego świadectwa pracy.

Konsekwencją powyższego było również rozliczenie kosztów procesu, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Rozstrzygając o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego Sąd Okręgowy na podstawie art. 100 k.p.c. zniósł wzajemnie miedzy powódką a pozwanym (...) w P. koszty procesu. Sąd miał na uwadze to, że powództwo było uzasadnione w części dotyczącej żądania zapłaty odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy, natomiast zostało oddalone w zakresie żądania sprostowania świadectwa pracy. W obu tych przypadkach należne koszty zastępstwa procesowego wynosiły 60 złotych, co uzasadniało ich wzajemne zniesienie.

O powyższym, na podstawie przepisu art. 386 § 1 k.p.c., orzeczono w punkcie I. sentencji wyroku.

W punkcie II wyroku, w oparciu o przepis art. 385 k.p.c, sąd oddalił apelację w pozostałym zakresie (tj. co do żądania zmiany wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego (...) w P. odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy z odsetkami od dnia 21 maja 2013 roku oraz żądania sprostowania świadectwa pracy).

W punkcie III wyroku, rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd Okręgowy w oparciu o przepis art. 100 k.p.c. zniósł wzajemnie koszty procesu za drugą instancję, kierując się tymi samymi względami co w przypadku rozstrzygnięcia o kosztach procesu w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.