Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 10 lipca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Agnieszka Kądziołka

SO Natalia Pawłowska-Grzelczak (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy upadłościowej osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej J. K.

o ustalenie plany spłaty

na skutek zażalenia wierzyciela (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia z dnia 10 marca 2017 r. roku, sygnatura akt XII GUp 18/15

postanawia:

oddalić zażalenie

SSO Natalia Pawłowska-Grzelczak SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Kądziołka

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie ogłosił upadłość osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej J. K.. W skład masy upadłości weszły wyłącznie środki uzyskiwane z wypłaty świadczenia emerytalnego upadłej w części podlegającej zajęciu.

W postępowaniu upadłościowym syndyk sporządził listę wierzytelności uznając wierzytelności: W. J. w kwocie 18.301,74 zł, A. B. w kwocie 940,10 zł, Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. w kwocie 40.119,95 zł, S. A. (spółka akcyjna) w P., oddział w Polsce w kwocie 5.417,23 zł, H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. w kwocie 4.434,07 zł, G. C. w kwocie 233,00 zł, (...) Spółki Akcyjnej w B. w kwocie 20.712,44 zł, (...) spółki komandytowej w S. w kwocie 1.632,27 zł, (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. w kwocie 1.090,00 zł, (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w kwocie 56.462,29 zł.

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2015 roku sędzia komisarz zatwierdził wskazaną wyżej listę wierzytelności.

W dniu 11 stycznia 2016 roku syndyk złożył ostateczny plan podziału funduszów masy upadłości, określając sumę podlegającą podziałowi na kwotę 14.748,10 zł. Zgodnie z planem podziału, wierzyciele z IV kategorii zostali zaspokojeni w 13,34 %. Postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2016 roku sędzia komisarz zatwierdził wskazany plan podziału. Plan podziału został wykonany przez syndyka.

Wierzyciele nie złożyli oświadczeń w zakresie planu spłaty wierzycieli przez upadłą, przy uwzględnieniu obecnej sytuacji majątkowej upadłej, względnie w zakresie ewentualnego umorzenia niniejszego postepowania bez ustalania planu spłaty.

Koszty postępowania upadłościowego były zaspakajane przez syndyka na bieżąco. Upadła w toku postępowania wykonywała swoje obowiązki w sposób należyty.

W toku postępowania ustalono, iż upadła J. K. otrzymuje świadczenie emerytalne w kwocie 3.886,13 zł brutto. Zamieszkuje w lokalu, do którego tytuł prawny (umowa najmu z Gmina M. S.) posiada wnuk upadłej. Upadła określiła wysokość miesięcznych wydatków obejmujących koszty utrzymania na kwotę ok. 1100 – 1200 zł miesięcznie, w tym 413 złotych z tytułu czynszu, 120 zł z tytułu opłaty za energię, 60 zł z tytułu opłat za gaz, 70-200 złotych z tytułu zapłaty za leki oraz 300-400 złotych z tytułu zakupu żywności (z uwagi na swoje schorzenia upadła musi przestrzegać diety). Upadła jest po operacji przepukliny i usunięcia kamieni, przebyła zawał, choruje na serce i nadciśnienie.

Na posiedzeniu w dniu 17 sierpnia 2016 roku upadła wniosła o ustalenie planu spłaty wierzycieli na poziomie 884,26 złotych miesięcznie. Syndyk przychylił się do wniosku upadłego. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. nie wyraził zgody na taki stopień zaspokojenia.

Zgodnie z oświadczeniem syndyka stan funduszy masy upadłości w dniu 9 marca 2017 roku wyniósł 28.440,92 złotych.

Postanowieniem z dnia 10 marca 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie ustalił plan spłat wierzycieli J. K.. W pkt I Sąd postanowił, że:

1. J. K. przeznaczy na zaspokojenie swoich wierzycieli w ramach wypłaty I raty kwotę 28.318,55 zł uiszczając na rzecz:

a)  W. J. kwotę 3.477,33 zł,

b)  A. B. kwotę 122,00 zł,

c)  Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 7.622,79 zł;

d)  S. A. (spółka akcyjna) w P., oddział w Polsce kwotę 1.029,27 zł ,

e)  H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 842,47 zł,

f)  G. C. kwotę 44,27 zł ,

g)  (...) Spółki Akcyjnej w B. kwotę 3.935,36 zł,

h)  (...) spółki komandytowej w S. kwotę 310,13 zł,

i)  (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwotę 207,10 zł,

j)  (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 10.727,83 zł

w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się niniejszego postanowienia w przedmiocie ustalenia planu spłaty,

2. J. K. przeznaczy na zaspokojenie swoich wierzycieli miesięcznie łączną kwotę 900 zł, uiszczając na rzecz:

a)  W. J. kwotę 110,70 zł,

b)  A. B. kwotę 3,60 zł,

c)  Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 242,10 zł,

d)  S. A. (spółka akcyjna) w P., oddział w Polsce kwotę 32,40 zł,

e)  H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 27,00 zł,

f)  G. C. kwotę 1,44 zł,

g)  (...) Spółki Akcyjnej w B. kwotę 125,10 zł,

h)  (...) spółki komandytowej w S. kwotę 9,90 złotych,

i)  (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwotę 6,30 zł,

j)  (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 341,46 złotych,

w terminie do dnia piętnastego każdego miesiąca, począwszy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, przez okres 36 miesięcy .

W pkt II Sąd ustalił, że po wykonaniu przez J. K. planu spłaty, pozostałe niespłacone w ramach planu spłaty zobowiązania wymienione w pkt 1 postanowienia oraz zobowiązania upadłej J. K. powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości, z wyłączeniem zobowiązań, wymienionych szczegółowo w art. 491 ²¹ ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego tj. zobowiązań o charakterze alimentacyjnym, zobowiązań wynikających z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązań do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązań do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązań do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązań, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu, zostaną umorzone.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że ustalając plan spłaty uwzględnił wszystkich wierzycieli upadłej ujętych na liście wierzytelności. Z uwagi na to, że koszty postępowania upadłościowego były zaspokajane na bieżąco, plan spłat objął wyłącznie wierzycieli ujętych na sporządzonej przez syndyka liście wierzytelności. Wierzyciele powyżsi zostali już częściowo zaspokojeni (w 13,34 %), a zatem planem spłaty objęto ich wierzytelności w wysokości niezaspokojonej.

Sąd ustalił pierwszą ratę spłaty wierzycieli w łącznej kwocie 28.318,55 zł, która odpowiada kwocie pozostałej w masie w następstwie wpływu świadczenia emerytalnego upadłej.

W pkt I. 2 Sąd ustalił wysokość comiesięcznych spłat zobowiązań na kwotę 900 złotych. Dokonując powyższego ustalenia Sąd uwzględnił zarówno wysokość otrzymywanego przez J. K. świadczenia emerytalnego w kwocie 3.886,13 zł brutto, jak i konieczność ponoszenia przez upadłą kosztów bieżącego utrzymania w łącznej minimalnej wysokości ok. 1 300 - 1 400 zł miesięcznie (koszty czynszu, mediów, zakupu żywności-przy przyjęciu kwoty min. 20,00 zł dziennie, zakupu leków), nadto niewątpliwą potrzebę pokrywania przez upadłą stałych kosztów jej leczenia (wizyty lekarskie, rehabilitację), czy ponoszenia kosztów opłat przelewów czy przekazów środków celem dokonywania spłat. Sąd uznał, że jej możliwości finansowe wystarczą na regularne pokrywanie wyżej wskazanych kosztów oraz pokrywanie wypłat w ramach realizacji planu spłaty. Ustalenie kwoty spłat na poziomie 900,00 zł miesięcznie uprawnia do stwierdzenia, że plan spłat jest możliwy do wykonania przez upadłą oraz że upadła będzie chciała podjąć wysiłek, aby obowiązki wynikające z tego planu spłat wykonywać, co umożliwi przynajmniej częściowe zaspokojenie jej wierzycieli. Sąd Rejonowy zauważył, że określenie wysokości miesięcznej spłaty w kwocie zbyt wysokiej, wbrew pozorom nie byłoby korzystne dla wierzycieli. Nadmierne obciążenie upadłej spłatami mogłoby bowiem skutkować tym, że zaprzestałaby ona realizacji planu spłat, co doprowadziłoby z kolei do umorzenia postępowania upadłościowego (art. 491 ¹⁰ ust. 2 puin), niwecząc tym samym cele postępowania.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Rejonowy ustalił plan spłat, na podstawie którego upadła przeznaczy na spłatę swoich zobowiązań miesięcznie kwotę 900 zł. Jednocześnie określono, że powyższa kwota zostanie podzielona między wierzycieli proporcjonalnie do wysokości przysługujących im wierzytelności. Czas wykonywania planu spłat określono na trzy lata. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. złożyła zażalenie na powyższe orzeczenie wnosząc o jego zmianę w pkt I ppkt 2 poprzez ustalenie, że upadła w wykonaniu plany spłaty przeznaczy na zaspokojenie swoich wierzycieli miesięcznie kwotę 1 200 zł oraz zasadzenie na rzecz wierzyciela od upadłej kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono błąd w ustaleniach faktycznych skutkujących nieprawidłowym ustaleniem możliwości spłaty wierzycieli przez upadłą. W uzasadnieniu wierzyciel podał, że zgadza się z brakiem podstaw do skrócenia okresu spłaty wierzycieli, natomiast nie zgadza się z tym, iż upadła nie może przeznaczyć na spłatę wierzycieli wyższej kwoty niż 900,00 zł miesięcznie. Zdaniem wierzyciela wysokość ustalonej przez Sąd raty nie koreluje ze stanem faktycznym sprawy z chwili orzekania. Wierzyciel podał, że do dyspozycji upadłej po odjęciu wydatków pozostaje kwota 1 581,54 zł, wliczając natomiast do wydatków koszt odzieży i środków czystości, zakładając że średni koszt tych wydatków to 200 zł miesięcznie, upadłej do swobodnej dyspozycji pozostaje kwota 1 381 zł. Ustalając ratę spłaty w kwocie 900,00 zł pozostawione upadłej środki wynoszą 481,00 zł miesięcznie stanowiące równowartość 53 % kwoty, jaka została przeznaczona na spłatę wierzycieli. Podniósł, że raz ustalony plan spłaty i wysokość raty nie musi wiązać przez cały okres spłaty gdyż ustawodawca przewidział możliwość wnioskowania zmiany wysokości raty (art. 370d prawa upadłościowego), zarówno w skutek pogorszenia jak i polepszenia sytuacji upadłego. Wierzyciel podkreślił, że upadła uzyskuje stałe miesięczne świadczenie, a jej uzasadnione, realne i stałe wydatki, których sumę wierzyciel sam zwiększył o 200 zł wynoszą 1393 zł. Upadła nie ma na utrzymaniu osób a po zaspokojeniu podstawowych wydatków pozostaje kwota 1381 złotych, tym samym przy nieobniżeniu poziomu życia na spłatę wierzycieli może przeznaczać 1 200 zł pozostawiając kwotę 181,00 zł na nieprzewidziane wydatki.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie zauważyć należy, że w rozważanej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 233 z późn. zm. - dalej jako „p.u.in.”) w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2016 r., z uwagi na to że wniosek o ogłoszenie upadłości wpłynął przed tą datą (art. 449 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2015 r. poz. 978 z późn. zm.), a upadłość J. K. ogłoszona została w dniu 24 kwietnia 2015 r.

W ocenie Sądu Okręgowego - Sąd I instancji w sposób prawidłowy ustalił okoliczności sprawy i na ich podstawie trafnie zastosował normę przepisu art. 491 ¹⁴ ust. 1 p.u.in.

Zaznaczyć należy, że wprowadzając instytucję upadłości konsumenckiej ustawodawca wyszedł z założenia, iż należy stworzyć mechanizmy prawne, które w pewnych wypadkach umożliwią oddłużenie tym osobom fizycznym, które są zadłużone w stopniu uniemożliwiającym im samodzielną spłatę długów. Warto podkreślić, że celem nowelizacji przepisów regulujących upadłość konsumencką dokonanej ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1306) było usunięcie dotychczasowych barier w dostępie do postępowania upadłościowego osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, tak aby ograniczyć wykluczenie społeczne i mechanizm dziedziczenia bezradności przez następne pokolenia, umożliwienie reintegracji dłużników w legalnym obrocie gospodarczym, a w dłuższej perspektywie umożliwić dłużnikom ponowne korzystanie z usług instytucji finansowych.

W art. 2 ust. 2 p.u.in. sformułowano podstawowe założenia tzw. upadłości konsumenckiej. Zgodnie z tym przepisem postępowanie uregulowane ustawą wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej należy prowadzić tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym, a jeśli jest to możliwe – zaspokoić roszczenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu . Wobec tego zasadniczym (pierwszoplanowym) celem tzw. upadłości konsumenckiej jest oddłużenie osoby fizycznej (por. A. Witosz, Przesłanki ogłoszenia upadłości konsumenckiej, [w:] Przegląd prawa handlowego, luty 2015). Chodzi więc przede wszystkim o umożliwienie osobie fizycznej normalnego funkcjonowania przez uzyskanie oddłużenia i tzw. „nową szansę", a nie tylko doprowadzenie do zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Na uwadze należy mieć także liberalizację dostępu konsumentów do ogłoszenia ich upadłości wobec wyłączenia zastosowania do postępowania w sprawie ogłoszenia upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej przepisów wskazanych w art. 491 ⁽²⁾ ust. 1 u.p.in., dotyczących m.in. konieczności posiadania środków wystarczających co najmniej na koszty postępowania upadłościowego.

W świetle art. 491 ¹⁵ ust. 4 p.u.in. sąd upadłościowy ustalając plan spłaty wierzycieli powinien uwzględnić możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości. Podkreślenia jednak wymaga, że każdorazowo należy badać indywidualną sytuację upadłego.

Odnosząc się do stanowiska wierzyciela zaprezentowanego w zażaleniu odnośnie możliwości płatniczych upadłej stwierdzić należało, że prawidłowo Sąd Rejonowy ustalił i ocenił, że w obecnej sytuacji osobistej i finansowej realne możliwości ponoszenia miesięcznych rat tytułem spłaty wierzycieli kształtują się na poziomie 900,00 zł.

Jak słusznie zauważył wierzyciel kwota świadczenia netto jaką otrzymuje upadła wynosi 2 774,54 zł miesięcznie. Według wierzyciela niezbędne wydatki upadłej opiewają na kwotę 1 193 zł miesięcznie, na którą składają się opłaty za najem, prąd, gaz, leki i żywność. Nadto według wierzyciela w skład wydatków zaliczyć należy kwotę 200 zł miesięcznie tytułem zakupu odzieży i środków czystości. Wobec tego niezbędne miesięczne wydatki upadłej według twierdzeń wierzyciela, w istocie zbieżnych z ustaleniami Sądu Rejonowego, kształtują się na poziomie około 1 400 zł. Do dyspozycji upadłej pozostaje zatem kwota około 1 400 zł miesięcznie. Uwzględniając ustaloną przez Sąd Rejonowy kwotę 900,00 zł tytułem raty planu spłaty pozostała upadłej kwota kształtuje się na poziomie około 500 zł miesięcznie. Według wierzyciela zasadnym jest ustalenie raty tytułem spłaty na poziomie 1 200 zł miesięcznie, w wyniku czego upadłej pozostałaby kwota ok 200 zł miesięcznie na nieprzewidziane wydatki. W ocenie Sądu Okręgowego skoro podstawowym celem upadłości konsumenckiej jest umorzenie zobowiązań upadłego, a dopiero w dalszej kolejności spłata wierzycieli, to stosując normę prawną zawartą w art. 491 ¹⁵ ust. 1 p.u.in. nie można przyjąć za uzasadnione ustalenie planu spłaty wierzycieli w sposób, który będzie prowadził do ubóstwa upadłego bowiem w świetle zasad doświadczenia życiowego tak należałoby ocenić sytuację, w której upadłemu pozostaje do dyspozycji kwota około 200 zł miesięcznie. Uwzględnić przy tym należy sytuację zdrowotną upadłej, która choruje na serce i nadciśnienie, nadto przebyła zawał oraz operację przepukliny i usunięcia kamieni. Nie można w tych okolicznościach pomijać faktu, że stan zdrowia upadłej wymaga stałego leczenia oraz zachowania specjalistycznych wymogów żywienia (vide: zeznania k. 321 – 322), które – co oczywiste - wiążą się ze zwiększonymi kosztami wymagającymi zaangażowania środków pieniężnych przekraczających kwotę 200 zł, jaka miałby według wierzyciela pozostawać do dyspozycji upadłej po spłacie miesięcznej raty. Zauważyć przy tym należało, że trudna sytuacja majątkowa i zdrowotna upadłej znalazła potwierdzenie także we wniosku syndyka złożonym na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2016 r., który zaproponował miesięczny stopień zaspokojenia wierzycieli w wysokości 1 % co daje kwotę 884,26 zł, a którą to kwotę zaakceptowała także upadła. Wprawdzie sąd nie jest związany wnioskiem upadłego co do treści planu spłaty wierzycieli, to jednak nie sposób pominąć przy ustalaniu planu spłaty indywidualnych okoliczności zaistniałych w sprawie, na które uwagę zwracał również syndyk, wskazując m.in. na wzorową postawę upadłej w toku postępowania, która okazała dużą wolę zaspokojenia wierzycieli. Słusznie przy tym zauważył Sąd Rejonowy, że określenie zbyt wysokiej miesięcznej spłaty mogłoby działać demotywująco na dłużnika i w konsekwencji skutkować zaprzestaniem realizacji planu spłat niwecząc tym samym cele postępowania.

Mając na uwadze powyższe, wobec braku podstaw do podważenia prawidłowości wydanego przez Sąd Rejonowy orzeczenia, na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. 229 p.u.in zażalenie podlegało oddaleniu.

SSO Natalia Pawłowska-Grzelczak SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Kądziołka

Sygn. akt VIII Gz 210/17

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

-

(...)

-

(...)

3.  (...) (...).