Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 27 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

Sędziowie: SO Natalia Pawłowska - Grzelczak

SR del. Anna Górnik

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2017 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. B.

przeciwko B. W.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej na punkt drugi postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie, Wydział X Gospodarczy z dnia 12 stycznia 2017r., sygn. akt XI GC 1697/16,

postanawia:

1.  zmienia zaskarżone postanowienie w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od powoda P. B. na rzecz pozwanej B. W. kwotę 4817 zł (cztery tysiące osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu ;

2.  zasądza od powoda P. B. na rzecz pozwanej B. W. kwotę 274 zł (dwieście siedemdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego

SSR del. Anna Górnik SSO Patrycja Baranowska SSO Natalia Pawłowska-Grzelczak

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w punkcie pierwszym umorzył postępowanie w sprawie, w punkcie drugim odstąpił o obciążania powoda kosztami postępowania i w punkcie trzecim nakazał zwrócić powodowi kwotę 515, 50 złotych tytułem połowy opłaty od pozwu.

U podstaw rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w punkcie drugim zaskarżonego postanowienia legło stwierdzenie, że Sąd Rejonowy zastosował normę art. 102 k.p.c. Sąd Rejonowy wskazał, że skorzystanie z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i wyłącznie od oceny tego sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu wedle zasad określonych w art. 98 § 1 k.p.c. Sąd stwierdził, że okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają zastosowanie wskazanego przepisu, jak wynika bowiem z dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszego postepowania, powód ustalił osobę odpowiedzialną na podstawie art. 299 k.s.h. za zobowiązania spółki w oparciu o dane zawarte w KRS, co do których istnieje domniemanie prawdziwości i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Uzasadnionym zdaniem Sądu pozostało zatem przekonanie powoda o aktualności ujawnionych tam informacji, w szczególności co do składu zarządu spółki. W ocenie Sądu powód nie może ponosić negatywnych skutków dokonanych w zarządzie zmian, których – z niewyjaśnionych przyczyn - nie ujawniono. Ponadto Sąd Rejonowy skazał, że choć oczywistym jest, że pozwana tracąc mandat członka zarządu, przestała być uprawniona do składania jakichkolwiek wniosków do właściwego Sądu Rejestrowego, w tym w szczególności o dokonanie stosownej zmiany, to jednak okoliczności te pozostały bez wpływu na treść rozstrzygnięcia w zakresie kosztów postępowania. Sąd Rejonowy wskazał bowiem, że przez okres blisko 2 lat pozwana nie podjęła żadnych czynności mających na celu ujawnienie zmiany w zarządzie, choć mogła skierować to Sądu Rejestrowego stosowne zawiadomienie w oparciu o które Sąd z urzędu wszcząłby postępowanie przymuszające do złożenia wniosku o dokonanie zmiany aktualnego prezesa zarządu. W konsekwencji powyższego, Sąd stwierdził, że wystąpiły przesłanki przewidziane art. 102 k.p.c. uzasadniające odstąpienie od obciążania powoda kosztami postępowania.

W zażaleniu na punkt drugi powyższego postanowienia pozwana wniosła o jego zmianę poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. Nadto skarżąca wniosła o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania zażaleniowego według norm przypisanych.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie przepisów art. 203 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu. Ponadto zarzuciła naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, podczas gdy w niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności uzasadniające odstąpienie od obciążania powoda kosztami postępowania.

W uzasadnieniu skarżąca dokonała szczegółowego rozwinięcia zarzutów i podniosła, że pozwana nie może ponosić negatywnych konsekwencji zaniechań spółki (...), która nie dokonała zmian w rejestrze. Wskazano, iż obowiązek dokonania zmian w KRS obciąża spółkę, a nie odwołanego skutecznie członka zarządu, który taką możliwość dokonania zmian utracił. Ponadto pozwana zarzuciła Sądowi Rejonowemu, że całkowicie pominął zachowanie powoda zarówno w relacjach gospodarczych ze spółką (...) jak i związanych z zainicjowaniem przedmiotowego procesu. Wskazano, że relacje gospodarcze powoda z wyżej wymienioną spółką nie miały charakteru incydentalnego i powód winien dokonać sprawdzenia należytej reprezentacji swojego kontrahenta. Ponadto podniesiono, że powód nie wezwał pozwanej do zapłaty przed wytoczeniem powództwa co skutkowało nieprawidłowym ustaleniem przez powoda osób odpowiedzialnych za zobowiązania spółki.

Reasumując wskazano, że w sprawie brak było podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o jego oddalenie i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu powód wskazał, że pozwana przez brak dbałości o własne interesy doprowadziła do zainicjowania przeciwko niej procesu. Wskazał, że pomimo upływu dwóch lat nie podjęła żadnych kroków w celu wyeliminowania nieprawdziwych danych z KRS-u i nie doprowadziła do wszczęcia postępowania przymuszającego spółkę pomimo, że istnieje ku temu podstawa prawna tj. art. 24 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się uzasadnione i doprowadziło do zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Zdaniem Sądu Odwoławczego ocena zaistnienia przesłanek warunkujących rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparte o dyspozycję art. 102 k.p.c przedstawiona w uzasadnieniu orzeczenia Sądu I instancji okazała się chybiona.

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Treść art. 102 k.p.c. urzeczywistnia zasadę słuszności i stanowi wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu. Powyższy przepis nie konkretyzuje pojęcia „wypadków szczególnie uzasadnionych” toteż ich kwalifikacja należy do sądu, który uwzględniając całokształt okoliczności konkretnej sprawy musi kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości. Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu według doktryny zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, lecz także dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony.

Zdaniem Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie wystąpił taki uzasadniony przypadek podyktowany zaistniałą sytuacją procesową, czy też sytuacją życiową (zdrowotną) strony powodowej, który uzasadniał odstąpienie od obciążenia powoda kosztami jako strony przegrywającej spór. Cofnięcie powództwa nakazuje bowiem uznać cofającego za przegrywającego z wyjątkiem sytuacji, gdy cofnięcie nastąpiło na skutek spełnienia żądania w toku procesu, co w niniejszym sporze nie miało miejsca. Jednocześnie Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że powód obowiązany jest do uiszczenia kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej jako wygrywającej spór, która podjęła obronę przed żądaniem powoda i poniosła związane z tym koszty zawodowego pełnomocnika w kwocie 4800 złotych oraz kwotę 17 złotych tytułem opłaty od pełnomocnictwa.

Sąd Rejonowy wskazał, że powód działał w zaufaniu do danych ujawnionych w KRS i tym samym skoro pozwana nie zadbała o to, aby do wykreślenia doszło to powinna ponieść konsekwencje braku dbałości o własne interesy. Takie też stanowisko prezentował powód w odpowiedzi na zażalenie strony pozwanej.

Zgodnie z art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym wniosek o wykreślenie byłych członków zarządu z rejestru przedsiębiorców należy zgłosić w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu (wpisem jest również wykreślenie zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy o KRS), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Powyższe prowadzi do wniosku, że podmiotem, na którym spoczywa obowiązek złożenia wniosku do rejestru przedsiębiorców, jest spółka reprezentowana przez aktualny zarząd, względnie właściwie umocowanego pełnomocnika. Wskazać należy, iż odwołanemu członkowi zarządu, którego dane dalej widnieją w KRS spółki, przysługuje status zainteresowanego, a w konsekwencji uczestnika postępowania zgodnie z art. 510 Kodeksu postępowania cywilnego, co z kolei dawałoby mu legitymację do składania wniosków odnośnie do usunięcia nieprawdziwych danych z KRS. Jednak zgodnie z regulacjami wynikającymi z art. 7 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz z art. 694 ³ § 2 k.p.c. w zw. z art. 510 § 2 k.p.c. przepisy dotyczące postępowania nieprocesowego z k.p.c. nie pozwalają nadać byłemu członkowi zarządu statusu uczestnika postępowania w postępowaniu rejestrowym. Okoliczność ta wynika z faktu, że były członek zarządu utracił prawo do reprezentowania spółki, a co za tym idzie w rozumieniu ustawy o KRS nie jest już legitymowany do składania wniosku do KRS o wykreślenie go z funkcji członka zarządu. Jak już wyżej podniesiono obowiązek ten spoczywa wyłącznie na aktualnym zarządzie spółki, który zgodnie z art. 22 ustawy o KRS ma obowiązek poinformowania sądu rejestrowego o dokonaniu zmian w reprezentacji spółki w terminie 7 dni od nastąpienia zdarzenia podlegającego obowiązkowi wpisu. W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, iż pozwana nie może ponosić ujemnych konsekwencji za brak działań spółki, która niewątpliwe nie wykonała ciążącego na niej obowiązku. Na marginesie już tylko dodać należy, iż spółka odpowiada za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z brakiem dopełnienia powyższego obowiązku.

Ponadto dodać należy, że Sąd Najwyższy wskazał, że wpis określonej osoby w charakterze członka zarządu nie rozstrzyga o ponoszeniu przez tę osobę odpowiedzialności na zasadach ustanowionych w 299 k.s.h. Według SN przekonujące są argumenty odwołujące się do deklaratywnego charakteru wpisu członków zarządu do KRS. Słusznie podnosi się również, że obowiązki spółki wynikające z obowiązujących przepisów obciążają osoby, które piastują funkcje członków zarządu a nie te, o których wierzyciele sądzą na podstawie nieaktualnego wpisu do rejestru, że są członkami zarządu. Domniemania wynikające z wpisów (art. 14 i 17 ustawy o KRS), chroniły i chronią osoby trzecie względem spółki, a nie względem członków jej zarządu. Jeżeli zatem stan uzasadniający pociągnięcie członka zarządu do odpowiedzialności nastąpił po rezygnacji przez daną osobę z funkcji członka zarządu (w tym wypadku pozwaną), wyłączona jest jego odpowiedzialność, o której mowa w art. 299 k.s.h. Powyższe przesądza, iż to na stronie pozywającej członka zarządu ciąży obowiązek zachowania szczególnej staranności przy jego określaniu. Oparcie się jedynie na wpisie wynikającym z KRS-u jest niewystarczające w kontekście dynamicznych zmian jakie mają miejsce w zmianach osobowych zarządów spółek.

Okolicznością szczególną w realiach niniejszego sporu jest fakt, iż powód nie wyczerpał dyspozycji art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. i w pozwie nie wykazał, że strony podjęty próbę mediacji czy też innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu. Gdyby powód inicjując przedmiotowy proces dopełnił powyższego przepisu i choćby wezwał pozwaną do zapłaty, to niewątpliwie powziąłby informację, że nie pełni ona funkcji członka zarządu i nie pełniła gdy powstały zobowiązania spółki (...) względem powoda. Tymczasem powód jako dysponent procesu uchybił obowiązkowi wynikającemu z art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. dopuszczając się jego naruszenia i tym samym wykazał się nienależytą starannością w przygotowaniu pozwu w zakresie prawidłowego określenia strony pozwanej. W konsekwencji uchybienia powoda nie mogą być traktowane w kategoriach szczególnie uzasadnionego przypadku o jakim mowa w art. 102 k.p.c. Brak podjęcia próby wezwania pozwanej do zapłaty był zatem kluczową przyczyną błędnego określenia strony pozwanej, który to błąd mógł być wyeliminowany przy zachowaniu minimalnej staranności i przestrzeganiu obowiązujących przepisów tj. art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy nie znalazł okoliczności, które uzasadniałyby zastosowanie dyspozycji art. 102 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uwzględnił zażalenie w postulowanym kierunku dokonując zmiany zaskarżonego orzeczenia na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc i 13 § 2 kpc.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji (art. 108 § 1 kpc). W związku z tym, że powód przegrał sprawę w postępowaniu zażaleniowym, zgodnie z przepisem art. 98 kpc winien zwrócić stronie pozwanej koszty procesu w postępowaniu zażaleniowym, na które składa się koszt zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym w wysokości 225 zł ustalony na podstawie § 10 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłata od zażalenia w kwocie 49 złotych.

SSR del. Anna Górnik SSO Patrycja Baranowska SSO Natalia Pawłowska-Grzelczak

Sygn. akt VIII Gz 89/17

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...) (...) (...)