Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 1 kwiecień 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska

Sędziowie: SO Natalia Pawłowska-Grzelczak

SR del. Anna Górnik (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 1 kwiecień 2017 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. T.

przeciwko P. W.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie wydane przez Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w dniu 8 listopada 2016 r. w sprawie o sygn. akt XI GNc 2192/14

postanawia:

o d d a l i ć z a ż a l e n i e.

SSO N.Pawłowska-Grzelczak SSO P. Baranowska SSR del. A. Górnik

UZASADNIENIE

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 13 sierpnia 2014 r. Sad Rejonowy Szczecin-Centrum w S. uwzględniając żądanie powoda P. T. zasądził na jego rzecz od pozwanego P. W. zobowiązanego z weksla kwotę 30.031,89 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

Pozwany złożył zarzuty od nakazu zapłaty, które nie zostały opłacone. W efekcie przewrócenia pozwanemu terminu do skutecznego wniesienia opłaconych zarzutów pozwany wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych w całej sprawie.

Postanowieniem z dnia 23 marca 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie oddalił wniosek pozwanego o zwolnienie d kosztów.

Powyższe orzeczenie pozwany zaskarżył zażaleniem.

Postanowieniem z dnia 18 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił zażalenie.

Zarządzeniem z dnia 28 lipca 2016 r. pozwany został wezwany do uiszczenia kwoty 1.126 zł tytułem opłaty od zarzutów w terminie tygodniowym pod rygorem ich odrzucenia. Zarządzenie doręczono pozwanemu w dniu 14 października 2016r.

Postanowieniem z dnia 8 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie w sprawie o sygn. akt XI GC 348/06 odrzucił zarzuty pozwanego złożone w dniu 19 marca 2015 r. od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanego przez tenże Sąd w dniu 13 sierpnia 2014 r. W uzasadnieniu Sąd I instancji wyjaśnił, iż pomimo wezwania do uiszczenia opłaty od zarzutów w wyznaczonym terminie, pozwany powyższego obowiązku nie spełnił i nie uiścił wymaganej opłaty. Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 494 § 1 k.p.c. zarzuty jako nieopłacone sąd zarzuty odrzucił.

W zażaleniu na powyższe orzeczenie pozwany wniósł o jego uchylenie i rozpoznanie zarzutów bez konieczności wnoszenia opłaty lub ponowne rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów procesu. Nie zgadzając się z rozstrzygnięciem skarżący podniósł, że odrzucenie zarzutów z powodu nie wniesienia od nich opłaty godzi w zasadę równości wobec prawa, jeżeli bowiem jedynie z powodu braków środków na wniesienie opłaty skazuje się stronę pozwaną na przegraną, co oznacza że podmioty nie są równe wobec prawa. Zdaniem pozwanego negatywne rozpatrzenie jego wniosku o zwolnienie z kosztów procesowych w trybie zaocznym uniemożliwiło odniesienie się osobiście i wyjaśnienie błędnie wyciągniętych wniosków, zwłaszcza przez Sąd drugiej instancji. Sąd drugiej instancji przy rozpoznawaniu wniosku wysnuł błędne wnioski w szczególności w zakresie przepływów na koncie dotyczących syna i matki, podczas gdy pozwany we wniosku o zwolnienie wspominał, że nie posiada konta bankowego. System bankowy nie wykazuje osoby dokonującej przelew, tylko właściciela konta. Zaoczne rozpatrywanie wniosku o zwolnienie z kosztów przez Sąd drugiej instancji uniemożliwiło jednakże odniesienie się do błędnych wniosków. To samo dotyczyło raportów kasowych z działalności gospodarczej, których pozwany nie ma obowiązku prowadzić. Pozwany podkreślił, że wspomniał we wcześniejszych pismach, iż samotnie utrzymuje studiującego syna i płaci alimenty na dwie córki. Nie jest tym samym w stanie wnieść opłaty ponad tysiąc złotych na koszty sprawy, której nie założył. Zła sytuacja finansowa pozwanego spowodowana została przy tym działaniami powoda. Dzielenie zaś ludzi na wygranych i przegranych ze względu na posiadane środki finansowe jest sprzeczne z zasadą równości w Państwie Prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się bezzasadne.

W ocenie Sądu Okręgowego treść uzasadnienia zażalenia nie pozostawia wątpliwości, że pozwany nie przeciwstawił zaskarżonemu postanowieniu zarzutów, mogących skutkować wydaniem przez Sąd odwoławczy orzeczenia w postulowanym przez niego kierunku. W istocie bowiem skarżący nie kwestionuje kluczowego dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy stanowiska Sądu I instancji, że zarzuty od nakazu zapłaty nie zostały należycie opłacone. Bezsprzeczność w tym zakresie stanowiła podstawę odrzucenia zarzutów.

Ze zwrotnych poświadczeń odbioru, znajdującego się w aktach sprawy na k. 191 akt, wynika, że przesyłkę zawierającą odpis zarządzenia wzywającego do uiszczenia opłaty pozwany otrzymał w dniu 14 października 2016 r., co zgodnie z zasadami obliczania terminów, określonymi w art. 112 k.c., oznacza, iż ostatnim dniem do uiszczenia opłaty był dzień 21 października 2016 r. Zważywszy zatem, że w zakreślonym terminie powyższe zobowiązanie nie zostało wykonane - na podstawie art. 494 § 1 k.p.c.- zarzuty podlegały odrzuceniu.

Dodatkowo, mając na uwadze przedstawioną w zażaleniu argumentację, wyjaśnić należy skarżącemu, że postępowanie wywołane złożonym przez niego wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych w przedmiotowej sprawie zostało już prawomocnie zakończone. Sąd Rejonowy oddalając przedmiotowy wniosek postanowieniem z dnia 23 marca 2016 r. (k. 170-171) rozstrzygnął o jego zasadności. Dokonując następnie oceny trafności wydanego orzeczenia, wobec uznania zażalenia pozwanego za bezzasadne, Sąd Okręgowy w Szczecinie orzekający jako Sąd odwoławczy zażalenie oddalił (k. 183-186). Powołane postanowienia stały się zatem prawomocne z momentem wydania orzeczenia przez Sąd II instancji i od tej też chwili dla Sądu wiążące, uzyskując tym samym moc skonkretyzowanej i zindywidualizowanej normy prawnej, z której wypływa obowiązek strony uiszczenia wymaganej opłaty sądowej. Z chwilą prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów, po stronie pozwanego powstał więc obowiązek uiszczenia opłaty od zarzutów. Nie ulega zaś wątpliwości, iż pozwany obowiązku tego nie wykonał.

W tym miejscu zaznaczyć też trzeba, że obowiązujące przepisy ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie nakładają ograniczeń i strona może domagać się zwolnienia od kosztów sądowych na każdym etapie postępowania sądowego, co oznacza, że może także ponawiać wniosek o zwolnienie od kosztów. Z całą stanowczością zaznaczyć jednak trzeba, iż w przypadku gdy strona zabiegająca o zwolnienie od opłaty sądowej ponawia wniosek po prawomocnym nieuwzględnieniu jej żądania, ponowne złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych nie może uchylić skutków prawomocności wydanego wcześniej rozstrzygnięcia.

Ponadto choć ustawa przewiduje możliwość zwolnienia strony od kosztów sądowych w całości lub w części, to instytucja zwolnienia niezależnie od zakresu żądania znajduje zastosowanie jedynie przy spełnieniu ustawowych przesłanek wynikających między innymi z dyspozycji powoływanego wcześniej przez sądy oceniające przesłanki do zwolnienie pozwanego od kosztów art. 102 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przysługujące stronom prawo do sądu powinno być wykonane przy uwzględnieniu obowiązującego w państwie ustawowego porządku prawnego w tym funkcjonującego w nim wspomnianego już przepisu. Prawo to nie jest bowiem bezwarunkowe. Dostęp do sądu może podlegać rozmaitym ograniczeniom, również o charakterze finansowym (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19.06.2001 r., (...), lex nr 47549). Co więcej, nie ciąży na Państwie absolutny obowiązek zapewnienia za pomocą funduszy publicznych dostępu do sądu, gdyż każdemu państwu pozostawiono wolny wybór środków, które winny być użyte w celu zagwarantowania stronom w sporze praw z niej wynikających (por. wyrok (...) z 15.02.2005 r., J (...), lex nr 148018). Nadto nałożone na stronę - w wyniku dokonanej przez sąd oceny jej sytuacji finansowej oraz istoty żądań - koszty sądowe stanowią uzasadnione prawnie ograniczenie dostępu do sądu i ta forma regulacji dostępu do sądu nie może zostać uznana za sprzeczną z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (por. wyrok (...) z 16.12.2003 r., J (...), lex 101042).

W tym stanie sprawy brak jest uzasadnionych podstaw do kwestionowania wydanego przez Sąd Rejonowy postanowienia. Na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenie jako bezzasadne należało oddalić – o czym orzeczono w sentencji postanowienia.

SSO N.Pawłowska-Grzelczak SSO P. Baranowska SSR del. A. Górnik

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)