Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 17 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Budzyńska

Sędziowie: SSO Agnieszka Górska (sprawozdawca)

SSO Agnieszka Woźniak

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2013 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Produkcyjno Handlowo Usługowego (...) spółki jawnej w M.

przeciwko Z. J.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim

z dnia 13 listopada 2012 w sprawie o sygnaturze V GC 328/12

postanawia

I.  oddalić zażalenie,

II.  zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 150 (stu pięćdziesięciu) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 13 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim umorzył postępowanie oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, że wobec cofnięcia pozwu powód w całości przegrał sprawę. W tych okolicznościach to na powodzie spoczywa obowiązek zapłaty poniesionych kosztów procesu. Stosownie do treści art. 98 k.p.c. oraz art. 203 k.p.c. powód jako strona przegrywająca winna zwrócić przeciwnikowi koszty związane z dochodzeniem swych praw, tudzież koszty obrony. Na koszty te składały się koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie 2400 zł oraz 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Na rozprawie w dniu 13 listopada 2012 roku strony ugodowo ustaliły, iż wnoszą o zasadzenie 1800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, stąd też Sąd zasądził nie kwotę 2400 zł, a 1800 zł ustaloną przez strony. Nadto Sąd wskazał, iż wobec cofnięcia pozwu nie miał możliwości weryfikacji okoliczności wskazujących, w ocenie strony pozwanej, na bezprzedmiotowość roszczenia, a ponadto powód dokonał płatności części faktury wystawionej w związku z montażem hali namiotowej, której niewykonanie było podstawą sporu, wstrzymując się z zapłatą pozostałej kwoty do czasu rozstrzygnięcia niniejszego postępowania.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł powód domagając się jego zmiany przez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów sądowych w kwocie 1667,00 zł tytułem wpisu sądowego oraz 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego przy uwzględnieniu kosztów postepowania odwoławczego wg norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gorzowie Wielkopolskim.

Zaskarżonemu postanowieniu powód zarzucił :

- błąd w ustaleniach faktycznych będących podstawą rozstrzygnięcia, niezgodnych ze zgromadzonym materiałem dowodowym poprzez przyjęcie, że cofając pozew, powód przegrał sprawę w całości;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że umowa zawarta między stronami w dniu 29.09.2011 roku na wykonanie i montaż hali namiotowej była jedynie projektem i uzupełnieniem do Ogólnych Warunków C., w sprawie nie miało miejsce odstąpienie przez powoda od umowy, a strona powodowa nie miała jakichkolwiek podstaw do skutecznego wypowiedzenia umowy oraz, że strony nie łączył żaden inny węzeł obligacyjny, aniżeli umowa z dnia 29.09.2011 roku tj. umowa, która uległa rozwiązaniu na skutek odstąpienia przez powoda od umowy;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 492 k.c. w zw. z art. 395 k.c. poprzez błędną wykładnię i w rezultacie nieuwzględnienie tego przepisu i przyjęcie, że stosunek obligacyjny pomiędzy stronami nie został skutecznie wypowiedziany i że strony nie łączył żaden inny węzeł obligacyjny, aniżeli umowa z dnia 29.09.2011 roku;

- naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia oraz brak ustosunkowania się przez Sąd orzekający do dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie;

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o oddalenie zażalenia w całości oraz obciążenie powoda kosztami postępowania zażaleniowego, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych. W ocenie pozwanego zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu, bowiem po cofnięciu pozwu pozwany złożył wniosek o zasadzenie na jego rzecz kosztów. Następnie stanowisko to zostało podtrzymane na posiedzeniu Sądu w dniu 13.11.2012 roku, z tą zmianą, iż wniosek został ograniczony do kwoty 1800 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa w zażaleniu kwestionowała przede wszystkim ustalenia faktyczne będące podstawą rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji, a polegające na przyjęciu, że umowa zawarta między stronami w dniu 29.09.2011 roku na wykonanie i montaż hali namiotowej była jedynie projektem i uzupełnieniem do Ogólnych Warunków C., w sprawie nie miało miejsce odstąpienie przez powoda od umowy, a strona powodowa nie miała jakichkolwiek podstaw do skutecznego wypowiedzenia umowy oraz, że strony nie łączył żaden inny węzeł obligacyjny, aniżeli umowa z dnia 29.09.2011 roku tj. umowa, która uległa rozwiązaniu na skutek odstąpienia przez powoda od umowy.

Odnosząc się do powyższych zarzutów, wskazać należy przede wszystkim, iż cofnięcie pozwu będące czynnością dyspozytywną strony jest wyrazem jej rezygnacji z kontynuacji postępowania rozpoczętego wniesieniem pozwu. Jeżeli pozew zostanie skutecznie cofnięty, udzielenie ochrony prawnej poprzez wydanie wyroku stanie się bezprzedmiotowe i niedopuszczalne, a sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Sąd co do zasady związany jest cofnięciem pozwu. Obowiązany jest jednak dokonać oceny, czy w świetle zgromadzonego materiału procesowego czynność ta nie jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego lub czy nie zmierza do obejścia prawa. Badanie merytoryczne sprawy zostaje zatem w razie cofnięcia pozwu ograniczone wyłącznie do ustalenia skuteczności tej czynności w świetle przytoczonych przesłanek. Sąd rozpoznający sprawę nie dokonuje ustaleń faktycznych, nie rozstrzyga o zasadności roszczenia, nie rozstrzyga w końcu zasadności podnoszonych zarzutów i twierdzeń stron. Badanie merytoryczne sprawy w skutek czynności powoda zostaje ograniczone do niezbędnego minimum, które w konsekwencji przełożyć się może również na rozstrzygnięcie o kosztach.

Z tych względów niezasadny był zarzut naruszenia swobodnej oceny dowodów i błędnych ustaleń. Wbrew zarzutom skarżącego Sąd I instancji nie dokonywał bowiem oceny dowodów złożonych w sprawie ani też nie dokonywał na tej podstawie ustaleń faktycznych, ponad te które niezbędne były do oceny przyczyn cofnięcia pozwu. Za przedwczesne i zbędne uznać jedynie należy stwierdzenie tego sądu co do braku jakiegokolwiek innego węzła obligacyjnego między stronami oraz co do tego, że warunki dostawy i montażu tudzież zapłaty za halę są konsekwencją zawartej uprzednio między stronami umowy. Okoliczność ta pozostaje jednak bez wpływu na rozstrzygnięcie.

Tym bardziej nietrafne były zarzuty naruszenia prawa materialnego, skoro roszczenie powoda, właśnie na skutek cofnięcia pozwu, nie zostało poddane ocenie w świetle tych przepisów.

Rozstrzygając o kosztach procesu przy cofnięciu pozwu pamiętać należy, iż w myśl art. 203 § 2 k.p.c., w takiej sytuacji na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty. Z powyższego przepisu wynika, że zasadą jest, iż przy cofnięciu pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu obciąża powoda. Wyjątkowo tylko obowiązek zwrotu kosztów może nie obciążać strony cofającej pozew. Ma to miejsce zazwyczaj wówczas, gdy cofnięcie pozwu wynikało z zaspokojenia powoda przez przeciwnika w toku postępowania. W tym przypadku konieczne jest jednak wykazanie przez cofającego pozew, że wytoczenie powództwa było niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony -art. 98 § 1 k.p.c ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2011 roku, IV CZ 34/11, LEX nr 114778, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2011, IV CZ 111/10, LEX nr 898274, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2009, V CZ 58/09, LEX nr 551159). Z uwagi na to, że nieobciążenie cofającego pozew kosztami postępowania jest wyjątkiem od zasady, iż to on ponosi te koszty, na powodzie spoczywa ciężar wykazania, że zachodzą wskazane wyżej, wyjątkowe okoliczności. Powód winien zatem, nie chcąc być obciążony kosztami postępowania na żądanie strony przeciwnej, w piśmie cofającym powództwo wykazać, że cofnięcie wynikało z zaspokojenia przez przeciwnika jego interesów oraz że wytoczenie powództwa było niezbędne do dochodzenia praw powoda.

Powód cofając powództwo wskazał, iż przyczyną tej czynności jest dokonane przez powoda potrącenia dochodzonej wierzytelności z wierzytelnością pozwanego, aczkolwiek nie złożył dowodu złożenia drugiej stronie oświadczenia o potrąceniu. Przyczyną oświadczenia o potrąceniu było zachowanie pozwanego mające miejsce po wytoczeniu powództwa. Pozwany bowiem już po zaistnieniu sporu między stronami, bez wcześniejszych uzgodnień, ale za przyzwoleniem powoda wykonał halę namiotową, której niewykonanie było podstawą sporu. Wykonanie hali namiotowej i potrącenie należności w ocenie powoda zaspokajało jego roszczenie dochodzone w niniejszym postępowaniu, w czym upatrywał on swojej wygranej, a tym samym przyczyny cofnięcia powództwa.

Sąd Okręgowy nie podzielił jednak poglądów powoda. Przede wszystkim wskazać należy, że powód w niniejszej sprawie dochodził roszczenia o zapłatę z tytułu kary umownej oraz zaliczki, jaką wpłacił pozwanemu na poczet zapłaty ceny wykonania hali namiotowej. Żądanie swe opierał zaś na fakcie odstąpienia od umowy z powodu zwłoki pozwanego w wykonaniu zobowiązania, polegającego na dostarczeniu i montażu hali namiotowej. Jak wynika z twierdzeń powoda te konkretne roszczenia nie zostały przez pozwanego zaspokojone, co uzasadniałoby obciążenie kosztami postępowania pozwanego. W trakcie procesu pozwany dostarczył i zamontował halę namiotową, a zatem powód otrzymał inne rodzajowo świadczenie, niż to które było przedmiotem sporu. Jednocześnie powód uiścił na rzecz pozwanego wynagrodzenie za dostarczoną halę i - jak twierdzi - potrącił własną wierzytelność, będącą przedmiotem pozwu z wierzytelnością pozwanego z tytułu wynagrodzenia.

Okoliczności te wyraźnie wskazują, że powód nie uzyskał w trakcie procesu zaspokojenia dochodzonego roszczenia. Cofnięcie pozwu było wprawdzie wynikiem uznania powoda, iż został zaspokojony jego interes, jednakże przeświadczenie to oparte było na jednostronnej czynności dyspozytywnej samego powoda, tj. oświadczeniu o potraceniu wzajemnych wierzytelności, nie wynikało zaś z porozumienia stron. Sam fakt, ż powód uznał, iż doszło do zaspokojenia jego interesu nie oznacza, że wytoczenie powództwo było w tym przypadku uzasadnione. Podkreślenia wymaga, że sam powód uznał, że zamontowanie hali w trakcie procesu stanowiło realizację nowego stosunku zobowiązaniowego, nie zaś wykonanie umowy, od której powód odstąpił. W tej zaś sytuacji tym bardziej nie można mówić o zaspokojeniu roszczenia w toku procesu, skoro świadczenie to - nawet według powoda – nie było oparte na umowie, powołanej w pozwie.

Reasumując, nie można stwierdzić, że wytoczenie powództwa było konieczne dla niezbędnego dochodzenia praw w sytuacji, w której świadczenie spełnione w trakcie procesu przez pozwanego było odmienne od tego objętego pozwem, zaś cofnięcie tegoż pozwu nastąpiło z uwagi na decyzję samego powoda o potrąceniu wzajemnych wierzytelności.

W konsekwencji na powodzie spoczywa obowiązek zwrotu pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 203 § 2 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art.385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił zażalenie powoda.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 391 § 1k.p.c. oraz w związku z § 6 pkt 3 i § 13 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348, ze zm.)