Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 maja 2018 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w S. wniosła przeciwko Towarzystwu (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 14514 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 31 marca 2018 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, iż dnia 18 grudnia 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) nr rej. (...), którego wyłącznym użytkownikiem był B. C. (1). Odpowiedzialny za szkodę był natomiast kierowca, który w trakcie zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z Towarzystwem (...) spółką akcyjną w W.. Poszkodowany zwrócił się do powódki o pomoc w dochodzeniu odszkodowania, wobec czego powódka dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy. Dnia 20 grudnia 2017 r. poszkodowany zawarł z powódką umowę najmu pojazdu zastępczego marki O. (...) nr rej. (...), przy dobowej stawce najmu w kwocie 246 zł brutto. Dnia 16 lutego 2018 r., poszkodowany zwrócił powódce wynajęty pojazd. Dnia 20 lutego 2018 r. powódka wystawiła na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 14514 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego przez okres 59 dni, przy dobowej stawce najmu wynoszącej 200 zł netto. W dniu 19 lutego 2018 roku poszkodowany zawarł z powódką umowę cesji wierzytelności na podstawie której zbył na rzecz powódki przysługującą mu w stosunku do Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. wierzytelność z tytułu szkody z dnia 18 grudnia 2017 r. w szczególności w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Powódka zgłosiła roszczenie ubezpieczycielowi szkody, który przyjął na siebie odpowiedzialność, lecz nie zrekompensował kosztów najmu samochodu zastępczego.

Nakazem zapłaty z dnia 12 czerwca 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie, pozwane towarzystwo ubezpieczeń wniosło sprzeciw od ww. nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany zakwestionował konieczność rekompensacji kosztów najmu pojazdu zastępczego B. C. (1), który nie posiadał statusu osoby pokrzywdzonej, albowiem uszkodzony samochód był wyłączną własnością P. G. (1), który po kolizji nie był zmuszony wynajmować pojazdu zastępczego. Pozwany podniósł, że również przedłożona przez powódkę umowa przelewu wierzytelności jest wadliwa jako zawarta z osobą nieuprawnioną do dokonania zbycia roszczenia z tytułu zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego z tytułu przedmiotowej szkody. Pełnomocnik pozwanego podniósł, że stawka najmu zastosowana przez powódkę jest rażąco zawyżona i nic nie stało na przeszkodzie temu, aby poszkodowany wynajął pojazd zastępczy w oparciu o preferencyjne stawki, jakie zaoferowałoby samo pozwane towarzystwo na etapie likwidacji szkody, gdyby tylko zwrócił się do pozwanej z takim wnioskiem. Pozwany zakwestionował również okres najmu pojazdu zastępczego wynoszący 59 dni podając, że informację o rozliczeniu szkody jako całkowitej P. G. (2) uzyskał w dniu 25 stycznia 2018 roku i nic nie stało na przeszkodzie, aby bezzwłocznie zbył przedmiotowe auto korzystając z ofert aukcyjnych przedstawionych mu przez pozwane Towarzystwo.

Wyrokiem z dnia 30 maja 2019 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14514,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 31 marca 2018 r. do dnia zapłaty (I.), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4795,64 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (II.) i orzekł o zwrocie zaliczek (III.)

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

„W dniu 18 grudnia 2017 r. doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) nr rej. (...), należący do P. G. (1). Samochód był użytkowany przez B. C. (1). P. G. (1) ma zatrzymane prawo jazdy, jest kuzynem B. C. (2) i razem dojeżdżają do pracy.

Sprawca zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z Towarzystwem (...) spółką akcyjną w W..

P. G. (1) zgłosił szkodę pozwanemu telefonicznie w dniu 28 grudnia 2017 r. Postępowanie toczyło się pod sygnaturą H201712190349-01.

Pismem z dnia 15 stycznia 2018 roku pozwany poinformował P. G. (1), że w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie jest możliwe wydanie decyzji w ciągu 30 dni tj. w terminie wynikającym z ustawy.

Dowód:

- akta szkody koperta k.36,

- pismo pozwanego z dnia 15 stycznia 2018 r. k.16 wraz potwierdzeniem nadania i wydrukiem śledzenie przesyłek k.12-15,

- pismo pozwanej z dnia 15 stycznia 2018 roku,

- zeznania świadka B. C. (1) k.80,

- zeznania świadka P. G. (2) k.82-83,

W dniu 20 grudnia 2017 roku B. C. (1) zawarł z powódką umowę najmu samochodu zastępczego O. (...) nr rej. (...) (...). W umowie ustalono stawkę najmu na kwotę 200 zł netto plus Vat za dobę. Umowa została zawarta na czas nieokreślony. B. C. (1) potrzebował samochód do dojazdów do pracy, do której ma 18 km w jedną stronę.

Dowód:

- umowa najmu k.19,

- ogólne warunki najmu samochodu – wynajem z OC k.20,

- zeznania B. C. (2) k.80,

- zeznania świadka P. G. (2) k.82-83,

W dniu 20 grudnia 2018 roku powódka wystawiła na B. C. (1) fakturę vat nr (...) na kwotę 14514 zł z tytułu 59 dni najmu samochodu O. (...) przy stawce 200 zł netto. B. C. (1) za fakturę nie zapłacił powódce.

Dowód:

- faktura Vat k.21,

- zeznania B. C. (2) k.80,

Pozwany w dniu 28 grudnia 2018 roku wykonał kalkulację naprawy, a następnie przedmiotową szkodę zakwalifikował jako szkodę całkowitą przyznając P. G. (1) kwotę 9400 zł z tytułu odszkodowania, która to kwota została przelana na jego konto w dniu 15 lutego 2018 roku.

Pozwana informowała B. C. (2) o możliwości uzyskania auta zastępczego, z której jednak nie skorzystał.

Dowód:

- akta szkody k.36,

- potwierdzenie przelewu k.22, 49,

- zeznania B. C. (2) k.80,

W dniu 16 lutego 2018 roku powódka zawarła z B. C. (1) umowę cesji wierzytelności na podstawie której przelał na rzecz powódki wierzytelność przysługującą mu w stosunku do Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w W. z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w okresie od dnia 20 grudnia 2017 roku do dnia 16 lutego 2018 r.

Dowód:

- umowa cesji k.23,

- zeznania świadka B. C. (1) k.80

W dniu 12 marca 2018 roku pozwany wydał decyzję, w której poinformował powódkę, że odmawia wypłaty odszkodowania podając w jej uzasadnieniu, że złożona faktura oraz upoważnienie zostało wystawione na uczestnika nie będącego właścicielem pojazdu V. (...) nr rej. (...).

Dowód:

- pismo pozwanego z dnia 12.03.2018 r. k.17,

W odpowiedzi na pismo powódki z dnia 23 marca 208 roku pozwany wystosował do powódki pismo z dnia 12 kwietnia 2018 roku, w który poinformował, że nie znajduje podstaw do zmiany decyzji o odmowie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Dowód:

- pismo pozwanego z dnia 12.04.2018 r. k.18,

Stawki za wynajem samochodu marki V. (...) lub jego odpowiednika (np. O. (...), S. (...), R. (...), C. (...), O. (...)), bez limitu kilometrów dziennego przebiegu, z pełnym ubezpieczeniem OC/AC/ (...), z wykupionym udziałem własnym, w końcu 2017 roku, zawierały się w przedziale od ok. 168 do ok. 224 PLN, netto, za dobę, przeciętnie - około 192 zł netto za dobę. Stawka użyta przez powódkę w umowie najmu i fakturze za wynajem pojazdu zastępczego wynosząca 200 zł netto mieściła się w przedziale stawek stosowanych ówcześnie na rynku lokalnym, będąc nawet niższą od stawki przeciętnej.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 96-103;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawą żądania pozwu stanowi norma wyrażona w art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którą przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie z normą wyrażoną w § 4 art. 822 k.c., uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Odpowiedzialność pozwanej wynika również z ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Norma zawarta w art. 35 ustawy stanowi, iż ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela wobec poszkodowanego obejmuje szkody na osobie oraz szkody w mieniu (art. 34 ust. 1 powołanej ustawy).

Odpowiedzialność ubezpieczyciela pokrywa się z odpowiedzialnością sprawcy szkody. Zgodnie z normą wyrażoną w art. 436 § 2 k.c., w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody ich posiadacze mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód na zasadach ogólnych. Oznacza to, że odpowiedzialność za skutki takiego zdarzenia oparta jest na zasadzie winy (art. 415 k.c.). Natomiast zgodnie z normą zawartą w art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Rolą odszkodowania jest wyrównanie uszczerbku majątkowego poszkodowanego – również przy cesji wierzytelności. Stąd zawsze dla ustalenia odszkodowania konieczne jest określenie faktycznego uszczerbku w majątku poszkodowanego.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż pojazd sprawcy wypadku, w którym doszło do uszkodzenia pojazdu, ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej.

Spór dotyczył zarówno zasady jak i wysokości szkody, w zakresie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, gdyż powódka odmówiła zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego podnosząc, że B. C. (1) (który zawarł z powódką umowę cesji) nie posiada statusu osoby pokrzywdzonej, albowiem uszkodzony samochód był wyłączną własnością P. G. (1), a tylko właścicielowi przysługuje roszczenie o zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Pozwany podnosił, że przedłożona przez powódkę umowa przelewu wierzytelności jest wadliwa jako zawarta z osobą nieuprawnioną do dokonania zbycia roszczenia z tytułu zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego wywołanych przedmiotową szkodą, a co za tym idzie nie ma ona legitymacji do dochodzenia roszczenia. Pozwana kwestionowała też wysokość stawki dobowej za najem oraz zarzucała, że poszkodowany nie skorzystał z jej oferty, która opierała się na dużo niższej stawce.

W spornym zakresie Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, zeznaniach świadków B. C. (2) i P. G. (1) oraz opinii biegłego sądowego W. S..

Sąd nie podziela stanowiska pozwanej, że tylko właścicielowi pojazdu przysługuje roszczenie o zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego wywołanych szkodą komunikacyjną. Roszczenie to bowiem nie jest uwarunkowane tytułem własności do rzeczy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 września 2004 r. (sygn. akt IV CK 672/03) wskazał, że utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. B. C. (1) korzystał z pojazdu, którego właścicielem był P. G. (1). Na skutek zdarzenia z dnia 18 grudnia 2017 roku utracił on możliwość korzystania z samochodu, a więc przysługiwało mu roszczenie do ubezpieczyciela sprawcy szkody o zwrot kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, które zbył na rzecz powódki na mocy umowy przelewu wierzytelności. Nie jest trafne stanowisko wyrażone na rozprawie przez pełnomocnika pozwanego ubezpieczyciela, że tylko właścicielowi przysługuje prawo najmu pojazdu zastępczego. Gdyby to stanowisko przyjąć, to pozbawieni możliwości najmu zstępczego byłyby podmioty, co do których dotychczas nie było wątpliwości, że przysługuje im samochód zastępczy, np. leasingujący pojazd, osoba wynajmująca pojazd w ramach wynajmu długoterminowego, małżonek korzystający z pojazdu należącego do majątku osobistego drugiego małżonka, czy nawet osoba która korzysta z pojazdu o nieuregulowanym stanie prawnym, np. co do którego organ administracji odmówił rejestracji ze względu na braki w zagranicznej dokumentacji sprzedażowej, czy błąd w numerze VIN albo osoba korzystająca z pojazdu wchodzącego w skład spadku, w trakcie trwania postępowania spadkowego. Wszystkie podane przykłady dotyczą nie-właścicieli. Niniejsza sprawa dotyczy użyczenia, czyli także stosunku prawnego dającego tytuł do korzystania pojazdu. Nie było to korzystanie na zasadzie wygodzenia (władztwa prekaryjnego), ale klasyczne użyczenie, przez właściciela, które ze względu na brak prawa jazdy nie mógł sam korzystać z pojazdu, a oddając pojazd w użyczenie też czerpał z tego korzyść osobistą, ponieważ B. C. (1) przewoził go do pracy. B. C. (1) na skutek kolizji utracił możliwość korzystania z V., jest to dla niego ewidentna szkoda majątkowa, mógł on zawrzeć umowę najmu pojazdu zastępczego i cesji wierzytelności

Tak więc legitymacja powódki do dochodzenia roszczeń na własną rzecz wynika z przedłożonej przez nią umowy cesji oraz z art. 509 k.c. Zgodnie z normą zawartą w art. 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Z kolei norma zawarta w art. 510 § 1 k.c. stanowi, iż umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Jednakowoż istnieje też obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Jak wynika z akt pozwana w ogóle najmu pojazdu zastępczego nie zaoferowała. Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazała, że nic nie stało na przeszkodzie temu, aby poszkodowany wynajął pojazd zastępczy w oparciu o preferencyjne stawki, jakie zaoferowałoby samo pozwane towarzystwo na etapie likwidacji szkody, gdyby tylko zwrócił się do pozwanej z takim wnioskiem. Sama więc przyznaje, że oferty najmu nie składała, próbując obarczyć poszkodowanego odpowiedzialnością za brak takiej oferty. Nie można więc uznać, że pozwana wykazała, aby skutecznie zaproponowała wynajem samochodu zastępczego po stawce niższej niż stosowana przez powódkę, albowiem zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Mając powyższe na uwadze, w świetle niewykazania przez stronę pozwaną złożenia oferty najmu poszkodowanemu powództwo podlegało uwzględnieniu.

Za uzasadnioną stawkę najmu, Sąd uznał stawkę obowiązująca w umowie najmu tj. 200 zł netto za dobę, ponieważ opinii biegłego wynika, że mieści się ona w przedziale stawek rynkowych.

Natomiast jeśli chodzi o uzasadniony okres najmu, przyjąć należało cały okres najmu tj. 59 dni, obejmujący okres od dnia po zgłoszeniu szkody tj. od dnia 20 grudnia 2017 roku do dnia po dniu otrzymania przez poszkodowanego odszkodowania tytułem szkody całkowitej co miało miejsce w dniu 15 lutego 2018 roku, co daje datę zakończenia najmu 16 lutego 2018 r. W przypadku szkody całkowitej orzecznictwo przyjęło, że zasadnym okresem najmu pojazdu zastępczego jest czas co najmniej do wypłaty odszkodowania, ponieważ wówczas poszkodowany ma możliwość zorganizowania sobie nowego pojazdu. Celem tej organizacji w większości przypadków za uzasadniony uznaje się okres 7 dni po wypłacie odszkodowania, uznając że przeciętnie jest to odpowiedni okres na znalezienie właściwego pojazdu. Nie ma znaczenia ogląd poszkodowanego na ewentualny brak możliwości naprawy pojazdu czy kwalifikacja jako szkody całkowitej przez rzeczoznawcę ubezpieczyciela (ponieważ taki rzeczoznawca nie jest kompetentny do podjęcia decyzji w zakresie jak szkoda będzie likwidowana), ale zawsze moment wypłaty odszkodowania. Praktycznie zawsze więc okres najmu wynika z tempa pracy ubezpieczyciela. W tej sprawie nie wchodziło w grę przedłużeni najmu o 7 dni po wypłacie odszkodowania, ponieważ najem praktycznie zakończył się dzień po jego wypłacie.

Mając powyższe na uwadze kwota należnego odszkodowania wynosiła 14514 zł (59 dni x 246 zł brutto). Biorąc pod uwagę, iż ubezpieczyciel sprawcy nie wypłacił odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Roszczenie o odsetki znajduje swoje oparcie w treści art. art. 359 § 1 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 817 § 1 k.c. w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02, Lex nr 82271). Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. W rozważanym przypadku powódka doręczyła pozwanej w dniu 28 lutego 2018 roku pismo przewodnie z żądaniem wypłaty odszkodowania na swoją rzecz. Postępowanie likwidacyjne powinno się zatem zakończyć 30 marca 2018 r., a od dnia następnego pozwana pozostaje w opóźnieniu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez powódkę koszty złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 726 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych, wynagrodzenie pełnomocnika – 3600 złotych, zgodnie z §2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz koszt sporządzenia opinii w kwocie 452,64 złotych.

O zwrocie nadpłaconych kosztów sądowych w kwocie 347,36 zł powódce i pozwanej orzeczono w pkt IV na podstawie art. 84 ust. 2 u.k.s.c., albowiem koszt sporządzonej w sprawie opinii nie spożytkował w całości uiszczonych przez strony zaliczek.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.”

Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżyła w całości strona pozwana, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów procesu za obie instancje. Wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa materialnego, tj. art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 363 § 1 i 2 k.c. oraz z art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 509 k.c. i art. 6 k.c. – przez przyjęcie, że powódka należycie udokumentowała swoje roszczenie, tj. wykazała, że koszt najmu stanowił normalne następstwo zdarzenia szkodowego przy przyjęciu kosztów tego najmu wynikających z dokumentów i że koszty te mieściły się w realiach rynkowych, podczas gdy powódka wcale nie wykazała konieczności wynajmu pojazdu zastępczego, a jej stawki są rażąco wygórowane, przy czym stronie powodowej nie przysługuje legitymacja czynna; naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego oraz uznanie roszczenia za udowodnione, podczas gdy powódka nie wykazała konieczności wynajmu pojazdu zastępczego, a jej stawki są rażąco wygórowane, przy czym stronie powodowej nie przysługuje legitymacja czynna. W uzasadnieniu powtórzono wcześniejszą argumentację pozwanej, tj. że B. C. nie był właścicielem uszkodzonego auta, brak też materiałów świadczących o tym, że był jego użytkownikiem, wobec czego nie ma podstaw by uznać, że był on po kolizji zmuszony wynająć auto zastępcze, ponadto mógł wynająć auto za pośrednictwem pozwanej, a sam najem był nieuzasadniony po 25.01.2018 r., kiedy to pozwana poinformowała, że rozliczy szkodę jako całkowitą.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe realizując wszystkie wnioski dowodowe stron, zebrany materiał dowodowy ocenił nie naruszając reguł wyrażonych w art. 233 § 1 k.c. i w rezultacie prawidłowo ustalił stan faktyczny. Ustalenia Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy akceptuje w całości i czyni podstawą rozstrzygnięcia, nie widząc konieczności ponownego ich przytaczania. Wyjaśnienia przy tym wymaga, że na podstawie zeznań przesłuchanych osób Sąd ten trafnie wskazał w stanie faktycznym, że B. C. dostał od pozwanej propozycję najmu pojazdu zastępczego i że z niej nie skorzystał. Odmienne stwierdzenie zawarto w rozważaniach, niemniej jednak to ustalenie zawarte w stanie faktycznym jest prawidłowe. Nie budzi również zastrzeżeń ocena prawna zgłoszonych przez powoda roszczeń, a w szczególności przytoczone podstawy prawne rozstrzygnięcia.

Zarzuty apelacji nie są trafne. Odnosząc się do błędnej oceny materiału dowodowego pozwana wskazuje na niesłuszne jej zdaniem uznanie za wiarygodne zeznań B. C. i P. G.. Pozwana kwestionuje bowiem, że B. C. był uprawniony do wynajmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem auta, które nie było jego własnością. W tym zakresie Sąd Rejonowy przedstawił prawidłowe stanowisko, że osobie, która korzysta z pojazdu na podstawie umowy obligacyjnej, dającej prawo korzystania z rzeczy (także użyczenie), przysługuje prawo najmu pojazdu zastępczego w razie uszkodzenia tego pojazdu. Sąd Okręgowy w pełni podziela wywody Sądu Rejonowego. Strona pozwana w apelacji uwypukla brak dowodów, mających świadczyć o stosunku, na podstawie którego B. C. korzystał z pojazdu uszkodzonego i kwestionuje zeznania Bp. C. i P. G.. Jednakże Sąd Rejonowy prawidłowo uznał te zeznania za wiarygodne, są one bowiem wzajemnie zbieżne i w sposób logiczny i zgodny z doświadczeniem życiowym wyjaśniają, dlaczego pojazdem P. G. jeździł P. C.. Pozwana stara się wykazać niewiarygodność tych zeznań następującym rozumowaniem: „trudno bowiem uznać za prawdziwe twierdzenia o oddaniu d bezpłatnego używania przez P. G. (2) samochodu B. C. (1) tylko dlatego, aby ten ostatni miał możliwość dojazdów do pracy. Sytuacja taka wiązałaby się bowiem ze stałym ryzykiem utraty lub uszkodzenia tego pojazdu w wyniku jego eksploatacji przez osobę trzecią, która nie odpowiada nawet za sposób użytkowania tego pojazdy wobec właściciela na podstawie jakiekolwiek umowy.” Wywód ten nie jest trafny z dwóch powodów. Po pierwsze z zeznań zarówno P. G. (2), jak i B. C. wynika, że poza innym wykorzystywaniem pojazdu B. C. woził do pracy P. G., zatem to do P. G. należała decyzja, czy takie rozwiązanie jest dla niego optymalne, czy też nie. Po drugie, twierdzenie o braku odpowiedzialności B. C. za potencjalne uszkodzenie auta jest całkowicie nietrafione, jako że umowa użyczenia przewiduje określone obowiązki biorącego w używanie (art. 712 § 1 i 2, 713 k.c.) oraz przewiduje odpowiedzialność za utratę lub uszkodzenie (art. 714 k.c.) i za pogorszenie nie wynikające z prawidłowego używania (art. 718 § 1 k.c.). Fakt, że umowa użyczenia jest ustna, nie czyni jej nieważną i nie pozbawia mocy przytoczonych regulacji. W świetle zeznań obu wskazanych wyżej osób nie ma żadnych podstaw do postawienia tezy forsowanej w apelacji, że B. C. nie był poszkodowany zdarzeniem, gdyż jedynie służył pomocą kuzynowi, dowożąc go do pracy. B. C. wyraźnie bowiem zeznał o wykorzystywaniu pojazdu do własnych celów (np. odwożenie dziecka do przedszkola), a ponadto wskazał, że pojazd został mu „pożyczony” przez kuzyna, co w rozumieniu potocznym wprost odnosi się do umowy użyczenia. Także P. G. zeznał, że B. C. był użytkownikiem pojazdu. W rezultacie ustalenie, że B. C. miał tytuł prawny do uszkodzonego pojazdu w postaci umowy użyczenia, znajduje pełne odzwierciedlenie w materiale dowodowym, zaś strona pozwana stara się lansować tezę odmienną tylko dlatego, że jest ona dla niej korzystniejsza. Natomiast na argument o tym, że B. C. mógł zrealizować swoje potrzeby korzystając z transportu publicznego odpowiedział już Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11 wyjaśniając, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej.

Reasumując tę część rozważań: B. C. został poszkodowany w wyniku kolizji z dnia 18.12.2017 r., gdyż utracił możliwość korzystania z pojazdu i zawarł umowę najmu pojazdu zastępczego, powodującą powstanie po jego stronie długu, a więc straty (zwiększyły się jego pasywa – art. 361 § 2 k.c.). Skoro zaś był poszkodowany, a pozwana odpowiada za skutki zdarzenia, to mógł skutecznie scedować na powoda roszczenie o naprawienie tej szkody (art. 509 i 822 k.c.). Sąd Rejonowy nie naruszył więc wskazanych w apelacji przepisów. Nie zostały też naruszone przepisy dotyczące obowiązku poszkodowanego minimalizacji szkody (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Wprawdzie w apelacji wskazano, że nie było przeszkód, aby poszkodowany skorzystał z oferty pozwanego, a poszkodowany potwierdził w swych zeznaniach, że był informowany o możliwości najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanej, jednakże pozwana przez cały proces ani nie zgłosiła twierdzeń, ani też nie naprowadziła stosownych dowodów celem ustalenia, ile wyniósłby koszt najmu w razie skorzystania z propozycji pozwanej. W takim zaś wypadku nie jest możliwe porównanie, czy najem u powódki był gorszy pod względem finansowym od najmu realizowanego za pośrednictwem pozwanej, a więc nie ma możliwości postawienia poszkodowanemu zarzutu, że swoim postepowaniem przyczynił się do zwiększenia szkody (art. 362 k.c.) i za pewną część tak wygenerowanych wydatków zakład ubezpieczeń nie odpowiada.

Ostatnia część argumentacji apelacji odnosi się do długości najmu pojazdu zastępczego. Pozwana kwestionuje potrzebę wynajmu przez 59 dni, wskazując, że w dniu 25.01.2018 r. właściciel pojazdu dostał informację, że szkoda będzie rozliczona jako całkowita, zatem już wówczas P. G. mógł zbyć uszkodzone auto. Jak jednak wynika z materiału dowodowego, wypłata odszkodowania nastąpiła dopiero 15.02.2018 r. W wypadku szkody całkowitej najem uzasadniony jest do momentu, gdy poszkodowany może nabyć pojazd w miejsce uszkodzonego, nie dłużej jednak, niż do wypłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń. Z art. 361 k.c. wynika zasada pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego. Przez czas refundacji kosztów najmu samochodu zastępczego należy rozumieć zakres czasowy istnienia związku przyczynowego pomiędzy niemożnością korzystania z uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu mechanicznego a odpłatnym korzystaniem z innego pojazdu mechanicznego. Związek ten nie zostaje przerwany z chwilą powiadomienia o fakcie uznania danej szkody jako tzw. szkody całkowitej. Nie jest to bowiem czynność, która skutkuje naprawą szkody w postaci utraty możliwości korzystania ze zniszczonego pojazdu mechanicznego. Nie powoduje zatem przerwania istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy faktem zniszczenia pojazdu a faktem poniesienia kosztów na najem samochodu zastępczego po dniu doręczenia informacji o rozliczeniu szkody jako szkody całkowitej. Informacja zakładu ubezpieczeń o tym, iż szkoda zostanie rozliczona jako całkowita może stanowić po stronie poszkodowanego co najwyżej asumpt do podjęcia czynności zmierzających do zbycia pozostałości powypadkowej i nabycia innego pojazdu mechanicznego. Bez znaczenia jest wobec tego fakt, kiedy poszkodowany dowiaduje się, że szkoda będzie uznana za całkowitą, w żaden sposób nie zmienia to bowiem jego możliwości, odnoszących się do nabycia nowego pojazdu. W niniejszej sprawie pozwana nie naprowadziła żadnych dowodów, że P. G. mógł kupić nowy pojazd (miał na to środki) w dacie 25.01.2018 r., zatem czas najmu nie może być liczony do tego dnia.

Z powyższych względów na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Monika Rzepiejewska Patrycja Baranowska Aleksandra Wójcik-Wojnowska

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)