Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie: Przewodniczący: SSO Leon Miroszewski

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2016 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w P.

przeciwko D. D. W., S. (...) spółce jawnej z siedzibą w Kłodzinie

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 23 marca 2016 roku, sygnatura akt X GC 1446/15

oddala apelację.

Sygnatura akt: VIII Ga 279/16

Sprawa rozpoznana w postępowaniu uproszczonym

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie X Wydziału Gospodarczego z dnia 23 marca 2016 roku powództwo (...) spółki akcyjnej w P. przeciwko (...) D. W., S. (...) spółce jawnej w Kłodzinie zostało oddalone.

Sąd Rejonowy ustalił, że 8 września 2014 roku pod umową nr (...) dotyczącą sprzedaży energii elektrycznej podpisał się S. S., jako pełnomocnik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. oraz J. R. – koordynator ds. obsługi klientów (...) spółki akcyjnej z siedzibą w P.. Umowa ta jako „kupującego” wskazywała pozwanego (...) D. W., S. (...) spółkę jawną w Kłodzinie, a jako „sprzedawcę” (...) spółkę akcyjną z siedzibą w P.. W imieniu pozwanego jako pełnomocnik występowała (...) spółka z o.o. w P., w imieniu której działał S. S.. (...) spółka z o.o. w umowie tej oświadczyła, że działa na podstawie udzielonego przez kupującego pełnomocnictwa do zawarcia w jego imieniu i na jego rzecz umowy sprzedaży z (...) S.A. Przedmiotem umowy było określenie warunków i zasad sprzedaży energii przez sprzedawcę na rzecz kupującego, realizowanej w związku z oświadczeniem (...) o zaistnieniu przesłanek sprzedaży energii elektrycznej od 23 sierpnia 2014 roku. Rozliczenia stron miały nastąpić w terminie 7 dni po zakończeniu każdego okresu rozliczeniowego poprzez wystawienie faktury obejmującej należności za dany okres rozliczeniowy oraz należność płatną w terminie 14 dni od dnia wystawienia faktury. Powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4523,24 zł w dniu 3 października 2014 roku tytułem rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej za okres rozliczeniowy od 13 sierpnia 2014 roku do 10 września 2014 roku, z terminem zapłaty ustalonym do dnia 21 października 2014 roku. W dniu 14 lutego 2013 roku pozwana zawarła umowę sprzedaży energii elektrycznej nr (...) z Elektrociepłownią (...) spółką z o.o. w A., której przedmiotem była sprzedaż energii elektrycznej przez Elektrociepłownię (...) spółkę z o.o. na rzecz pozwanej. Pismem z 29 lipca 2014 roku Elektrociepłownia (...) wypowiedziała pozwanej umowę ze skutkiem na dzień 19 sierpnia 2014 roku, a od 20 sierpnia 2014 roku pozwana nabywa energię elektryczną od (...) spółki akcyjnej, na podstawie umowy sprzedaży energii elektrycznej nr (...) z 31 lipca 2014 roku, zawartej do 31 grudnia 2016 roku.

Dokonując oceny prawnej Sąd Rejonowy przyjął, że podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy art. 535 i następne kodeksu cywilnego, w tym art. 555 k.c. dotyczący odpowiedniego stosowania przepisów o sprzedaży do sprzedaży energii elektrycznej.

Wskazując na podstawę dochodzonego przez powódkę roszczenia w postaci umowy z dnia 8 września 2014 roku nr 5-1/08/2014 oraz zakwestionowanie faktu zawarcia umowy sprzedaży przez pozwaną, Sąd Rejonowy przypomniał, że umowa sprzedaży należy do umów wzajemnych i jako czynność prawna dwustronna wymaga zgodnych oświadczeń woli obu kontrahentów. Badając zarzuty strony pozwanej Sąd Rejonowy wskazał, że w imieniu pozwanej występowała jako pełnomocnik (...) spółka z o.o. w P., w imieniu której działał S. S., opierając się przy tym na udzielonym przez pozwaną pełnomocnictwie. Wskazując na wynikający z art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia przez powódkę faktu złożenia skutecznych oświadczeń woli stron przedmiotowej umowy Sąd Rejonowy stwierdził, że załączona do pozwu umowa nie została podpisana przez osobę uprawnioną do reprezentacji pozwanej spółki jawnej. Kolejno Sąd wskazał, że powódka nie przedstawiła żadnego dowodu, a w szczególności samego dokumentu pełnomocnictwa udzielonego przez pozwaną, z którego wynikałoby umocowanie do zawarcia umowy sprzedaży energii elektrycznej. W pozwie zaniechano przytoczeń o okolicznościach faktycznych dotyczących przedmiotowej kwestii, a powódka nie wykazała w żaden inny sposób, że osoba podpisująca przedmiotową umowę w imieniu pozwanej była należycie umocowana do jej reprezentacji. Wskazując na brak podstaw do uznania, że ze wskazywanej przez powódkę umowy powstały skutki w sferze praw i obowiązków pozwanej Sąd Rejonowy podkreślił brak podstaw do uznania, że czynność prawna dokonana przez pełnomocnika (...) spółkę z o.o. w P. wywołała skutki prawne bezpośrednio w sferze prawnej pozwanej. Dodatkowo Sąd Rejonowy podkreślił posiadanie przez powódkę zawartej z (...) S.A. umowy sprzedaży energii elektrycznej. Wskazując na brak podstaw do uznania w oparciu o zebrany materiał dowodowy, że pozwana udzieliła pełnomocnictwa E. Operator do zawarcia w jej imieniu umowy z dnia 8 września 2014 roku Sąd Rejonowy uznał, że strona powodowa nie sprostała ciążącemu na niej z mocy art. 6 k.c. obowiązkowi wykazania faktów, z których wywodziła skutki prawne.

Apelacją wniesioną 18 maja 2016 roku powódka zaskarżyła w całości powyższy wyrok zarzucając naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a które zdaniem strony powodowej doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy oraz do zaistnienia przyczyny nieważności postępowania określonej w art. 379 pkt 5 k.p.c. poprzez:

- naruszenie art. 505 ³⁵ w związku z art. 503 § 1 k.p.c. poprzez błędne ich zastosowanie i przyznanie sprzeciwowi od nakazu zapłaty wydanego w (...) zbyt daleko idących skutków prawnych, tożsamych z wniesieniem sprzeciwu w zwykłym postępowaniu upominawczym,

- naruszenie zasady bezpośredniości, co przejawia się w wydaniu orzeczenia wyłącznie na podstawie twierdzeń (częściowo również dowodów) przedstawionych w elektronicznym postępowaniu upominawczym przed innym sądem;

- naruszenie przepisu art. 505 ³⁶ § 3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, tj. brak wezwania strony pozwanej do uzupełnienia sprzeciwu/wniesienia odpowiedzi na pozew po uzupełnieniu przez powódkę braków formalnych pozwu, co doprowadziło do pozbawienia powódki możliwości obrony swych praw, gdyż strona powodowa nie jest w stanie dotrzeć do stanowiska strony pozwanej wyrażonego w toku postępowania, jako że skan sprzeciwu od nakazu zapłaty w aktach elektronicznych wraz z załącznikami jest w znacznym stopniu nieczytelny;

- zarzut niewyjaśnienia sprawy poprzez naruszenie przepisów dotyczących przygotowania rozprawy, brak oznaczenia przez Sąd jakiegokolwiek porządku składania pism, brak wezwania do wyjaśnienia rozbieżności wynikających z zebranego materiału dowodowego, co doprowadziło do wydania orzeczenia wyłącznie na podstawie pozwu oraz sprzeciwu wniesionych w elektronicznym postepowaniu upominawczym;

- naruszenie zasady prawdy materialnej, co przejawia się w braku inicjatywy ze strony sądu w celu wyjaśnienia rozbieżności, które w sposób oczywisty wynikały z zebranego materiału dowodowego;

- naruszenie art. 328 §2 k.p.c. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu podstawowych elementów przewidzianych ustawowo:

- naruszenie art. 233 §1 k.p.c. poprzez pozbawioną logiki ocenę materiału dowodowego, a to poprzez uznanie, że skoro pozwana ma zawartą umowę sprzedaży energii elektrycznej z innym podmiotem niż powódka, to jej zapotrzebowanie na energię było zaspokojone, podczas gdy umowa stron dotyczyła świadczenia sprzedaży rezerwowej, a zatem konieczne jest do tego istnienie umowy sprzedaży zasadniczej;

- naruszenie art. 6 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że powódka nie sprostała ciężarowi dowodowemu, podczas gdy w wyniku naruszeń Sądu I instancji strona powodowa została pozbawiona możliwości obrony swych twierdzeń.

Nadto, powódka wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z umów o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej nr D/I/34/3A/ (...) na okoliczność umocowania (...) spółki z o.o. do zawarcia w imieniu i na rzecz pozwanej umowy sprzedaży rezerwowej z powódką.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji i pozostawienie temu sądowi orzeczenia przedmiocie kosztów procesu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i zniesienie postępowania w całości, a w przypadku niepodzielenia zarzutu nieważności postępowania – o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych.

Są d Okręgowy zważył, co następuje.

Sprawa toczyła się w postępowaniu uproszczonym, a w konsekwencji wniesiona przez powódkę apelacja nie mogła się oprzeć na innych zarzutach niż zarzuty naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub na zarzutach naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. Nadto, stosownie do art. 378 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji, przy czym z urzędy bierze pod uwagę nieważność postępowania. Sąd odwoławczy w postępowaniu uproszczonym jest więc przede wszystkim sądem prawa.

Jeśli chodzi o możliwość prowadzenia postępowania dowodowego, to zgodnie z art. 505 ¹¹ § 2 k.p.c. możliwe jest ono jedynie w zakresie dowodów z dokumentu. Trzeba jednak pamiętać, że także w postępowaniu uproszczonym zastosowanie znajduje ograniczenie wynikające z art. 381 k.p.c., polegające na tym że sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła te fakty i dowody powołać już w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, a ponadto potrzeba powołania się na nie istniała już wówczas, a nie wynikła dopiero później.

W niniejszej sprawie powódka przedkładając umowę sprzedaży rezerwowej energii elektrycznej powinna już na etapie wnoszenia pozwu przedstawić okoliczności, z których wynikałoby, że (...) spółka z o.o. w P. była pełnomocnikiem pozwanej przy zawieraniu umowy z powódką (...) S.A. w P.. Kwestia reprezentacji podmiotu należy do podstawowych w aspekcie oceny skuteczności zawartej umowy, zwłaszcza co do związania nią stron wymienionych w umowie.

Podkreślenia wymaga, że strona powodowa powinna była po raz drugi zwrócić szczególną uwagę na to, czy zgłoszone przez nią roszczenia znajduje swoje oparcie w przedstawionym Sądowi Rejonowemu materiale z chwilą otrzymania sprzeciwu od nakazu zapłaty, w którym pozwana jednoznacznie podniosła, że nie zawarła z powódką żadnej umowy na dostawę energii elektrycznej.

Warto dodać, że pełnomocnik powódki zarządzeniem z 10 listopada 2015 roku został zobowiązany do przywołania – w terminie dwóch tygodni – wszystkich twierdzeń uzasadniających żądanie pozwu i złożenie dowodów na ich poparcie – pod rygorem ich pominięcia w dalszym toku postępowania (k. 23). Wykonanie tego zarządzenia powódka ograniczyła jedynie do przedłożenia złożonego przez siebie pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, faktury VAT oraz umowy sprzedaży rezerwowej, w której (...) spółka z o.o. w P. oświadczyła, że działa na podstawie udzielonego przez Kupującego pełnomocnictwa. Pełnomocnictwa tego do akt sprawy nie przedłożono.

Wreszcie możliwość uzupełnienia swojego stanowiska procesowego (przedstawienia dalszej argumentacji i dowodów) powódka miała również podczas rozprawy w dniu 11 marca 2016 roku, o terminie której prawidłowo zawiadomiony został jej pełnomocnik.

W konsekwencji zarzut nieważności postępowania, oparty na przepisie art. 379 pkt 5 k.p.c., należało uznać za bezzasadny. Nie może być mowy o pozbawieniu możności praw strony, która nie tylko miała możliwość wykazania swojego roszczenia, przede wszystkim poprzez przedstawienie skutecznej wobec pozwanej umowy, z której wywodziła obowiązek zapłaty przez pozwaną żądanej kwoty, ale też powinna była, jako reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika procesowego, z tej możliwości skorzystać (por. wyrok SN z 10 maja 2974, II CR 155/74, postanowienie SN z 6 marca 1998, III CKN 34/98). Tylko wyborem strony powodowej było zaniechanie – i to na kilku etapach rozpoznawania sprawy – przedłożenia dokumentów, z których wynikało dochodzone roszczenie, a więc przede wszystkim dokumentujących zawarcie stosunku prawnego z należycie reprezentowana pozwaną, zwłaszcza w sytuacji zaprzeczenia przez pozwaną istnienia takiego stosunku.

Dyrektywą reguły kontradyktoryjności procesu jest obowiązek udowodnienia przez powoda twierdzeń pozwu, a w myśl art. 6 § 2 k.p.c. dowody powinno się przedstawiać bezzwłocznie. Wzywanie o dalsze dowody może następować jedynie wyjątkowo, bowiem nadużywane tej czynności sądowej może oznaczać faworyzowanie jednej ze stron.

Brak było więc podstaw do wzywania powódki do uzupełnienia pozwu przez dołączenie dokumentów w trybie art. 505 ³⁷ k.p.c. Rozpoznawanie sprawy po skutecznym wniesieniu sprzeciwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym stanowi - wbrew twierdzeniom powódki - kontynuację sprawy, a nie jej rozpoczęcie na nowo.

W świetle powyższego zupełnie niezasadny jest zarzut naruszenia art. 6 k.c. Przepis ten nie dotyczy reguł uznawania faktów za udowodnione, lecz rozkładu ciężaru dowodów. Sama treść zarzutu powołująca wymieniony przepis wskazuje, że powódka przyznaje obciążenie jej ciężarem dowodowym w niniejszej sprawie. Skoro tego ciężaru nie udźwignęła, to nie może oczekiwać wyciągnięcia ujemnych konsekwencji od strony przeciwnej.

Z kolei w związku z zarzutem naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. należy stwierdzić, że dokonując ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy w ogóle nie zajmował się ustaleniem, czy zapotrzebowanie pozwanej na energię elektryczną było zaspokojone. Wnioskowanie o takim stanie rzeczy zostało przedstawione dopiero w kontekście rozważania skuteczności związania pozwanej umową, na którą powołała się powódka, toteż wskazuje raczej na zabieg procesowy wynikający z art. 231 k.p.c. Powódka nie powołała się na naruszenie wymienionego przepisu.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. przypomnieć trzeba, że zarzut ten może być zasadny tylko w wyjątkowych okolicznościach, gdy orzeczenie, wobec jego uzasadnienia niedającego możliwości poznania motywów sądu pierwszej instancji, nie poddaje się kontroli instancyjnej. Okoliczności takie w sprawie nie zaistniały, a uzasadnienie orzeczenia Sądu I instancji w sposób klarowny zawiera wskazanie faktów uznanych za ustalone i dowodów na których Sąd się oparł, a także szczegółowe wyjaśnienie zastosowanych norm prawnych i ich wykładni.

Podsumowując, ponieważ strona powodowa nie podniosła zarzutów mogących odnieść skutek w postępowaniu uproszczonym, a Sąd odwoławczy nie dopatrzył się nieważności postępowania, ani naruszeń prawa materialnego, które powinien wziąć pod uwagę z urzędu apelacja podlegała oddaleniu w oparciu o treść art. 385 k.p.c.

Sąd Okręgowy rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym w oparciu o art. 505 ¹⁰ § 2 k.p.c., a o kosztach postępowania nie orzekł, gdyż strona skarżąca przegrała proces, natomiast strona wygrywająca nie wniosła o zasądzenie kosztów.