Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Górski (spr.)

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SR del. Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Agnieszka Grygiel

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2015 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa B. K.

przeciwko M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 23 lutego 2015 roku, sygnatura akt X GC 604/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200 zł (jednego tysiąca dwustu złotych) tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt. VIII Ga 248/15

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym z dniu 12 listopada 2013 r. powód B. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. S. kwoty 31 719,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 20 268,56 zł od dnia 19 lutego 2013 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 11 451,30 zł od dnia 10 marca 2013 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, sprzedawał pozwanemu materiały budowlane. Powód zaznaczył, że towary zostały pozwanemu wydane, a pozwany nie wniósł żadnych zastrzeżeń do ich jakości i ilości. Wskazał, że pozwany potwierdził nabycie i odbiór towarów własnoręcznym podpisem złożonym na fakturach VAT. Pozwany pomimo wezwania do zapłaty nie uregulował dochodzonej należności.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że powództwo zostało oparte główne na fakturach VAT stanowiących w jego ocenie jednostronne oświadczenie. Podniósł jednocześnie, że faktury wystawione za domniemane zamówione towary przez stronę powodową nie są w żaden sposób sygnowane lub potwierdzone przez pozwanego. W dalszej kolejności pozwany zakwestionował moc dowodową faktur VAT wskazując, że nie może ona być jedynym dowodem na okoliczność zawarcia umowy oraz jej wykonania.

Wyrokiem z dnia 23 lutego 2105 roku Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości. Orzeczenie to oparto o następujące argumenty faktyczne i prawne:

Sąd uznał za wykazane, że powód sprzedawał pozwanemu materiały budowlane w postaci betonu, dodatków i podsypki. Pokwitowanie odebrania towaru następowało przez podpisanie dokumentu WZ, czego dokonywali majstrowie. M. M. również podpisywał dokument WZ podczas nieobecności majstrów.

Powód dostarczył zamówiony towar własnym transportem i przy użyciu własnych maszyn na budowę w P., na której pozwany był głównym wykonawcą.

Powód po dostarczeniu zamówionych towarów wystawił na rzecz pozwanego następujące faktury VAT:

- (...) z dnia 4 lutego 2013 r. na kwotę 20 268,56 zł brutto, z terminem płatności oznaczonym na dzień 18 lutego 2013 r.,

- (...) z dnia 23 lutego 2013 r. na kwotę 11 451,30 zł brutto, z terminem płatności oznaczonym na dzień 9 marca 2013 r.

Zamówione towary zostały odebrane. Przyjęcie obu faktur zostało potwierdzone podpisem. Pozwany nie kwestionował treści faktur, dostawy towaru, oraz nie zgłaszał zastrzeżeń co do jakości i ilości dostarczonego towaru.

Pismem z dnia 26 kwietnia 2013 roku pełnomocnik powoda wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 45 523,54 zł, na którą to kwotę składały się m.in. należności wskazane w fakturach nr (...), w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

W tym świetle Sąd zakwalifikował stosunek prawny między stronami jako umowę sprzedaży a zgłoszone roszczenia poddał analizie w płaszczyźnie normy art. 535 § 1 k.c.

Oceniając dowody Sąd uznał, że stan faktyczny w sprawie pozostał bezsporny, gdyż przyjęta przez pozwanego linia obrony sprowadzała się wyłącznie do zakwestionowania wszelkich twierdzeń powoda. Pozwany nie przytoczył natomiast w toku postępowania żadnych okoliczności zmierzających chociażby częściowo do zakwestionowania zasadności roszczenia, nie wnioskował także o przeprowadzenie żadnych dowodów.

Sąd wskazał, że zgodnie z podstawową regułą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Jak wskazuje się w orzecznictwie ciężar dowodu w rozumieniu art. 6 k.c. polega z jednej strony na obarczeniu strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. W świetle powyższego Sąd powinien przyjąć za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonujący. Wyłącznie od strony uzależnione jest zatem jakie środki dowodowe i na jakie okoliczności zostaną przez nią przywołane celem przekonania Sądu do zajmowanego przez siebie stanowiska.

Na gruncie przedmiotowego sporu na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności przemawiających za istnieniem oraz wysokością zgłoszonego roszczenia. Powód powinien udowodnić za pomocą dostępnych środków dowodowych, iż miały miejsce okoliczności przemawiające za istnieniem oraz wysokością zgłoszonego roszczenia, w tym iż doszło do wydania towaru osobie uprawnionej do odbioru ze strony pozwanej, co rodziło wzajemny obowiązek zapłaty świadczenia pieniężnego.

Materiał dowodowy zaoferowany przez powoda obejmował dokumenty prywatne w postaci faktur VAT oraz wezwania do zapłaty, jak i zeznania powołanego świadka M. M. oraz strony powodowej.

Przy ocenie powołanych skutecznie dowodów z dokumentów Sąd miał na uwadze ustaloną w art. 245 k.p.c. zasadę, że dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie dowód z dokumentu prywatnego jest samodzielnym środkiem dowodowym, którego wiarygodność i moc sąd ocenia według zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd wskazał, że co do zasady, faktura nie jest traktowana jako samodzielna podstawa stwierdzająca istnienie stosunku cywilnego, ponieważ jest to dokument finalizujący daną umowę, sporządzany przez jedną ze stron, którego treść jest przeważnie weryfikowana przez drugą stronę dopiero po jej wystawieniu. Ewentualna weryfikacja brzmienia faktury z perspektywy jej zgodności z warunkami umowy uzależniona jest od istniejącego między stronami porozumienia i zgodnej woli. W niektórych sytuacjach możliwym jest przyjęcie przez Sąd, po uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy i dostępnych dowodów, że podane w fakturze informacje, w tym tytuł zapłaty odpowiadają rzeczywistości. W myśl art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W tym kontekście prawnym Sąd stwierdził, że w niniejszej sprawie w świetle dostępnego materiału dowodowego możliwym było ustalenie, że towar ujęty w fakturach VAT był wydawany stronie pozwanej, gdyż okoliczność tą potwierdzają zeznania świadka M. M., który po okazaniu faktur VAT dołączonych do pozwu potwierdził fakt dostarczenia betonu na budowę oraz powoda który wskazał, że własnym transportem dostarczył towar. Dodatkowo pozwany w toku postępowania nie zanegował także dokonania odbioru towaru.

Sąd zaznaczył, że stanowisko pozwanego, jakoby faktury VAT nie zostały w żaden sposób sygnowane bądź potwierdzone przez pozwanego nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym zgromadzonym w niniejszym postępowaniu. Przyjęcie obu faktur dołączonych do pozwu zostało bowiem potwierdzone podpisem, których autentyczności pozwany nie kwestionował.

Sąd zauważył też, że pozwany nie składał także zastrzeżeń co do jakości i ilości dostarczonego towaru, co znalazło potwierdzenie zarówno w zeznaniach świadka M. M. jak i strony powodowej.

Sąd stwierdził, że dał wiarę zeznaniom wskazanego świadka oraz strony powodowej z uwagi na logiczność wypowiedzi i ich korespondowanie z zaprezentowanym materiałem dowodowym w postaci faktur VAT.

Na niekorzyść pozwanego świadczy zdaniem Sądu fakt, iż nie wykazał żadnych okoliczności wskazujących na niezaakceptowanie przez siebie treści przedmiotowych faktur oraz na nieodebranie towaru w nich ujętego. Argumentacja pozwanego opierała się w zasadzie na twierdzeniu, że zasadność wykonania umowy nie zostały wykazane przez powoda. Tak zaprezentowane stanowisko pozostało zdaniem Sądu niewystarczające dla podważenia wiarygodności dowodu w postaci dokumentów przedłożonych przez powódkę, jak i korespondującymi z nimi zeznań powołanego świadka w osobie M. M. oraz strony powodowej.

Sąd dostrzegł też, że pozwany nie stawił się na rozprawę w celu przesłuchania przez co zaniechał zaprezentowania swojego stanowiska i nie przedstawił żadnego innego dowodu podważającego wiarygodność relacji przesłuchanych w sprawie osób.

W świetle powyższych informacji Sąd uznał, że nastąpiło skuteczne zawarcie umowy sprzedaży towarów ujętych w przedmiotowych fakturach VAT a pozwany odebrał od powoda towar ujęty w dołączonych do pozwu fakturach VAT nr (...). Z tym natomiast wiązało się powstanie wzajemnego zobowiązania pozwanego, polegającym na obowiązku zapłaty ceny.

Z powyższych względów Sąd uznał, za w pełni uzasadnione roszczenie powoda wobec pozwanego o zapłatę kwoty 31 719,86 złotych.

Odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od należności głównej przyznano na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. Zaznaczyć przy tym należy, iż powód wniósł o zasądzenie odsetek od dnia upływu terminów płatności określonych w fakturach VAT. Sąd przyjął stanowisko powoda za zasadne i orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany. Wyrok zaskarżono w całości i zarzucono:

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów w sprawie, skutkujące błędnym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie,

- naruszenie art. 481 § 1 k.p.c. polegające na przyjęciu, że powód może domagać się odsetek za czas opóźnienia,

- naruszenie art. 101 k.p.c. polegające na przyjęciu, że pozwanemu nie należy się zwrot kosztów.

W uzasadnieniu wskazano, że Sąd I instancji naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów, poprzez dokonanie całkowicie dowolnej oceny, skutkującej błędnym ustaleniem stanu faktycznego w sprawie. Skarżący podtrzymał swoje stanowisko co do nieistnienia miedzy stronami stosunku zobowiązaniowego w postaci powołanej przez powódkę umowy najmu, zaprzeczając aby taka umowa została przez strony zawarta. Podkreślił, że zarówno faktura VAT jak i dołączone do niej dokumenty to dokumenty wystawione i przygotowane przez powódkę. Sąd nie wziął pod uwagę twierdzeń pozwanego i tym samym dokonał wybiórczej oceny dowodów.

Żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie jest niezasadne, gdyż jak podniósł skarżący „zasadność złożonego powództwa wzbudza wiele wątpliwości strony pozwanej, a fakt żądania odsetek wydaje się być zupełnie przedwczesnym”.

Na tej podstawie zażądano zmiany albo uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Powódka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy stwierdził, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna. Wstępnie stwierdzić należy, że Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Ustalenia te nie wymagają uzupełnienia lub korekt, toteż Sąd II instancji czyni je częścią własnego rozstrzygnięcia, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania.

Nie budzi też wątpliwości i nie wymaga ponowienia argumentacja dotycząca kwalifikacji prawnej stosunku prawnego poddanego pod osąd oraz podstawy prawnej zgłoszonych roszczeń. Stąd też także w tej części wywody Sądu odwoławczego ograniczają się do ponownego wskazania jako podstawy prawnej roszczenia o zapłatę należność głównej - normy art. 535 k.c. zaś roszczenia o zapłatę odsetek – art. 481 k.c. Obie normy zostały przez Sąd Rejonowy zastosowane prawidłowo do niewadliwie ustalonego stanu faktycznego.

W niniejszej sprawie skarżący sformułował zarówno zarzuty naruszenia prawa procesowego polegające na naruszeniu art. 233 §1 k.p.c. oraz prawa materialnego – art. 481 § 1 k.c.

Żaden z tych zarzutów nie został jednak prawidłowo umotywowany przez apelanta. Oceniając zasadność zarzutu naruszenia art. 233 §1 k.p.c. przypomnieć należy, że nie może oznaczać naruszenia wskazanego wyżej przepisu jedynie to, iż określony dowód został oceniony niezgodnie z intencją skarżącego. Ocena dowodów należy bowiem do zasadniczych kompetencji sądu orzekającego i nawet sytuacja, w której z treści dowodu (materiału dowodowego) można wywieść wnioski inne, niż przyjęte przez sąd, nie stanowi jeszcze o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c.. W orzecznictwie i literaturze wielokrotnie podkreślano, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd wywodząc wnioski faktyczne z przeprowadzonych dowodów, uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego.

Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących rozumowanie sądu. W szczególności skarżący powinien wskazać, w jaki sposób sąd naruszył opisane kryteria ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając.

Uzasadnienie apelacji w niniejszej sprawie w części poświęconej zarzutowi naruszenia art. 233 k.p.c. nie odnosi się w ogóle do wywodów Sądu Rejonowego poczynionych na tle materiału procesowego poddanego jego ocenie. W szczególności skarżący deprecjonując wartość dowodową faktury VAT pomija całkowicie to, ze Sąd w niniejszej sprawie lokował ten dowód w kontekście zeznań świadka i strony powodowej. Zatem dokument jakim jest faktura nie stanowił wyłącznego dowodu w oparciu o który Sad ustalił treść łączącego strony stosunku prawnego a jedynie jeden z elementów materiału procesowego, który doprowadził Sąd do przekonania o udowodnieniu twierdzeń faktycznych przytaczanych w sprawie przez powoda. Sąd Rejonowy zasadnie zwracał przy tym uwagę na brak jakiejkolwiek inicjatywy pozwanego podważającej wiarygodność relacji świadka i strony. W apelacji nie podjęto żadnej polemiki z tą argumentacją. Nadto skarżący pomija dalszy argument, jaki Sąd Rejony uwypuklił oceniając materiał dowodowy , mianowicie fakt, że obie faktury dołączone do pozwu są sygnowane podpisem odbiorcy (na fakturze z dnia 4 lutego 2013 znajduje się czytelne odwzorowanie nazwiska pozwanego, zaś na fakturze z dnia 23 lutego 2013 zawarto podpis nieczytelny. Sąd trafnie wskazał w tym świetle na konsekwencje prawne wynikające z treści art. 245 k.p.c. Skoro pod kwestionowanymi przez apelanta dokumentami znajduje się podpis kupującego, to pozwany niezasadnie twierdzi że dokument ten pochodzi wyłącznie od sprzedawcy (powoda). Podpisujący odbiorca faktury potwierdził bowiem zgodnie z art. 78 §1 k.c. treść oświadczenia zawartego w dokumencie

W rezultacie zarzut naruszenia normy art. 233 §1 k.p.c. uznać należy za nieuzasadniony.

W odniesieniu do kolejnego zarzutu dotyczącego bezzasadnego zasądzenia odsetek ustawowych od dochodzonych kwot Sąd odwoławczy zwraca uwagę, że skarżący w żaden sposób nie wskazał, z jakich przyczyn uważa, że żądanie zapłaty odsetek jest przedwczesne. Zgodnie z art. 535 k.c. w zw. z art. 488 §1 k.c. zasadą jest, że świadczenie sprzedawcy i wzajemne świadczenie kupującego powinny być spełnione jednocześnie. Z treści faktur VAT wynika, że sprzedawca w niniejszej sprawie wyraził zgodę na odroczenie terminu spełnienia świadczenia pieniężnego do dat wskazanych w tych dokumentach. Skoro pozwany bezspornie świadczenia tego nie spełnił to zgodnie z przywoływanym przezeń w apelacji przepisem art. 481 k.c. popadł w opóźnienie i ma obowiązek zapłaty odsetek za okres począwszy od dni następujących po terminach zapłaty wynikających z faktur. Wobec tego orzeczenie Sądu Rejonowego również odnośnie zgłoszonych roszczeń ubocznych nie budzi jakichkolwiek zastrzeżeń.

Oceniając z kolei zarzut skierowany przeciwko rozstrzygnięciu o kosztach procesu stwierdzić należy, że pozwany również w tej części apelacji nie odnosi się do realiów niniejszej sprawy. Nie przedstawiono jakiegokolwiek argumentu mającego świadczyć o wadliwym zastosowaniu normy art. 98 k.p.c. przez Sąd Rejonowy. Rozstrzygniecie o kosztach procesu jest co do zasady determinowane przez wynik procesu. Skarżący nie wskazał, jakie argumenty miałyby stanowić podstawę do oczekiwania odstępstwa od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy. Sąd Okręgowy nie znajduje żadnych argumentów świadczących o zasadności stanowiska skarżącego. Zwrócić więc jedynie należy uwagę skarżącego na to, że w zaskarżonym orzeczeniu w ogóle nie zastosowano normy art. 101 k.p.c. wobec tego Sąd Rejonowy nie mógł przepisu tego naruszyć.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu, który powódka wygrała w całości, rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego oparto na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. przy zastosowaniu § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

- Anna Budzyńska - - Krzysztof Górski - - Aleksandra Wojnowska – Wójcik-