Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie: SO Piotr Sałamaj (spr.)

SO Anna Budzyńska

Protokolant: st. sekr. sąd. Eliza Sandomierska

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2014 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

w P.

przeciwko H. Ż.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 31 października 2013 r., sygn. akt V GC 82/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Anna Budzyńska SSO Agnieszka Woźniak SSO Piotr Sałamaj

Sygn. akt VIII Ga 46/14

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. wniósł o zasądzenie od pozwanej H. Ż. kwoty 9.539,51 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23.10.2009 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 4.02.2009 r. należący do pozwanej pojazd M. (...) (...), nr rej. (...) uległ uszkodzeniu na terenie A.. Pozwana skorzystała z możliwości programu „ (...)” i zwróciła się z prośbą o udzielenie poręczenia płatności przez powoda. Powód udzielił poręczenia płatności za naprawę pojazdu. Naprawa została wykonana, a serwis miejsca zdarzenia wystawił z tego tytułu fakturę na łączną kwotę 2.056,24 funtów brytyjskich (1854,14 netto). W braku bezpośredniej płatności przez pozwaną należności z tytułu naprawy pojazdu obciążona została centrala programu (...) (...)H na teren - (...) spółka z o.o. Następnie płatnością tą obciążony został powód jako gwarant płatności. Powód, który uiścił całą należność na rzecz wierzyciela wystawił pozwanej w drodze regresu notę obciążeniową nr (...) (...) z 15.10.2009 r. na całość uiszczonej przez siebie kwoty, oznaczając pozwanej siedmiodniowy termin do zapłaty. W związku z brakiem płatności ze strony pozwanej pełnomocnik powoda wystosował do niej wezwanie do dobrowolnego spełnienia świadczenia. Pozwana nie ustosunkowała się do wezwań, ani nie uregulowała należności.

Sąd Rejonowy w Zielonej Górze w dniu 4 listopada 2011 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w całości uwzględniając żądanie pozwu.

Pozwana H. Ż. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości i domagając się oddalenia powództwa. W uzasadnieniu pozwana zarzuciła, że powódka nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających istnienie i wysokość poręczonej wierzytelności. Brak jest jakichkolwiek dowodów potwierdzających opis i funkcjonowanie systemu (...) (...)przedstawiony przez powódkę w uzasadnieniu pozwu, w szczególności w zakresie relacji między kolejnymi podmiotami, a (...) spółką z o.o. Powódka nie powołała dowodu potwierdzającego spłatę wierzytelności, która w konsekwencji uprawniałaby ją do nabycia roszczenia regresowego względem pozwanej.

Pozwana zarzuciła też że roszczenie rzekomo nabyte przez (...) spółkę z o.o. jako domniemanego poręczyciela – przedawnia się w terminie przedawnienia przewidzianym dla przedawnienia roszczenia wierzyciela wobec dłużnika głównego, co wynika z kodeksowych uregulowań dotyczących instytucji subrogacji. W niniejszej sprawie dochodzona wierzytelność jest w rzeczywistości należnością za usługę naprawy pojazdu z dnia 4.02.2009 r., a zatem powinna być zakwalifikowana jako umowa o dzieło, ewentualnie umowa zlecenia. Roszczenie to zatem przedawniło się w lutym 2011 r.

Wyrokiem z dnia 31 października 2013 r. (sygn. akt V GC 82/12) Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił powództwo (pkt I. sentencji) oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 96,11 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II.).

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na następujących ustaleniach i wnioskach.

Pozwana H. Ż. zakupiła (...) (...), nr rej. (...), od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P..

(...) (...)H w ramach serwisów europejskich M. (...) działa w ten sposób, że jeżeli następuje awaria samochodu poza granicami Polski, to klient zgłasza to zdarzenie do centrali systemu (...) (...) i podaje dane swojego macierzystego serwisu (...) w P. i ten serwis gwarantuje płatność za swojego klienta w systemie (...) (...) serwisowi zagranicznemu, który wykonał naprawę. Przy udzieleniu gwarancji płatności na dilera macierzystego klient nie otrzymuje dokumentów naprawy, dokumenty te są przesyłane do serwisu macierzystego klienta. (...) macierzysty w P. dokonuje płatności za naprawę za swojego klienta do centrali M. (...).

W dniu 31.01.2009 r. na terenie N., w trakcie podróży do S., samochód powódki M. (...) (...), nr rej. (...) kierowany przez pracownika powódki M. W. (1) uległ awarii koła tylnego prawego. Kierowca przy wymianie koła nie mógł odkręcić śrub i do pomocy został wezwany autoryzowany niemiecki serwis (...) poprzez usługę Serwis (...). Wezwani pracownicy (...) serwisu wymienili koło. Naprawa polegała na zdemontowaniu koła bliźniaczego tylnego prawego i zamontowaniu koła zapasowego. W karcie zlecenia znajduje się zapis, że dociągnięto śruby mocujące koła. Po przejechaniu 50 km kierowca dokonał sprawdzenia stanu kół i dokręcenia kół kluczem mechanicznym.

W dniu 4.02.2009 r. należący do pozwanej H. Ż. pojazd M. (...), nr rej. (...), uległ uszkodzeniu na terenie W. B.. Samochód boksował, śruby były poluzowane, szpilki i piasta koła zniszczone. M. Ż. zgłosił tę awarię do systemu (...) 24 i wskazywał, że jest to reklamacja naprawy dokonanej w N.. (...) przyjął zgłoszenie, samochód był holowany. (...) angielski dokonał naprawy samochodu. W serwisie stwierdzono usterkę z następującym opisem: „kołki gwintowane zerwane”. Naprawa polegała na wymianie dwóch tarcz kół, ośmiu śrub, piasty koła i zestawu naprawczego. Początkowo pracownicy serwisu w W. B. potwierdzili fakt błędów serwisu (...) i poinformowali pozwaną, iż ta nie zostanie obciążona kosztami naprawy, ponieważ zostanie ona wykonana w ramach naprawy gwarancyjnej. Samochód był naprawiany w serwisie (...) w C. w W. B.. Koszt naprawy wyniósł (...),14 funtów netto. W dniu 16.02.2009 r. serwis wystawił pozwanej H. Ż. fakturę nr (...) na kwotę 1854,14 funtów netto (2056,24 brutto). Pozwana nie zapłaciła za tą naprawę serwisowi angielskiemu.

Pismem z dnia 10.06.2009 r. (...) spółka z o.o. w W. wezwała (...) spółkę o.o. w P. do zapłaty kwoty 9.539,51 zł za czynności związane z naprawą pojazdu pozwanej M. (...) w dniu 4.02.2009 r. w ramach systemu gwarancji płatności (...) 24 h.

W dniu 16.10.2009 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty noty księgowej nr (...) z dnia 15.10.2009 r. na kwotę 9.539,51 zł za wyżej opisaną naprawę samochodu M. (...) nr rej. (...) z dnia 4.02.2009 r. – w terminie 7 dni. Pozwana nie zapłaciła powodowi tej kwoty.

Pismem z dnia 30.11.2009 r. pozwana poinformowała powoda w odpowiedzi na wezwania do zapłaty i notę księgową nr (...), że w sprawie naprawy wykonywanej w samochodzie pozwanej zgłaszała reklamację, gdyż samochód był nieprawidłowo naprawiony w N., skutkiem czego była ponowna naprawa w A., a A. stwierdzili, że naprawa wykonana w N. została wykonana źle i w związku z tym pozwana poprosiła powoda o anulowanie przedmiotowej noty księgowej.

W dniu 3.11.2009 r. powód zapłacił (...) spółce z o.o. w W. kwotę 9.539,51 zł tytułem wezwania do zapłaty (...) ((...) (...)).

Biegły sądowy J. S. stwierdził, że naprawa dokonana w dniu 4.02.2009 r. była konsekwencją nieprzestrzegania zasad zawartych w instrukcji obsługi przez kierującego pojazdem po wymianie koła na bliźniaku.

Biegły sądowy I. G. stwierdził, że przyczyną wystąpienia usterki w dniu 4.02.2009 r. było nieprzestrzeganie przez kierującego samochodem marki M. (...) o nr rej. (...) instrukcji obsługi pojazdu. Biegły wskazał, że po każdorazowej wymianie kół istnieje obowiązek dokręcenia nakrętek kół jezdnych. Producenci wyposażają samochody w specjalny klucz do nakrętek mocujących kół jezdnych z odpowiednim ramieniem - przedłużką umożliwiający kierowcom dociągnięcie nakrętek z właściwym momentem.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał powództwo za nieuzasadnione.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów przedstawionych przez strony, których prawdziwość i wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu oraz w oparciu o zeznania świadków przesłuchanych w sprawie i przesłuchanie powódki, które były logiczne, wiarygodne i wzajemnie się uzupełniały. Ponadto podstawę ustaleń faktycznych stanowiły opinie biegłego J. S. i biegłego I. G., które były fachowe i szczegółowe.

Podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowiły przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy o dzieło (art. 627 k.c.).

Odnośnie należności za naprawę samochodu dokonaną w W. B. w dniu 4.02.2009 r. to należy stwierdzić, iż z opinii obu biegłych przeprowadzonych w niniejszej sprawie wynika, że przyczyną usterki było niedokręcenie kół. Z zeznań świadka M. W. wynika, że dokonywał on dokręcenia kół, lecz ostatecznie doszło do uszkodzenia prawego tylnego koła pojazdu po naprawie w N.. Odpowiedzialność w trakcie użytkowania za stan samochodu ponosi kierowca i jeżeli stwierdził, że pojazd porusza się nieprawidłowo, albo że koła są niewłaściwie dokręcone to powinien niezwłocznie wezwać serwis, celem stwierdzenia stanu pojazdu i naprawy ewentualnych usterek. W związku z tym Sąd Rejonowy uznał, że naprawa samochodu dokonana w W. B. nie miała charakteru gwarancyjnego, ani usunięcia wad dzieła w zakresie rękojmi i w związku z tym była odpłatna. Koszt naprawy samochodu w serwisie (...) w C. w W. B. wyniósł (...),14 funtów netto. W dniu 16.02.2009 r. serwis wystawił pozwanej fakturę nr (...) na kwotę (...),14 funtów netto (2056,24 brutto). Pozwana nie zapłaciła serwisowi angielskiemu.

Powód wywodził, iż pozwana jest zobowiązana do zapłaty należności dochodzonej pozwem na jego rzecz w ramach rozliczeń systemu S. (...)H. Nie wykazał jednak w żaden sposób, że doszło do przejścia spłaconej wierzytelności na niego i że pozwana jest zobowiązana do zapłaty w stosunku do powoda. Takie okoliczności nie wynikają z żadnego z przedstawionych w sprawie dowodów, ani z przedstawionego przez powoda opisu działania systemu serwis (...), a ciężar udowodnienia przejścia wierzytelności na powoda spoczywał właśnie na nim. Podkreślenia wymaga, że powód nie zapłacił kwoty 9.539,51 zł serwisowi angielskiemu, który wykonał naprawę, lecz w dniu 3.11.2009 r. zapłacił tę kwotę (...) spółce z o.o. w W. tytułem wezwania do zapłaty (...) ((...) (...)). Powód powinien zatem wykazać ciąg przelewów wierzytelności, aby udowodnić swoją legitymację procesową w sprawie. Powód nie wykazał też aby wstąpił w prawa wierzyciela – serwisu dokonującego naprawy samochodu w A., na przykład na podstawie art. 518 k.c., ani też nie wykazał, aby wiązała go umowa poręczenia z pozwaną co do solidarnego obowiązku zapłaty za roszczenie będące przedmiotem sporu i by służyło mu roszczenie regresowe w stosunku do pozwanej.

Ponadto Sąd wskazał, że roszczenie rzekomo nabyte przez (...) spółkę z o.o. wobec pozwanej - nawet gdyby wykazano przejście tej wierzytelności na powoda - przedawnia się w terminie przewidzianym dla przedawnienia roszczenia wierzyciela wobec dłużnika głównego. Dochodzona wierzytelność jest należnością za naprawę pojazdu z dnia 4.02.2009 r., rachunek za tę naprawę został wystawiony w dniu 16.02.2009 r. Umowa ta stanowiła umowę o dzieło, dla której termin przedawnienia roszczeń wynosi 2 lata (art. 646 k.c.). W związku z tym gdyby nawet doszło do skutecznego nabycia spornej wierzytelności przez powódkę, czy w wykonaniu poręczenia, czy w drodze przelewu wierzytelności to roszczenie to przedawniło się w lutym 2011 r., zaś pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 14 października 2011 r., a zatem po upływie terminu przedawnienia.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Powódka wniosła apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego mające wpływ na wynik sprawy, tj.:

1. naruszenie przepisu art. 231 k.p.c. poprzez jego nie zastosowanie, a mianowicie przyjęcie, iż okoliczność poniesienia przez powoda - (...) sp. z o.o. w P. całości kosztów w wysokości 1.854,14 £ (równowartość 2.056,24 € = 9.539,51 zł) objętych rachunkiem (account invoice) nr (...) z dnia 16.02.2009 r. wystawionym przez (...) Ltd. firmę pozwanej P.H. (...) nie można ustalić w oparciu o zebrane w sprawie dowody uiszczenia przez powoda na rzecz (...) Sp. z o.o. kwoty wskazanej w nocie księgowej nr (...) z dnia 15 października 2009 r. - potwierdzonego pismem (...) Sp. z o.o. z dnia 17.04.2012 r. i załączonym do niego wyciągiem bankowym, a nadto pismem (...) Sp. z o.o. z dnia 31.07.2012 r. i załączonym do niego oświadczeniem (...) Ltd.;

2. naruszenie przepisu art. 233 k.p.c., tj. przekroczenie granicy swobody oceny dowodów poprzez dokonanie dowolnego ustalenia, iż firma pozwanej nie otrzymała od firmy (...) Ltd. oryginału wystawionego przez tą firmę rachunku (account invoice) nr (...) z dnia 16.02.2009 r.;

3. naruszenie przepisu art. 233 k.p.c., tj. przekroczenie granicy swobody oceny dowodów poprzez dokonanie dowolnego ustalenia, iż wiarygodne pozostają twierdzenia kierowcy M. W. (1) złożone uzupełniająco już po sporządzeniu niekorzystnych dla pozwanej opinii biegłych, jakoby dokonywał on sprawdzenia i dokręcenia kół po przejechaniu 50 km od miejsca wymiany koła na terenie N., które to zeznania w sposób całkowity zostały zakwestionowane poprzez obecnego w czasie słuchania uzupełniającego świadka W. biegłego sądowego I. G.;

4. naruszenie przepisu art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przyjęcie i uznanie jako w pełni wiarygodnych wykluczających wzajemnie dowodów, tj. zeznań świadka M. W. (1) co do rzekomego zachowania warunków dokręcenia śrub wymienianego koła oraz dwóch opinii biegłych z dziedziny mechaniki samochodowej jednoznacznie wskazujących, iż do wymaganego przez producenta pojazdu dokręcenia śrub koła po jego wymianie na terenie N. nie doszło;

5. naruszenie przepisu art. 233 k.p.c., tj. przekroczenie granicy swobody oceny dowodów poprzez dokonanie dowolnego ustalenia, iż pismo pozwanej z 30.11.2009 r. nie stanowiło uznania roszczenia co do zasady w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.p.c. w zakresie w jakim pozwana podnosiła w tym piśmie, iż podstawą braku zapłaty jest zgłoszona reklamacja wcześniejszej naprawy dokonanej na terenie N., nie zaś kwestionowanie faktu, iż (...) sp. z o.o. na jej żądanie udzielił gwarancji płatności i poniósł pełne koszty naprawy na terenie A.;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

1. naruszenie przepisu art. 123 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez niezastosowanie i art. 117 § 2 k.p.c. poprzez jego zastosowanie, tj. uznanie, iż w przedmiotowej sprawie doszłoby do przedawnienia roszczeń dochodzonych pozwem podczas gdy:

a) termin wymagalności roszczenia powoda wobec pozwanej powstałego na skutek wykorzystania przez firmę (...) Ltd. udzielonej przez (...) sp. z o.o. gwarancji płatności rozpoczął swój bieg dopiero z momentem uiszczenia na rzecz (...) Sp. z o.o. kwoty 9.539,51 zł w dniu 3.11.2009 r.;

b) termin przedawnienia roszczenia przerwał swój bieg w dniu 30.11.2009 r., tj. w dniu w

którym pozwana złożyła pisemne oświadczenie, w którym potwierdziła świadomość istnienia roszczenia i zasady swej odpowiedzialności za to roszczenie (uznanie umowy nienazwanej „gwarancji płatności”) a jako wyłączną podstawę odmowy zapłaty wskazała nienależyte wykonanie pierwotnej wymiany koła przez serwis niemiecki, którą to wymianę reklamowała - okoliczność rzekomej wadliwości naprawy została w przedmiotowej sprawie wykluczona przez dwie zbieżne opinie biegłych, których to strona pozwana nie zwalczyła jakimkolwiek kontrdowodem;

2. naruszenie przepisu art. 3531 k.c. (zasada swobody umów), art. 376 § 1 k.c. (roszczenie regresowe współdłużnika solidarnego, który spełnił świadczenie wobec drugiego współdłużnika zwolnionego ze świadczenia wobec wierzyciela), art. 876 § 1 k.c. w zw. z art. 881 k.c. w zw. z art. 518 § 1 pkt 1 k.c. (uprawnienia poręczyciela, który spłacił wierzyciela dłużnika) względnie art. 405 k.c. (bezpodstawne wzbogacenie pozwanej kosztem powoda) poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy w sytuacji gdy jedynym zarzutem pozwanej było objęcie kosztów dochodzonych w pozwie zakresem reklamacji wymiany koła przez serwis niemiecki, zaś jak wskazano w punkcie poprzednim zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie potwierdził prawidłowość tej usługi i błąd obciążający niekompetentnego pracownika pozwanej, który nie dopełnił swych obowiązków w zakresie właściwego „dokręcenia śrub” zgodnie z zaleceniami instrukcji obsługi pojazdu, powód ma prawo dochodzenia od pozwanej poniesionych przez siebie kosztów związanych z rachunkiem wystawionym przez (...) Ltd. albowiem regulując go za pośrednictwem M. (...) działał za wiedzą i zgodą pozwanej, płacąc dług, za który udzielił poręczenia (obligo) płatności pozwanej na rzecz wierzyciela - (...) Ltd.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądania pozwu oraz zasądzenie kosztów procesu ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Sąd Rejonowy w oparciu o zebrany materiał dowodowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd odwoławczy przyjmuje za własne z niewielką zmianą wskazaną poniżej, bez potrzeby ich ponownego przytaczania. Nie budzi także zastrzeżeń prawidłowość kwalifikacji podstawy prawnej powództwa i zastosowanych przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa.

Omówienie zarzutów apelacji rozpocząć należało od tych, które dotyczą naruszenia prawa procesowego, gdyż dopiero po ustaleniu prawidłowego stanu faktycznego można oceniać zastosowanie norm prawa materialnego.

Spośród tych zarzutów jako bezprzedmiotowe ocenić należało te, które zdają się kwestionować ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, na kanwie zeznań świadka M. W. (1), co do tego, że naprawa dokonana w serwisie (...) w W. B. w dniu 4 lutego 2009 r. nie miała charakteru gwarancyjnego (nieodpłatnego) w stosunku do wcześniejszej naprawy (interwencji) serwisu (...) w N. w dniu 31 stycznia 2009 r. Jakkolwiek Sąd Okręgowy zgadza się z powodem, że wniosek pozwanej o uzupełniające przesłuchanie świadka M. W., a więc kierowcy pojazdu pozwanej podczas tego feralnego kursu, był spóźniony i jako taki powinien być pominięty, a poza tym nie mógł on stanowić miarodajnej przeciwwagi dla dowodu z opinii biegłego sądowego, a nawet dwóch zbieżnych opinii różnych biegłych, to jednocześnie należy podkreślić, że i tak Sąd Rejonowy przyjął, że „naprawa samochodu dokonana w W. B. nie miała charakteru gwarancyjnego, ani usunięcia wad dzieła w zakresie rękojmi i w związku z tym było odpłatna” (str. 7-8 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia). Rzeczywiście istnieje rozbieżność pomiędzy ustaleniami Sądu pierwszej instancji w tym zakresie (tj. że „po przejechaniu 50 km kierowca dokonał sprawdzenia stanu kół i dokręcenia kół kluczem mechanicznym”) a wywiedzionymi na ich podstawie wnioskami, że druga naprawa nie była konsekwencją nieprawidłowości pierwszej, lecz wynikiem nieprofesjonalizmu kierowcy, ale ostatecznie konkluzja zaskarżonego wyroku – oparta o dowody z dwóch opinii niezależnych biegłych sądowych – jest prawidłowa i nie została skutecznie podważona przez pozwaną (niezależnie od twierdzeń podtrzymywanych w odpowiedzi na apelację). Bezprzedmiotowe jest zatem podważanie przez powoda wiarygodności uzupełniających zeznań świadka M. W. i w efekcie zbędne są wywody skarżącego dotyczące przyczyn drugiej awarii pojazdu w dniu 4.02.2009 r., która – jak to ustalili biegli, a za nimi Sąd – spowodowana została zaniechaniem kierowcy dokręcenia wymienianego koła po przejechaniu 50 km. Tym samym zupełnie chybione okazało się zarzucanie Sądowi Rejonowemu nierozpoznania istoty sprawy, której skarżący upatruje w tym czy należność dochodzona pozwem winna obciążać koncern M. (...), czy pozwaną.

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny okazał się zarzut dotyczący naruszenia przepisu art. 231 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a mianowicie przyjęcie, że okoliczność poniesienia przez powoda całości kosztów usunięcia awarii z 4 lutego 2009 r. nie wynika z dokumentów wymienionych w tymże zarzucie (str. 2 apelacji). Otóż, ani pozwana, ani Sąd Rejonowy nie kwestionowali okoliczności uiszczenia przez powoda kwoty 9.539,51 zł na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.. Okoliczność ta była niesporna, lecz niewystraczająca do uznania, że płacąc tę kwotę powód nabył uprawnienie do żądania jej zapłaty przez pozwaną. Przede wszystkim podkreślić trzeba, że pomimo podnoszenia tej okoliczności w toku procesu przez pozwaną powód nie przedstawił pisemnych regulacji funkcjonowania systemu M. (...) (dalej (...)), z którego, określając go umową nienazwaną, dochodził zapłaty, a to na powodzie spoczywał w tym zakresie ciężar dowodu (art. 6 k.c.). W rezultacie nie były znane nie tylko regulacje prawne obowiązujące pozwaną jako podmiotu korzystającego z całodobowej ochrony serwisowej, ale również mechanizmy rozliczeń pomiędzy ogniwami systemu (...) 24h, do których należy powód jako dealer samochodów marki M. (...). Sama zasada funkcjonowania rzeczonego systemu przedstawiona przez powoda w toku procesu nie była wystarczająca do ustalenia sposobu nabycia przez powoda wierzytelności wobec pozwanej.

W szczególności Sąd Okręgowy zauważa, że niewiadomym jest jaki to dokument miał na myśli skarżący pisząc w apelacji, że „poręczył za zobowiązanie pozwanej wobec serwisu brytyjskiego na jej wyraźny pisemny wniosek”. Jeżeli przez „wyraźny pisemny wniosek” powód rozumiał pismo z 5.02.2009 r. – N. B. (...) (...) ( vide plik dokumentów w koszulce biurowej na karcie 126 akt), to podkreślenia wymaga, że jakkolwiek w jego treści pojawia się powodowa spółka to tylko jako lokalny dealer, a pozwana jako klient, lecz dokument ten nie jest zaopatrzony w podpis samej pozwanej, bądź jej przedstawiciela (np. kierowcy pojazdu, który uległ awarii), co nie pozwala na potraktowanie go jako pisemnego wniosku pozwanej i to skierowanego do powoda. Dalej trzeba podkreślić, że analizowany dokument, wystawiony przez serwis dokonujący naprawy pojazdu pozwanej, został podpisany właśnie przez przedstawiciela tegoż serwisu, tj. M. (...), a zapis znajdujący się w ramce u dołu tego dokumentu jednoznacznie wskazuje, że powyższy serwis (dealer) przekazuje jego żądanie zapłaty przez (...) za zlecenie naprawy (...) wynoszące (...),14 funtów ww. pojazdu dnia 16.02.2009 na rzecz (...) Ltd. A zatem to ten ostatni podmiot nabył uprawnienie do żądania zapłaty przez pozwaną za naprawę jej samochodu w dniu 4 lutego 2009 r. Poza tym pismo z 5.02.2009 r., jak wynika z jego nagłówka, kierowane jest do M. (...) od M. (...) M. N.V., co dodatkowo nie pozwala uznać, że jest ono dowodem na nabycie przez powoda wierzytelności względem pozwanej. Z kolei brak szczegółowych regulacji funkcjonowania rozliczeń pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład (...), do których wykazania zobligowany był powód, uniemożliwia stwierdzenie, że (...) spółka z o.o. w W. nabył wierzytelność od (...) Ltd., a tylko w takim przypadku powód płacąc (...) spółce z o.o. kwotę 9.539,51 zł nabyłby roszczenie do pozwanej o zwrot tej kwoty.

Takowego dowodu powód nie przeprowadził, a jak trafnie zauważył Sąd Rejonowy, zapłata kwoty 9.539,51 zł w dniu 3.11.2009 r. nastąpiła nie na rzecz serwisu angielskiego, który wykonał naprawę, lecz na rzecz (...) spółki z o.o. tytułem wezwania do zapłaty (...) ( (...)), przy jednoczesnym braku wykazania ciągu przelewów wierzytelności na powoda, dla udowodnienia swojej czynnej legitymacji w tym procesie.

Wbrew twierdzeniom apelacji za dowody na okoliczność nabycia przez powoda wierzytelności wobec pozwanej nie mogą być uznane pismo (...) spółki z o.o. w W. z 31 lipca 2012 r. (k. 154), ani pismo C. C. (k. 156 + tłumaczenie k. 205). Pierwszy z tych dokumentów potwierdza tylko, że koszty obu napraw zostały pokryte jedynie poprzez Gwarancję Płatności, której udzielił (...) sp. z o.o., co przy braku szczegółowych zasad funkcjonowania i rozliczeń w ramach (...) nie pozwala na przyjęcie, że powód stał się wierzycielem pozwanej, zwłaszcza że wpłaty dokonał (...) spółce z o.o., a nie podmiotowi naprawę faktycznie wykonującemu. Z kolei pismo C. C. potwierdza tylko, że wszystkie naprawy pojazdu o numerze (...) przeprowadzono w dniu 4.02.2009 r., koszt naprawy wyniósł 1.854,14 funtów, a (...) (wg tłumacza – zysk operacyjny brutto) w wysokości 2.000 EUR przyznany przez Rynek Polski zawiera uzgodnione, dodatkowe 10%. Są to więc dane nieprzydatne dla ustalenia czy i w jaki sposób powód miałby się stać wierzycielem pozwanej.

Przechodząc do ostatniego z zarzutów apelacji dotyczących naruszenia prawa procesowego, a mianowicie art. 233 k.p.c. przez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów odnośnie pisma pozwanej z 30 listopada 2009 r. i nie potraktowania go jako uznanie roszczenia co do zasady w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. (skarżący zapewne omyłkowo wskazał „kpc”), Sąd Okręgowy stwierdza, że zarzut ten okazał się bezzasadny. W powyższym piśmie (k. 30) pozwana, przywołując notę księgową nr (...), rzeczywiście nie twierdzi, że powód nie jest legitymowany do żądania zapłaty, ale jednocześnie wyraźnie wskazuje, że nic nie jest winna z uwagi na zgłoszoną reklamację dotyczącą wykonania naprawy w N., której skutkiem była ponowna naprawa w A., gdzie stwierdzono, że naprawa w N. została źle wykonana. W konsekwencji pozwana wniosła o anulowanie tej noty, a więc nie zgadzając się z obciążeniem kosztami rzeczonej naprawy przez powoda. W tej sytuacji treść tego dokumentu nie pozwala na uznanie, że powód był czynnie legitymowany do żądania zapłaty za naprawę z dnia 4.02.2009 r., skoro jednocześnie nie zostało wykazane, że (...) spółka z o.o. nabyła wierzytelność do pozwanej z tytułu tejże naprawy.

Taka ocena charakteru pisma pozwanej z dnia 30.11.2009 r. czyni też niezasadnym zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci przepisu art. 123 § 1 pkt 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i art. 117 § 2 k.c. (autor apelacji ponownie omyłkowo wskazał „kpc” przy numerach przepisów) przez jego zastosowanie, tj. uznanie, że w przedmiotowej sprawie doszłoby do przedawnienia dochodzonych pozwem roszczeń. Sąd odwoławczy nie ma wątpliwości, że pismo, w którym kwestionuje się podstawę swojej odpowiedzialności, a tym samym i wysokość roszczenia, nie może być potraktowane jako wywołujące skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia. Przy czym Sąd Rejonowy wskazał na przedawnienie jako drugą przyczynę oddalenia powództwa, w pierwszej kolejności akcentując brak czynnej legitymacji procesowej powoda, z czym zgadza się Sąd drugiej instancji.

Jeżeli chodzi o drugi z zarzutów naruszenia prawa materialnego, to Sąd Okręgowy na wstępie zauważa, że pomimo wyszczególnienia w nim szeregu przepisów jakoby naruszonych w zaskarżonym wyroku, to w dalszej części apelacji nie znalazło się rozwinięcie i uzasadnienie tego zarzutu, co sprawia, że wymyka się on pełnej kontroli instancyjnej. Niemniej, mając na uwadze okoliczności sprawy i prezentowaną przez powoda podstawę faktyczną powództwa, Sąd odwoławczy stwierdza, że i ten zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

Wskazując już w pozwie na udzielenie poręczenia pozwanej w ramach (...) powód powołał się na dokument z dnia 5.02.2009 r., o którym była już mowa. Niezależnie od oceny jego treści Sąd wskazuje, że w świetle art. 876 § 2 k.c. dla zaistnienia stosunku poręczenia i wynikającej z tego solidarności poręczyciela i dłużnika (art. 876 § 1 w zw. z art. 881 k.c. wskazywane w apelacji) konieczne jest, aby oświadczenie poręczyciela zostało złożone na piśmie pod rygorem nieważności. Odnosząc to do ww. pisma z 5.02.2009 r. nie sposób nie dostrzec, że nie jest ono podpisane ani przez pozwaną jako dłużnika głównego, ani przez powoda jako rzekomego poręczyciela. Zatem dokument ten nie tylko nie spełnia warunków formy pisemnej, ale w ogóle nie zawiera oświadczenia o charakterze poręczenia w rozumieniu art. 876 § 2 k.c. W konsekwencji bezpodstawne jest powoływanie się przez apelującego na roszczenie regresowe współdłużnika solidarnego, który spełnił świadczenie wobec drugiego współdłużnika zwolnionego ze świadczenia wobec wierzyciela (art. 376 § 1 k.c.), jeśli brak jest podstaw do uznania solidarności dłużników pomiędzy pozwaną i powodem. Solidarność wynika z ustawy lub czynności prawnej, a w tym wypadku powód nie wykazał, aby taki węzeł obligacyjny pomiędzy stronami zaistniał.

W treści apelacji próżno też szukać uzasadnienia zarzutu naruszenia art. 518 § 1 pkt 1 k.c., który powód wskazał w omawianym zarzucie apelacji w związku z przepisami o poręczeniu. Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy powód nie wykazał – z przyczyn wyżej wskazanych – aby wstąpił w prawa zaspokojonego wierzyciela, a więc nie udowodnił, że (...) spółka z o.o. w W. zapłaciła (...) Ltd. należność za naprawę pojazdu pozwanej z dnia 4.02.2009 r. Ponadto z treści faktury nr (...) za naprawę pojazdu pozwanej z 4.02.209 r. na kwotę 1.854,14 funtów (k. 126) wynika, że dokument ten został wystawiony jeszcze przez podmiot o nazwie (...) Ltd., co przy braku jakichkolwiek danych odnośnie wystawcy faktury nie pozwala na uznanie, że jest to ten sam podmiot, na którego rzecz dealer C. C. przekazał roszczenie o zapłatę ww. kwoty względem pozwanej. Zdaniem Sądu drugiej instancji nie powinno budzić wątpliwości, że (...) spółka z o.o. i (...) Ltd. są to dwa odrębne podmioty (spółki prawa handlowego), a ponieważ ciąg wykazanych dowodami cesji kończy się na dokumencie z dnia 5.02.2009 r., to w związku z tym wierzycielem pozwanej zdaje się być (...) Ltd. W efekcie powodowa spółka nie spłaciła wierzyciela, więc nie ma podstaw do zastosowania instytucji subrogacji z art. 518 § 1 pkt 1 k.c.

Powyższa konstatacja czyni niezasadnym powoływanie się przez skarżącego na art. 405 k.c. („bezpodstawne wzbogacenie kosztem powoda”), gdyż nie tylko, że ani w pozwie, ani w dalszych pismach procesowych nie ma przytoczeń faktycznych na okoliczność bezpodstawnego wzbogacenia i wykazania przesłanek tej instytucji, to w świetle materiału dowodowego zaoferowanego przez powoda podmiotem wzbogaconym jego kosztem może być co najwyżej (...) spółka z o.o. w W..

Uznając zatem zarzuty naruszenia prawa materialnego za niezasadne Sąd Okręgowy jeszcze uzupełniająco, odnośnie kwestii przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia wskazuje, że zgadza się z Sądem pierwszej instancji, iż gdyby nawet przyjąć, że doszło do skutecznego nabycia przez powoda spornej wierzytelności, czy to w drodze poręczenia, czy przelewu wierzytelności, to roszczenie to przedawniłoby się w terminie przewidzianym dla przedawnienia roszczenia pierwotnego wierzyciela względem dłużnika (pozwanej). Wierzytelność ta stanowi wynagrodzenie na naprawę pojazdu, więc dwuletni termin czy to z umowy o dzieło (art. 646 k.c.), czy z umowy o świadczenie usług (art. 750 w zw. z art. 751 k.c.), biorąc pod uwagę datę wystawienia faktury upłynąłby w lutym 2011 r., a więc zdecydowanie przed wytoczeniem niniejszego powództwa.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy - na podstawie art. 385 k.p.c. - oddalił apelację powoda jako bezzasadną.

Orzeczenie w zakresie kosztów postępowania za drugą instancję znajduje oparcie w art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 w zw. z art. 108 § 1 i art. 391 § 1 k.p.c., a wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej ustalono w oparciu o § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO Anna Budzyńska SSO Agnieszka Woźniak SSO Piotr Sałamaj

1