Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Bank (...) S.A. w W. wniósł 30 listopada 2017 r. w postępowaniu nakazowym pozew przeciwko K. L. o zapłatę 290.181,92 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od daty wniesienia powództwa, nadto domagając się zasądzenia od pozwanej zwrotu kosztów postępowania. Uzasadniając powództwo bank wskazał, że z pozwaną łączyła go umowa kredytu z 25 lutego 2015 r., z którego zadłużenia pozwana dobrowolnie nie spłaciła. Wobec tego wystawiono wyciąg z ksiąg banku wskazujący na rozmiar zadłużenia pozwanej. Jednocześnie powodowy bank wyjaśnił, że 30 kwietnia 2015 r. doszło do połączenia Banku (...) S.A. (spółka przejmująca) z (...) Bank (...) S.A. (spółka przejmowana) w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. przez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na rzecz spółki przejmującej z równoczesnym podwyższeniem kapitału zakładowego spółki przejmującej, a następnie do zmiany firmy

Sąd Okręgowy w Koszalinie nakazem zapłaty wydanym 6 grudnia 2017 r. w postępowaniu nakazowym pod sygnaturą VI GNc 171/17 uwzględnił powództwo w całości oraz zasądzał od pozwanej na rzecz powoda 3.628 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Odpis nakazu wraz z pozwem doręczono pozwanej 27 grudnia 2017 r.

W związku ze zniesieniem Wydziału Gospodarczego Sądu Okręgowego w Koszalinie sprawa została przekazana Wydziałowi VIII Gospodarczemu Sądu Okręgowego w Szczecinie.

Pozwana wniosła zarzuty do nakazu zapłaty domagając się jego uchylenia i oddalenia powództwa oraz zasądzenia na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu. Zarzuciła przy tym, że powodowy bank nie ma legitymacji czynnej do występowania w niniejszej sprawie, że nie udowodnił roszczenia co do zasady i wysokości, a nadto podniosła brak wykonania przez powoda umowy kredytu obrotowego z 25 lutego 2015 r., z której to umowy wywodzi swoje roszczenie. Zarzut braku legitymacji powódka opierała na tym, że inny podmiot zawierał umowę kredytu, a inny dochodzi roszczeń w niniejszej sprawie. Zdaniem pozwanej powód nie wykazał, że umowę zawierała osoba umocowana należycie przez bank. Ponadto pozwana kwestionowała dane podane w wyciągu z ksiąg banku, podkreślając, że nie ma on w tym przypadku mocy dokumentu urzędowego. Wreszcie kwestionowała także i to, że strona powodowa wykonała umowę kredytu zgodnie z jej treścią, tj. że przekazała pozwanej kwotę 250.000 zł będącą przedmiotem umowy.

Powodowy bank złożył datowaną na 12 września 2018 r. odpowiedź na zarzuty do nakazu zapłaty podtrzymując swoje stanowisko i domagając się utrzymania w mocy nakazu zapłaty. Zakwestionował przy tym, ażeby nie miał legitymacji czynnej i nie wykonał umowy kredytu. Co do swojej legitymacji czynnej powód powołał się na połączenie z bankiem udzielającym kredytu i zmianę nazwy banku, które zostały ujawnione w rejestrze przedsiębiorców KRS. Odnośnie istnienia i wysokości wierzytelności powołał się na wyciąg z ksiąg banku, który, choć nie jest dokumentem urzędowym w postępowaniu cywilnym to nadal ma moc dowodową i jest wiarygodny jako dokument prywatny. Powód podniósł, że strona pozwana nie przedstawia żadnych konkretnych twierdzeń, iż dane podane w wyciągu z ksiąg banku odbiegały od rzeczywistości, niemniej przedłożył wyciąg z rachunku prowadzonego dla umowy kredytu pozwanej wraz z zestawieniem spłat, wysokości kapitału, a także okresów i stóp naliczania odsetek umownych i odsetek karnych. Co do zarzutu braku umocowania pracownika zawierającego umowę kredytu w imieniu banku z pozwaną przedstawił udzielone temu pracownikowi pełnomocnictwa. Wreszcie co do zarzutu niewykonania (nie udzielenia kredytu, względnie nie uruchomienia środków pieniężnych) powodowy bank wyjaśnił, że na podstawie umowy kredytu pozwanej na jej rachunku bieżącym udostępniono środki do kwoty wynikającej z umowy kredytu (-250.000 zł), z których mogła korzystać i z których korzystała, o czym świadczy historia rachunku pozwanej.

Pozwana w odpowiedzi z 11 października 2018 r. nadal podtrzymywała swoje stanowisko i twierdziła, że powód nie udowodnił, że bank wykonał umowę kredytu zgodnie z jej treścią, gdyż nie ma dowodu przekazania kwoty kredytu, co miałoby sprawiać, że powód nie może się domagać zwrotu udzielonego kredytu. Pozwana kwestionowała moc dowodową wydruków przedstawionych przez powoda załączonych do odpowiedzi na zarzuty, wywodząc jakoby nie były one dowodami nawet w rozumieniu art. 308 § 1 k.p.c. (powołując się w tym zakresie na orzecznictwo Sądu Najwyższego z 2009 r. i starsze). Nadto powoływała się na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 października 2004 r. w sprawie sposobu tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczenia dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzonych na elektronicznych nośnikach informacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 236, poz. 2364 ze zm.) utrzymując, że dowody przedstawiane przez powoda powinny mieć postać zapisu sekwencji danych na elektronicznym nośniku informacji i opatrzonej podpisem. Kwestionowała tym samym moc dowodową wydruków przedłożonych przez powoda, z uwagi na to, że nie spełniają warunków, o których mowa w art. 7 ust. 1-3 Prawa bankowego w związku z przepisami rozporządzenia, a wobec tego nie są to – zdaniem pozwanej – dokumenty w rozumieniu art. 245 k.p.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

25 lutego 2015 r. pozwana K. L. – NIP (...) – oznaczona jako „kredytobiorca” zawarła z Bankiem (...) S.A. w W. – nr KRS (...) – (oznaczonym jako Bank (...)) reprezentowanym przez K. B. i D. J. (oznaczonych odpowiednio jako „doradca biznesowy” i „doradca biznesowy p.o. kierownika bankowości biznesowej”) umowę nr (...) kredytu obrotowego w rachunku bieżącym na zasadach ogólnych.

W § 1 umowy wskazano, że kredyt udzielany jest kredytem obrotowym w rachunku bieżącym do kwoty 250.000 zł na okres 12 miesięcy od 25 lutego 2015 r. do 24 lutego 2016 r. z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb związanych z zaopatrzeniem, produkcją i sprzedażą towarów lub świadczeniem usług, procesem rozliczeń pieniężnych oraz sfinansowanie zapasów, rozliczeń międzyokresowych i należności z tytułu rozliczeń z kontrahentami, na zasadach określonych w umowie oraz w „Ogólnych warunkach kredytowania klientów instytucjonalnych w Banku (...)”, których kredytobiorca potwierdził podpisując umowę kredytu.

Postawienie kredytu do dyspozycji kredytobiorcy i wykorzystanie kredytu regulował § 2 umowy. Zgodnie z jego ust. 1 Bank (...) postawić miał kredyt do dyspozycji nie później niż następnego dnia roboczego po spełnieniu przez kredytobiorcę warunków wskazanych w ust. 3, tj. zapłacenia prowizji przygotowawczej, o której mowa w § 4 i udzielenia gwarancji de minimis przez (...). Niespełnienie któregokolwiek z tych warunków w terminie trzech miesięcy od daty zawarcia umowy miało spowodować wygaśnięcie umowy z upływem tego terminu (ust. 4). Zgodnie z ust. 5 wykorzystanie kredytu miało następować w rachunku bieżącym na podstawie bezgotówkowych lub gotówkowych dyspozycji kredytobiorcy w wysokości określonej w § 1, a każdy wpływ środków pieniężnych na rachunek bieżący miał obniżać kwotę wykorzystanego kredytu i umożliwiać kredytobiorcy ponowne zadłużenie do wysokości określonej w § 1 (ust. 6). Zgodnie natomiast z ust. 2 kredyt ewidencjonowany miał być na rachunku bieżącym kredytobiorcy nr (...) prowadzonym przez oddział Banku (...) w B. i zwany w umowie „rachunkiem bieżącym”.

Wysokość oprocentowania kredytu określał § 3 umowy, zgodnie z którego ust. 1 oprocentowanie to było zmienne i ustalane w oparciu o stopę referencyjną WIBOR 1M zaokrągloną do drugiego miejsca po przecinku: w dniu podpisania umowy – w wysokości stopy referencyjnej sprzed 2 dni roboczych przed dniem podpisania umowy, a w każdym kolejnym okresie stabilizacji – w wysokości stopy referencyjnej sprzed 2 dni roboczych przed pierwszym dniem tego okresu stabilizacji oprocentowania, powiększoną o marżę Banku (...) w wysokości 5,4 punktów procentowych (pp.). Oprocentowanie kredytu w dniu zawarcia umowy wynosiło 7,31% w stosunku rocznym. Okres stabilizacji wynosił przy tym 1 miesiąc, pierwsza zamiana oprocentowania miała nastąpić po upływie 1 miesiąca od dnia podpisania umowy, a każda następna po upływie 1 miesiąca od poprzedniej zmiany (ust. 2). Ust. 3 określał sytuacje, w których Bank (...) niezależnie od zmiany wysokości oprocentowania mógł podwyższyć marżę o 1,5 pp, jeżeli bank w tych sytuacjach nie skorzystał z możliwości wypowiedzenia umowy przewidzianej w § 9 ust. 1 pkt 1 umowy. Do sytuacji tych zaliczono opóźnienia się kredytobiorcy w spłacie odsetek powyżej 1 miesiąca (ust. 3 pkt 1), obniżenie wpływów na rachunek bieżący w stosunku do poziomu określonego w § 7 ust. 1 pkt 2 (ust. 3 pkt 2), czy też niewywiązanie się kredytobiorcy z któregokolwiek z pozostałych obowiązków, o których mowa w § 7 (ust. 3 pkt 3). Podwyższona marża miała obowiązywać odpowiednio do końca miesiąca, w którym kredytobiorca dokona spłaty zaległych odsetek (ust. 4 pkt 1), wpływy na rachunek bieżący osiągną poziom określony w § 7 ust. 1 pkt 2 (ust. 4 pkt 2) lub Bank (...) na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzi, że kredytobiorca wywiązał się z obowiązków, o których mowa w § 7 (ust. 4 pkt 3). Zgodnie z ust. 5 odsetki od kredytu miały być naliczane w okresach miesięcznych od dnia wykorzystania kredytu do dnia poprzedzającego dzień spłaty.

§ 4 umowy określał prowizje i opłaty należne Bankowi (...) od kredytobiorcy, w tym przygotowawczą w wysokości 2% kwoty kredytu, w tym za rozpatrzenie wniosku kredytowego 0,1% (ust. 1 pkt 1), za gotowość od niewykorzystanej kwoty kredytu w wysokości 2,5% w stosunku rocznym (pkt 2). Zgodnie z ust. 2 Bank (...) mógł pobierać także inne opłaty w wysokości określonej w obowiązującej w banku taryfie prowizji i opłat, w tym w szczególności za wezwanie kredytobiorcy do zapłaty, natomiast stosownie do ust. 3 Bank (...) miał pobierać z rachunku bieżącego kredytobiorcy na rzecz Banku (...) w W. (zwanego (...)) prowizję w wysokości 0,5% kwoty gwarancji zabezpieczającej spłatę kredytu, w terminie do drugiego dnia miesiąca rozpoczynającego każdy roczny okres obowiązywania gwarancji.

§ 6 regulował zagadnienia związane z płatnościami z tytułu umowy i spłatą kredytu i tak w ust. 1 stanowił, że wszystkie płatności wynikające z umowy dokonywane są przez obciążenie rachunku bieżącego. Kredytobiorca zobowiązywał się przy tym do zapewnienia środków pieniężnych na rachunku bieżącym w wysokości niezbędnej do spłaty należności wynikających z umowy (ust. 2), jednocześnie wyrażał też zgodę na obciążenie przez Bank (...) rachunku bieżącego wszelkimi kwotami należnymi Bankowi (...) na podstawie i w związku z umową, bez jego odrębnej dyspozycji, w kwotach i terminach określonych w umowie (ust. 3). Zgodnie z ust. 4 kredytobiorca zobowiązywał się do spłaty kredytu jednorazowo w dacie wymagalności kredytu, tj. 24 lutego 2016 r. Zgodnie natomiast z ust. 5 odsetki od kredytu za dany miesiąc kalendarzowy naliczane być miały do dnia poprzedzającego dzień spłaty i pobierane przez Bank (...) ostatniego dnia każdego miesiąca, przy czym jeżeli termin spłaty kredytu przypadał przed końcem okresu odsetkowego, to odsetki miały być płatne w dniu spłaty kredytu. Jak stanowił § 6 ust. 6 umowy – od niespłaconego kredytu w terminie określonym w ust. 4 (tj. do 24 lutego 2016 r.) lub z upływem okresu wypowiedzenia umowy Bank (...) miał pobierać odsetki podwyższone w wysokości 1,5 stopy oprocentowania kredytu, obowiązującej w okresach, za które odsetki są naliczane. Bank (...) mógł też niezwłocznie po upływie terminów płatności określonych w ust. 4 i 5 podejmować czynności windykacyjne co do niespłaconych należności (ust. 7), a koszty związane z windykacją należności miał ponosić kredytobiorca (ust. 8). Wreszcie o zaległościach w spłacie kredytu i innych należności z tytułu umowy bank (...) miał informować pisemnie kredytobiorcę oraz dłużników z tytułu zabezpieczenia spłaty kredytu (ust. 9).

Zobowiązania kredytobiorcy określały postanowienia § 7 umowy i tak, zgodnie z jego ust. 1 kredytobiorca zobowiązywał się do wykorzystania kredytu zgodnie z przeznaczeniem określonym w § 1 (pkt 1), do utrzymywania wpływów z tytułu rozliczeń związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą na rachunek bieżący na poziomie nie niższym niż 125.000 zł (pkt 2), do składania w Banku (...) stosownych dokumentów i informacji, np. deklarację PIT z potwierdzeniem złożenia w Urzędzie Skarbowym (pkt 3), do utrzymywania firmy w należytej kondycji finansowej zapewniającej spłatę kredytu w określonym terminie (pkt 4), do ustanowienia na żądanie banku dodatkowego zabezpieczenia transakcji kredytowej w przypadku znacznego wzrostu – w ocenie banku – ryzyka kredytowego (pkt 5), czy do wykonywania należycie swoich zobowiązań wobec Banku (...) wynikających z umowy, jak i z innych umów o kredytu czy innych umów zawartych z Bankiem (...) lub (...), jak też tego typu umów zawartych z innymi bankami oraz instytucjami kredytowymi, przy czym nienależyte wykonywanie tych umów miało być uważane za przypadek niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu (ust. 6).

§ 9 umowy regulował kwestie związane z naruszeniem przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu lub związane z wypowiedzeniem umowy i tak w ust. 1 wskazano, że w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały przez kredytobiorcę dotrzymane lub w przypadku utraty zdolności kredytowej przez kredytobiorcę Bank (...) mógł wypowiedzieć umowę (pkt 1), obniżyć kwotę kredytu (pkt 2), zażądać przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez Bank (...) (pkt 3), wstrzymać postawienie do dyspozycji kredytobiorcy niewykorzystanej części kredytu (pkt 4), zażądać ustanowienia przez kredytobiorcę dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu (pkt 5), zaproponować kredytobiorcy zmianę warunków kredytowania, w tym zmianę kredytu odnawialnego na kredyt nieodnawialny, ustalając wspólnie z kredytobiorcą zakres wprowadzanych w umowie zmian (pkt 6), czy też podwyższyć marżę Banku (...) w zakresie określonym w § 3 ust. 3 (pkt 7). Stosownie do ust. 2 Bank (...) mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, natomiast w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – z zachowaniem 7-dniowego okresu wypowiedzenia. Kredytobiorca mógł z kolei wypowiedzieć umowę z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia (ust. 3). Wypowiedzenie wymagało przy tym zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności (ust. 4).

Wśród postanowień końcowych zawartych w § 10 umowy w ust. 1 wskazano, że zmiana umowy wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. W sprawach nieuregulowanych umową miały znajdować zastosowanie postanowienia „Ogólnych Warunków Kredytowania klientów instytucjonalnych w Banku (...) – M.”, powszechnie obowiązujące przepisy prawa, a w szczególności ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe oraz kodeksu cywilnego (ust. 2).

Dowód: umowa nr (...) kredytu obrotowego w rachunku bieżącym na zasadach ogólnych z 25.02.2015 r. (k. 16-20).

Załącznik nr 3 do umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) wystawionej przez Bank (...) i zabezpieczająca wierzytelności banku z umowy kredytu zawartej z pozwaną stanowiła z kolei wystawiona 25 lutego 2015 r. deklaracja wekslowa podpisana przez K. L., w której odwoływano się do zawartej 25 lutego 2015 r. umowy kredytu nr (...) oraz wskazano wysokość kredytu na 250.000 zł. Załącznikiem nr 4 do umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...) było z kolei oświadczenie pozwanej K. L. o poddaniu się egzekucji.

Dowody: deklaracja wekslowa z 25.02.2015 r. (k. 21-21v);

oświadczenie o poddaniu się egzekucji (k. 22-22v).

W dniu 1 października 2013 r. pracownikowi Banku (...) udzielono pełnomocnictwa do składania oświadczeń woli – łącznie z drugą uprawnioną osobą – w zakresie zawierania umów kredytu i umów pożyczek pieniężnych (w imieniu Banku (...) pełnomocnictwo podpisali M. M. i G. D.). Analogicznego pełnomocnictwa K. B. Bank (...) udzielił 31 grudnia 2014 r. (w imieniu Banku (...) i P. M.). Osoby udzielające pełnomocnictw zatrudnione były w Banku (...) na stanowiskach dyrektorskich.

Dowody: pełnomocnictwo dla D. J. z 1.10.2013 r. (k. 132);

pełnomocnictwo dla K. B. z 21.12.2014 r. (k. 133).

Postanowieniem z 30 kwietnia 2015 r. w sprawie WA.XII Ns-Rej.KRS/(...) Sąd Rejestrowy – Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie wpisał do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zmianę danych dotyczącą Banku (...) S.A. w W. (nr KRS (...)) w dziale 1 rubryce 1 – Dane podmiotu zamiast Bank (...) Spółka Akcyjna wpisując Bank (...) Spółka Akcyjna, a w dziale 1 rubryce 4 – Informacje o statucie dokonując wpisu zmian w statucie dokonanych na podstawie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza D. S., zastępcę notariusza A. P., 25 lutego 2015 r., repertorium A nr (...) Dokonano także zmiany liczby akcji wszystkich emisji na (...) oraz wykreślono dotychczasowy kapitał zakładowy „56.138.764 zł” i wpisano nowy „84.238.318 zł”, dokonano przy tym wpisu akcji serii (...) w liczbie (...), które nie są uprzywilejowane.

W dziale 4 rubryce 4 – Informacja o połączeniu, podziale lub przekształceniu dokonano wpisu przejęcia innej spółki wskazując, że chodzi o:

(...) Banku (...) Spółka Akcyjna (spółka przejmująca) z (...) Bank (...) Spółka Akcyjna (spółka przejmowana) w trybie art. 492 § 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych przez przeniesienie całego majątku (wszystkich aktywów i pasywów) (...) Bank (...) Spółka Akcyjna na rzecz Banku (...) Spółka Akcyjna w drodze emisji akcji, które Bank (...) Spółka Akcyjna wyda dotychczasowym akcjonariuszom (...) Bank (...) Spółka Akcyjna. Uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku (...) Spółka Akcyjna o połączeniu została podjęta dnia 25.02.2015 r. Zaprotokołowana przez notariusza D. S. – zastępcę notariusza A. P., prowadzącego kancelarię notarialną w W. przy ul. (...), (...)-(...) W. (rep. A nr (...)). Uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia (...) Bank (...) Spółka Akcyjna o połączeniu została podjęta dnia 25.02.2015 r. Zaprotokołowana przez notariusza J. N., prowadzącego kancelarię notarialną J. N., (...) spółka cywilna w W. przy ul. (...) (...), (...)-(...) W. (rep. A nr (...))”.

Nadto w podrubryce 2 „dane podmiotów, których majątek w całości lub w części jest przejmowany w wyniku połączenia lub podziału” Sąd Rejestrowy wskazał, że jest to (...) Bank (...) Spółka Akcyjna, wpisana do KRS pod nr (...) i posiadająca nr REGON (...).

Dowody: postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, z 30.04.2015 r. w sprawie WA.XII Ns-Rej.KRS (...) (k. 15-15v, 134);

informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS z 1.03.2017 r. dla podmiotu nr KRS (...) (k. 6-14);

odpis pełny z rejestru przedsiębiorców KRS z 5.07.2018 r. dla podmiotu nr KRS (...) (k. 135-177v).

Udzielony pozwanej K. L. przez Bank (...) na podstawie umowy nr (...) kredyt obrotowy w rachunku bieżącym na zasadach ogólnych został uruchomiony przez bank 25 lutego 2015 r. w rachunku nr (...) w wysokości 250.000 zł.

Dowody: wydruki zrzutów ekranu z systemu teleinformatycznego (...) (k. 127-128).

Pozwana po raz pierwszy wykorzystała środki z kredytu w kwocie 53.752 zł już 26 lutego 2015 r., a następnie do 20 lutego 2016 r. pobierała kolejne kwoty, początkowo wynoszące ponad 10.000 zł, a następnie niższe, aż do wykorzystania niemal całego kredytu, regularnie dokonywała także częściowych spłat ze środków wpływających na rachunek. Ostatecznie bilans rachunku pozwanej nr (...), w którym udzielono jej kredytu zamknął się wykorzystaniem kapitału kredytu w kwocie 249.979,92 zł, która stała się kapitałem wymagalnym. Nadto pozwanej naliczono odsetki umowne w wysokości 1.151,25 zł oraz odsetki karne w łącznej wysokości 39.050,75 zł.

Dowód: wydruk historii rachunku bankowego pozwanej (k. 129-131).

(...) Bank (...) S.A. skierował 25 sierpnia 2017 r. do K. L. (oddzielnie na podany przez nią w umowie kredytu z 25 lutego 2015 r. adres zamieszkania oraz na podany przez nią w (...) adres prowadzonej działalności i adres do doręczeń) przedsądowe wezwania do zapłaty dotyczące umowy kredytu nr (...) wskazując w nich, że w związku z dalszym brakiem spłaty zadłużenia wymagalnego wynikającego z umowy, wzywa ją do spłaty: 249.979,92 zł tytułem kapitału wymagalnego, 1.151,25 zł tytułem odsetek umownych, 33.836,11 zł tytułem odsetek karnych i 44,50 zł tytułem kosztów. Nadto zaznaczono w wezwaniu, że bank jest uprawniony do żądania dalszych odsetek za opóźnienie w spłacie w wysokości określonej w kodeksie cywilnym. Spłaty zadłużenia domagał się w terminie 7 dni od doręczenia wezwania na rachunek banku nr (...), pod rygorem wystąpienia na drogę sądową i egzekucji komorniczej po uzyskaniu tytułu wykonawczego. Dodatkowo bank wskazywał, że nie skieruje sprawy na drogę postępowania sądowego w przypadku spłaty całości zadłużenia w wyznaczonym terminie, bądź kontaktu z bankiem w ciągu 3 dni od daty doręczenia wezwania celem ustalenia polubownego sposobu spłaty zadłużenia wynikającego z umowy, co pozwolić miało na uniknięcie ewentualnych dodatkowych kosztów oraz niedogodności związanych z postępowaniem sądowym i egzekucyjnym. Pismo w imieniu banku kierował jego pracownik T. W. – ekspert ds. windykacji prawnej departamentu windykacji.

Obie przesyłki wysłane listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru powróciły do powodowego banku z adnotacją „nie podjęto w terminie” 15 września 2017 r.

Dowody: przedsądowe wezwania pozwanej do zapłaty z 25.08.2017 r. (k. 23, 24);

koperty ze zwróconymi 15.09.2017 r. przesyłkami do pozwanej nie podjętymi w terminie (k. 30, 31);

wydruk z (...) z 26.11.2017 r. dotyczący pozwanej (k. 25);

umowa nr (...) (k. 16-20).

Pełnomocnik powodowego Banku (...) S.A. w W. J. B. podpisał datowany na 26 listopada 2017 r. wyciąg z ksiąg banku nr (...), w którym wskazano, że Bank (...) S.A. w W. (nr KRS (...)) stwierdza, że na 26 listopada 2017 r. pozwana K. L. (NIP (...)) jest zobowiązana do zapłaty na rzecz banku następujących kwot z tytułu umowy kredytu nr (...) z 25 lutego 2015 r.: 249.979,92 zł z tytułu kapitału wymagalnego, 1.151,25 zł tytułem odsetek umownych, 39.050,75 zł tytułem odsetek karnych, tj. w sumie 290.181,92 zł wynosi jej zadłużenie wymagalne.

Pełnomocnictwa J. B. udzielili 1 marca 2017 r. dwaj prokurenci powodowego Banku (...) S.A. E. B. i R. J. reprezentujący bank zgodnie ze sposobem reprezentacji ujawnionym w rejestrze przedsiębiorców w dziale 2 rubryce 1. Pełnomocnictwo obejmowało umocowanie dla J. B. m.in. do samodzielnego reprezentowania banku w postępowaniach sądowych oraz do samodzielnego składania w imieniu i na rzecz banku oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych i niemajątkowych dotyczących działań podejmowanych w celu odzyskania należności banku, a w szczególności podpisywania wyciągów z ksiąg banku.

Dowody: wyciąg z ksiąg banku nr (...) z 26.11.2017 r. (k. 5);

pełnomocnictwo udzielone J. B. 1.03.2017 r. (k. 28-29);

informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców KRS z 1 marca 2017 r. dla podmiotu nr KRS (...) (k. 6-14).

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę prawną dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia stanowił art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.)- zwanej „prawem bankowym”, zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Na stronie powodowej w zakresie udowodnienia roszczenia tym samym spoczywał obowiązek wykazania, że doszło do zawarcia umowy kredytu, że powodowy bank wywiązał się ze swojego świadczenia określonego umową (tj. oddał do dyspozycji kredytobiorcy – pozwanej – na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel), oraz że pozwana jako kredytobiorca nie wywiązała się ze swoich określonych umową zobowiązań, tj. nie zwróciła kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Na powodzie, zgodnie z art. 6 k.c. oraz z art. 232 k.p.c., spoczywał ciężar przeprowadzenia dowodu głównego przywoływanych przez niego faktów prawotwórczych, z kolei obrona strony pozwanej mogła polegać zarówno na przeprowadzeniu dowodu przeciwnego (poddawaniu w wątpliwość tego, że powód przeprowadził skutecznie dowód główny faktów prawotwórczych), jak na przeprowadzeniu dowodu przeciwieństwa (tj. dowodu, że jest inaczej, niż zgodnie z twierdzeniami, które udowodnić próbuje powód). Strona pozwana obierając w niniejszej sprawie linię obrony ograniczyła się jedynie do próby przeprowadzenia dowodu przeciwnego, jednakże jej działania nie były skuteczne, bowiem w istocie nie przedstawiła żadnych własnych wniosków dowodowych, a jedynie ograniczała się do (nieskutecznego w ocenie Sądu) podawania w wątpliwość mocy dowodowej środków dowodowych zaoferowanych przez stronę powodową. Nie wskazała jednak żadnych konkretnych zarzutów wobec tych dowodów, a jedynie – opierając się na starszym orzecznictwie, m. in. sprzed nowelizacji k.p.c. dokonanej ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1311) oraz sprzed dalszych nowelizacji dotyczących pojęcia „dokumentu” i „dowodu z dokumentu” na gruncie polskiego prawa cywilnego i postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 243 ¹ k.p.c. przepisy niniejszego oddziału [dotyczącego dowodu z dokumentu] stosuje się do dokumentów zawierających tekst, umożliwiających ustalenie ich wystawców. Z kolei art. 244 k.p.c. reguluje kwestie i domniemania związane z dokumentem urzędowym, zaś art. 245 k.p.c. – z dokumentem prywatnym. Zgodnie z tym ostatnim przepisem dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Kodeks postepowania cywilnego wyróżnia dowód z dokumentu urzędowego (art. 244 k.p.c.), z którymi wiąże domniemanie, że stanowi dowód tego, co zostało w nim zaświadczone oraz z dokumentu prywatnego (art. 245 k.p.c.), z którymi wiąże domniemanie, że osoba, która podpisała dokument złożyła oświadczenie w nim zawarte.

Sama definicja dokumentu zawarta jest z kolei w art. 77 ³ k.c., który stanowi, że dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Ponadto ustawodawca – z uwagi na treść art. 129 § 1 k.p.c. – dopuszcza, ażeby strona w postępowaniu cywilnym jako dowód przedstawiła jedynie kopię dokumentu, jedynie na wyraźne żądanie przeciwnika obligując stronę do przedłożenia czy to oryginału dowodu z dokumentu, czy też do złożenia odpisu poświadczonego przez notariusza lub występującego w sprawie pełnomocnika (w tym wypadku radcę prawnego lub adwokata). Podkreślenia wymaga, że pozwana nie zażądała w niniejszej sprawie od powoda przedłożenia oryginałów, czy też odpowiednio poświadczonych odpisów. Co więcej, sam zarzut dotyczący kserokopii dokumentów nie został przez pozwaną podniesiony w zarzutach przeciwko nakazowi zapłaty, jak wymaga tego przepis art. 493 k.p.c., lecz dopiero w piśmie z dnia 11 października 2018 r., co uzasadniało jego pominięcie. Orzecznictwo powołane w tym piśmie dla uzasadnienia zarzutu pochodzi z okresu sprzed nowelizacji art. 129 k.p.c., który w obecnym brzmieniu co do zasady dopuszcza składanie dokumentów w kserokopiach.

Mając powyższe na względzie należy zauważyć, że powód przedłożył w niniejszej sprawie takie dowody z dokumentów, w tym z dokumentów prywatnych, które w świetle całokształtu okoliczności niniejszej sprawy należało uznać za wystarczające – w ocenie Sądu – do przyjęcia, że powód udowodnił zarówno fakt zawarcia z pozwaną umowy nr (...) kredytu obrotowego w rachunku bieżącym, która spełniała warunki art. 69 prawa bankowego, (przedstawiając dokument prywatny w postaci tejże umowy podpisanej przez pozwaną i umocowanych należycie pełnomocników banku), wykonanie zobowiązania banku – to jest postawienia kwoty kredytu do dyspozycji pozwanej – składając wydruki (podpisane przez swojego pełnomocnika umocowanego do składania oświadczeń w imieniu banku) z systemu (...) Rachunków Bankowych oraz wydruki historii rachunku udzielonego kredytu, jak również wyciąg z ksiąg banku podpisany przez osobę odpowiednio umocowaną. Wreszcie niewykonanie zobowiązania przez pozwaną (tj. brak zwrotu kapitału kredytu i przewidzianych umową należności ubocznych) powód udowodnił tak przedstawionym wydrukiem historii rachunku, w którym udzielono odnawialnego kredytu obrotowego, jak i wspomnianym już wyciągiem z ksiąg banku.

Wyciąg z ksiąg banku jest przy tym dowodem o tyle istotnym, że zgodnie z art. 95 ust. 1 Prawa bankowego księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Jednocześnie jednak ust. 1a wspomnianej jednostki redakcyjnej stanowi, że moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Przepis ten nie odbiera jednak wyciągom z ksiąg banku mocy dowodu z dokumentu prywatnego, o którym mowa w art. 245 k.p.c., a co więcej ustawodawca – regulując postępowanie nakazowe – dopuszcza w art. 485 § 3 k.p.c. wyciąg z ksiąg banku jako dowód, na podstawie którego sąd może wydać nakaz zapłaty w tym postępowaniu, tym samym uwzględniając powództwo na etapie jeszcze sprzed poznania stanowiska drugiej strony, co wskazuje na istotną pozycję tego dowodu wśród możliwych środków dowodowych uprawdopodabniających, że dochodzone roszczenie rzeczywiście powodowi przysługuje (czemu sprzyja również i to, że zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych powód w postępowaniu nakazowym uiszcza jedynie czwartą część opłaty od pozwu, zaś to pozwany wnosząc zarzuty zobowiązany jest do uiszczenia trzech czwartych opłaty).

Niezasadnie też pozwana próbowała podważać moc dowodów z przedłożonych przez powoda dokumentów opierając się na art. 7 Prawa bankowego i zarzucając, że przedłożone dowody nie spełniają wskazanych w przepisach zawartych w tej jednostce redakcyjnej wymogów.

Zgodnie z przepisami art. 7 Prawa bankowego oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych mogą być składane w postaci elektronicznej (ust.1). Dokumenty związane z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Usługi związane z zabezpieczeniem tych dokumentów mogą być wykonywane przez banki, spółki tworzone przez banki z innymi podmiotami, a także przedsiębiorstwa pomocniczych usług bankowych (ust.2).

Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w formie, o której mowa w ust. 1, spełnia wymagania formy pisemnej także wtedy, gdy forma została zastrzeżona pod rygorem nieważności (ust.3).

Analiza treści powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że zrównują one jedynie spełniające określone wymogi dokumenty składane w postaci elektronicznej (i to tylko te obejmujące oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych) z dokumentami w formie pisemnej.

Brak opatrzenia podpisem wydruku z systemu teleinformatycznego (...) nie wyklucza jednakże tego środka z katalogu dowodów, jakie mogą być przeprowadzane w postępowaniu cywilnym. Nadal bowiem stanowią środek utrwalający obraz, o którym mowa w art. 308 §1 k.p.c.

Niezależnie od tego, dokumenty (w tym wydruki) przedkładane przez bank podpisane zostały przez jego pełnomocnika umocowanego do składania oświadczeń woli w imieniu banku, a tym samym nabierały mocy dokumentów prywatnych (art. 245 k.p.c.) pochodzących od tej osoby – zawierały zatem jego określone oświadczenia co do istniejącego według niego stanu faktycznego.

W konsekwencji nie można było podzielić argumentacji pozwanej opartej na przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 października 2004 r. w sprawie sposobu tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczenia dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzonych na elektronicznych nośnikach informacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 236, poz. 2364 ze zm.), wydanego na podstawie art. 7 ust. 4 Prawa bankowego „aby zapewnić bezpieczeństwo obrotu oraz ochronę interesów banków i ich klientów”. Przepisy rozporządzenia wykonawczego nie mogą bowiem zmieniać zasad dotyczących postępowania dowodowego określonych w kodeksie postępowania cywilnego, w szczególności z uwzględnieniem zmian wprowadzonych powołaną wcześniej nowelizacją z 2015 r.

Nie bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawały kierowane do pozwanej przez bank wezwania do dobrowolnej zapłaty, które – mimo skierowania zarówno na adres zamieszkania pozwanej, jak i na adres wykonywanej przez nią działalności gospodarczej i na podany przez nią w (...) adres do doręczeń – pozostały bez jakiejkolwiek odpowiedzi z jej strony i powróciły do banku po dwukrotnej awizacji jako niepodjęte w terminie. Powyższa okoliczność, przy zastosowaniu domniemania faktycznego w oparciu o przepis art. 231 k.p.c., – przekonywała o istnieniu wierzytelności banku wobec pozwanej, bowiem w świetle omówionych wyżej dowodów oraz zasad logiki i doświadczenia życiowego, jest całkowicie nieprawdopodobne, ażeby w sytuacji, w której pozwana nie miałaby nic wspólnego z powodowym bankiem, czy też nie była wobec niego zadłużona, unikała odebrania korespondencji. Gdyby rzeczywiście wobec pozwanej dochodzone w niniejszej sprawie roszczenia nie przysługiwały, to w świetle doświadczenia życiowego, wezwanie do zapłaty ze strony banku spotkałoby się z jakąkolwiek odpowiedzią pozwanej – tej jednak w okolicznościach niniejszej sprawy nie było. Pozwana jednocześnie pod tym samym adresem odebrała przysłany z Sądu Okręgowego w Koszalinie nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym wraz z odpisem pozwu i dopiero wnosząc zarzuty do nakazu zapłaty ustosunkowała się do dochodzonego roszczenia. Odebranie nakazu i brak twierdzeń co do nieprawidłowości doręczenia wcześniej kierowanych wezwań przekonywało tak o prawidłowości ich doręczenia, jak i o wiarygodności pozostałych przedstawionych przez powoda dowodów.

Wreszcie zaznaczenia wymaga, że pozwana w toku procesu w istocie nie podnosiła żadnych konkretnych twierdzeń co do faktów składających się na podstawę faktyczną niniejszej sprawy, a tylko ograniczała się do gołosłownego kwestionowania mocy przedkładanych przez powoda środków dowodowych. Takie zachowanie się pozwanej – w ocenie Sądu – w świetle art. 233 k.p.c. również w istocie przekonywało o prawdziwości twierdzeń powoda popartych przedkładanymi przezeń dowodami.

Oczywiście bezzasadny w świetle przeprowadzonych dowodów był z kolei podniesiony przez pozwaną zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, albowiem z przedłożonego przez niego odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców KRS wynika, że doszło do połączenia udzielającego powódce (...) Banku (...) S.A. w W. z (...) Bank (...) S.A. poprzez przejęcie (...) Bank (...) S.A. przez Banku (...) S.A., oraz do zmiany firmy (nazwy), pod którą Bank (...) S.A. występuje w obrocie po dokonaniu przejęcia. Zgodnie zaś z art. 17 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym domniemywa się, że dane wpisane do rejestru są prawdziwe. Podkreślenia przy tym wymaga, że w umowie kredytu z 25 lutego 2015 r. wprost wskazano, że umowa zawierana jest z podmiotem, który wpisany jest do rejestru przedsiębiorców KRS pod nr (...), co wskazuje na tożsamość podmiotu udzielającego kredytu i dochodzącego roszczeń w niniejszej sprawie niezależnie od zmiany firmy tego podmiotu.

Nietrafnie także pozwana zarzucała, jakoby zawarcie umowy kredytu było bezskuteczne z uwagi na niewykazanie umocowania pracowników banku podpisujących umowę, albowiem powód przedstawił w toku postępowania udzielone tym osobom pełnomocnictwa, co Sąd uznał za wystarczające z uwagi na to, że pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów przeciwieństwa. Jednocześnie powód w ocenie Sądu mógł dowody te przedstawić dopiero na dalszym etapie postępowania, tj. już po złożeniu pozwu, gdyż nie miał żadnych podstaw, by zakładać, że kwestia umocowania pracowników banku zawierających umowę kredytu, która została wykonana przez bank, będzie kwestionowana przez pozwaną.

W świetle powyższego – zdaniem Sądu – powód zdołał udowodnić dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie, a w konsekwencji, na podstawie art. 496 k.p.c., wydany przez Sąd Okręgowy w Koszalinie 6 grudnia 2017 r. w postępowaniu nakazowym pod sygnaturą VI GNc 171/17 nakaz zapłaty należało utrzymać w mocy, o czym orzeczono w sentencji wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie.

VIII GC 591/18 21 listopada 2018 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)