Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

Sygn. akt VIII GC 563/21

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z 31 marca 2022 roku

1.  Przedmiot postępowania.

Powód (...) Bank spółka akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. A. kwoty 106.394,13 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie od kwoty 75.806,42 zł od 24 sierpnia 2020 r. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że Bank zawarł z pozwanym umowę kredytu zabezpieczonego m.in. gwarancją Banku (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis stanowiącej 60% salda kredytu pozostającego do spłaty. Pozwany nie płacił rat zgodnie z umową, Bank wezwał do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy informując o możliwości restrukturyzacji zadłużenia, a następnie wypowiedział umowę kredytu. Po wezwaniu do zapłaty (...) zapłaciło powodowi kwotę 39.011,12 zł. Zadłużenie pozwanego to 106.394,13 zł, na które składa się kapitał 75.806,42 zł, skapitalizowane odsetki umowne za opóźnienie 30.101,20 zł, opłaty 486,51 zł.

Postanowieniem z dnia 7.05.2020 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczymi umorzył postępowanie w sprawie, której przedmiotem było to samo roszczenie (akta sprawy Nc- e (...) k. 23-27).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty kurator pozwanego domagał się oddalenia powództwa, twierdząc, że podpis pozwanego na umowie kredytowej jest sfałszowany, podważając wiarygodność dokumentów przedstawionych przez bank, umocowanie osób działających w imieniu banku, skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu oraz wysokość roszczenia.

2.  Podstawa faktyczna wyroku.

2.1.  9.12.2016 r. M. A. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Firma Handlowo Usługowa (...) zawarł z (...) Bank spółką akcyjną w W. umowę kredytu „Kredyt obrotowy – operacyjny, ratalny” o numerze (...) (...) na kwotę 122.499,50 zł na okres 60 miesięcy. Za Bank na dokumencie umowy podpis złożyła A. P. i S. B. posiadające pełnomocnictwo udzielone 25.08.2015 r. przez członka zarządu łącznie z prokurentem. W wypadku niezapłacenia przez pozwanego w terminie raty niespłacona kwota stawała się zadłużeniem przeterminowanych, kwota kapitału stanowiła kapitał przeterminowany, który podlegał oprocentowaniu według stopy procentowej wynoszącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP (§19 Regulaminu Kredytowania). W przypadku skierowania do pozwanego wezwań do zapłaty i monitów, powód mógł obciążyć pozwanego ich kosztem, zgodnie z tabelą opłat i prowizji (wezwanie do zapłaty, ostateczne wezwanie do zapłaty - 30 zł, monit - 200 zł.) W myśl § 8 pkt 1 lit. a-b umowy Bank miał prawo wypowiedzieć umowę kredytu w przypadku niedotrzymania któregokolwiek z warunków kredytu oraz niewykonania lub nieterminowego regulowania przez kredytobiorcę zobowiązań wobec Banku, w szczególności w przypadku, gdy kredytobiorca zalega w całości lub w części z zapłatą dwóch rat kredytu i pomimo wezwania do zapłaty nie spłaci zaległości w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania (dowód: umowa kredytu k. 183-189, pełnomocnictwo 32-33, regulamin kredytowania k. 34-38v, umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis k. 39-45, wniosek k. 46-47, tabela opłat i prowizji k. 80-81).

2.2.  30.07.2015 r. uruchomiono kredyt (dowód: dyspozycja uruchomienia kredytu k. 48, historia rachunku za okres 2016.08.01-2020.08.20 k. 49-50v).

2.3.  M. A. 3 pierwsze raty zapłacił w terminie, kolejne 7 z opóźnieniem, od 11 raty zaprzestał spłaty. Termin zapłaty tej raty był określony na 15.11.2017 r. (dowód: harmonogram k. 51, harmonogram spłaty k. 190-191, historia rachunku za okres 2016.08.01-2020.08.20 k. 49-50v, wyciąg nr (...) z dnia 20.08.2020 r. k. 52-53, historia rachunku za okres 2016.12.07-2020.08.21 k. 54, historia naliczania odsetek k. 55, historia rachunku k. 65, historia wpłat k. 66, raport - zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 2016-12-13 do 2019-07-08 k. 77-77v, raport - zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 2016-12-13 do 2020-08-20 k. 78-78v, raport dekretów k. 79).

2.4.  Idea Bank wzywał M. A. do uregulowania długu na piśmie, drogą elektroniczną oraz przez wiadomości SMS. Pismami z 31.07.2017 r. kierowanymi na adres wskazany w umowie kredytu, jako adres do korespondencji, tj. ul. (...), (...)-(...) K. i wynikający z (...), adres stałego prowadzenia działalności gospodarczej przez kredytobiorcę, tj. Gen. J. B. (...) (...)-(...) K., Bank wezwał do zapłaty zadłużenia w kwocie 5.949,55 zł w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, pod rygorem wypowiedzenia umowy. Bank poinformował o możliwości ubiegania się o restrukturyzację zadłużenia oraz o tym, że brak spłaty w wyznaczonym terminie spowoduje wypowiedzenie umowy skutkiem wymagalności 114.817,54 zł z odsetkami do dnia spłaty oraz wszelkimi kosztami. Pozwany nie odebrał kierowanych do niego pism (dowód: wiadomość SMS k. 56, wiadomość e-mail k. 57, ostateczne wezwania do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania i kopertami k. 58-59v, 60-61v, wydruk (...) k. 22, umowa kredytu k. 183-189).

2.5.  Pismami z 13.09.2017 r. Idea Bank wypowiedział umowę kredytu; pisma zostały wysłane na dwa wskazane w umowie adresy. Pozwany nie odebrał kierowanych do niego pism. Oświadczenie podpisała M. R. posiadająca pełnomocnictwo podpisane 12.10.2016 r. przez członka zarządu banku łącznie z prokurentem (dowód: wypowiedzenie wraz z potwierdzeniem nadania i kopertą k. 62-63v, wypowiedzenie wraz kopertą k. 182, wydruk (...) k. 22, pełnomocnictwo k. 75-75v, umowa kredytu k. 183-189).

2.6.  Pismami z 11.10.2017 r. i 6.09.2017 r. Idea Bank poinformował pozwanego, że nie spełnił warunku dotyczącego realizacji wymaganych obrotów na rachunku i zostanie naliczona opłata za monit w wysokości 200 zł. Pisma zostały skierowane do M. A. na adres wskazany w umowie kredytu jako adres do korespondencji, tj. ul. (...), (...)-(...) K. (dowód: pisma k. 82, 83, wydruk (...) k. 22, umowa kredytu k. 183-189).

2.7.  8.07.2019 r. (...) po wezwaniu do zapłaty wypłaciło (...) Bank S.A. kwotę 39.011,12 zł zgodnie z postanowieniami gwarancji (dowód: umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis k. 39-45, wniosek k. 46-47, harmonogram k. 51, harmonogram spłaty k. 190-191, historia rachunku za okres 2016.08.01-2020.08.20 k. 49-50v, wyciąg nr (...) z dnia 20.08.2020 r. k. 52-53, historia rachunku za okres 2016.12.07-2020.08.21 k. 54, historia naliczania odsetek k. 55, historia rachunku k. 65, historia wpłat k. 66, raport - zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 2016-12-13 do 2019-07-08 k. 77-77v, raport - zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 2016-12-13 do 2020-08-20 k. 78-78v, raport dekretów k. 79).

2.8.  20.08.2020 r. Bank sporządził wyciąg z ksiąg wskazując dług pozwanego na 106.394,13 zł, w tym 75.806,42 zł tytułem kapitału, 30.101,20 zł odsetek od należności niespłaconej w terminie do dnia 19 sierpnia 2020 r. oraz 486,51 zł tytułem kosztów. Dokument podpisał G. F. posiadający pełnomocnictwo udzielone 12.10.2016 r. przez Idea Bank, za który działał członek zarządu łącznie z prokurentem (dowód: wyciąg z ksiąg k. 73, pełnomocnictwo k. 74-74v, wyciąg nr (...) z dnia 20.08.2020 r. k. 52-53).

2.9.  Pismami z 26.02.2020 roku i 12.06.2020 r. (...) Bank S.A. wezwał pozwanego do zapłaty 104.903,28 złotych w terminie 7 dni. Pisma skierowano do M. A. na adresy wynikające z umowy. (dowód: ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania i kopertą k. 67-68v, ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z kserokopią książki nadawczej k. 69-72, wydruk (...) k. 22, umowa kredytu k. 183-189).

3.  Ocena dowodów i podstawa prawna wyroku.

3.1.  Powód domaga się od pozwanego zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami i opłatami na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Dowodem istnienia stosunku zobowiązaniowego jest przedstawiona przez stronę powodową umowa kredytu czytelnie podpisana przez pozwanego, dokumenty sporządzane przez bank, z których wynika, że kredyt został uruchomiony oraz częściowo spłacony przez pozwanego. Posługując się zdrowym rozsądkiem, nieodzownym elementem doświadczenia życiowego, kształtującego zasadę swobodnej oceny dowodów, należy przyjąć, że pozwany podpisał umowę kredytu stając się jej stroną. Pozwanemu nie wypłacono by kwoty kredytu i nie spłacałby go, jeśli nie zawarłby umowy o kredyt. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego grafologa dla ustalenia fałszu podpisu powinno być poprzedzone oceną prawdopodobieństwa wystąpienia takiej sytuacji. Zarzut kuratora, w rozumieniu twierdzenia faktycznego sprzecznego z twierdzeniem powoda, że podpis pod umową nie pochodzi od pozwanego, przekracza przyjęte ramy racjonalnej obrony pozwanego. Dowody z opinii biegłego z zakresu badania pisma ręcznego oraz z dokumentów, które miał pozyskać Sąd z Urzędu Miejskiego w K. zostały pominięte jako zmierzające jedynie do przedłużenia postępowania.

3.2.  Osoby dokonujące czynności w imieniu powoda legitymowały się pełnomocnictwami, co wynika z dokumentów przedstawionych przez powoda. Zarzuty oparte na twierdzeniu nieskuteczności czynności prawnych banku w kontekście wadliwego umocowania są chybione.

3.3.  Wypowiedzenie umowy kredytu zostało złożone pod warunkiem rozwiązującym (art. 89 k.c.). Z treści oświadczenia Banku wynika, że nie odnosi skutku, jeżeli kredytobiorca zapłaci kwotę 8.189,54 zł w okresie wypowiedzenia umowy. W doktrynie i w orzecznictwie wyrażane są poglądy za i przeciw dopuszczalności dokonywania czynności prawnych jednostronnych, w tym prawokształtujących, pod warunkiem. Argumentem przemawiającym przeciwko dopuszczeniu skuteczności warunkowych czynności tego rodzaju ma być bezpieczeństwo obrotu, którego elementem jest pewność trwania albo ustania stosunku prawnego, więc brak wątpliwości kontrahenta, czy jest związany umową. Istotnym staje się interes adresata prawokształtującego oświadczenia woli złożonego pod warunkiem, który nie powinien pozostawać w niepewności swojej sytuacji prawnej.

W postanowieniu Sądu Najwyższego, 7 sędziów, z 22.03.2013 r., III CZP 85/12, przyjęto, że co do zasady dopuszczalne jest dokonanie czynności prawnej zawierającej zastrzeżenie, że jej skutek zależy od skorzystania z uprawnienia lub woli wykonującego zobowiązanie, a zdarzenie zależne od zachowania strony może polegać na spełnieniu lub niespełnieniu świadczenia. Zastrzeżenie to podlega ocenie na podstawie art. 353 ¹ k.c., z uwzględnieniem normatywnej konstrukcji warunku określonej w art. 89 k.c. Sąd Najwyższy przesądził dopuszczalność zastrzeżenia co do zasady warunków nazywanych pozaustawowo potestatywnymi, stwierdzając jednocześnie, że zdarzeniem warunkującym powstanie albo ustanie skutków prawnych może być spełnienie lub niespełnienie świadczenia. Odwołano się do wyroków Sądu Najwyższego z 26.09.2007 r., IV CSK 118/07 (OSP 2008/12, poz. 125) oraz z 17.03.2011 r., IV CSK 358/10 (OSNC 2011/12, poz. 136) w których wskazano, że spełnienie świadczenia może być warunkiem w rozumieniu art. 89 k.c., gdyż zapłata nie zawsze jest zdarzeniem całkowicie zależnym od woli dłużnika. Powyższe nie wyjaśnia jeszcze dostatecznie, czy możliwe jest dokonywanie czynności prawnych jednostronnych, w tym prawokształtujących pod warunkiem i jeżeli tak, to w jakich okolicznościach zastrzeżenie warunku nie pozostaje w sprzeczności z właściwością czynności prawnej, o czym stanowi art. 89 k.c.

W uzasadnieniu cytowanego postanowienia Sądu Najwyższego z 22.03.2013 roku, III CZP 85/12, stwierdzono, że praktyka potwierdza dokonywanie czynności jednostronnych pod warunkiem, np. wypowiedzenia stosunku prawnego albo odstąpienia od umowy. Odwołano się także do wyroku Sądu Najwyższego z 29.04.2009 roku, II CSK 614/08, jako wypowiedzi za dopuszczalnością zastrzeżenia warunku w jednostronnej czynności prawnej.

Sąd Najwyższy dopuścił możliwość niestanowczego wypowiedzenia umowy o kredyt bankowy w szczególnych okolicznościach, dotyczących stworzenia kredytobiorcy możliwości doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego na dotychczasowych warunkach (wyrok z 24.09.2015 roku, V CSK 698/14). Sąd Najwyższy rozpoznawał sprawę, w której wypowiedzenie miało charakter warunkowy, mianowicie jeżeli nastąpi pełna spłata wymaganego zadłużenia, wypowiedzenie stanie się nieskuteczne, a umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach. Nie przyjęto nieważności oświadczenia o wypowiedzeniu, a stwierdzono, że stworzyło dla kredytobiorców możliwość doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego na dotychczasowych warunkach przy założeniu, że będą oni spłacać istniejące zadłużenie w pełnym zakresie. Za dopuszczalnością warunkowego wypowiedzenia umowy o kredyt złożonego w sposób wyżej opisany wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 8.09.2016 roku, II CSK 750/15. Przyjęto, że przyjmowana co do zasady możliwość złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o kredyt pod warunkiem niezapłacenia zadłużenia wymaga rozważenia, czy powinna mieć zastosowanie w kontekście postanowień konkretnej umowy.

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia omawianej kwestii ma ustalenie granic, w jakim zastrzeżenie warunku nie pozostaje w sprzeczności z naturą czynności prawnej, zgodnie z art. 89 k.c. W rozpoznawanej sprawie Bank złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej pod warunkiem rozwiązującym - czynność została dokonana i wywołuje wszystkie przewidziane prawem skutki, ale ustaną one w razie ziszczenia się warunku - zapłaty kwoty 8.189,54 zł. Oznacza to, że umowa kredytu została wypowiedziana z chwilą doręczenia pozwanemu oświadczenia o wypowiedzeniu ze skutkiem za 30 dni. Sytuacja w zakresie oceny istnienia stosunku prawnego, więc czy umowa kredytu została wypowiedziana, czy nie, jest jednoznaczna od chwili zaistnienia możliwości zapoznania się przez pozwanego z treścią oświadczenia o wypowiedzeniu (art. 61 k.c.). Jedynie w jego interesie została zastrzeżona możliwość pozostawania w dalszym ciągu związanym stosunkiem prawnym na dotychczasowych zasadach. Pozwany mógł skorzystać z uprawnienia do kontynuowania umowy kredytowej, przy czym jego realizacja mogła nastąpić przez spełnienie świadczenia. Argumentem przemawiającym za niedopuszczalnością wypowiedzenia umowy kredytowej pod warunkiem rozwiązującym nie jest w takiej sytuacji pewność obrotu, ponieważ umowa została wypowiedziana z chwilą określoną w art. 61 k.c. i zastrzeżono jednocześnie termin ziszczenia się zastrzeżonego warunku. Nie jest również zachwiana równowaga stron stosunku prawnego, ponieważ od zdarzenia prawnego określonego jako spełnienie świadczenia zależą skutki prawne (dopuszczalny warunek). Spełnienie świadczenia nie jest warunkiem potestatywnym w ujęciu doktrynalnym, jednak najczęściej największy wpływ na spełnienie tego warunku ma kontrahent. Zastrzeżenie warunku rozwiązującego następuje zatem w interesie kredytobiorcy. Nie istnieją żadne argumenty przemawiające za niedopuszczalnością złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej pod warunkiem rozwiązującym z zastrzeżeniem terminu jego spełnienia. Z powyższych przyczyn oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej złożone pozwanemu w rozpoznawanej sprawie jest ważne i wywołuje skutek prawny.

Niezależnie od powyższej konstatacji o charakterze ogólnym, należy również rozważyć warunkowe wypowiedzenie w kontekście art. 58 § 3 k.c. W wyroku Sądu Najwyższego z 29.04.2009 r., II CSK 614/08, przyjęto, że wypowiedzenie umowy spółki jawnej pod warunkiem jest niedopuszczalne. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu cytowanego postanowienia z 22.03.2013 r., III CZP 85/12 odwołał się właśnie do wyroku Sądu Najwyższego z 29.04.2009 r., II CSK 614/08 jako wypowiedzi za dopuszczalnością zastrzeżenia warunku w jednostronnej czynności prawnej. Sąd Najwyższy w wyroku z 29.04.2009 r., II CSK 614/08 przyjął, że jednostronne oświadczenia woli wywierające z chwilą ich złożenia innej osobie wpływ na jej stosunki majątkowe z reguły nie powinny być dokonywane z zastrzeżeniem warunku. Niezależnie od powyższego stwierdzono, że art. 89 k.c. nie określa konsekwencji zastrzeżenia w treści czynności prawnej warunku, mimo zakazu ze względu na właściwość tej czynności. W tej sytuacji oceny skutków naruszenia art. 89 k.c. należy dokonać na podstawie art. 58 § 1 i 3 k.c. Zgodnie z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. Przyjmując niedopuszczalność zastrzeżenia warunku w czynności prawnej kształtującej konieczna staje się ocena, czy bez zastrzeżenia warunku uprawniony dokonałby tej czynności. Należy zatem zbadać, czy Bank wypowiedziałby umowę kredytu, jeżeli nie zastrzegłby warunku rozwiązującego w oświadczeniu o wypowiedzeniu. Pozwany nie wykonywał umowy kredytu, nie może budzić wątpliwości, że Bank wypowiedziałby umową także w formie bezwarunkowej. W każdej sytuacji zgodnie z art 58 § 3 k.c. wypowiedzenie umowy kredytowej pozostaje w mocy.

Orzecznictwo sądów apelacyjnych w omawianej kwestii jest rozbieżne. Przykładowo Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 10 kwietnia 2019 roku, VII AGa (...) przyjął, że nie została wyłączona dopuszczalność zastrzeżenia warunku także w jednostronnej czynności prawnej obejmującej wypowiedzenie umowy (stan faktyczny dotyczył warunkowego wypowiedzenia umowy leasingu i zastrzeżenia w oświadczeniu o wypowiedzeniu możliwości „wznowienia umowy leasingu”). Podobne stanowisko wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 września 2017 r., I ACa 329/17, gdzie stwierdzono, że nie jest prawidłowe stanowisko, że wypowiedzenie umowy jako jednostronna czynność prawokształtująca nie może zawierać warunku w rozumieniu art. 89 k.c. Przyjmowana bowiem w orzecznictwie co do zasady jest możliwość złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o kredyt pod warunkiem niezapłacenia zadłużenia. W stanie faktycznym analogicznym do rozpoznanej sprawy Sądy Apelacyjne obecnie również przyjmują skuteczność wypowiedzenia umowy kredytu pod warunkiem (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 30 grudnia 2019 r., I ACa 567/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 9 września 2019 r., V ACa 265/19). Sąd w rozpoznanej sprawie częściowo nie podziela poglądu wyrażonego przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 25 maja 2018 r, I ACa 26/18, w którym stwierdzono, że za niedopuszczalne uznaje się między innymi warunki w czynnościach prawnych jednostronnych kształtujących sytuację prawną innego podmiotu np.: odstąpienie od umowy czy wypowiedzenie umowy.

3.4.  Umowa kredytu została skutecznie wypowiedziana. W Regulaminie Kredytowania (k. 34-38v) zaakceptowanym przez pozwanego (§ 9 ust 4 lit. c pkt ii Umowy) przewidziano, że kredytobiorca wskazuje w umowie kredytu swój adres do doręczeń, numer telefonu oraz adres e-mail (§ 20 ust. 1 Regulaminu), co pozwany uczynił, w zakresie danych adresowych podając w Części Szczególnej Umowy adres siedziby: J. B. (2) (...) (...)-(...) K. oraz do doręczeń: ul. (...), (...)-(...) K.. Oświadczył też, że jako adres do doręczeń wskazuje podany w Części Szczególnej Umowy (§ 9 ust. 4 lit. c pkt VIII Części Ogólnej Umowy). Kredytobiorca zobowiązał się jednocześnie do powiadamiania Banku o każdej zmianie swoich danych adresowych, w szczególności adresu zamieszkania (§ 20 ust. 5 Regulaminu oraz § 9 ust. 4 lit. b pkt ii oraz pkt iii Części Ogólnej Umowy). Jednocześnie zgodnie z § 18 ust. 7 Regulaminu, okres wypowiedzenia liczy się od dnia doręczenia lub uznania za doręczoną przez Bank przesyłki listowej oświadczenia o wypowiedzeniu Umowy Kredytu. Pisma z 13.09.2017 r. zawierające wypowiedzenie umowy kredytu skierowano pod wymienione adresy i zostały pozwanemu skutecznie doręczone zgodnie z art. 61 k.c. „Dla złożenia oświadczenia woli nie jest konieczne zapoznanie się z nimi przez adresata. (...) Istotna i wystarczająca jest sama możliwość zapoznania się.” (wyrok Sądu Najwyższego z 16.02.2005 r., I PK 177/2004). Kurator twierdził, że pozwany jako adres korespondencyjny w umowie kredytu wskazał: ul. (...), (...)-(...) K., zaś wypowiedzenie Bank skierował na adres siedziby. Wprawdzie do pozwu została załączona jedynie korespondencja zawierająca wypowiedzenie umowy kredytu kierowana na adres miejsca stałego prowadzenia działalności przez pozwanego, to na zarzut kuratora, powód przedłożył z pismem z 16.11.2021 r. oryginał korespondencji dotyczącej wypowiedzenia na adres, na jaki wskazał kurator (k. 182), co uczyniło ten zarzut bezprzedmiotowym.

3.5.  W zakresie ustalenia wysokości roszczenia w pierwszym rzędzie należy zauważyć, że w świetle art. 95 ust. 1a Prawa bankowego wyciąg z ksiąg banku nie ma mocy dokumentu urzędowego, podlega swobodnej ocenie dowodów, jak każdy dokument. Wysoka wiarygodność wyciągu z ksiąg banku stwierdzającego wysokość długu wynika z niskiego prawdopodobieństwa zdarzenia, kiedy księgi banku nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu rzeczy. Prowadzone są przez podmiot o wysokim profesjonalizmie, podlegający nadzorowi administracyjnemu i z tej przyczyny wyjątkiem jest sytuacja, kiedy wyciąg z ksiąg banku wykazuje nieprawdziwe dane. Bank przedstawił wydruki z ksiąg obrazujące historię rachunku pozwanego, harmonogram spłat, wysokość kredytu i spłatę rat, historię odsetek, zestawienie należności i spłat kredytu, które stanowią nośniki informacji umożliwiające zapoznanie się z ich treścią, zgodnie z art. 77 ³ k.c., ich wystawcą jest Bank, zatem znajduje zastosowanie art. 243 ¹ i dalsze k.p.c. Wiarygodność i moc dowodowa dokumentów prywatnych podlega ocenie zgodnie z regułą art. 233 § 1 k.p.c. Na prawidłowość ustalenia wysokości kapitału w kwocie 75.806,42 zł wskazuje konsekwencja w różnego rodzaju dokumentach rozliczeniowych wewnętrznych banku, wystawianych na przestrzeni dłuższego czasu na różnych etapach czynności windykacyjnych. Kwotę tę wskazano w historii naliczania odsetek na karcie 55, wyciągu z ksiąg banku na karcie 73, raporcie - zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 2016-12-13 do 2019-07-08 na kartach 77-77v, raporcie - zestawienie należności i spłat kredytu za okres od 2016-12-13 do 2020-08-20 na kartach 78-78v. Wysokość odsetek 30.101,20 zł wynika z dokumentu na karcie 78v, zawierającego kalkulację odsetek za zwłokę. Pozwany pozostaje dłużnikiem powoda w zakresie kapitału kredytu 75.806,42 zł, odsetek w kwocie 30.101,20 zł.

Dochodzone roszczenie, nazywane jako koszty, w wysokości 486,51 zł, wynika z trzykrotnego wzywania pozwanego do zapłaty, dwukrotnych monitów za niezapewnienie na rachunku wymaganych obrotów, a opłaty te odpowiadają wymienionych w tabeli opłat i prowizji. Z załączonej do pozwu tabeli opłat i prowizji wynika wysokość opłaty windykacyjnej za wezwania do zapłaty 30 zł, za każde wezwanie oraz 200 zł za sporządzenie monitu. Fakt niezapewnienia przez pozwanego obrotów na rachunku bieżącym według wskazanych reguł oraz dokonania transakcji bezgotówkowych w odpowiedniej wysokości jest bezsporny.

3.6.  Zarzut przedawnienia jest nieskuteczny. Roszczenie z tytułu zwrotu udzielonego kredytu stało się wymagalne 4.11.2017 r. (z upływem 30 dni od dnia skutecznego doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, co nastąpiło 4.10.2017 r., po dwukrotnym awizowaniu przesyłki). Zgodnie z art. 118 zd. 2 k.c. koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Regulacja obowiązuje od 9.07.2018 r. (art. 1 pkt 3 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2018, poz. 1104, dalej „ustawa nowelizująca”). Przed tą datą termin przedawnienia należało obliczać zgodnie z art. 112 k.c., a zatem kończył on bieg z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. W myśl art. 5 ust. 1 ustawy nowelizującej do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia jej wejścia w życie m.in. przepis art. 118 k.c. w brzmieniu nadanym tą ustawą. Wyjątki od wyrażonej w tym przepisie zasady bezpośredniego działania nowego prawa przewidziano w art. 5 ust. 2 i 3 ustawy nowelizującej – dotyczą one wyłącznie roszczeń których termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych (ust. 2) oraz roszczeń przysługujących konsumentowi (ust. 3). Wskazana regulacja odnosi się więc do ogólnego terminu przedawnienia, a ponadto terminu przedawnienia roszczeń stwierdzonych orzeczeniem lub ugodą – które to terminy zostały skrócone z dziesięciu do sześciu lat (w myśl nowego brzmienia art. 118 zd. 1 i art. 125 § 1 k.c.; por. art. 1 pkt 3 i 4 ustawy nowelizującej). Dla oceny przedawnienia stosuje się przepisy w nowym brzmieniu, zatem termin przedawnienia przypada na koniec 2020 roku, a pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym wniesiono 4 kwietnia 2020 roku. Podobna uwaga dotyczy twierdzeń kuratora o konieczności niezwłocznego podjęcia przez powoda czynności zmierzających do wypowiedzenia umowy kredytu.

3.7.  O odsetkach umownych orzeczono na podstawie art. 359 k.c., o ustawowych na podstawie art. 481 i 482 k.c.

4.  Koszty procesu.

Pozwany przegrał sprawę w całości i jest zobowiązany do zwrotu powodowi kosztów procesu, wynagrodzenia radcy prawnego kwocie 5.400 zł, ustalonego na podstawie § 7 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłaty od pozwu – 5.320 zł, zaliczki na kuratora – 2.160 zł oraz opłaty od pełnomocnictwa - 17 zł.

O kosztach wynagrodzenia kuratora będącego adwokatem ustanowionego dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego, w wysokości 2.656,80 zł, orzeczono na podstawie § 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2018r., poz. 536) oraz § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22 października 2015 r. z poz. zm. powiększone o podatek VAT. Brakującą kwotę wynagrodzenia kuratora 496,80 zł powinien zapłacić pozwany, jako przegrywający.

SSO Robert Bury