Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. pozwem złożonym 12 marca 2018 r. domagała się zasądzenia od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. kwoty 320.000 zł tytułem kary umownej wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od 10 marca 2018 r. oraz kwoty 15.158,36 zł tytułem odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych skapitalizowanych na dzień 9 marca 2018 r. wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia wniesienia pozwu.

W uzasadnieniu, powołując się na zawartą przez strony umowę najmu z montażem ruchomości w postaci struktury (namiotu) F. 75 i F. 500 z dodatkowymi systemami, powódka wyjaśniła, że wypełniając umówione zobowiązanie dostarczyła i wykonała montaż struktur w miejscu wyznaczonym przez pozwaną, zaś pozwana wbrew umownym ustaleniom nie uregulowała w całości wynagrodzenia i nie złożyła oświadczenia o wykupie struktur, ponadto nie udostępniła powódce terenu, na którym posadowione były struktury uniemożliwiając tym samym ich demontaż w umówionym terminie. Dodatkowo pozwana wydała ostatecznie strukturę F. 500 z uszkodzoną podłogą.

W związku z powyższym po stronie pozwanej powstało zobowiązanie do uiszczenia rzecz powódki kwoty 678.716,70 zł tytułem kary umownej, na którą składa się kwota 248.922,80 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w wydaniu struktury F. 500 oraz F. 75 wraz z zamontowanymi w strukturach akcesoriami w okresie od 1 do 28 sierpnia 2017 r., kwota 38.629,50 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w wydaniu struktury F. 75 wraz z zamontowanymi w strukturach akcesoriami w okresie od 29 sierpnia do 18 września 2017 r. i 391.164,40 zł z tytułu kary umownej za 22 uszkodzenia powstałe w strukturze F. 500.

Zdaniem powódki wysokość kar umownych uzasadniona jest szkodą jaką poniosła powódka w związku z niewydaniem struktur w terminie wskazanym w umowie oraz uszkodzeń w nich powstałych, a w szczególności utraconymi korzyściami jakich powódka nie uzyskała nie mogąc ich wynająć innym podmiotom. Przedmiot prowadzonej działalności przez powódkę jest wysoce wyspecjalizowany, a pozwana ograniczyła możliwość działania powódki na rynku gospodarczym. Dochodzona pozwem kwota 320.000 zł stanowi jedynie część wymienionej powyżej należności.

Sprawa została zarejestrowania pod sygn. akt VIII GC 289/18.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W pierwszej kolejności pozwana wniosła jednak o odrzucenie pozwu wskazując, że pomiędzy stronami o to samo roszczenie toczy się pomiędzy stronami sprawa wywołana wnioskiem powódki o zawezwanie do próby ugodowej. Z ostrożności procesowej pozwana zarzuciła, że roszczenie o zapłatę kar umownych będące podstawą żądania zgłoszonego przez stronę powodową jest pozbawione podstaw faktycznych i prawnych, zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

Potwierdzając fakt zawarcia opisanej w pozwie umowy pozwana zakwestionowała należyte jej wykonanie przez powódkę z uwagi na wystąpienie w dostarczonych i zamontowanych namiotach szeregu wad, wielokrotnie zgłaszanych w trakcie trwania umowy. Namioty miały być nowe i w pełni zdatne do umówionego użytku. Pozwana zaznaczyła, że wbrew umownym zapewnieniom powódki w będącym przedmiotem najmu namiocie F. 75 nie została zainstalowana klimatyzacja, co z uwagi na rozmiar namiotu i okres najmu uniemożliwiało wręcz korzystanie z niego. W namiocie tym nie działał też zamek w drzwiach, drzwi były zniszczone a w podłodze występowały luki w łączeniach. Drugi wynajęty namiot F. 500 okazał się być z kolei nieszczelny. Brak odporności namiotu na wiatr powodował dyskomfort pracowników pozwanej w korzystaniu z niego a brak odporności na deszcz skutkował zalaniami, w wyniku których zniszczeniu uległ znajdujący się w nim sprzęt. Zdaniem pozwanej wartość zniszczonego sprzętu może przekraczać wartość zgłoszonego w pozwie roszczenia. Ponadto w strukturze F. 500 wadliwie zamontowana została podłoga, co podczas chodzenia wywoływało dodatkowy hałas, w związku z czym przebywanie wewnątrz namiotu stawało się męczące, zniechęcało klientów pozwanej do korzystania z świadczonych w nim przez pozwaną usług w postaci korzystania z wirtualnej rzeczywistości VR, a nawet uniemożliwiało prowadzenie działalności. Dodatkowo ciągle psuły się zamontowane w namiocie drzwi, które nie były zresztą zgodne z opisem zamówienia.

Wskazując na wynikające z art. 664 § 1 k.c. uprawnienie do żądania obniżenia czynszu najmu pozwana podała, że opisane wady występowały przez cały czas trwania najmu i mimo zapewnień powódki nie zostały usunięte. W kontekście nieprawidłowego naliczenia kar pozwana, nie kwestionując prawa powódki do zwrotu przedmiotu najmu, zarzuciła, że pomiędzy stronami nie doszło do uzgodnienia terminu zwrotu, tym samym pozwana nie popadła w opóźnienie. Nie kwestionując wykonania nawierceń w podłodze pozwana zarzuciła, że nie powinny one być traktowane jako uszkodzenia bowiem są wyłącznie efektem zagospodarowania przestrzeni namiotu, ponadto ukształtowanie kary umownej za każde uszkodzenie lub zniszczenie odnosiło się wyłącznie do ujęcia rodzajowego a nie jednostkowego. Niezależnie od powyższego pozwana zgłosiła zarzut rażącego wygórowania kar umownych naliczonych przez stronę powodową.

W piśmie procesowym z 8 sierpnia 2018 r. powódka podała, że w postępowaniu o zapłatę kwoty 320.000 zł tytułem części naliczonych kar umownych dochodzi każdej z kwot na którą składa się kwota 678.716,70 zł w części, którą można opisać procentowo jako 47,15% każdego ze składników. Powódka wyjaśnia, że co do pozostałej części kwoty zawezwała pozwaną do próby ugodowej w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu, przy czym postępowanie to jednak nie zakończyło się ugodą ze względu na stanowisko pozwanej, która nie wyraziła woli polubownego rozstrzygnięcia sporu.

Kolejnym pozwem złożonym 12 marca 2018 r. powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. kwoty 99.348,23 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od 10 marca 2018 r. oraz kwoty 4.706,11 zł tytułem odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych skapitalizowanych na dzień 9 marca 2018 r. wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dna wniesienia pozwu. W uzasadnieniu, powołując się na zawartą przez strony umowę najmu z montażem ruchomości w postaci struktury (namiotu) F. 75 i F. 500 z dodatkowymi systemami, powódka wyjaśniła, że dochodzona kwota 99.348,23 zł stanowi pozostałą do zapłaty część umówionego czynsz najmu. Na podstawie umowy pozwana zobowiązaniowa była bowiem do zapłaty na rzecz powódki łącznej kwoty 177.802 zł. Powódka prawidłowo wykonała umowę dostarczając we wskazane przez pozwaną miejsce przedmiot umowy i dokonując jego montażu, pozwana natomiast uiściła na rzecz powódki jedynie 119.348,23 zł, tym samym nie wywiązując się należycie z umowy.

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt VIII GC 290/18.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, również w tej sprawie podważając żądanie powódki co do wysokości i co do zasady. Przedstawiając w zasadzie analogiczną jak w powyższej odpowiedzi argumentację pozwana zaznaczyła, że w jej ocenie zgłoszone przez powódkę roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie bowiem obie struktury dotknięte były wadami istotnie ograniczającymi możliwość korzystania z nich w sposób prawidłowy i ograniczającymi ich przydatność do umówionego użytku. Pomimo licznych zapewnień powódki jako wynajmującego w obu namiotach nie było możliwe utrzymanie stałej i umiarkowanej temperatury. Ponadto struktura F. 75 nie została wyposażona w klimatyzację, zaś struktura F. 500 nie była odporna na opady deszczu, co w konsekwencji doprowadziło do zalania znajdującej się w niej infrastruktury należącej do pozwanej. Także podłoga w strukturze F. 500 nie została zainstalowana w sposób prawidłowy (generowany był znaczny hałas podczas korzystania z namiotu, co znacznie stanowiło znaczną uciążliwość). Tymczasem, od samego początku intencją stron był najem pełnowartościowych struktur, z możliwością ich późniejszego wykupu, a nie wykupu innego przedmiotu w przyszłości. Dostarczone przez powódkę struktury nie spełniały swojego celu i uniemożliwiały korzystanie z nich zgodnie z przeznaczeniem. W efekcie pozwana nie mogła wykonywać swojej działalności gospodarczej, co więcej, poniosła szkodę z tytułu uszkodzenia sprzętu elektronicznego, który znajdował się w namiocie i uległ zniszczeniu na skutek zalania. Wskazując na wynikające z art. 664 1 k.c. uprawnienie do żądania obniżenia czynszu najmu pozwana podała, że opisane wady występowały przez cały czas trwania najmu i mimo zapewnień powódki nie zostały usunięte.

Postanowieniem z 26 lipca 2018 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie połączył sprawę o sygn. akt VIII 290/18 ze sprawą o sygn. VIII GC 289/18 do wspólnego prowadzenia pod wspólnym numerem VIII GC 289/18 i łącznego rozpoznania, zaś postanowieniem z dnia 29 stycznia 2021 r. sprawy te połączono nadto do łącznego rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w K. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferuje struktury w postaci namiotów sferycznych. Z informacji zamieszczonej na stronie internetowej powódki wynika, że oferowane przez nią struktury są obiektami całorocznymi o niezwykłej wytrzymałości i najwyższym standardzie wykonania.

W oferowanych przez powódkę namiotach pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. planowała prowadzić działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług związanych z korzystaniem ze sprzętu komputerowego, w tym sprzętu wirtualnej rzeczywistości VR. W takcie negocjacji poprzedzających zawarcie przez strony umowy dotyczącej namiotów pozwana w sposób szczegółowy i dokładny ustalała, czy namioty nadają się do wykorzystania w zaplanowanym przez nią celu, w szczególności czy są odporne na niekorzystne warunki atmosferyczne, takie jak deszcz, śnieg, silny wiatr, jak również niskie oraz wysokie temperatury. Kwestie te były omawiane między innymi w ramach prowadzonej przez strony korespondencji elektronicznej.

W wyniku ustalenia, że oferta powódki spełnia oczekiwania pozwanej, pozwana wyraziła chęć zakupu namiotów, planując w przyszłości zamówienie kolejnych struktur. Z uwagi na wysoką cenę sprzedaży oraz chęć uprzedniego sprawdzenia przez pozwaną jak namioty sprawdzą się w użytkowaniu, strony uzgodniły, że zakup struktur zostanie poprzedzony umową najmu dwóch namiotów tj. F. 500 oraz F. 75. Dzięki temu pozwana miała mieć możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem namiotów w różnych warunkach atmosferycznych, a w konsekwencji możliwość podjęcia ostatecznej decyzji w sprawie ich zakupu. Dzięki decyzji o ewentualnym wykupie warunki najmu miały być preferencyjne. Najem miał dotyczyć namiotów zamontowanych z użyciem niektórych używanych części, które dopiero w przypadku wykupu namiotów miały być zamienione na nowe.

W trakcie negocjacji pozwana była wielokrotnie informowana o specyfikacji technicznej podłogi jaka jest stosowana w namiotach. Na prośbę pozwanej powódka przekazała jej rysunki techniczne konstrukcji podłogi. Mimo informacji ze strony pracownika powódki co do korzyści płynących z montażu konstrukcji na uprzednio przygotowanej powierzchni w postaci wylewki betonowej, pozwana zdecydowała się na konstrukcję podłogi, która jest montowana jako konstrukcja tymczasowa składająca się z segmentów.

Dowód: wydruk ze strony internetowej powódki karta 122-123 (karta 73 akt VIII GC 290/18), korespondencja elektroniczna z 23.05.2017 r. karta 81-85, 144-146 (karta 84-88 akt VIII GC 290), zeznania świadka K. S. karta 179-180, zeznania świadka M. M. karta 180-182

W dniu 22 czerwca 2017 r. powódka zawarła z pozwaną umowę najmu z montażem, na mocy której zobowiązała się oddać pozwanej do używania oraz zamontować: 1) strukturę F. 500 z białą nieprzepuszczającą światła membraną z dwoma drzwiami wejściowymi dwuskrzydłowymi (szer. 2 m), 2) system podłogowy do F. 500 - P. F., 3) strukturę F. 75 z białą membraną nieprzepuszczającą światła oraz transparentnym frontem z dwoma drzwiami wejściowymi dwuskrzydłowymi (szer. 2 m), 4) system podłogowy do F. 75 - P. F. i 5) klimatyzację do F. 75 (§ 1 ust. 1 i 2).

Na podstawie umowy pozwana jako najemca zobowiązała się do wykupu określonego powyżej przedmiotu najmu w okresie najmu, na warunkach cenowych określonych w załączniku nr 3. Wykup przedmiotu umowy miał zostać stwierdzony zgodnym oświadczeniem woli stron w formie pisemnej. Warunki ewentualnego przedłużenia okresu najmu potwierdzone miały być zaś na piśmie nie później niż 7 dni przed zakończeniem okresu najmu (§ 1 ust 3). W sytuacji gdyby najemca nie wywiązał się z powyższego zobowiązania powódce przyznano prawo żądania zadośćuczynienia adekwatnego do kosztów poniesionych w związku z pracami wykonywanymi przez najemcę wewnątrz przedmiotu najmu, mającymi na celu dostosowanie ich do całorocznego użytkowania na potrzeby inwestycji PixetsRmg, przy czym najemca zobowiązał się do informowania powódki o wszelkich pracach budowlanych wykonywanych w obrębie przedmiotu najmu (§ 1 ust 4).

Zgodnie z umową wysokość czynszu najmu ustalona została na kwotę 177.802 zł netto przy założeniu, że czynsz będzie płatny z góry do 22 czerwca 2017 r. (§ 2).

W zakresie terminu wykonania umowy strony ustaliły, że termin rozpoczęcia montażu nastąpi 27 czerwca 2017 r. , a zakończy się 1 lipca 2107 r, zaś termin rozpoczęcia używania przedmiotu najmu rozpocznie się 1 lipca 2017 r. a zakończy 31 lipca 2017 r. (§ 3 ust. 1).

W § 3 ust. 3 zapisano, że ze względu na bardzo ograniczony czas realizacji umowy powódka zastrzega sobie prawo dostarczenia części elementów dodatkowego wyposażania szczegółowo opisanego w § 1 ust. 1 w terminie późniejszym niż 27 czerwca 2017 r. , jednak nie później niż 15 sierpnia 2017 r.

W związku z ograniczonym czasem realizacji, powódka w terminie 27 czerwca 2017 r. zagwarantowała dostawę nowych struktur F. 500 i F. 75 (elementy stalowe, łączeniowe, systemy podłogowe) pokrytych membranami w kolorze białym, wykorzystywanymi przy wcześniejszych instalacjach. Jednocześnie zadeklarowała dostarczenie fabrycznie nowych, zadrukowanych (F. 500) pokryć namiotów w terminie nie późniejszym niż 15 sierpnia 2017 r. (o ile okres najmu nie ulegnie zmianie zgodnie z zapisami § 1 ust. 2. Koszty usługi dodatkowej (podmiany membrany) miały zostać uwzględnione w kwocie wykupu struktury (§ 3 ust. 3).

Czynsz najmu w łącznej wysokości 177.802 zł dotyczyć miał całego okresu obowiązywania umowy. Wskazana kwota obejmowała należność z tytułu najmu w wysokości 154.190 zł netto oraz obciążające pozwaną koszty transportu w wysokości 4.652 zł netto i koszt montażu i demontażu w wysokości 18.900 zł netto.

Załącznik nr 3 stanowiła oferta wykupu, w której cena podłogi w strukturze F. 500 została ustalona na kotwę 109.300 zł.

W załączniku nr 4 do umowy określającym zasady współpracy zapisano, że klient – najemca dokonując odbioru przedmiotu umowy dokonuje oględzin przedmiotu umowy wraz upoważnionym przedstawicielem powódki w celu sprawdzenie i wykrycia ewentualnych usterek. Dostrzeżone uszkodzenia miały być odnotowane w protokole podpisanym przez przedstawicieli obu stron (§ 8 ust. 4).

W § 10 ust. 4 załącznika przewidziano z kolei, że klient zapłaci powódce kary umowne za brak zwrotu przedmiotu umowy w uzgodnionym w umowie terminie w wysokości 5% wynagrodzenia netto za każdy dzień opóźnienia (lit. a) i za uszkodzenie lub zniszczenie przedmiotu umowy w wysokości 10% wynagrodzenia netto za każde uszkodzenie lub zniszczenie (lit. b).

Zgodnie z § 10 ust. 5 do zapłaty kary, o których mowa powyżej, klient miał zapłacić na wskazany przez powódkę rachunek bankowy w terminie 7 dni od doręczenia noty obciążeniowej dotyczącej nałożonych kar wraz z podaniem przyczyny.

Dowód : umowa najmu z montażem wraz z załącznikami karta 26-34 (karta 35- 44 akt VIII GC 290/18)

W wykonaniu powyższej umowy powódka dostarczyła na wskazane przez pozwaną miejsce struktury F. 500 i F. 75 i dokonała ich montażu. Teren na którym zamontowane zostały namioty przygotowała pozwana. Zgodnie z wcześniejszą decyzją powódki konstrukcja podłogi została zamontowana jako konstrukcja tymczasowa składająca się z segmentów. Pozwana nie zgłosiła żadnych uwag do przedmiotu najmu. W dniu 30 czerwca 2017 r. z czynności wydania przedmiotu umowy sporządzony został protokół. Protokół został podpisany bez zastrzeżeń.

Dowód: protokół wydania z dnia 30 czerwca 2017 r. karta 35 (karta 44 akt VIII GC 290/18), zeznania świadka P. G. karta 178-179, zeznania świadka S. W. karat 182-183, zeznania świadka P. Z. 185, zeznania świadka T. M. karat 187-188,

W trakcie realizacji umowy pozwana przekazywała powódce informacje o wystąpieniu w namiotach wad i usterek.

W korespondencji elektronicznej z 3 lipca 2017 r. pozwana poinformowała o niedziałających zamkach w drzwiach namiotu F. 75, jednocześnie wystosowała zapytanie o to kiedy zakończy się montaż klimatyzacji w tym namiocie. Poinformowała też o lukach w podłodze namiotu F. 500. W odpowiedzi zwracając się o szczegółowy opis usterek powódka zapewniła, że wyśle ekipę w celu naprawienia usterek.

W korespondencji elektronicznej z 10 lipca 2017 r. pozwana zwróciła się o poprawienie poszycia namiotu z uwagi na hulający wiatr i duże przeciągi oraz poprawienie podłogi z uwagi na dużą ruchomość wielu desek. Ponownie wskazała też na słabe osadzenia drzwi co wobec narażenia drzwi na podmuchy wiatru powoduje ich ciągłą deregulację. Dodatkowo poinformowała że w namiocie F. 75 nie została zamontowana klimatyzacja.

W celu usunięcia uszkodzeń powódka skierowała swoich pracowników, którzy w namiocie F. 500 poprzez przymocowanie fartucha membrany do zewnętrznych krawędzi podłogi oraz w celu wymiany drzwi membranowych na drzwi aluminiowe. Podczas usuwania uszkodzeń pracownicy powódki stwierdzili, że w wyniku umieszczenia pomiędzy drzwiami a ich ramą elementu mającego na celu utrzymanie drzwi w pozycji otwartej drzwi zostały wyrwane z zawiasów i wykrzywieniu uległy ramy. Pracownicy powódki podłączyli też klimatyzację w namiocie F. 75; na polecenie reprezentanta pozwanej M. B. klimatyzacja została jednak odłączona gdyż właściwego montażu klimatyzacji M. B. zamierzał dokonać dopiero po zamontowaniu na potrzeby funkcjonowania pozwanej spółki wewnętrznych ścianek działowych. Powódka wyjaśniła ponadto, że wszystkie zamki zostały sprawdzone i wszystkie działały. Z uwagi zaś na fakt, że w drzwiach zamontowany jest zamek bezpieczeństwa niemożliwe jest zamykanie drzwi od środka.

Mimo przeprowadzonych napraw pozwana zgłosiła zastrzeżenie, że drzwi w strukturach nie zostały wymienione na nowe, a w zawiązku z nieszczelnościami w strukturze F. 500 dochodzi do zalań. Niezależnie od zaistniałych niedogodności pozwana prowadziła działalność w namiotach.

Dowód: korespondencja elektroniczna karta 86-96, 141-143, 147 (karta 74- 83, 89-90,110-115 akt VIII GC 290/18, zeznania świadka P. G. karat 178-179, zeznania świadka K. S. karta 179-180, zeznania świadka M. M. karta 180-182 , zeznania świadka S. W. karat 182-18, zeznania świadka J. B. karat 184 , zeznania świadka 185, zeznania świadka K. R. karta 186-187, zeznania świadka T. M. karta 187-188, zeznania świadka P. S. karta 258 v-259, zeznania świadka T. S. karta 259 259 v. zeznania świadka M. D. karta 387-388

W czasie trwania umowy najmu i bezpośrednio po terminie na jaki została zawarta pozwana nie złożyła oświadczenia woli o wykupie objętych umową struktur, wyraziła jednakże wolę dalszej współpracy pomiędzy stronami.

W dniu 10 sierpnia 2017 r. powódka złożyła pozwanej ofertę na wykup struktury F. 75 wraz akcesoriami do niej zamontowanymi oraz wystąpiła o wskazanie terminu, w którym możliwy byłby demontaż przez pracowników powódki kolejnej struktury F. 500.

Z uwagi na brak odpowiedzi ze strony pozwanej na wyżej opisaną wiadomość powódka w korespondencji z 23 sierpnia 2017 r. wskazała termin demontażu i wydania przedmiotu najmu na 28 sierpnia 2017 r. Jednocześnie po raz kolejny przedstawiła ewentualnie ofertę wykupu struktury F. 75 zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami stron.

W odpowiedzi na powyższą wiadomość pozwana udostępniła powódce jedynie teren, na którym posadowiona została struktura F. 500 w celu demontażu. W dalszym ciągu pozwana nie wydała, ani też nie wyraziła woli wykupu oferowanej struktury F. 75. W trakcie przeprowadzenia demontażu ujawnione zostały również uszkodzenia podłogi wynikłe z niewłaściwego korzystania przez pozwaną ze struktury F. 500.W piśmie z 4 września 2017 r. strona powodowa ponownie wezwała do wydania pozostającej w posiadaniu pozwanej struktury F. 75.

W dniu 18 września 2017 r. pozywana udostępniła powódce teren, na którym posadowiona została struktura F. 75, w wyniku czego powódka przystąpiła do demontażu struktury.

Bezsporne, (korespondencja z 10.08.2017 r. i z 23.08.2017 r. karta 124-131)

Pozwana nie zdecydowała się na zakup namiotów . Demontaż wynajętych struktur został wykonany przez pracowników powódki odpowiednio 28 sierpnia 2017 r. oraz 18 września 2017 r. W podłodze namiotu F. 75 widoczne były 22 nawiercenia.

Dowód: protokół demontażu z 18.09.2017 r. karat 36 (karta 24 akt VIII GC 290/18), zeznania świadka P. G. karta 178-179, zeznania świadka K. S. karta 179-180, zeznania świadka M. D. karta 387-388

W dniu 31 sierpnia 2017 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanej fakturę końcową VAT nr (...) tytułem wynajmu konstrukcji F. 500 i F. 75 wraz z wyposażeniem na łączną kwotę 177.894 ,46 zł netto. W treści faktury zapisano, że do zapłaty w terminie 7 dni tj. do 7 września 2017 r. pozostała kwota 99.348,23 zł. W wykazie poprzednich faktur zaliczkowych wskazano zaś fakturę nr (...) z 27 czerwca 2017 r. wystawioną na kwotę 109.348,23 zł i fakturę FS (...) z 30 czerwca 2017 r. wystawioną na kwotę 10.000 zł.

Wcześniej, tj. 26 czerwca 2017 r. oraz 30 czerwca 2017 r. pozwana uiściła na rachunek bankowy powódki część czynszu wynikającego z umowy najmu w łącznej wysokości 119.348,23 zł.

Dowód: faktura VAT nr (...) wraz z potwierdzeniem odbioru karta 46

W piśmie 4 września 2017 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 99.348,23 zł tytułem czynszu najmu struktur F. 500 i F. 75 za lipiec 2017 r., kwoty 497.845,60 zł tytułem czynszu najmu struktury F. 500 i F. 75 za sierpień 2017 r. (28 dni), kwoty 51.506 zł tytułem czynszu najmu struktury F. 75 za sierpień 2017 r. (3 dni) i wrzesień (11 dni), kwoty 21.766,90 zł tytułem kosztów demontażu struktury F. 500 i kwoty 391.164,40 zł tytułem naprawy i czyszczenia elementów podłogi struktury F. 500.

Z uwagi na brak odpowiedzi ze strony pozwanej powódka ponownie wezwała pozwaną do zapłaty w piśmie z 16 lutego 2018 r.

Dowód: pisma z 04.09.2017 r. i z 16.02.2018 r. wraz z potwierdzeniem odbioru karta 37-39 (karta 47-49 akt VIII GC 290/18)

W trakcie trwania umowy najmu w namiocie F. 500 znajdował się należący do pozwanej sprzęt elektroniczny wirtualnej rzeczywistości VR. Ze sprzętu tego pozwana korzystała na podstawie umowy leasingu z 21 czerwca 2017 r. Na sprzęt składały się cztery symulatory gier VR - D. oraz jeden symulator gier VR - Arena, których łączny koszt zakupu wyniósł 172.816,01 zł brutto. W dniu 22 grudnia 2017 r. pozwana otrzymała pismo, w związku ze zgłoszoną reklamacją sprzętu VR, w którym wskazano, że sprzęt ten uległ zalaniu i nie nadaje się do użytku.

Dowód: umowa leasingu z 21.06.2017 r. wraz z aneksem karta 97-101 (karta 92-96 akt VIII GC 290/18), faktura Nr (...) karta 102 (karta 97 akt VIII GC 290/18), pismo z 22.12.2017 r. karta 103 (karta 97 akt VIII GC 290/18), wydruk dokumentacji zdjęciowej karta 104-121 ( dokumentacja zdjęciowa na płycie CD karta 99 akt VIII GC 290/18),

W piśmie z 1 marca 2018 r. spółka (...) w K. zwróciła się do Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu o zawezwanie spółki (...) we W. do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 358.7167,70 zł wraz z odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od 22 września 2017 r. tytułem kary umownej wynikającej z umowy zawartej przez strony 22 czerwca 2017 r. Wskazując na obowiązek pozwanej uiszczenia kary umownej w łącznej wysokości 678.716,70 zł (z tytułu opóźnienia w wydaniu struktury F. 75 oraz struktury F. 500 a także je uszkodzenia) wnioskodawczyni wyjaśniła, że zawezwanie jedynie w stosunku do części roszczenia uzasadnione jest wniesieniem pozwu z zapłatę w pozostałym zakresie do Sądu Okręgowego w Szczecinie. Zawiadomienie o terminie rozprawy doręczono pozwanej 7 czerwca 2018 r. Postępowanie to nie zakończyło się ugodą.

Bezsporne, (zawiadomienie z 1.06.2018 r. karta 69, wniosek z 01.03.2018 r. wraz z załącznikami karta 70 -80 )

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę powództwa o zapłatę kwoty 99.349 zł stanowi przepis art. 659 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu czynsz. Najemca obowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym (art. 669 § 1 k.c.). Żądanie zapłaty kar umownych znajdowało oparcie w art. 483 § 1 k.c., według którego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie sąd ustalił na podstawie dokumentów, których autentyczność nie była w toku postępowania kwestionowana, oraz zeznań świadków . Co do zasady uznane one zostały przez sąd za wiarygodne, choć analiza treści tych zeznań powodowała zróżnicowanie ich wartości z uwagi na istotę sporu. Sąd pominął dowód z zeznań świadka M. B. z uwagi na upływ terminu oznaczonego na podstawie art. 242 k.p.c. W związku z treścią art. 302 §1 k.p.c. pominięto także dowód z przesłuchania stron, w istocie bowiem faktycznie możliwe było jedynie przesłuchanie reprezentanta powódki .

Pomiędzy stronami niesporny był fakt zawarcia samej umowy i fakt nieuregulowania umówionego czynszu najmu, przy czym sporne okazały się okoliczności należytego wykonania umowy przez powódkę, a w konsekwencji zasadność żądania pozostałej do zapłaty części czynszu. Strona pozwana zarzucała, że w przedmiocie najmu w postaci obu namiotów pojawiły się wady i że namioty nie nadawały się do umówionego użytku.

W tym stanie rzeczy odwołać się należy do art. 662 § 1 k.c., który stanowi, że wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Pozwanej został wydany przedmiot umowy najmu, do którego początkowo nie wnosiła żadnych uwag. Okoliczność ta wynikała niewątpliwie z protokołu wydania z 30 czerwca 2017 r.. ponadto nie była w ogóle kwestionowana.

Niezależnie od powyższego, przyjmując argumentację strony pozwanej podnoszoną dla zniweczenia powództwa, a odnoszącą się do rozszczelnienia podłogi, przeciekania struktury, pojawiających się przeciągów, braku klimatyzacji, braku nowych drzwi czy niedziałających zamków przyjąć należy, iż stanowić mogły wady przedmiotu najmu - na co zresztą wskazywała też pozwana - o których mowa w art. 664 § 1 k.c., albowiem mogły one ograniczać przydatność namiotów do umówionego użytku, ale na pewno nie uniemożliwiały całkowicie korzystania z nich. Bezsporne w sprawie było przecież, że mimo wszystkich wymienienianych wad pozwana korzystała z namiotów i to nawet przez dłuższy czas niż określony w umowie.

Zgodnie z brzmieniem art. 664 § 1 k.c. jeżeli rzecz najęta ma wady, które ograniczają jej przydatność do umówionego użytku, najemca może żądać odpowiedniego obniżenia czynszu za czas trwania wad. W niniejszej sprawie pozwana nie tylko nie wykazała stopnia, w jakim winno nastąpić obniżenie czynszu, nie powołując na tę okoliczność żadnych dowodów, ale nawet nie wskazała obniżki, jaka w jej przekonaniu byłaby uzasadniona.

Niezależnie od powyższego, odnosząc się do wad, na które pozwana powoływała się w obu postępowaniach zaznaczenie wymaga, że analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego nie potwierdza ich wystąpienia bądź też nie uprawnia do takiej oceny okoliczności, na które powołuje się pozwana. W kontekście wady związanej z brakiem klimatyzacji wyraźnego znaczenie np. wymaga, że zarówno z korespondencji elektronicznej stron, jak i z zeznań świadków wynika, że pracownicy powódki podłączyli klimatyzację w namiocie F. 75, jednakże na polecenie reprezentanta pozwanej M. B. klimatyzacja została odłączona, gdyż właściwego montażu klimatyzacji M. B. zamierzał dokonać samodzielnie dopiero po zamontowaniu wewnętrznych ścianek działowych. W kontekście zaś wady w postaci braku nowych drzwi czy niedziałających zamków na akceptację zasługują twierdzenia powódki, poparte dowodem z zeznań świadków w osobie jej pracowników, którzy podczas usuwania uszkodzeń stwierdzili, że w wyniku umieszczeniem pomiędzy drzwiami a ich ramą, elementu mającego na celu utrzymanie drzwi w pozycji otwartej drzwi zostały wyrwane z zawiasów i wykrzywieniu uległy ramy. Powódka wyjaśniła, że wszystkie zamki działały, a jedynie z uwagi na fakt, ze w drzwiach zamontowany jest zamek bezpieczeństwa niemożliwe zamykanie drzwi od środka.

Istotne w tym względzie pozostaje również, że pozwana nie zgłosiła żadnych uwag w szczególności co do stanu drzwi czy działania zamków w momencie odbioru struktur. Wobec przewidzianej w umowie możliwości zastosowania do montażu struktur elementów wykorzystywanych przy wcześniejszych instalacjach trudno przyjąć, by niezamontowanie nowych drzwi, czy występowanie „luzów” z podłodze mogło stanowić wadę. Ponadto, po zgłoszeniu rzekomej wady, a mianowicie że drzwi zainstalowane w strukturach nie są nowe, pozwana została zapewniona, że zgodnie z umową, kiedy zdecyduje się na zakup struktur wszystkie używane elementy zostaną wymienione na nowe. W sytuacji gdy pozwana nie zdecydowała się na zakup struktur konsekwentnie do wymiany drzwi na nowe nie doszło. W kontekście luzów w podłodze czy nieszczelności struktur powodujących przeciągi i zalania, choć niespornie doszło do ich wystąpienia trudno też uznać że stanowią one o nienależytym wykonaniu umowy przez powódkę skoro wystąpienie tychże wad było wynikiem decyzji pozwanej co do miejsca posadowienia namiotów. Jak wynika z twierdzeń powódki, którym pozwana nie zaprzeczyła, przez zawarciem umowy pozwana była informowana o specyfikacji technicznej podłogi jaka jest stosowana w namiotach. Mimo informacji ze strony pracownika powódki co do zaleceń w zakresie powierzchni pod montaż namiotów pozwana nie zdecydowała się na przygotowanie podłoża w postaci wylewki betonowej. Pozwana przyjęła rozwiązanie montażu namiotów w ramach konstrukcji tymczasowej, która ze względu na rozwiązania techniczne i właściwości fizyczne zapewniała mniejsze zabezpieczenie przez warunkami atmosferycznymi czy słabszą elastyczność podłogi. Ponadto, skoro zgodnie z intencją pozwanej kilkunastodniowy najem miał umożliwić jedynie wypróbowanie struktur to trudno doszukać się uzasadnienia dla nienależytego wykonania umowy wobec niedostosowania namiotów do całorocznego wykorzystania.

Sam fakt zalania namiotu i znajdującego się w nim sprzętu pozwanej nie był sporny. Wobec braku podniesienia przez pozwaną zarzutu potrącenia wierzytelności odszkodowawczej sam tylko fakt poniesienia szkody nie mógł doprowadzić do zniweczenia powództwa. W tej sytuacji zbędne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wyceny wartości szkody, wobec czego dowód ten pominięto.

Mając na uwadze powyższe za uzasadnione uznać należało żądanie zasądzenia zaległej kwoty 99.348,23 zł z tytułu czynszu najmu. Wprawdzie pozwana zakwestionowała dochodzone w sprawie o sygn. akt VIII 290/18 roszczenie także co do wysokości, niemniej poza lakonicznym zarzutem w tym względzie nie zaprzeczyła, że powódce co do zasady należało się wynagrodzenie w tej właśnie wysokości.

O odsetkach od czynszu najmu orzeczono zgodnie art. 4 ustawy z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (tj. Dz.U.2020.935 j.t. ze zm.). W okolicznościach niniejszej sprawy nie budziło wątpliwości, że wiążąca strony umowa najmu z montażem stanowiła transakcję handlową. Zgodnie z przywołanym przepisem transakcją handlową jest umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 (m.in. przedsiębiorcy), zawierają ją w związku (jak w niniejszej sprawie) z wykonywaną działalnością. Żądanie zapłaty ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych mogła jednak odnosić się jedynie do należności głównej w kwocie 99.348,23 zł. Jak wskazano w pozwie, na dochodzoną kwotę składała się tymczasem również należność z tytułu skapitalizowanych odsetek wyliczonych na kwotę 4.706,11 zł, które nie mieszczą się w dyspozycji omawianej ustawy. Podstawą zasądzenia odsetek od tej kwoty był przepis art. 482 § 1 k.c., który stanowi, że od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy .

Reasumując, Sąd stwierdził, że w sprawie VIII GC 290/18 powódce przysługiwało roszczenie o zasądzenie kwoty 104.054,34 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 99.348,23 zł od 10 marca 2018 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 4.706,11 zł od 12 marca 2018 r. W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie IV wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w pkt V wyroku znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez powódkę koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika 5.400 zł, ustalone zgodnie z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz opłata od pozwu w kwocie 4.968 zł.

W sprawie prowadzonej pod sygn. akt V GC 289/18, której przedmiotem było żądanie zasądzenia roszczenia z tytułu kar umownych, powództwo oparte na przepisie art. 483 k.c. uwzględniono w części. O ile bowiem uzasadnione, zdaniem Sądu, było naliczenie kar umownych z tytułu opóźnienia w zwrocie namiotów, o tyle częściowo słuszne okazały się zarzuty pozwanej odnośnie kary z tytułu uszkodzenia lub zniszczenie przedmiotu umowy.

Zgodnie z § 10 ust. 4 załącznika do umowy najmu pozwana miała zapłacić powódce kary umowne za uszkodzenie lub zniszczenie przedmiotu umowy w wysokości 10% wynagrodzenia netto za każde uszkodzenie lub zniszczenie (lit. b). Mimo, że bezspornym było, że w zwróconej strukturze F. 500 powstały uszkodzenia w postaci 22 nawierceń, nie można zgodzić się z interpretacją powódki w zakresie, w jakim upatruje ona uprawnienia do naliczenia kary umownej „za każde nawiercenie”. Nie można odmówić słuszności zarzutowi pozwanej, według której intencją stron przy tym zapisie było ukształtowanie kary umownej za każde uszkodzenie lub zniszczenie, ale nie w ujęciu jednostkowym liczby „nawierceń”, lecz wyłącznie pod względem rodzajowym uszkodzenia czy zniszczenia. Słusznie zauważyła pozwana, że zaoferowana przez powódkę metodyka liczenia tej kary umownej doprowadziłaby do konkluzji, że wartość 22 nawierceń czy otworów w podłodze rodziłaby obowiązek zapłaty kwoty 391.164,40 zł podczas gdy wartość czynszu najmu i opłat za wykonanie przedmiotu umowy najmu była prawie 3-krotnie niższa.

Postanowienie przewidujące karę za uszkodzenie nie jest jednoznaczne, niemniej nie można tracić z pola widzenia, że umowa była przygotowana przez powódkę, w związku z tym to powódka ponosi konsekwencje ewentualnej niejasności jej postanowień. W takiej sytuacji brak jest podstaw do wykładni w oczywisty sposób niekorzystnej dla pozwanej.

Sąd miał na uwadze także fakt, że z oferty wykupu stanowiącej załącznik nr 3 do umowy najmu wynika, że cena wykupu podłogi w strukturze F. 500 została ustalona na kwotę 109.300 zł. Kara za jej uszkodzenie w kwocie 391.164,40 zł jest zatem niemiarodajna,. W tym stanie rzeczy za powstałe uszkodzenie uwzględnić należało naliczenie kary umownej wysokości 10% wynagrodzenia netto, stanowiącej kwotę 17.780,20 zł.

Zgodnie z § 10 ust. 4 załącznika do umowy najmu pozwana miała zapłacić powódce kary umowne za brak zwrotu przedmiotu umowy w uzgodnionym w umowie terminie w wysokości 5% wynagrodzenia netto za każdy dzień opóźnienia (lit. a). W myśl § 3 ust. 1 umowy termin używania przedmiotu najmu miał rozpocząć się 1 lipca 2017 r., jego zakończenie z kolei miało nastąpić 31 lipca 2017 r. Zgodnie zaś z § 10 ust. 2 załącznika do umowy najmu klient zobowiązany był do zwrotu przedmiotu najmu po zakończeniu okresu najmu. W świetle powołanych postanowień trudno podzielić argumentację pozwanej jakoby strony nie uzgodniły terminu zwrotu przedmiotu najmu. Skoro nie budzi wątpliwości, na co zresztą wskazywała powódka powołując się na poglądy doktryny, że rzecz powinna być zwrócona niezwłocznie po zakończeniu najmu, w stanie niepogorszonym, to tym samym powódka prawidłowo ustaliła pierwszy dzień naliczania kar umownych. Faktyczny dzień zwrotu poszczególnych struktur (28 sierpnia 2017 r. dla struktury F. 500 i 18 września 2017 r. dla struktury F. 75) nie był z kolei sporny. Prawidłowo zatem powódka naliczyła kary umowne w wysokości 248.922,80 zł za opóźnienie w wydaniu struktury F. 500 oraz F. 75 wraz zamontowanymi w strukturach akcesoriami za okres od 1 do 28 sierpnia 2017 r. i w wysokości 38.629,50 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w wydaniu struktury F. 75 wraz z zamontowanymi w strukturach akcesoriami za okres od 29 sierpnia do 18 września 2017 r.

Podkreślenia wymaga, że powódka obniżyła wysokość kar o 47,15%, a zatem wniosek pozwanej o zmiarkowanie tych kar odnosić należy do dochodzonych w procesie kwot 117.367,10 zł (47,15% x 248.922,80 zł) i 18.213,81 zł (47% x 38,629,50 zł) .

W świetle tak określonego żądania Sąd doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie nie zaistniały podstawy do miarkowania wysokości kar umownych, a w zasadzie dalszego miarkowania, w szczególności brak było podstaw do przyjęcia, by kary były rażąco wygórowane (art. 484 § 2 k.c.). W orzecznictwie wskazuje się, że możliwość dochodzenia kary umownej nie jest wprawdzie uzależniona od wystąpienia szkody związanej z nienależytym wykonaniem zobowiązania, jednakże ocena zaistniałej z tego powodu szkody może mieć wpływ na ograniczenie wysokości dochodzonej kary umownej (wyrok SN z 19 kwietnia 2006 r., sygn. V CSK 34/06, LEX nr 195426). Powódka niewątpliwe poniosła szkodę powstała wskutek braku możliwości oddania w najem namiotów w okresie zatrzymania ich przez pozwaną. Nie uzasadnia też wniosku o rażącym wygórowaniu kary porównanie jej wysokości do czynszu najmu przewidzianego w umowie stron.

Reasumując, Sąd stwierdził, że w sprawie VIII GC 289/19 powódce przysługiwało roszczenie o zapłatę kar umownych w łącznej kwocie 153.361,11 zł, na którą składała się kwota 117.367,10 zł (jako zmiarkowana przez powódkę kara umowna za opóźnienie w wydaniu przedmiotu najmu za okres od 1 do 28 sierpnia 2017 r.) i kwota 18.213,81 zł (jako zmiarkowana przez powódkę kara umowna za opóźnienie w wydaniu za okres od 29 sierpnia do 18 września 2017 r.) oraz kwota 17.780,20 zł (jako kara za zniszczenie przedmiotu najmu).

Nie zasługiwało natomiast na uwzględnienie roszczenie o zapłatę skapitalizowanych odsetek w kwocie15.158,36 zł. Zauważyć bowiem trzeba, że powódka nie wykazała, by przed wniesieniem pozwu wzywała pozwaną do zapłaty kar umownych. Do pozwu dołączono jedynie wezwanie do zapłaty kwoty 39.164,40 zł tytułem naprawy i czyszczenia elementów podłogi, które to roszczenie jest rodzajowo odmiennym i odrębnym roszczeniem w stosunku do roszczenia o zapłatę kar umownych. Pozwana popadła w stan opóźnienia dopiero po doręczeniu jej odpisu pozwu zawierającego żądanie kar umownych, co nastąpiło w dniu 13 czerwca 2018 r. Po doliczeniu 7 dni na uiszczenie należności z tego tytułu, odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 21 czerwca 2018 r.

Brak było przy tym podstaw do zasądzenia odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych. Przedmiot świadczenia będący karą umowną, a więc świadczeniem pieniężnym nie stanowi ani odpłatnej dostawy towarów, ani odpłatnego świadczenia usług. Tak więc opóźnienie z zapłatą kary umownej, o której mowa w art. 484 k.c. jako świadczenie pieniężne nie rodzi skutków wynikających z ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (tak wyrok SN z 11.04.2017 r., III CSK 122/17 - LEX nr 2644580).

W związku z powyższym orzeczono jak w punkcie I i II wyroku.

Odnośnie orzeczenia zawartego w pkt III wyroku Sąd podziela powszechny w orzecznictwie pogląd, że połączenie spraw na podstawie art. 219 k.p.c. ma charakter techniczny, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy, nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności i nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W konsekwencji, w razie połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw (tak post. SN z 03.02.2012 r., I CZ 164/11 oraz z 31.05.2006 r., IV CZ 41/06).

W sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt VIII GC 289/18 Sąd rozliczył koszty stosownie do treści art. 100 k.p.c. zawierającego zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów W związku z tym, że powództwo uwzględniono w około 48%, a wiec pozwana wygrała sprawę w 52% to w takim stosunku rozdzielono koszty procesu. Koszty poniesione przez powódkę wyniosły 27.186,80 zł (opłata od pozwu -16.000 zł, koszty zastępstwa procesowego - 10.800 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł, wykorzystane zaliczki 296,80 zł i 73 zł). Koszty poniesione przez pozwaną wyniosły 445 zł (wykorzystana zaliczka). Suma kosztów procesu wyniosła 27.631,80 zł, z czego 48% , tj. 13.263 zł winna ponieść pozwana. W związku z tym zasądzono od niej różnicę w kwocie 12.818 zł (13.263 – 445).