Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Agnieszka Górska

Protokolant: st. sekr. sąd. Marta Perkowska

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2015 r. w Szczecinie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko (...) w M. ((...))

o zapłatę 52.626 euro

I zasądza od pozwanej (...) w M. ((...)) na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. kwotę 45.465,60 euro (czterdziestu pięciu tysięcy czterystu sześćdziesięciu pięciu euro sześćdziesięciu eurocentów) z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 9 (dziewięciu) euro od dnia 1 marca 2011 r.;

- 4.733,40 euro (czterech tysięcy siedmiuset trzydziestu trzech euro czterdziestu eurocentów) od dnia 12 sierpnia 2011 r.;

- 2.083,20 euro (dwóch tysięcy osiemdziesięciu trzech euro dwudziestu eurocentów) od dnia 12 sierpnia 2011 r.;

- 4.296,60 euro (czterech tysięcy dwustu dziewięćdziesięciu sześciu euro sześćdziesięciu eurocentów) od dnia 13 sierpnia 2011 r.;

- 4.720,80 euro (czterech tysięcy siedmiuset dwudziestu euro osiemdziesięciu eurocentów) od dnia 17 sierpnia 2011 r.;

- 4.771,2 euro (czterech tysięcy siedmiuset siedemdziesięciu jeden euro dwudziestu eurocentów) od dnia 19 sierpnia 2011 r.;

- 2.830,80 euro (dwóch tysięcy ośmiuset trzydziestu euro osiemdziesięciu eurocentów) od dnia 20 sierpnia 2011 r.;

- 4.712,40 euro (czterech tysięcy siedmiuset dwunastu euro czterdziestu eurocentów) od dnia 21 sierpnia 2011 r.;

- 4.687,20 euro (czterech tysięcy sześciuset osiemdziesięciu siedmiu euro dwudziestu eurocentów) od dnia 24 sierpnia 2011 r.;

- 4.716,60 euro (czterech tysięcy siedmiuset szesnastu euro sześćdziesięciu eurocentów) od dnia 26 sierpnia 2011 r.;

- 2.923,20 euro (dwóch tysięcy dziewięciuset dwudziestu trzech euro dwudziestu eurocentów) od dnia 27 sierpnia 2011 r.

- 4.981,20 euro (czterech tysięcy dziewięciuset osiemdziesięciu jeden euro dwudziestu eurocentów) od dnia 28 sierpnia 2011 r.;

II oddala powództwo w pozostałej części;

III zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 22.870 (dwudziestu dwóch tysięcy ośmiuset siedemdziesięciu) złotych tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 251/12

UZASADNIENIE

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. W.. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) w M. kwoty 52.626 euro z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 9 euro od dnia 8 lipca 2010 r.,

- 1.638 euro od dnia 1 marca 2011 r.,

- 2.757 euro od dnia 4 marca 2011 r.,

- 2.765,10 euro od dnia 15 marca 2011 r.,

- 4.733,40 euro od dnia 12 sierpnia 2011 r.,

- 2.083,20 euro od dnia 12 sierpnia 2011 r.,

- 4.296,60 euro od dnia 13 sierpnia 2011 r.,

- 4.720,80 euro od dnia 17 sierpnia 2011 r.,

- 4.771,20 euro od dnia 19 sierpnia 2011 r.,

- 2.830,30 euro od dnia 20 sierpnia 2011 r.,

- 4.712,40 euro od dnia 21 sierpnia 2011 r.,

- 4.687,20 euro od dnia 24 sierpnia 2011 r.,

- 4.716,60 euro od dnia 26 sierpnia 2011 r.,

- 2.923,20 euro od dnia 27 sierpnia 2011 r.,

- 4.981,20 euro od dnia 28 sierpnia 2011 r.,

wraz z kosztami postępowania.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w okresie od czerwca 2010 r. do sierpnia 2011 r. sprzedawała pozwanej karmę dla norek. Stron nie łączyła umowa o stałej współpracy, sprzedaż odbywała się na podstawie każdorazowo składanych zamówień. W okresie od 25 czerwca 2010 r. do 13 sierpnia 2011 r. pozwana kupiła u powódki karmę na łączną kwotę 54.680 euro, przy czym dokonała wyłącznie wpłaty w wysokości 2.054 euro. Pozwana nie uregulowała należności z faktur pomimo odbioru towaru, odmówiła zapłaty powołując się na częściową wadliwość towaru, co naraziło ją na szkodę. Ponadto część roszczeń, zdaniem pozwanej, wygasła na skutek kompensaty z roszczeniami odszkodowawczymi z uwagi na odmowę dalszych dostaw, zakończenie współpracy i poniesioną z tego powodu szkodę. Powódka zaprzeczyła zarzutom pozwanej wskazując, że przed otrzymaniem wezwania do zapłaty powódka nie kwestionowała jakości karmy, a zatem pozbawiona jest możliwości powoływania się na brak zgodności z umową. Inni odbiorcy nie kwestionowali nadto jakości karmy dostarczonej od powódki. Nadto opisywane urazy norek nie mogły być wynikiem jakości karmy. W ocenie powódki pozwanej nie przysługują także roszczenia odszkodowawcze, bowiem strony nie łączyła stała umowa współpracy i pozwana nie może kierować do powódki jakichkolwiek roszczeń z tytułu zerwania umowy. Ponadto powódka poinformowała pozwaną o sprzedaży przedsiębiorstwa, braku dalszej sprzedaży karmy w przyszłości i podmiotach, od których możliwy będzie odbiór karmy. Podmioty te wyraziły gotowość współpracy z pozwaną, a mimo to pozwana nie złożyła żadnych zamówień. Niezasadna jest również argumentacja odnosząca się do różnicy w cenie przy nabyciu towaru od innego podmiotu, gdyby bowiem nie doszło do sprzedaży przedsiębiorstwa powódka zmuszona byłaby również podwyższyć cenę z uwagi na wzrost ceny surowca. Bezskuteczne jest zatem również dokonane przez pozwaną potrącenie. Jako podstawę prawną żądania wskazano art. 53 i 59 Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży z dnia 11 kwietnia 1980 r.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwana wskazała, że łączyła ją z powódką długoterminowa umowa sprzedaży, zawarta w wyniku telefonicznych negocjacji i potwierdzona pismem. Zawieranie tego typu umów jest praktyką u podmiotów prowadzących hodowlę zwierząt futerkowych. W umowie określono m. in. cenę, czas realizacji dostawy. Umowa była wykonywana bez zakłóceń, w lutym 2011 r. powódka dostarczyła zaś karmę, która nie odpowiadała wymogom wynikającym z umowy i powodowała obrzęki głów norek. O wadliwości karmy powódka poinformowała pozwaną i strony ustaliły, że roszczenia pozwanej z tytułu naprawienia szkody zostaną skompensowane z roszczeniami powódki z tytułu zapłaty za karmę dostarczoną w lutym 2011 r. w wysokości 7.160,40 euro. Pozwana nie kwestionowała sposobu rozliczenia i umowa była nadal wykonywana. 13 sierpnia 2011 r. powódka odmówiła wykonywania dalszych dostaw z uwagi na zbycie przedsiębiorstwa na rzecz spółki (...), wskazując że pozwana może zaopatrywać się w karmę u spółki (...) w P. ((...)). Pozwana została zatem zmuszona do natychmiastowego poszukiwania innego dostawcy karmy. W związku z tym pozwana złożyła zamówienie u spółki (...), a następnie nawiązała stosunki gospodarcze ze spółką (...), co wiązało się z zatrudnieniem kierowcy. We wrześniu 2011 r. pozwana ponownie zaczęła zaopatrywać się w karmę u spółki (...), a łączna cena zamówionej zastępczo karmy wyniosła 286.260,81 euro przy cenie od 0,230 do 0,245 euro za kg. Dodatkowe koszty powstały w związku z koniecznością przejazdu autostradą i zatrudnieniem kierowcy (wynagrodzenie 1.300 euro + dieta 200 euro), łącznie w okresie od 15 sierpnia do 31 grudnia 2011 r. wyniosły one 6.633,10 euro. Łącznie koszy zastępczego zamówienia karmy wyniósł 294.952,47 euro, zaś w razie realizacji umowy przez powódkę pozwana poniosłaby koszty w wysokości 246.420,86 euro (różnica 48.531,61 euro). Pozwana zaprzeczyła, aby w okresie, w którym doszło do odmowy dostaw karmy na jej rzecz nastąpił znaczący wzrost cen karmy dla norek – sytuacja na rynku nie uległa zmianie, a wyższe ceny u innych podmiotów spowodowane były wyższymi kosztami transportu, a nadto powódka dokonała podniesienia wysokości ceny od dnia 1 lipca 2011 r., a zatem przed naruszeniem umowy. Powódka ani spółka (...) nie złożyły powódce oferty sprzedaży karmy po wyższej cenie. Pozwana zaprzeczyła, aby po dacie zbycia przedsiębiorstwa przez powódkę mogła odbierać karmę z Polski. Następnie pozwana powołała się także na dokonanie potrącenia wierzytelności powódki z wierzytelnością o naprawienie szkody, z ostrożności wezwała jednak powódkę do zapłaty kwoty 48.531,61 euro.

Pozwana podniosła również zarzut braku legitymacji po stronie powodowej z uwagi na fakt, że wraz ze zbyciem przedsiębiorstwa przez spółkę (...) na spółkę (...) przeszły wszystkie ewentualne roszczenia związane z dostawami karmy dla norek. W dalszej kolejności pozwana podniosła, że umowa nie mogła zostać wypowiedziana przez powódkę, a zatem była ona zobowiązana do wykonywania umowy do końca 2011 roku. Wskazując na dostarczenie wadliwej karmy oraz niewykonanie umowy prze powódkę pozwana uznała, że stanowiły one naruszenie Konwencji z dnia 11 kwietnia 1980 r. Wygaśniecie roszczenia powódki w wysokości 7.160,40 euro pozwana powiązała z brzmieniem art. 50, 45 ust. 1 lit. b w zw. z art. 74 ww. Konwencji i uprawnieniem do obniżenia wynagrodzenia i żądania odszkodowania za naruszenie umowy. W związku zatem z faktem, że szkoda związana z dostawą wadliwej karmy odpowiadała wynagrodzeniu powódki z 3 faktur, pozwana była uprawniona do potrącenia kwoty odszkodowania z tym wynagrodzeniem. Odnosząc się zaś do kwestii wygaśnięcia roszczenia w wysokości 45.456,60 euro pozwana zauważyła, że pomimo zbycia przedsiębiorstwa powódka jest odpowiedzialna za zobowiązania solidarnie z nabywcą i pozwana była uprawniona do żądania dalszego wykonywania umowy. Oświadczenie powódki o odmowie dalszego wykonywania umowy nie mogło powodować wygaśnięcia zobowiązań powódki, zatem odmowa dokonywania dostaw musi być uznana za istotne naruszenie umowy. Pozwana w związku z koniecznością zaopatrywania się w karmę u innego dostawcy poniosła koszty nabycia zastępczego wyższe o 48.531,61 zł od kosztów, które poniosłaby gdyby zaopatrywała się na uzgodnionych wcześniej warunkach u powódki. Pozwana dokonała potrącenia powyższej kwoty z wierzytelnością powódki w dniu 25 kwietnia 2012 r., a 24 września 2012 r. złożyła kolejne oświadczenie o potrąceniu. W związku z tym roszczenie powódki wygasło, a pozwanej przysługuje roszczenie o zapłatę kwoty 3.066,29 euro.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. W.. prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której zajmowała się sprzedażą karmy dla norek. Pozwana (...) w M. zajmuje się hodowlą norek i w ramach prowadzonej działalności nawiązała z powódka współpracę w celu zapewnienia dostaw karmy dla norek na prowadzoną farmę zwierząt.

okoliczność bezsporna

Strony nie zawarły umowy sprzedaży w formie pisemnej, ich ustalenia odbywały się przede wszystkim w formie ustnej.

W mailu z dnia 16 czerwca 2009 r., powołując się na ustalenia poczynione podczas rozmowy telefonicznej, pozwana określiła cenę kilograma karmy (0.175 euro), terminy odbioru i wielkość pierwszej partii towaru.

W mailu z dnia 10 maja 2010 r. powódka informowała o zmianie ceny począwszy od maja 2010 r. na 0,195 euro za kilogram. Powódka zazwyczaj informowała o zmianie ceny w przypadku zmiany ceny komponentów, z których produkowana była karma na około miesiąc przed jej dokonaniem.

Dowód:

- pismo z dnia 16.06.2009 r. z tłumaczeniem k. 280-283

- mail z dnia 10.05.2010 r. z tłumaczeniem k. 285-289

- zeznania świadka M. R. k. 716

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

Współpraca stron wyglądała w ten sposób, że pozwana wysyłała do powódki drogą mailową zamówienie, określając w nim datę i godzinę odbioru karmy, a także jej ilość. Ilość ta ustalana była każdorazowo w zależności od potrzeb i ilości zwierząt, etapu okresu hodowlanego. Jednocześnie pozwana zwracała się o dokonanie potwierdzenia zamówienia. W odniesieniu do każdego zamówienia powódka dokonywała potwierdzenia jego warunków i takie potwierdzenie przesyłała pozwanej. W okresie od 18 stycznia 2011 r. do 21 lipca 2011 r. pozwana złożyła w opisany sposób 38 zamówień na karmę dla norek. W okresie od 23 lipca 2011 r. do 16 sierpnia 2011 r. powódce złożono łącznie 12 zamówień na karmę. Odbiór towaru dokonywany był przez pracownika pozwanej, zazwyczaj co 2-3 dni.

Dowód:

- korespondencja mailowa z tłumaczeniem k. 491-640

- korespondencja elektroniczna k. 110-117

- zeznania świadka M. R. k. 716

- zeznania świadka T. H. k. 718

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

- zeznania prezesa zarządu pozwanej A. G. (1) k. 931

Umowy o dostawę karmy pomiędzy producentem karmy a hodowcą zwierząt są najczęściej zawieranie na czas nieokreślony z zastrzeżeniem możliwości wypowiedzenia, trwającym od 1 do 6 miesięcy, najczęściej od 1 do 3 miesięcy. Podłożem braku długoterminowych umów jest niejednokrotnie obawa zakładu wytwarzającego produkty uboczne bądź karmę przed związaniem na dłuższy okres czasu z jednym odbiorcą na określonych warunkach. Inne, lokalne zwyczaje mogły się wykształcić w tym zakresie, jednak nie sposób ich zakwalifikować jako długotrwałych tradycji, tym bardziej że korzystanie z obcych kuchni paszowych jest zjawiskiem nowym i nie dotyczy całego obszaru Polski.

Cykl hodowlany norek trwa cały rok, dzieli się na 4 okresy hodowlano – żywieniowe. Uboju dokonuje się pomiędzy połową listopada a połową grudnia. Uzasadnione jest co prawda zawieranie umów o dostawę karmy na cały cykl produkcyjny w celu zapewnienia zwierzętom pożywienia, niemniej jednak zmiana rodzaju karmy w trakcie cyklu hodowlanego może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Powyższe jest uzależnione od jakości karmy, zawartości witamin, aminokwasów, mikro- i makroelementów. Zmiana karmy może spowodować krótkotrwały spadek jej pobierania i wpływać na efekty produkcyjne, jednak mają na to wpływ również inne czynniki – stan mikrobiologiczny, choroby inwazyjne, jakość wody, warunki utrzymania. Zapotrzebowanie pokarmowe zwierząt zależy od zapotrzebowania energetycznego, uzależnionego od wieku, płci i okresu żywieniowego. Spożycie karmy uzależnione jest od czynników genetyczno – biologicznych i środowiskowych, wartości energetycznej karmy i biologicznej wartości białka, smakowitości.

Potrzeby żywieniowe norek różnią się w poszczególnych okresach hodowlano – żywieniowych, w przypadku samic uzależnione są to od tego, czy są w okresie rozrodu czy też przygotowania do rozrodu.

Określenie przez hodowcę z wyprzedzeniem ilości karmy niezbędnej na dany dzień może być obarczone błędem. W przybliżeniu jest to możliwe w okresie, gdy młode zostają odsadzone od matek, nie jest możliwe w okresie rozrodu. Precyzyjne określenie zapotrzebowania na konkretny dzień jest możliwe w krótkim odstępie czasu, do 7 dni i przy założeniu, że na fermie nie wystąpią choroby lub inne problemy. Określenie zaś z góry ilości karmy niezbędnej dla norek na cały okres trwania umowy długoterminowej jest możliwe jedynie orientacyjnie, z dużym prawdopodobieństwem pomyłki. Uzależnione jest bowiem od wyników rozrodu oraz ilości upadków podczas odchowu.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego A. G. (2) k. 1010-1019,1064-1067

W dniu 25 czerwca 2010 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.063,10 euro. Termin płatności został wyznaczony na 7 lipca 2010 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 16-17, 21-22

- deklaracja k. 18-19

- list przewozowy k. 20

W dniu 14 lutego 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.638 euro. Termin płatności został wyznaczony na 28 lutego 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 23-24, 28-29

- dokument handlowy k. 25-26

- list przewozowy k. 27

W dniu 17 lutego 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.757,30 euro. Termin płatności został wyznaczony na 3 marca 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 30-31, 35-36

- dokument handlowy k. 32-33

- list przewozowy k. 34

W mailu z dnia 25 lutego 2011 r. pozwana złożyła reklamację dotyczącą dostarczonej paszy. Wskazała, że poniosła znaczące straty w zwierzętach w związku z jakością paszy – wystąpiło wiele obrzęków głów spowodowanych obrażeniami mechanicznymi wynikającymi z obecności rybich ości, kości i innych komponentów paszy. Ponownie na infekcje spowodowane obrażeniami mechanicznymi pozwana wskazywała w mailu z dnia 3 marca 2011 r.; przedstawiła powódce fotografie padniętych norek.

Pozwana zgłaszała także zastrzeżenia co do jakości karmy wskazując, że karma „gotuje się”, ma niewłaściwą konsystencję. Przedłożyła dokumenty dotyczące utylizacji karmy.

Pozwana zgłaszała roszczenia dotyczące korekty faktur w związku ze stwierdzoną złą jakością karmy. Prezes zarządu powódki J. G. M. de R. wyraził zgodę na dokonanie korekty 3 faktur i pomniejszenie kwoty pozostałej pozwanej do zapłaty o wartość tych faktur. Ustalenia w tym zakresie prowadzone były telefonicznie z prezesem zarządu pozwanej A. G. (1). Decyzja była w znacznej mierze motywowana chęcią utrzymania kontrahenta, kontynuacją współpracy z pozwaną, mimo że opinia dyrektora wykonawczego powódki M. R. co do zasadności tej reklamacji była odmienna. Ostatecznie nie dokonano korekty faktur, lecz pozwana nie uregulowała należności wynikających z tych faktur. Faktury nie zostały zaksięgowane przez pozwaną.

Dowód:

- mail z dnia 25.02.2011 r. z tłumaczeniem k. 291-294

- mail z dnia 3.03.2011 r. z tłumaczeniem k. 306-309

- zeznania świadka M. R. k. 716

- zeznania świadka T. J. k. 716

- zeznania świadka P. J. k. 717

- zeznania świadka T. H. k. 718

- zeznania świadka K. H. k. 719

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

- zeznania prezesa zarządu pozwanej A. G. (1) k. 931

Powódka zwracała się również o konsultacje do lekarza weterynarii. Do pisma załączane były fotografie ciał norek, wykresy dotyczące stwierdzonej śmiertelności. Wynikało z nich, że w lutym i marcu 2011 r. (do 1 marca 2011 r.) w gospodarstwie (...) z uwagi na obrzęk głowy padło 198 norek, zaś w F. 58 sztuk. Lekarz stwierdził, że obrażenia mogą być wynikiem występowania bakterii bądź paciorkowca. Powyższe skutkowało koniecznością dezynfekcji klatek i poddaniem zwierząt antybiotykoterapii.

Dowód:

- fotografie k. 296-304, 311-320

- zestawienie padniętych norek k. 690-697

- maile z dnia 2.03.2011 r. z tłumaczeniem k. 699-702, 704-708

- zeznania świadka T. J. k. 716

- zeznania świadka P. J. k. 717

- zeznania świadka K. H. k. 719

Inni odbiorcy karmy dla norek nie zgłaszali zastrzeżeń co do jakości otrzymywanej od powódki karmy.

Dowód:

- zeznania świadka D. D. k. 791

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

W dniu 28 lutego 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.765,10 euro. Termin płatności został wyznaczony na 14 marca 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 37-38, 42-43

- dokument handlowy k. 39, 41

- list przewozowy k. 40

W dniu 28 lipca 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.773,40 euro. Termin płatności został wyznaczony na 11 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 44-45, 48-49

- dokument handlowy k. 47

- list przewozowy k. 46

W dniu 28 lipca 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.083,20 euro. Termin płatności został wyznaczony na 11 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 50-51, 54-55

- dokument handlowy k. 53

- list przewozowy k. 52

W dniu 29 lipca 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.296,60 euro. Termin płatności został wyznaczony na 12 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 56-57, 60-61

- dokument handlowy k. 59

- list przewozowy k. 58

W dniu 2 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.720,80 euro. Termin płatności został wyznaczony na 16 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 62-63, 66-67

- dokument handlowy k. 65

- list przewozowy k. 64

W dniu 4 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.771,20 euro. Termin płatności został wyznaczony na 18 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 68-69, 72-73

- list przewozowy k. 71

W dniu 5 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.830,80 euro. Termin płatności został wyznaczony na 19 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 74-75, 78-79

- dokument handlowy k. 77

- list przewozowy k. 76

W dniu 6 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.712,40 euro. Termin płatności został wyznaczony na 20 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 80-81, 84-85

- dokument handlowy k. 83

- list przewozowy k. 82

W dniu 9 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.687,20 euro. Termin płatności został wyznaczony na 23 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 86-87, 90-91

- dokument handlowy k. 89

- list przewozowy k. 88

W dniu 11 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.716,60 euro. Termin płatności został wyznaczony na 25 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 92-93, 96-97

- dokument handlowy k. 94

- list przewozowy k. 95

W dniu 12 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 2.923,20 euro. Termin płatności został wyznaczony na 26 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 98-99, 102-103

- dokument handlowy k. 100

- list przewozowy k. 101

W dniu 13 sierpnia 2011 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.981,20 euro. Termin płatności został wyznaczony na 27 sierpnia 2011 r.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) ze specyfikacją k. 104-105, 108-109

- dokument handlowy k. 106

- list przewozowy k. 107

W dniu 13 sierpnia 2011 r. pozwana została poinformowana o zmianach własnościowych w powodowej spółce i braku możliwości realizacji zamówień. W dniu 15 sierpnia 2011 r. pozwana zwracała się o wyjaśnienie kwestii przejęcia zakładu produkcji paszy w L. przez spółkę (...). Wskazywała, że przejęcie firmy nie prowadzi do rozwiązania bieżących umów. W odpowiedzi powódka wskazała, że możliwe jest zapewnienie dostaw od holenderskiej spółki (...), w związku z czym pozwana nie będzie miała problemu z żywieniem w hodowli norek.

Dowód:

- mail z dnia 15.08.2011 r. z tłumaczeniem k. 322-329

- odpisy KRS k. 329-352

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

- zeznania prezesa zarządu pozwanej A. G. (1) k. 931

W dniu 4 listopada 2011 r. pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w L., powódką, (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. zawarta została umowa sprzedaży zbioru aktywów niestanowiących zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Na mocy tej umowy powódka sprzedała spółce (...) rzeczy ruchome znajdujące się na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Gorzowie W.. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), w szczególności składniki do produkcji paszy dla norek, a także prawa i obowiązki wynikające z umów leasingowych.

Przyczyną zbycia aktywów był wzrost cen komponentów, używanych przy produkcji karmy i przekonanie, że powódka nie jest w stanie kontynuować działalności w ww. zakresie.

Dowód:

- wyciąg z umowy sprzedaży k. 488-490

- umowa sprzedaży k. 830-853

- zeznania świadka M. R. k. 716

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

19 kwietnia 2012 r. powódka zwróciła się do pozwanej o wyjaśnienie z jakich przyczyn nie otrzymała dotychczas zapłaty za faktury o numerach od (...) do (...) opiewające na kwotę 45.456,60 euro.

Dowód:

- mail z dnia 19.04.2012 r. z tłumaczeniem k. 440-442

Pismem z dnia 18 maja 2012 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 52.626 euro z tytułu należności, wynikających z faktur o numerach (...).

W odpowiedzi pozwana wskazała na wadliwość karmy, która spowodowała poważne urazy wśród norek, w związku z czym żądanie zapłaty kwoty 7.160,40 euro uznała za niezasadne. Kwestionując zaś podstawę do zapłaty kwoty 45.465,60 euro podniosła, że powyższe roszczenia wygasły w drodze kompensaty roszczeń o odszkodowanie, zgodnie z mailem z dnia 25 kwietnia 2012 r. Szkoda powstała w związku z odmową realizowania dalszych dostaw przez powódkę i zastępczego zakupu towaru.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z tłumaczeniem k. 118-121

- pismo z dnia 25.06.2012 r. z tłumaczeniem k. 122-127

- pismo z dnia 6.07.2012 r. z tłumaczeniem k. 128-129

Pismem z dnia 19 września 2012 r. pozwana wezwała powódkę do uiszczenia na jej rzecz kwoty 48.531,61 euro tytułem odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania – sprzedaży paszy zwierzęcej na podstawie umowy z dnia 16 czerwca 2009 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 19.09.2012 r. z potwierdzeniem nadania k. 444-445

W piśmie z dnia 24 września 2012 r. powódka złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności wynikających z roszczeń odszkodowawczych wobec powódki w wysokości 48.531,61 euro z wierzytelnościami powódki wobec pozwanej. Potwierdziła jednocześnie skuteczność wierzytelności wzajemnych w wysokości 7.160,40 euro, których źródłem były roszczenia powódki z umowy sprzedaży paszy zwierzęcej z dnia 16 czerwca 2009 r. w zakresie sprzedaży dokonanej w lutym 2011 r. oraz roszczenia odszkodowawcze pozwanej z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania z ww. umowy przez powódkę.

Dowód:

- pismo z dnia 24.09.2012 r. z dowodem nadania k. 447-448

Po uzyskaniu informacji, że powódka nie będzie kontynuować produkcji pasz i prowadzony przez nią zakład został nabyty przez spółkę (...), pozwana składała zamówienia u innych dostawców.

Początkowo pozwana nawiązała współpracę z (...) w celu uzyskania dostawy na dzień 15 sierpnia 2011 r. Wskazana spółka nie była jednqak w stanie zapewnić dostaw karmy przez dłuższy okres czasu. Pozwana nie znalazła również innego dostawcy na rynku niemieckim, który byłby w stanie zapewnić ciągłość dostaw paszy w potrzebnej ilości. Następnie pozwana nawiązała współpracę ze spółką (...) z (...).

W celu organizacji dostaw pozwana zatrudniła kierowcę R. S.. Powyższe spowodowane było odległością pomiędzy siedzibą holenderskiego dostawcy, a położeniem farmy norek, która wynosiła ok. 1.400 km. Jego wynagrodzenie przez okres dwóch miesięcy wyniosło 4.200 euro. Pozwana poniosła także koszty związane z opłatami drogowymi w wysokości 4.491,66 euro.

W okresie od 12 września do 30 grudnia 2011 r. pozwana ponownie zawierała transakcje ze spółką (...). Łącznie w okresie od 15 sierpnia do końca grudnia 2011 r. pozwana zamówiła towar o wartości 286.260,81 euro – 1.163.630 kg. Cena karmy nabytej od spółki (...) kształtowała się na poziomie 0,23 euro za kg w sierpniu 2011 r. i 0,245 euro za kg we wrześniu 2011 r. Spółka (...) oferowała karmę dla norek w cenie po 0,2354 euro za kg.

Dowód:

- faktury VAT z tłumaczeniem k. 354-385

- dowody przejazdów k. 387-406

- umowa o pracę z tłumaczeniem k. 408-422

- pismo z dnia 25.04.2012 r. z tłumaczeniem k. 424-431

- wydruk k.950

- zeznania świadka T. J. k. 716

- zeznania świadka T. H. k. 718

- zeznania świadka K. H. k. 719

- zeznania prezesa zarządu pozwanej A. G. (1) k. 931

Przy produkcji karmy dla norek powódka wykorzystywała komponenty w postaci mączki mięsno – kostnej, odpadów poubojowych i surowców ubocznych ryb. Ceny komponentów ulegały zmianie na przestrzeni 2010 i 2011 roku. W przypadku odpadów poubojowych cena za kg wynosiła w sierpniu 2010 r. 90 zł za tonę, zaś rok później 150 zł za tonę. W przypadku mączki mięsno – kostnej cena kształtowała się na poziomie 700 zł za tonę w sierpniu 2010 r., a 720 zł w lipcu 2011 r. Cena surowców ubocznych ryb w maju 2010 r. wynosiła od 0,47 do 0,50 zł za kilogram, natomiast w lipcu 2011 r. 0,70 zł.

Podaż wskazanych komponentów pochodzenia zwierzęcego zależy od ilości ubijanych zwierząt bądź przetwarzanego surowca, waha się w zależności od liczebności hodowanych zwierząt gospodarskich. Większe ilości komponentów paszowych występują na rynku w miesiącach zimowych, a w konsekwencji silniejsza konkurencja na rynku pasz i lepsze warunki odbioru występują w miesiącach letnio – jesiennych. Z kolei komponenty pochodzenia roślinnego są powszechnie dostępne i nie ma problemu z ich pozyskaniem.

W związku ze wzrostem cen komponentów powódka podwyższyła ceny oferowanej karmy dla norek dwukrotnie w 2011 roku.

Dowód:

- faktury VAT k. 641-649

- faktura VAT k. 433

- zeznania świadka M. R. k. 716

- zeznania świadka T. H. k. 718

- zeznania prezesa zarządu powódki J. G. M. de R. k. 930

- opinia biegłego sądowego A. G. (2) k. 1010-1019,1064-1067

Prezesem zarządu spółek F., (...) oraz (...) Fur (...) jest J. M. von A.. W dniu 15 czerwca 2012 r. sporządzono plan podziału spółki (...).

W 2012 r. pozwana podjęła próby ponownego nawiązania współpracy z polskim podmiotem produkującym karmę dla norek. Uzyskała informację, że w podmiotach produkujących karmę uczestniczą członkowie rodziny von A., prowadzący działalność w tym samym zakresie na rynku (...). Pozwana nie chciała nawiązać współpracy z taką spółką z uwagi na negatywne doświadczenia z podmiotami działającymi na rynku (...), a w których uczestniczył pan von A.. Doszło bowiem do przerwania współpracy z inicjatywy dostawcy karmy.

Dowód:

- odpisy z KRS k. 331-352

- wydruk z (...) k. 435-438

- zeznania świadka T. H. k. 718

W. F., współwłaściciel spółki (...) i dyrektor powódki sporządził oświadczenie, w którym wskazał że normalną procedurą było założenie długotrwałej współpracy, które miało na celu współpracę przez co najmniej jeden sezon hodowlany, z założenia nie stosuje się bowiem w trakcie sezonu zmian dostawców z uwagi na zły wpływ na hodowlę.

Dowód:

- oświadczenie k. 874

Spółka (...) w sporządzonym oświadczeniu z dnia 10 grudnia 2013 r. wskazała, że zwykle zawiera umowy z klientami w formie ustnej pod koniec okresu hodowlanego. W grudniu kontrahent informuje o prawdopodobnym zapotrzebowaniu na karmę w sezonie hodowlanym. Zapotrzebowanie na konkretnie ilości dzienne klienci przekazują zaś z 24 godzinnym wyprzedzeniem.

Z oświadczenia sporządzonego w dniu 12 grudnia 2013 r. przez spółkę (...), prowadzącą dwie fermy hodowli norek na terenie (...), wynika że spółka ta z dostawcami karmy z (...) zawarła umowy ustne zgodnie ze zwyczajami panującymi w branży. Umowy obejmują dostawy na przynajmniej jeden cykl hodowlany i nie są znane przypadki, w których dostawca wstrzymałby dostawę karmy w czasie cyklu hodowlanego.

Z oświadczenia sporządzonego w dniu 13 grudnia 2013 r. przez spółkę (...) wynika, że spółka zawiera z kontrahentami umowy w formie ustnej i na początku okresu hodowlanego podawane jest zapotrzebowanie na karmę na jeden sezon hodowlany do grudnia. Przed dostawą klient jest pytany o zapotrzebowanie dzienne. Cena za karmę jest wiążąca przez okres jednego roku. Zmiany są możliwe, jednak muszą je zaakceptować partnerzy. W przeciwnym razie strony musza rozwiązać porozumienie o dostawie.

Dowód:

- oświadczenie z dnia 10.12. 2013 r. z tłumaczeniem k. 893-895

- oświadczenie z dnia 12.12.2013 r. z tłumaczeniem k. 897-899

- oświadczenie z dnia 13.12.2013 r. z tłumaczeniem k. 901-903

- korespondencja mailowa k. 924-928

Związek (...) udzielił na zlecenie pozwanej informacji dotyczących chowu zwierząt futerkowych w Republice Federalnej (...). Wynika z niej, że celem karmienia jest stałe optymalne zapewnienie zwierzętom futerkowym koniecznego zapotrzebowania fizjologicznego na składniki odżywcze. Prawidłowe i zrównoważone karmienie na decydujący wpływ na jakość futra, ale również zdolności rozrodcze i stan zdrowia zwierząt. Zapotrzebowanie na karmę i cenę karmy dostawca i ferma hodowlana ustalają sezonowo, na dany okres hodowlany. Ustalenia przeprowadza się w formie ustnych porozumień. Zwykle w branży karmę dla fermy hodowlanej dostarcza długoterminowo jedna kuchnia paszowa – dana ferma decyduje się na dostawcę i zawiera z nim długoterminowe ustalenia odnośnie dostawy karmy. Oznacza to, że nie zmienia się na początku okresu hodowlanego dostawcy, ponieważ zwierzęta musza przyzwyczaić się do karmy. Jest to uzasadnione stosowaniem przez producentów różnych receptur oraz faktem, ze dyspozycje w zakresie surowców potrzebnych do produkcji karmy są długoterminowe.

Dowód:

- wyjaśnienia (...) z tłumaczeniem k. 876-891

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie ustalony został na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, w tym faktur VAT i dokumentów przewozowych, korespondencji stron, umów. Brak było podstaw do kwestionowania prawdziwości tych dokumentów.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły również zeznania świadków M. R., T. J., P. J., T. H., K. H., D. D., a także przedstawicieli stron – J. G. M. de R. oraz A. G. (1). Sad uznał te zeznania w przeważającej mierze za wiarygodne.

Dla dokonania ustaleń faktycznych przydatna okazała się także opinia biegłego A. G. (2), w której biegły powołał się na literaturę fachową, odnosił się również do posiadanego doświadczenia w zakresie hodowli i żywienia zwierząt futerkowych. Odpowiedzi na postawione pytania zostały szeroko umotywowane, z odniesieniem do danych i stanowisk z piśmiennictwa. Zgłoszone przez strony zastrzeżenia i uwagi do opinii zostały wyeliminowane poprzez sporządzenie opinii uzupełniającej, w której biegły odniósł się do kwestii wskazywanych przez strony. Uwagi przedstawione po sporządzeniu opinii uzupełniającej nie podważają zaś wiarygodności opinii i jej przydatności w kontekście rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Po pierwsze bowiem, celem opinii było przedstawienie zwyczajów i sytuacji na rynku producentów karmy dla norek i informacji dotyczących chowu norek, a nie ocena tych kwestii w niniejszym stanie faktycznym. Po wtóre, uwagi przedstawione przez stronę pozwaną zmierzają do podważenia wniosków biegłego poprzez przeciwstawienie im oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, interpretacji określonych zachowań pozwanej. Jednocześnie jednak pozwana nie zarzuca biegłemu uchybieniom zasadom logiki czy doświadczenia życiowego, błędu we wnioskowaniu czy opierania się na niewłaściwych danych. Opinia ta mogła zatem stanowić podstawę do poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

Sąd oddalił wnioski dowodowe, zgłoszone przez stronę pozwaną w pismach z dnia 30 grudnia 2014 r. oraz 21 stycznia 2015 r. Sąd uznał, że dowody te są spóźnione w kontekście brzmienia art. 207 § 6 k.p.c. Przedstawione dokumenty stanowią oświadczenia, pisma sporządzone przez podmioty trzecie, które odnoszą się do kwestii żywienia zwierząt futerkowych, zmiany karmy w trakcie trwania cyklu hodowlanego czy też dostępności komponentów do produkcji karmy. Kwestie te były poruszane i podnoszone przez strony we wcześniejszych pismach procesowych, pozwana już w odpowiedzi na pozew przedstawiła szeroki wywód dotyczący skutków zmiany rodzaju karmu w środku cyklu hodowlanego norek. Przedstawianie dowodów na tą okoliczność po złożeniu odpowiedzi na pozew i składaniu przez strony dalszych pism przygotowawczych ocenić należy jako spóźnione. Nie przeciwstawia się powyższym wnioskom fakt, że powołane pismo zostało złożone przed upływem terminu do ustosunkowania się do uzupełniającej opinii biegłego. Ustosunkowanie się do opinii miało stanowić polemikę z wnioskami przedstawionymi w opinii, a nie służyć przedstawianiu dalszych dowodów na poparcie przedstawionych wcześniej twierdzeń. Analogiczne wnioski należy odnieść do dowodów, załączonych przez stronę powodową do pisma z dnia 30 stycznia 2015 r.

Nie stanowiła przedmiotu sporu okoliczność, że strony łączyła umowa sprzedaży karmy dla norek. Rozstrzygnięcia wymagała zaś w ramach tego zagadnienia kwestia, czy strony wiązała długoterminowa umowa sprzedaży z dnia 16 czerwca 2009 r. i ona stanowiła podstawę realizacji dostaw towaru, czy też strony odrębnie w odniesieniu do każdej zamawianej partii towaru zawierały umowę sprzedaży.

Podstawę prawną roszczenia stanowią przepisy Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej we Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r. (Dz. U. 1997 rok, Nr 45, poz. 286 ze zm.). Powołana konwencja została ratyfikowana przez Polskę w dniu 13 marca 1995 r. i stała się częścią prawa obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z dniem 1 czerwca 1996 r. Skoro zatem obydwie strony umowy sprzedaży są stronami konwencji, zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 pkt a) Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (zwanej dalej jako „konwencja (...) lub „konwencja wiedeńska”) dla oceny realizacji obowiązków stron wynikających z umowy, zastosowanie znajdzie ww. konwencja.

Pozwana żądając oddalenia powództwa powoływała się na brak legitymacji czynnej po stronie powodowej powołując się na fakt zbycia przedsiębiorstwa na rzecz spółki (...). Sąd zarzut w tym zakresie uznał za niezasadny. Z odpisu przedłożonej przez powódkę umowy sprzedaży z dnia 4 listopada 2011 r. wynika bowiem, że powódka przeniosła na rzecz spółki (...) jedynie własność ruchomości, jak również praw i obowiązków wynikających z zawartych umów leasingu. Faktycznie zatem przedmiotem tej umowy nie były wierzytelności przysługujące powódce wobec pozwanej (...), w tym także wierzytelności objęte niniejszym pozwem. W szczególności nie można było tej umowy zakwalifikować jako umowy zbycia przedsiębiorstwa, co pierwotnie zarzucała strona pozwana. Zgodnie bowiem z art. 55 ¹ k.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. W kontekście brzmienia postanowień umowy z dnia 4 listopada 2011 r., a w szczególności §6 ust. 1 i § 3 ust. 2 nie sposób uznać, aby powódka dokonała zbycia wszystkich powołanych powyżej elementów, w tym chociażby wierzytelności.

Nie sposób zatem uznać, aby powódce nie przysługiwała wierzytelność w stosunku do pozwanej spółki, wynikająca z zawieranych przez strony umów sprzedaży karmy.

Pozwana, przeciwstawiając się żądaniu pozwu zgłosiła dwa rodzaje zarzutów. W pierwszej kolejności, w odniesieniu do roszczenia o wysokości 7.160,40 euro zgłosiła zarzut jego wygaśnięcia z uwagi na skompensowanie tej wierzytelności jeszcze przed wytoczeniem powództwa z wzajemnymi wierzytelnościami przysługującymi powódce z tytułu zbycia pozwanej karmy dla norek. Powołany zarzut Sąd uznał za uzasadniony i w tym zakresie powództwo oddalił, podzielając stanowisko strony pozwanej co do tego, że faktycznie w 2011 r. doszło pomiędzy przedstawicielami obydwóch spółek do uzgodnień dotyczących kompensaty wzajemnych wierzytelności.

Pozwana podnosiła, że zgłaszała powódce zastrzeżenia co do jakości otrzymywanej karmy dla norek i w konsekwencji przedstawiciele stron ustalili, że pozwana nie będzie regulować należności wobec powódki wynikających z trzech faktur o numerach: (...). W ten właśnie sposób przyjęto, że zapłata za powołane faktury z tytułu dostaw w lutym 2011 r. będzie skompensowana z roszczeniami pozwanej, wynikającymi z nienależytego wykonania zobowiązania, którego pozwana upatrywała w dostarczeniu niewłaściwej jakości karmy, skutkującym upadkiem części norek.

O tym, że do takiej kompensaty faktycznie doszło świadczą przede wszystkim zeznania świadka M. R.. Sąd uznał zeznania wskazanego świadka za wiarygodne mając na uwadze okoliczność, że był on pracownikiem powódki w czasie trwania współpracy stron i miał wiedzę co do szczegółów tej współpracy, jej warunków i przebiegu, rozliczeń stron. Świadczy o tym chociażby fakt, że jak sam wskazywał, wyrażał swoją opinię co do słuszności dokonania kompensaty wobec prezesa zarządu powodowej spółki. Zauważyć jednocześnie trzeba, że M. R. nie jest już związany ze stroną powodową, a zatem brak podstaw, aby miał interes w przedstawianiu stanu odmiennego od rzeczywistego. Świadek ten wprawdzie nie potrafił przypomnieć sobie jakiego konkretnie zdarzenia i jakiego okresu to dotyczyło, niemniej wymienił dwa zdarzenia, w których pozwana składała reklamację. Pierwsze dotyczyło sytuacji, w której - jak wskazał świadek, karma „gotowała się”, miała niewłaściwą konsystencję. Drugie zaś związane było z upadkiem norek wskutek niewłaściwej jakości pasz, powstawaniem obrzęków głów z uwagi na niewłaściwy skład, jakość użytych komponentów. Świadek wskazał, że mimo jego negatywnego stanowiska prezes powodowej spółki podjął decyzję o skorygowaniu faktur za dostawy paszy dokonane w lutym 2011 r. Wprawdzie świadek nie podał terminów, w których miały nastąpić dostawy, których dotyczyły skorygowane faktury, jednak nie może umknąć uwagi fakt, że był on zatrudniony w przedsiębiorstwie powódki przez cały okres współpracy z pozwaną. Wymienił jednocześnie tylko te dwa zdarzenia, skutkujące reklamacjami pozwanej i w odniesieniu tylko do jednego z nich wskazał, że prezes pozwanej najprawdopodobniej z uwagi na chęć zatrzymania klienta przychylił się do prośby o dokonanie korekty faktur. W związku z powyższym świadek uzyskał również informację, że analizowane faktury zostały skorygowane, co w jego ocenie oznaczać miało, że wierzytelności stwierdzone tymi fakturami nie miały być dochodzone przez powódkę.

Za wiarygodnością omawianych zeznań przemawia również fakt, że w wezwaniu do zapłaty, jakie skierowała pozwana do powódki w dniu 19 kwietnia 2012 r. drogą elektroniczną, wymieniono jedynie jako dotąd nieopłacone faktury o numerach od (...) do (...). Faktury te zostały natomiast wystawione w okresie pomiędzy 28 lipca 2011 r. a 13 sierpnia 2011 r. W powołanym mailu tym nie ma mowy o fakturach wcześniej wystawionych, a zatem także fakturach pochodzących z lutego 2011 r., które - w przypadku gdyby nie doszło do kompensaty, figurowałyby w księgowości jako nieopłacone. Powyższe skłania do wniosku że powódka zrezygnowała z dochodzenia należności wynikających z faktur o numerach (...), wystawionych odpowiednio 14, 17 i 28 lutego 2011 r. Treść wezwania do zapłaty czyni wiarygodnymi zeznania świadka M. R.. W tym miejscu podkreślić trzeba, że analogiczne stanowisko prezentował w swych zeznaniach prezes pozwanej spółki (...) oraz świadek T. H.. Z zeznań tych wynika, że strony uzgodniły, iż trzy faktury obejmujące należności pozwanej nie zostaną uregulowane. Nie wiązało się to jednak ze sporządzeniem korekt faktur.

Wskazać również trzeba, że powódka nie wyjaśniła z jakich przyczyn faktury VAT, wystawione w lutym 2011 r. i opiewające łącznie na 7.160,40 euro nie zostały uwzględnione w wezwaniu do zapłaty z dnia 19 kwietnia 2012 r. Nie wykazała również, aby doszło do wystawienia korekt faktur, anulowania należności wynikających z faktur w związku z zaistnieniem jakichkolwiek innych wydarzeń i innych reklamacji, związanych z zarzutami pozwanej co do jakości pasz. W konsekwencji przyjęcia, że pomiędzy stronami doszło do wiążących ustaleń w zakresie kompensaty wzajemnych należności w tym zakresie powództwo oddalono.

Rozważeniu w dalszej części uzasadnienia pozostawało zatem istnienie obowiązku zapłaty przez pozwaną kwoty 45.465,60 euro. W tym zakresie pozwana wskazywała na wygaśnięcie roszczenia, uzasadniając je faktem dokonania potrącenia z wierzytelnością o naprawienie szkody wynikającą z naruszenia umowy. Pozwana wskazywała, że szkodę w wysokości 48.531,61 euro poniosła w związku z wypowiedzeniem umowy sprzedaży przez powódkę w czasie trwania cyklu hodowlanego i ze skutkiem natychmiastowym, co nastąpiło w sierpniu 2011 r. Zarzut ten i twierdzenia dotyczące odpowiedzialności powódki za szkodę związaną z niewykonaniem umowy strona pozwana opierała na przekonaniu o tym, że faktycznie strony łączyła umowa sprzedaży, która została zawarta co najmniej na okres jednego, pełnego cyklu hodowlanego i nie mogła zostać wypowiedziana w trakcie jego trwania ze skutkiem natychmiastowym. Podnosiła, że wypowiedzenie takiej umowy mogło nastąpić jedynie na koniec cyklu hodowlanego. Mając zatem na uwadze okoliczność, że cykl hodowlany norek pokrywa się w zasadzie z rokiem kalendarzowym i ubój następuje w okresie przypadającym pomiędzy połową listopada i grudnia należało uznać, że uprawnienie do wypowiedzenia umowy przez powódkę uaktywniało się w ocenie pozwanej na koniec roku kalendarzowego.

Pozwana wywodziła, że strony łączyła długoterminowa umowa sprzedaży zawarta w formie ustnej i potwierdzona pismem z dnia 16 czerwca 2009 r. Sąd ustalił jednak, że strony nie zawarły na piśmie takiej umowy sprzedaży, która zawierałaby istotne postanowienia umowne, na które powołuje się i z których wywodzi skutki prawne pozwana. Przede wszystkim zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie faktu zawarcia takiej umowy oraz odtworzenia treści takiej umowy, w której określony zostałby czas trwania tej umowy, jak również okres jej wypowiedzenia. W tym kontekście nie sposób uznać, aby umowa zawierała istotne postanowienia w tym zakresie.

Z korespondencji stron, a przede wszystkim z wiadomości z dnia 16 czerwca 2009 r. wynika, że strony doszły do porozumienia jedynie co tego, że strona pozwana będzie regularnie w odstępach co 2 dni odbierać karmę z przedsiębiorstwa powódki. Ustalono jednocześnie cenę tej karmy i sposób zapłaty. Niemniej, do uznania tak skonstruowanej umowy za umowę sprzedaży brakowało istotnego elementu w postaci określenia przedmiotu sprzedaży. Strony co prawda wiedziały i określiły, że przedmiotem umowy będzie karma dla norek oferowana przez powódkę, niemniej nie określono szczegółowo ilości tej karmy, nie wskazano jaka globalnie ilość objęta jest umową. Brak zatem elementu, który decydował o istocie umowy, pozwalającego na jej zakwalifikowanie jako umowy sprzedaży. Wskazać w tym miejscu trzeba, co podkreślała zresztą strona pozwana, że precyzyjne określenie przedmiotu umowy w analizowanym stanie faktycznym było właściwie niemożliwe. Nie było bowiem możliwe określenie z góry, z wyprzedzeniem na okres jednego roku, zapotrzebowania na karmę. Powyższe wnioski potwierdził biegły A. G. (2) w sporządzonej opinii wskazując, iż można w przybliżeniu przewidzieć zapotrzebowanie danej farmy na karmę dla zwierząt z wyprzedzeniem do 7 dni. W dłuższej perspektywie czasowej jest to praktycznie niemożliwe, bowiem uzależnione od szeregu czynników, w tym chociażby od liczebności stada, które z kolei zależy od stanu zdrowia osobników, liczby upadków norek, wyników rozrodu. W tej sytuacji, skoro - niezależnie od przyczyn takiego stanu rzeczy - przedmiot umowy, tj. ilość nabytego towaru nie została w umowie konkretnie określona, nie można tej umowy potwierdzonej pismem z dnia 16 czerwca 2009 r. uznać za umowę sprzedaży.

Sąd uznał, że ustalenia stron potwierdzone w wiadomości elektronicznej z dnia 16 czerwca 2009 r. można zakwalifikować jako umowę o współpracy, umowę ramową, która stanowiła jedynie postawę do zawierania każdorazowo odrębnych umów sprzedaży, po złożeniu zamówienia przez pozwaną i po potwierdzeniu tego zamówienia, po jego przyjęciu przez powódkę. Na taki faktyczny tryb zawierania umów wskazują w istocie dokumenty, złożone przez obydwie strony w toku niniejszego postępowania. Wskazać tu należy chociażby na dołączoną do pozwu korespondencję elektroniczną z lipca 2011 r., w której pozwana precyzowała termin i godzinę dostawy karmy, jak również jej ilość odrębnie w stosunku do każdej dostawy. Przede wszystkim sposób składania zamówień i zawierania umów obrazują przedłożone przez powódkę zamówienia, składane przez pozwaną drogą elektroniczną, w których pozwana wskazywała powołane powyżej dane i prosiła o potwierdzenie. Każdorazowo w reakcji na zamówienie powódka przesyłała potwierdzenia, powielając datę, godzinę załadunku oraz ilość karmy. Z tej przyczyny nie ma podstaw do przyjęcia, że strony łączyła jedna umowa sprzedaży z dnia 16 czerwca 2009 r., która została wypowiedziana przez stronę powodową.

Przyjmując natomiast, że w analizowanym stanie faktycznym w dniu 16 czerwca 2009 r. doszło do zawarcia umowy o współpracy, a następnie nawet do jej przedwczesnego wypowiedzenia, faktu tego nie można rozpatrywać w kontekście przepisów konwencji (...). Zawarcie umowy o współpracy i jej konsekwencje nie podlegają bowiem interpretacji w oparciu o przepisy analizowanej konwencji. Konwencja ta, w ocenie Sądu, mogłaby bowiem znaleźć zastosowanie w odniesieniu do poszczególnych umów sprzedaży, zawartych w wyniku zamówień pozwanej i potwierdzenia tych zamówień ze strony powódki. Natomiast do umowy ramowej z 16 czerwca 2009 r. można jedynie stosować przepisy prawa krajowego, polskiego. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 1 ust. 1 konwencji (...) konwencja ma zastosowanie do umów sprzedaży towarów miedzy stronami mającymi siedziby handlowe w różnych państwach. Obowiązki stron umowy sprzedaży zostały określone w art. 30 i 53 konwencji (...). Jednocześnie wskazuje się, że umowa ramowa nie podlega konwencji nawet wtedy, gdy jest to umowa zawarta pod kątem zamierzanych dostaw towarów i nie ustalono w niej zobowiązań wykonawczych mających cechy sprzedaży (tak też „Konwencja wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów. Komentarz, red. M. Pazdan”, Zakamycze 2011, str.48).

Z uwagi zatem na wyłączenie zastosowanie przepisów konwencji (...) do umowy o współpracy, konieczne jest w tym zakresie ustalenie prawa właściwego dla zobowiązania wynikającego z umowy. Zgodnie z art. 4 ust. 1 zd. 1 i 2 Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartej do podpisu w R. dnia 19 czerwca 1980 roku, jeżeli wybór prawa właściwego dla umowy zgodnie z artykułem 3 nie został dokonany, umowa podlega prawu państwa, z którym wykazuje ona najściślejszy związek. Z zastrzeżeniem ustępu 5 Domniemywa się, że umowa wykazuje najściślejszy związek z tym państwem, w którym strona, na której spoczywa obowiązek spełnienia świadczenia charakterystycznego, w chwili zawarcia umowy ma miejsce zwykłego pobytu lub w przypadku spółki, stowarzyszenia lub osoby prawnej, siedzibę zarządu. Jeżeli jednak umowa została zawarta w ramach działalności zawodowej lub gospodarczej tej strony, domniemywa się, że umowa wykazuje najściślejszy związek z państwem, w którym znajduje się jej główne przedsiębiorstwo, lub - jeżeli zgodnie z umową świadczenie ma być spełnione przez inne przedsiębiorstwo niż główne - z państwem, w którym znajduje się to inne przedsiębiorstwo.

Wobec tego, że świadczenie charakterystyczne spoczywało na powódce uzasadnione jest stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego dla oceny postanowień umowy z dnia 16 czerwca 2009 r.

W konsekwencji zastosowanie znajdzie art. art. 365 ¹ k.c., zgodnie z którym zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. Z przepisów ustawy nie wynikają terminy wypowiedzenia dla umowy o współpracy, postanowienia w tym zakresie nie wynikają również z umowy, a w każdym razie nie wynika to ani z zeznań świadków, ani pisemnego potwierdzenia umowy. Nie ma również podstaw do przyjęcia, aby istniały określone zwyczaje w analizowanym zakresie, w każdym razie żadna ze stron nie wskazywała na ich funkcjonowanie. W tej sytuacji zatem należało uznać, że powódka była uprawniona do wypowiedzenia umowy i wypowiedzenie taki wywoływało skutki od momentu jego dokonania.

Nawet jednak gdyby, (tak jak postulowała strona pozwana), dokonać oceny umowy z dnia 16 czerwca 2009 r. przez pryzmat przepisów konwencji (...), nie było podstaw do wyciągnięcia z jej przepisów takich wniosków, jakie prezentowała strona pozwana. W szczególności w ocenie Sądu nie było podstaw do uznania, że strony zawarły umowę na okres pełnego cyklu hodowlanego i nie można było wypowiedzieć tej umowy przed jego zakończeniem. Strona pozwana upatrywała podstaw takiego wniosku w przepisach art. 7, 8 i 9 konwencji wiedeńskiej. Przepisy te, poza odwołaniem się do poszanowania dobrej wiary w handlu międzynarodowym (art. 7) i konieczności interpretowania oświadczeń stron zgodnie z ich zamiarem (art. 8), odwołują się także do zwyczajów, przy czym w art. 9 mowa jest o zwyczaju, który strony przyjęły w sposób dorozumiany do umowy, zwyczajach które znały lub powinny znać i zwyczajach, które są w handlu międzynarodowym ogólnie znane i powszechnie stosowane przez strony do umów tego rodzaju w danej dziedzinie handlu.

Sąd nie znalazł podstaw do uznania, że w handlu międzynarodowym dotyczącym hodowli norek, produkcji karmy dla norek obowiązywały zwyczaje dotyczące zawierania umów na okres pełnego cyklu hodowlanego orz zwyczaje dotyczące terminu wypowiedzenia tego rodzaju umów. Biegły z zakresu hodowli norek A. G. (2) podał, że z uwagi na krótką tradycję hodowli norek w Polsce tego rodzaju zwyczaje nie mogły się wykształcić. Z opinii biegłego wynika, że nie są mu znane zwyczaje w powołanym powyżej zakresie, to jest co do terminu obowiązywania umów. Z kolei terminy wypowiedzenia umów dotyczących dostaw karmy są różnie przyjmowane w umowach, wynoszą one od 1 miesiąca do 6 miesięcy, przy czym zdarzają się takie umowy, w których nie przewiedziano żadnego terminu wypowiedzenia. Okoliczność związana z istnieniem opisywanych powyżej zwyczajów na terenie Rzeczypospolitej Polskiej ma o tyle znaczenie, że umowa była zawierana przez strony, z których jedna jest spółką z siedzibą w Polsce.

Dla oceny czy strony przewidywały przy zawieraniu umowy uwzględnienie pewnych zwyczajów, Sąd miał na względzie także to, czy tego rodzaju zwyczaje były stosowane na terytorium (...), gdzie miała siedzibę pozwana spółka. W tym zakresie pozwana złożyła opinię Związku (...), w którym to zaświadczeniu wskazano przede wszystkim na konieczność prawidłowego i zrównoważonego karmienia norek. Wskazano również, że zamówienia na karmę składane są przez fermę hodowlaną sezonowo na dany okres hodowlany i że dostawcy karmu zawierają z hodowcami norek umowy długoterminowe. Samo jednak to oświadczenie nie pozwala na przyjęcie istnienia zwyczajów w handlu międzynarodowym. Już z samej treści zaświadczenia wynika, że zostało ono sporządzone na wniosek pozwanej i konkretnie w celu przedłożenia go w sądzie w niniejszej sprawie. Po wtóre zaś, w zaświadczeniu fakt zawierania długoterminowych umów na dostawę karmy uzasadniano ryzykiem związanym ze zmianą karmy oraz długoterminowymi ustaleniami z kooperantami dostarczającymi surowce. Tymczasem ze sporządzonej opinii biegłego wynika, że zmiana karmy w trakcie trwania cyklu hodowlanego może mieć również wpływ pozytywny na wzrost stada. Z opinii wynika również, że ceny komponentów karmy pochodzenia zwierzęcego zmieniają się w zależności od sezonu, wahają się. Poza sporem pozostaje również okoliczność, że powódka w trakcie trwania współpracy z pozwaną podwyższała cenę karmy z uwagi na wzrost ceny komponentów, który wykazany został przedłożonymi fakturami dotyczącymi ich zakupu w 2011 roku. Świadek M. R., którego zeznania uznane zostały za wiarygodne wskazywał z kolei, że zdarzały się problemy z uzyskaniem komponentów, co powodowało ze nie zawierano umów długoterminowych z uwagi na obawę braku możliwości wyprodukowania paszy. W kontekście powyższych okoliczności nie sposób jednoznacznie twierdzić, że podane w zaświadczeniu argumenty świadczą o istnieniu zwyczaju zawierania umów na okres trwania pełnego cyklu hodowlanego przez podmioty funkcjonujące na rynku niemieckim.

Przy ocenie istnienia takich zwyczajów Sąd miał na względzie również przedłożone przez pozwaną oświadczenia, pochodzące od podmiotów zajmujących się produkcją karmy dla zwierząt futerkowych i dotyczących kwestii terminów, na jakie zawierane są umowy dostawy karmy przez hodowców norek. W tym zakresie Sąd miał na uwadze sposób, w jaki sposób strona pozwana uzyskała te dowody, a mianowicie fakt, że stanowiły one odpowiedź, reakcję na konkretnie postawione przez pozwaną zapytanie. Nie można zatem wykluczyć, że zawarte w nich informacje były poniekąd sugerowane. Sąd uznał że do dokumentów tych należy podchodzić z dużą ostrożnością właśnie z uwagi na fakt, że dokumenty te wydawane były na żądanie strony pozwanej i nie wiadomo jakiego rodzaju relację łączyły pozwaną z podmiotami, które opisywane oświadczenie złożyły. Nie można przy tym zapominać, że w świetle art. 245 kpc stanowią one jedynie dowód tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenie zawarte w dokumencie. Tym samym oświadczenia te nie mogą zastąpić dowodu z opinii biegłego.

Ponadto, co istotne, z art. 8 ust. 2 konwencji wiedeńskiej wynika, że oświadczenia woli składane przez strony winny być rozumiane tak, jak rozumiałaby to osoba rozsądna, tego samego rodzaju co druga strona w danych okolicznościach. Biorąc pod uwagę to, że drugą stroną umowy była spółka z siedzibą w Polsce, nie można w tej konkretnej sytuacji ustalić, że powódce musiał być znany zwyczaj zawierania umów na okres całego cyklu hodowlanego, nawet jeśli taki zwyczaj funkcjonował w Niemczech. Wniosek taki jest tym bardziej zasadny, że w art. 9 konwencji wiedeńskiej odwołano się do zwyczajów ogólnie znanych z handlu międzynarodowym, powszechnie stosowanych przez strony do umów tego rodzaju w danej dziedzinie handlu. W kontekście zaś okoliczności, że nie sposób istnienia takiego zwyczaju stwierdzić na rynku polskim, jak również przyjąć jego znajomości przez polskie podmioty, w tym powódkę, nie ma podstaw do uznania że strony niniejszego postępowania w sposób dorozumiany przyjęły stosowanie do umowy zwyczaju polegającego na zawarciu umowy na okres pełnego cyklu hodowlanego. Podkreślenia przy tym wymaga, że osoba sprawująca zarząd powodowej spółki nie wywodziła się z Polski – J. G. M. de R. jest bowiem obywatelem Holandii. Okoliczność ta uzasadniałaby po stronie powodowej odwołanie się do praktyki holenderskiej, zwyczajów stosowanych przy zawieraniu umów przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą związaną z hodowlą norek w Holandii. W tym zaś zakresie Sądowi nie są znane zwyczaje panujące w Holandii i nie sposób ustalić czy są one tożsame ze zwyczajami niemieckimi.

Sąd wziął pod uwagę także i fakt, że umowa która zapoczątkowała współpracę stron nie została zawarta wraz z rozpoczęciem tego cyklu, ale w trakcie jego trwania, w połowie cyklu – w czerwcu 2009 r., co podaje wątpliwość tezę pozwanej o zawieraniu umowy na okres pełnego cyklu hodowlanego. Ponadto, jak wynikało z zeznań świadka T. H. z doświadczeń ze współpracy z inna holenderską spółką, której prezesem był pan von A., który był powiązany także ze spółką powodową, wynikało że również we wcześniejszych przypadkach umowy były rozwiązywane ze skutkiem natychmiastowym. W takiej sytuacji strona pozwana nie mogła oczekiwać, że również w Holandii praktykowany jest zwyczaj zawierania umów na czas trwania cyklu hodowlanego i niewypowiadania umów przed zakończeniem tego cyklu, skoro właśnie te wcześniejsze, negatywne doświadczenia z innymi spółkami holenderskimi takim wnioskom przeczyły.

Powołane powyżej okoliczności skłaniają do wniosku, że ani z ustaleń stron, ani ze zwyczaju nie wynikało zawarcie umowy sprzedaży na okres trwania całego cyklu hodowlanego norek i zakaz jej wypowiedzenia przed zakończeniem tego cyklu. Mając na uwadze powyższą okoliczność, jak również to że w piśmie z dnia 16 czerwca 2009 r., którym zapoczątkowano współpracę stron, nie zastrzeżono żadnego terminu wypowiedzenia umowy, Sąd uznał, że nie można mówić o naruszeniu postanowień o współpracy w zakresie sprzedaży karmy dla norek. Tym samym nie istnieje podstawa roszczenia pozwanej o odszkodowanie w związku z przedterminowym rozwiązaniem tejże umowy, niezależnie od tego, jaki przepis prawa stanowiłby źródło tych roszczeń.

W konsekwencji zarzut potrącenia w zakresie tej wierzytelności odszkodowawczej okazał się niezasadny Skoro bowiem pozwanej nie przysługiwała wierzytelność odszkodowawcza, nie zostały spełnione materialne przesłanki potrącenia z art. 498 § 1 k.c.

Skutkowało to uwzględnieniem powództwa w zakresie zapłaty należności za dostawy karmy w wysokości 45.465,60 euro, stwierdzonych fakturami dołączonymi do pozwu. Fakt dostarczenia towarów w ilości podanej w fakturach nie był przez pozwaną kwestionowany.

Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie odsetek stanowił art. 481 § 1 k.c. Odsetki ustawowe od poszczególnych kwot, składających się na zasądzone roszczenie zostały przyznane powódce od dnia następnego po dacie, określonej w fakturach VAT jako termin płatności. Od tego dnia bowiem pozwana pozostawała w zwłoce ze spełnieniem świadczenia.

W pozostałym zakresie, ponad kwotę 45.465,60 euro z odsetkami ustawowymi, powództwo podlegało oddaleniu.

W punkcie III, na podstawie art. 100 k.p.c., Sąd orzekł o kosztach procesu. Zgodnie z powołaną regulacją w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Powódka wygrała proces w 86% (45.465,60 euro z kwoty 52.626 euro), zatem powstałe w niniejszym postępowaniu koszty powinny ją obciążyć w 14%. Powódka poniosła koszty w wysokości 29.001,78 zł, na które składa się 10.811 zł tytułem opłaty od pozwu (k. 133), 17 zł opłaty od pełnomocnictwa (k. 15), 400 zł tytułem zaliczki na poczet kosztów doręczenia pozwu (k. 159), 3.178,33 zł tytułem zaliczki na poczet kosztów tłumaczenia, 195,45 zł tytułem dalszych zaliczek (k. 813, 958) oraz 14.400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (ustalone na podstawie §6 pkt 6 w zw. z § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, t. jedn. Dz. U. 2013 rok, poz.461). Pozwana poniosła koszty w wysokości 14.791,12 zł, na które składa się opłata skarbowa od pełnomocnictwa (k. 232), 117,27 zł tytułem zaliczki wykorzystanej na poczet wypłaty wynagrodzenia tłumacza (k. 763), dalszych zaliczek w wysokości 239,85 zł (k. 812 i 959) oraz 14.400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (ustalone jak wyżej). Suma kosztów postępowania poniesionych przez strony wynosi zatem 43.792,90 zł. 86% z tej kwoty to 37.661,90 zł i taką kwotę winna ponieść pozwana w związku z prowadzeniem niniejszego procesu. Uwzględniając, że do tej pory pozwana wydatkowała już kwotę 14.791,12 zł, zasądzeniu na rzecz powódki podlega kwota 22.870 zł.

sygn. akt VIII GC 251/12

S., (...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)