Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Pozwem z 3 lipca 2018 r. powódka (...) spółka akcyjna w B. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwoty 265.595,21 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 6 kwietnia 2017 r. oraz kosztami procesu. Dochodzona pozwem kwota stanowi karę umowną, którą powódka wyliczyła zgodnie z § 13 ust. 1 umowy łączącej strony - wieloletniej umowy zakupowej biomasy nieleśnej w formie zrębki z upraw energetycznych z 1 października 2015 r. Kara została naliczona w związku z rozwiązaniem przez powódkę umowy w trybie natychmiastowym, stwierdzono bowiem, że pozwana dostarczyła biomasę o właściwościach i parametrach jakościowych niezgodnych z zamówieniem.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 16 lipca 2018 r. w sprawie X GNc 1145/18 referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym w Łodzi nakazał pozwanej zapłacić dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu w wysokości 10.537 zł.

Pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. złożyła sprzeciw zaskarżając nakaz zapłaty w całości i domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powódki na jej rzecz kosztów procesu. Pozwana przyjęła wielotorową linię obrony. Wskazywała przede wszystkim, że nie jest prawdą, iż dostarczyła powódce biomasę o właściwościach i parametrach jakościowych niezgodnych z zamówieniem. Pozwana wywodziła, że przekazane przez powódkę do laboratorium próbki nie pochodziły z dostaw pozwanej (nie zostały pobrane w obecności przedstawicieli pozwanej). Podnosiła również, że powódka nie spełniła przesłanek merytorycznych i formalnych aby skorzystać z umownego prawa rozwiązania umowy (tak wieloletniej umowy zakupowej jak i zamówienia na rok 2017). W konsekwencji pozwana wywiodła, że nieuzasadnionym jest dochodzenie przez powódkę kary umownej, albowiem to powódka w sposób zawiniony i bez podstawy faktycznej i prawnej zaprzestała wykonywania umowy, w szczególności niezasadnie wstrzymała dostawy i zaprzestała wysyłać harmonogramy niezbędne do realizacji umowy, bez których dostawy nie mogły być realizowane. W dalszej kolejności pozwana podnosiła zarzut naruszenia przez powódkę art. 5 k.c., a także wskazywała na zasadność ewentualnego miarkowania kary umownej. Wskazała również, że w związku z jednostronnym rozwiązaniem umowy przez powódkę poniosła szkodę w wysokości co najmniej 1.028.638,76 zł powiązaną z utraconymi korzyściami, jakie osiągnęłaby, gdyby powódka nie zaniechała bezprawnie realizacji umowy. Ponadto wskazywała, że powódka nie zapłaciła pozwanej pełnej ceny za wykonane dostawy, za które pozwana wystawiła załączone do sprzeciwu faktury.

Pozwana (...) sp. z o.o. w P. wniosła też o przypozwanie trzech podmiotów: (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., J. B. i Ł. B. wskazując, że w razie niekorzystnego rozstrzygnięcia będą przysługiwały jej od wymienionych podmiotów roszczenia deliktowe lub kontraktowe z tytułu wyrządzonej szkody.

Żaden z tych podmiotów - po doręczeniu pisma zgodnego z art. 84 § 2 k.p.c. - nie przystąpił do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego.

Postanowieniem z 7 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi stwierdził swą niewłaściwość miejscową i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Szczecinie. Powódka złożyła zażalenie na to postanowienie, z kolei pozwana złożyła odpowiedź na zażalenie pismem procesowym z 23 grudnia 2019 r., domagając się oddalenia zażalenia i zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Zażalenie zostało rozpoznane przez Sąd Apelacyjny w Łodzi postanowieniem z 10 lutego 2020 r. oddalającym zażalenie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

1 października 2015 r. (...) spółka akcyjna w B. (dalej (...)) zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. (...) nr (...).

W § 1 umowy zatytułowanym „ Terminy użyte w umowie” postanowiono m.in., że „zamówienie roczne” („zamówienie”) to zamówienie udzielone na roczny okres dostaw sprzedającemu przez kupującego na podstawie postanowień umowy, które zawierać będzie co najmniej informacje, o których mowa w § 12.

Wskazano również, że „miejsce dostawy” to Plac (...) S.A. Oddział (...) Elektrownia (...), ulica (...).

Zgodnie z § 2 umowy, zatytułowanym „ Przedmiot i czas obowiązywania umowy”, przedmiotem umowy jest określenie wzajemnych kilkuletnich relacji w zakresie dostaw do (...) Oddział Zespół Elektrowni (...) biomasy nieleśnej w formie zrębki z upraw energetycznych o charakterystyce i właściwościach określonych w załączniku nr 1 dla rocznego okresu dostaw wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami, określonymi w załączniku udzielonego zamówienia potwierdzającymi pochodzenie biomasy, sporządzonymi zgodnie z wymaganiami Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (§ 2 ust 1). Obowiązywanie umowy strony uzgodniły w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2025 r. (§ 2 ust 2).

Integralną część umowy stanowił załącznik nr 1 pt. „Wymagania jakościowe i warunki dostaw biomasy nieleśnej w formie zrębki z upraw energetycznych do (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...)” (§ 2 ust. 3).

Kupujący dopuścił możliwość niedostarczenia przez sprzedającego maksymalnie 10% całkowitej ilości biomasy określonej w zamówieniu, które spowodowane jest zdarzeniem nagłym i niedającym się przewidzieć oraz niezależnym od sprzedającego. Uwzględnienie powyższego możliwe będzie po udokumentowaniu wystąpienia takiego zdarzenia zarządzającemu sprzedającego (§ 2 ust. 11).

§ 3 zatytułowany został „ Cena biomasy w poszczególnych rocznych okresach dostaw”.

§ 4 zatytułowany został „ Obowiązki stron”.

W § 4 ust. 2 lit. e) zapisano, że w przypadku udzielenia przez zamawiającego zamówienia, sprzedający zobowiązuje się między innymi do dostarczenia kupującemu oświadczenia o pochodzeniu każdej partii dostarczonej biomasy, a także na żądanie kupującego również innych dokumentów dotyczących dostarczonej biomasy sporządzanych zgodnie z wymogami właściwych władz lub innych organów, których uzyskanie może być niezbędne dla kupującego ze względu na wymagania przepisów prawa bądź unormowań resortowych bądź wewnętrznych, w szczególności pozwalające przy rozpatrywaniu przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wniosków o wydanie zaświadczenia pochodzenia dla energii elektrycznej z (...) na jednoznaczne zakwalifikowanie jej do biomasy pochodzącej z upraw energetycznych i produktów, odpadów i pozostałości przemysłu przetwarzającego produkty z produkcji.

Koszty sporządzenia oraz dostarczenia dokumentów, o których mowa powyżej obciążają wyłącznie sprzedającego.

Brak dostarczenia powyższych dokumentów w określonym terminie może zostać poczytany przez kupującego za istotne naruszenie warunków udzielonego zamówienia i stanowić podstawę do natychmiastowego rozwiązania zamówienia przez kupującego z winy sprzedającego.

W takim przypadku sprzedający obowiązany jest zapłacić kupującemu karę
umowną (zgodnie z § 13 ust. 1) za niedostarczoną biomasę z powodu rozwiązania zamówienia przez kupującego z winy sprzedającego, do dostarczenia której sprzedający był zobowiązany zgodnie z postanowieniami zamówienia.

W przypadku dwukrotnego powtórzenia się sytuacji, o której mowa powyżej, tj. rozwiązania zamówienia przez kupującego z winy sprzedającego, kupującemu przysługuje prawo do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym.

Wzory oświadczeń o pochodzeniu biomasy obowiązujące w danym rocznym okresie dostaw przekazane zostaną w załączniku nr 1 do umowy.

§ 5 zatytułowany został (...).

W § 5 ust. 10 umowy kupujący (lub zarządzający) zastrzegł sobie prawo do przeprowadzenia wyrywkowej i szczegółowej kontroli w celu dokonania oceny zgodności parametrów dostarczonej do Elektrowni biomasy z parametrami określonymi w załączniku nr 1 do umowy. W ustępie tym zapisano też, że pobór próbek do takiej kontroli powinien być dokonany w obecności przedstawiciela sprzedającego. Do czasu uzyskania wyników badania próbek, biomasa pozostaje na placu w dyspozycji kupującego. W przypadku gdy wynik badań wykaże niezgodność dostawy z parametrami określonymi w załączniku lub w dostarczonej biomasie stwierdzona zostanie obecność niedopuszczalnych zanieczyszczeń zarządzającemu przysługuje prawo wstrzymania dalszych dostaw do czasu wyjaśnienia.

Z tego tytułu sprzedającemu nie przysługuje kara umowna, o której mowa w § 13 ust. 1 umowy.

W przypadku powtarzania się tego typu zdarzeń kupującemu, po uprzednim pisemnym pouczeniu sprzedającego, przysługuje zaś prawo do natychmiastowego rozwiązania zamówienia i prawo do naliczenia kar umownych wg zasad określonych w § 13 ust. 1 umowy jak za niedostarczenie biomasy, którą był zobowiązany dostarczyć do końca okresu obowiązywania zamówienia.

W § 5 ust. 11 umowy zapisano, że sprzedający zobowiązany jest umożliwić i zapewnić na każde żądanie kupującego (lub zarządzającego) kontrolę sposobu wytwarzania, składowania i miejsca produkcji dostarczonej biomasy, również w przypadku, gdy sprzedający nie jest jej producentem. Celem kontroli jest ustalenie czy dostarczana biomasa spełnia wymagania jakościowe opisane w załączniku nr 1 do umowy. W przypadku stwierdzenia, że sprzedający używa do produkcji biomasy surowców niespełniających warunków określonych w załączniku, kupujący wezwie sprzedającego do złożenia wyjaśnień i wyznaczy termin do usunięcia stanu niezgodnego z umową. Do czasu usunięcia tego stanu zarządzający może jednostronnie wstrzymać realizację dostaw, a sprzedającemu nie przysługuje z tego tytułu żadne roszczenie. W przypadku nieusunięcia stanu niezgodnego z załącznikiem kupujący ma prawo natychmiastowego rozwiązania zamówienia na podstawie jednostronnego oświadczenia skierowanego do sprzedającego.

W § 5 ust. 13 zapisano, że kupujący ma prawo natychmiastowego rozwiązania zamówienia na podstawie jednostronnego oświadczenia skierowanego do sprzedającego w przypadku, gdy sprzedający dwukrotnie dopuści się dostaw biomasy niezgodnych z załącznikiem nr 1 do umowy lub uniemożliwi kontrolę sposobu wytwarzania, składowania oraz miejsca produkcji dostarczanej biomasy. O powyższym zarządzający dodatkowo pouczy sprzedającego na piśmie po stwierdzeniu pierwszej nienależycie wykonanej dostawy biomasy.

W § 5 ust. 14 postanowiono, że w przypadku, o którym mowa w ustępie 12 i 13 sprzedający obowiązany jest zapłacić kupującemu karę umowną (zgodnie z § 13 ust. 1) za niedostarczoną z powodu rozwiązania zamówienia biomasy, do dostarczenia której sprzedający był zobowiązany w ramach realizacji zamówienia.

§ 6 umowy zatytułowany został „ Rozliczenie dostaw biomasy”.

W § 6 ust. 4 zapisano, że pobór próbek dostarczonej biomasy odbywa się w automatycznej próbobierni w miejscu dostawy. Szczegółowe informacje dotyczące rozładunku i poboru próbek przez automatyczną próbobiernię znajdują się w instrukcji stanowiącej załącznik do załącznika nr 1 do umowy oraz zamówienia.

Kontrola jakości dostarczonej biomasy w zakresie parametrów jakościowych określonych w załączniku nr 1 do umowy, gwarantowanych przez sprzedającego będzie odbywała się w laboratorium elektrowni lub innym laboratorium posiadającym akredytację (...) w wymaganym zakresie (§ 6 ust. 5). Dla każdej partii do badań elektrownia wystawia protokół jakości biomasy, zawierający średnie parametry biomasy, tj.: wartość opałową, zawartość popiołu, zawartość wilgoci wyrażone w stanie roboczym (§ 6 ust. 6). Protokół jakości biomasy stanowi podstawę dla kupującego do rozliczenia się ze sprzedającym za ilość energii chemicznej zawartej w dostarczonej przez niego biomasie (§ 6 ust. 7). Zestawienie dobowych dostaw biomasy, wyników wymienionych w ust. 6, wraz z protokołem z badań jakości biomasy oraz z ceną wyliczoną po uwzględnieniu bonifikat cenowych wyliczonych zgodnie z postanowieniami § 7 ust. 3, zarządzający przesyła sprzedającemu elektronicznie (e-mail), zgodnie z terminami określonymi w załączniku nr 1 do umowy. Warunkiem wystawienia i przesłania powyższego zestawienia dobowych dostaw biomasy jest przekazanie zarządzającemu przez sprzedającego określonych w załączniku do zamówienia dokumentów potwierdzających pochodzenie biomasy sporządzonych zgodnie z wymaganiami Urzędu Regulacji Energetyki (§ 6 ust. 8). Sprzedający oświadcza, że będzie akceptował jako miarodajne i ostateczne wyniki badań parametrów jakościowych próbek pobranych z dostarczonych partii Biomasy, wykonanych w laboratoriach wymienionych w ust. 5 oraz sposób ich obliczania (§ 6 ust. 9).

W § 7 umowy zatytułowanym „ Cena i wartość dostaw biomasy” zapisano, że cena netto za 1 GJ energii chemicznej w biomasie (wyrażona w PLN/GJ) określana będzie w zamówieniu na każdy kolejny roczny okres dostaw zgodnie z § 3 zatytułowanym „Cena Biomasy w poszczególny rocznych okresach dostaw” (ust. 1). Dalej zapisano, że całkowita wartość partii dostarczonej biomasy zrealizowana przez sprzedającego winna być obliczona na podstawie wzoru przedstawionego w § 7 ust. 2.

W § 13 umowy, zatytułowanym „ Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zamówienia”, w ustępie 1 strony przewidziały prawo do naliczenia kar umownych za niedostarczenie/nieodebranie biomasy w ilości określonej w zamówieniu, chyba że postanowienia umowy bądź zamówienia stanowią inaczej: kara umowna wynosząca 5% wartości niedostarczonej/nieodebranej ilości biomasy będzie wyliczona po upływie okresu obowiązywania zamówienia. Ilość niedostarczonej/nieodebranej (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w umowie) biomasy będzie obliczona jako różnica ilości zamówionej biomasy w okresie obowiązywania zamówienia, zgodnie z harmonogramem miesięcznych dostaw biomasy, a rzeczywistą jej dostawą. Wartość niedostarczonej/nieodebranej ilości biomasy oblicza się jako iloczyn: średniej wartości opałowej biomasy określonej w zamówieniu, ceny podanej w zamówieniu w PLN/GJ oraz ilości niedostarczonej biomasy.

W § 13 ust. 7 zapisano, że prawo do naliczenia kar umownych wygasa po upływie 30 dni roboczych od daty zakończenia okresu obowiązywania zamówienia.

W § 16 zatytułowanym „ Rozwiązanie umowy lub zamówienia” w ust. 1 uregulowano rozwiązanie umowy, natomiast w ust. 2 - rozwiązanie zamówienia, wskazując m.in.:

-

w § 16 ust. 1 lit a) że rozwiązanie umowy może nastąpić w trybie natychmiastowym i bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadku, o którym mowa w § 4 ust. 2 lit. e);

-

w § 16 ust. 2 lit a) że rozwiązanie zamówienia może nastąpić w trybie natychmiastowym i bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadkach, o których mowa w następujących paragrafach: § 4 ust. 2 lit. e); § 5 ust. 9, § 5 ust. 12, § 5 ust. 13, § 5 ust. 16, § 5 ust. 17, § 10 ust. 5.

W § 19 zatytułowanym „ Postanowienia końcowe” zapisano między innymi, że załącznik nr 1 do umowy „Wymagania jakościowe i warunki dostaw biomasy i nieleśne i formie zrębki z upraw energetycznych do (...) S.A. Oddział Zespół Elektrowni (...)” stanowi jej integralną część i aktualizowany będzie na każdy kolejny roczny okres dostaw.

Dowód : umowa z 01.10.2015 r. karta 30-39

Załącznik nr 1 do Wieloletniej Umowy Zakupowej Biomasy - obowiązujący w 2016 r. - w pkt 2 zatytułowanym „Charakterystyka, właściwości i jakość biomasy” określa parametry fizyko-chemiczne biomasy wskazując między innymi średnią wartość opałową biomasy: 8,63 GJ/M (pkt 2.2.1).

Załącznik nr 1 do Wieloletniej Umowy Zakupowej Biomasy - obowiązujący w 2017 r. - w pkt 2 zatytułowanym „Charakterystyka, właściwości i jakość biomasy” określa parametry fizyko-chemiczne biomasy wskazując między innymi średnią wartość opałową biomasy: 8,77 GJ/M (pkt 2.2.1).

W pkt 6.3 załącznika nr 1 (zarówno obowiązującego w 2016 r., jak i w 2017 r.) w zakresie zasad poboru próbek i badania jakości dostarczonej biomasy do miejsca dostaw zapisano, że:

a)  pobór próbek dostarczonej biomasy odbywa się na stanowisku automatycznej próbobierni zlokalizowanej w miejscu dostawy. Szczegółowe informacje dotyczące rozkładu i poboru próbek znajdują się w instrukcji „Zasady pobierania próbek z automatycznej próbobierni w (...) Oddział (...) Elektrownia (...)”, stanowiącej załącznik nr 1.2.

b)  w przypadku awarii uniemożliwiającej pobranie próbek dostarczonej biomasy przez automatyczną próbobiernię, pobór próbek dokonany zostanie ręcznie przez pracownika elektrowni.

Integralną część załącznika nr 1 stanowią wzory dokumentów: oświadczenie o pochodzeniu krajowej biomasy nieleśnej, oświadczenie o pochodzeniu biomasy nieleśnej pozyskanej poza granicami kraju.

Dowód : umowa z 01.10.2015 r. wraz z załącznikami i wzorami dokumentów karta 30-48,

załącznik nr1 do umowy z 01.10.2015 r. [obowiązujący w 2017 r.] karta 396-400

Instrukcja magazynowania oraz obsługi dostaw biomasy w Elektrowni (...) przygotowana została przez A. W. w lutym 2016 r. Instrukcja została zatwierdzona do użytku służbowego 17 lutego 2016 r.

Dowód: instrukcja magazynowania oraz obsługi dostaw biomasy karta 609-613

W oparciu o (...) nr (...) strony co roku podpisywały „Zamówienie roczne”.

W 2016 r. obowiązywało „Zamówienie nr (...) (...) (...)”.

Fakty niesporne.

Spółka (...) w oświadczeniach (o pochodzeniu biomasy dostarczanej do Elektrowni (...) dotyczących zamówienia na rok 2016 r., oznaczonego numerem nr (...) (...) (...)) wskazywała na pozyskanie biomasy z plantacji zlokalizowanej na działce nr (...) w obrębie Ł., której właścicielem jest (...) sp. z o.o. w S..

W związku z powyższym wobec tych działek przeprowadzona została kontrola mająca na celu potwierdzenie zgodności informacji przedstawionych przez dostawcę ze stanem faktycznym. Przeprowadzającymi kontrolę był M. K. (1) - specjalista Departamentu Dostaw (...) Produkcyjnych w (...) oraz W. P. - specjalista Biura (...) w (...).

14 września 2016 r. z przeprowadzonej kontroli sporządzony został protokół nr (...). Podczas kontroli stwierdzono, że cała powierzchnia działki nr (...) porośnięta jest wysokimi trawami i chwastami. Po rozgarnięciu traw można się dopatrzyć małych odrostów wierzby. Na działce sąsiadującej o nr (...) widać natomiast kępy wierzby energetycznej wystające ponad trawy i chwasty. We wnioskach z kontroli w protokole wskazano, że plantacja ze względu na zachwaszczenie, przesuszenie gruntu oraz niewielkie przyrosty roczne nie rokuje odpowiednich wydajności jako plantacja energetyczna. Plantacja nadaje się do likwidacji, ponieważ nie ma możliwości pozyskania zrębki odpowiedniej jakości dla Elektrowni (...).

Załączniki do protokołu stanowią zaświadczenia urzędu gminy P., wydruk map ze strony G., wykonana przez kontrolujących dokumentacja fotograficzna.

Dowód: protokół nr (...) wraz z załącznikami karta 525-539

Pismem z 30 września 2016 r. (...) S.A. udzieliło odpowiedzi spółce (...) sp. z o.o. w S. (reprezentowanej przez J. B.) na pytania związane z przeprowadzoną 14 września 2016 r. kontrolą plantacji wierzby energetycznej.

Dowód: pismo z 30 września 2016 r. karta 551-552

19 grudnia 2016 r. w oparciu o (...) nr (...) sporządzone zostało „ Zamówienie nr (...) (...) (...)”, którego przedmiotem była dostawa w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. do (...) Oddział Zespół Elektrowni (...) 28.000 Mg (w tym w styczniu 2017 r. 4.000 Mg) biomasy nieleśnej w formie zrębków z upraw energetycznych, o charakterystyce jakości i właściwościach określonych w pkt 2 załącznika nr 1 do zamówienia wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami, których mowa w pkt 7 załącznika nr 1 do zamówienia sporządzonymi zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa (pkt 4.1).

Cenę netto za 1 GJ energii chemicznej w biomasie w stanie roboczym, dostarczonej przez sprzedającego na jego koszt do miejsca dostawy ustalono na kwotę 22,92 PLN/GJ (pkt 5.1).

Zgodnie z pkt 10.1 Elektrownia odmówi przyjęcia lub zwróci dostawę biomasy sprzedającemu na jego koszt, a kupujący może przystąpić do natychmiastowego rozwiązania zamówienia na podstawie jednostronnego oświadczenia skierowanego do sprzedającego, gdy dostawa biomasy jest niezgodna z pkt 2.2.2. lit. a)-f) załącznika nr 1 do zamówienia.

W pkt 10.4 kupującemu przyznano prawo wstrzymania dostaw biomasy w sytuacji, o której mowa w pkt 10.1 zamówienie lub w pkt 4.2 lit. a)-d) załącznika nr 1 do zamówienia w celu dokonania szczegółowej kontroli, o której mowa w pkt 8.2 lub 8.3. zamówienia.

Załączniki do zamówienia stanowiły następujące dokumenty:

1)  „Wymagania jakościowe i warunki dostawy biomasy nieleśnej w formie zrębków z upraw energetycznych do (...) Oddział Zespół Elektrowni (...)” (załącznik nr 1),

2)  „Pokwitowanie przez sprzedającego odbioru/zwrotu kart identyfikacyjnych do systemu warzeń S.” (załącznik nr 1.1),

3)  „Zasady pobierania próbek w automatycznej próbobierni w (...) Oddział Zespół Elektrowni (...)” (załącznik nr 1.2),

4)  „Protokół z wyrządzenia szkody (załącznik nr 2),

5)  „Protokół odnowy przyjęcia dostaw biomasy” (załącznik nr 3),

6)  „wzór WZ dla dostawy biomasy nieleśnej w formie zrębków z upraw energetycznych” (załącznik nr 4),

7)  „Osoby upoważnione ze strony kupującego do realizacji czynności wynikających z postanowień zamówienia oraz adresy wysyłkowe i dane do fakturowania” (załącznik nr 5),

8)  „Zasady postępowania wykonawców/ podwykonawców na terenie (...) Zespół Elektrowni (...)” (załącznik nr 6),

9)  „Instrukcja bezpieczeństwa dla kierowców przewożących i rozładowujących dostawy biomasy na terenie (...) Zespół Elektrowni (...)” (załącznik nr 7).

Zgodnie z załącznikiem nr 5 do zamówienia osobami upoważnionymi do wystawiania i potwierdzania miesięcznych zamówień na dostawy biomasy do (...) Oddział Zespół Elektrowni (...) ze strony zarządzającego ze skutkiem dla kupującego wyznaczeni zostali między innymi P. P. i M. R.. Osobami upoważnionymi ze strony sprzedającego do wzajemnych kontaktów dotyczących realizacji zamówienia nr (...) (...) (...) wyznaczeni zostali M. K. (2) i B. K. (1).

Dowód : zamówienie nr (...) (...) (...) karta 49-53

załączniki do zamówienia karta 401-411

(...) jako kupująca przekazała spółce (...) nowe karty identyfikacyjne do systemu ważenia biomasy S. w łącznej ilości 59 sztuk.

Dowód : pokwitowanie odbioru kart identyfikacyjnych karta 585

(...) zawarła ze spółką (...) także Wieloletnią Umowę Zakupową Biomasy nr (...), odnoszącą się do biomasy leśnej, w oparciu o którą sporządzone zostało zamówienie nr (...) (...) (...).

(...) zawarła również z B. K. (2) - prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) w B. - umowę o dostawę biomasy, w ramach której wystawione zostało zamówienie nr (...) (...) (...).

B. K. (2) były zarazem poddostawcą spółki (...) w zakresie realizacji dostaw w ramach umowy nr (...).

Fakty niesporne

Dostawy biomasy do (...) - Oddział Zespół Elektrowni (...) odbywały się na podstawie tygodniowych grafików dostaw.

Zgodnie z grafikami w styczniu 2017 r. dostawy wierzby od spółki (...) ustalone zostały następująco:

4 stycznia w godzinach od 7 do 10 w ilości 200 Mg - 9 aut,

5 stycznia w godzinach od 7 do 10 w ilości 200 Mg - 9 aut,

8 stycznia w godzinach od 7 do 10 w ilości 200 Mg - 9 aut,

12 stycznia w godzinach od 7 do 13.45 w ilości 400 Mg - 16 aut,

18 stycznia w godzinach od 7 do 11 w ilości 270 Mg - 9 aut,

19 stycznia w godzinach od 7 do 11 w ilości 270 Mg - 9 aut,

20 stycznia w godzinach od 7 do 11 w ilości 270 Mg - 9 aut,

21 stycznia w godzinach od 10 do 12 w ilości 100 Mg - 5 aut.

Dowód: grafiki dostaw ze stycznia 2017 r. karta 123-124, 126-127

W styczniu 2017 r. sporządzone zostały protokoły pobrania próbek biomasy od dostawcy - spółki (...); obejmowały one następujące dane:

1)  data pobrania próbek pierwotnych biomasy 04.01.2017 r. (data przygotowania próbek laboratoryjnych 05.01.2017 r.), przygotowana próbka biomasy 233,98 t, próbkę przygotował R. L. (1),

2)  data pobrania próbek pierwotnych biomasy 5.01.2017 r. (data przygotowania próbek laboratoryjnych 06.01.2017 r.), przygotowana próbka biomasy 238,86 t, próbkę przygotował R. W.,

3)  data pobrania próbek pierwotnych biomasy 08.01.2017 r. (data przygotowania próbek laboratoryjnych 09.01.2017 r.), przygotowana próbka biomasy 226,66 t, próbkę przygotował L. T.,

4)  data pobrania próbek pierwotnych biomasy 12.01.2017 r. (data przygotowania próbek laboratoryjnych 13.01.2017 r.), przygotowana próbka biomasy 404,10 t, próbkę przygotował R. S.,

5)  data pobrania próbek pierwotnych biomasy 18.01.2017 r. (data przygotowania próbek laboratoryjnych 19.01.2017 r.), przygotowana próbka biomasy 283,82 t, próbkę przygotował K. P..

Dowód: protokoły pobrania próbek karta 591

W pierwszych dniach lutego 2017 r. w mediach pojawiły się doniesienia o nieprawidłowościach, jakich dopuszczali się pracownicy (...) - Oddział Zespół Elektrowni (...) w związku z przyjmowaniem dostaw biomasy.

Na stronach internetowych, m.in. Radia (...), (...), GS.24, opublikowano artykuły z informacjami, że Centralne Biuro Antykorupcyjne zatrzymało 12 osób pod zarzutem m.in. przyjmowania korzyści materialnych i działalności w zorganizowanej grupie przestępczej. Wśród zatrzymanych znaleźli się pracownicy Zespołu Elektrowni (...) oraz jeden biznesmen. Na gorącym uczynku zatrzymany został Główny Inżynier Elektrowni, który miał przyjąć 50.000 zł łapówki. Według doniesień prasowych śledczy ustalili, że odpowiedzialni za nadzór nad jakością paliwa pracownicy elektrowni potwierdzali - w zamian za łapówki - że ciężarówki były wypełnione odpowiednią technicznie biomasą, co nie było zgodne z prawdą i tym samym produkowany z paliwa prąd był złej jakości. (...) podało na T., że: „biomasa nie była bio-”.

Dowód: wydruki publikacji prasowych karta 112-122

Spółka (...) w dniach od 18 do 19 stycznia 2017 r. przeprowadziła niezapowiedzianą wizytę audytową w Elektrowni (...) w celu zweryfikowania prawidłowego przebiegu procesu przyjmowania dostaw biomasy do oddziału oraz poboru próbek.

Uczestnikami audytu byli M. R. (Zastępca Dyrektora Departamentu Dostaw (...) Produkcyjnych) i P. P. (Kierownik Wydziału Departamentu Dostaw (...) Produkcyjnych) oraz T. G. (pracownik Departamentu Audytu). Informacje dotyczące wizyty z 19 stycznia 2017 r. zostały zawarte w notatkach sporządzonych przez M. R., P. P. i T. G..

W trakcie kontroli sporządzona została też dokumentacja fotograficzna.

W notatkach zapisano między innym, że przeprowadzający audyt uczestniczyli przy dwóch dostawach biomasy spółki (...). W próbkach biomasy (pobranych przez automatyczną próbobiernię) zauważone zostały frakcje mogące świadczyć o zawartości biomasy leśnej. Po pobraniu próbki przez automatyczny świder próbka została zapakowana do foliowego worka. Próbka pobrana została z dwóch różnych miejsc jednego samochodu. W tym samum dniu, tj. 19 stycznia 2019 r., automatyczna próbka została już pobrana z wcześniejszej dostawy spółki (...). W próbce również znajdowały się elementy wskazujące na to, że dostarczona biomasa była biomasą leśną.

W celu dokładniejszego sprawdzenia dostawy polecono rozładowanie samochodu na placu. W trakcie badania organoleptycznego w dostawie znaleziono dużą zawartość kory drzewnej pochodzenia leśnego, igliwie oraz śladowe ilości mchu. Uczestnicy audytu dokonali również oględzin wszystkich zabezpieczonych próbek biomasy dostarczonej przez spółkę (...) w dniach 4, 5, 8, 12 i 18 stycznia 2017 r. i zauważyli fragmenty mogące świadczyć o leśnym pochodzeniu biomasy.

Dowód: notatki ze zdarzenia z 19.01.2017 r. karta 518-524

30 stycznia 2017 r. z czynności, jakie miały miejsce 19 stycznia 2017 r., notatkę sporządził uczestnik kontroli - Kierownik Wydziału Departamentu Dostaw (...) Produkcyjnych P. P.. We wnioskach notatki wskazał, że po przeprowadzonej kontroli można stwierdzić na podstawie próbek pobieranych przez automatyczną próbobiernię ewentualne nieprawidłowości już w dostawach realizowanych od 4 stycznia 2017 r., co mogą potwierdzić próbki przechowywane w pomieszczeniu automatycznej próbobierni. Do notatki załączył dokumentację fotograficzną.

Dowód: notatka z kontroli z 19.01.2017 r. (sporządzona 30.01.2017 r.) karta 389-395

19 stycznia 2017 r. podjęto decyzję o odmowie przyjęcia dwóch kontrolowanych dostaw i wstrzymaniu kolejnych pochodzących od spółki (...) do czasu wyjaśnienia sprawy.

Sporządzone zostały dwa protokoły odmowy przyjęcia dostawy biomasy:

-

protokół z dostawy z godziny 8.38, który w imieniu sprzedającego podpisał T. K., protokół zawiera następujące dane: środek transportu nr (...), nr dokumentu (...) i nr kwitu wagowego (...), biomasa została rozładowana – waga 20.060 kg;

-

protokół z dostawy z godziny 9.38 zawiera następujące dane: środek transportu nr (...), nr dokumentu (...), nr kwitu wagowego (...), biomasa została rozładowana – waga 21.760 kg; w protokole tym zaznaczono również, że przy oględzinach ze strony sprzedającego obecny był B. G..

W dniu przeprowadzenia kontroli, tj. 19 stycznia 2017 r., sporządzone zostały dokumenty wydania na zewnątrz (WZ) dotyczące zamówienia nr (...) (...) (...), w których jako sprzedający wskazana została spółka (...), jako kupujący (...), zaś jako oddział - Zespół Elektrowni (...).

W dokumencie WZ nr (...) wskazano ponadto ilość biomasy nieleśnej (...) i umieszczono pieczątkę imienną kierowcy B. G. oraz podano nr rej. pojazdu (...) i podpisy zatwierdzającego, kierowcy i odbiorcy.

W dokumencie WZ nr (...) wskazano ponadto ilość biomasy nieleśnej (...) i umieszczono pieczątkę imienną kierowcy T. K. oraz podano nr rej. pojazdu (...) i podpisy zatwierdzającego, kierowcy i odbiorcy.

Dowód:dokumenty WZ karta 582-584

dwa protokoły odmowy przyjęcia dostawy biomasy z 19.01.2017 r. z dokumentacją fotograficzną karta 599 -608

Po zakończeniu wizyty audytowej 19 stycznia 2017 r. doszło do przyjęcia kolejnych dostaw w godzinach 20.54, 20.58 i 21.18.

Fakty niesporne

Kierownik Wydziału Laboratoriów (...) sporządził 27 stycznia 2017 r. pisemne oświadczenie opisujące przebieg czynności z 19 stycznia 2017 r. oraz czynności podejmowanych w kolejnych dniach.

W oświadczeniu tym - po opisaniu procesu pobierania, przygotowania i przechowywania próbek biomasy z dostaw (próbek dobowych, kontrolnych i laboratoryjnych) - wskazał, że w związku z działaniami podjętymi w ramach kontroli dostaw ze spółki (...), tj. spotkania z przedstawicielami departamentu dostaw surowców produkcyjnych, do którego doszło 19 stycznia 2017 r. w Elektrowni (...), przekazał styczniowe próbki biomasy z upraw spółki (...) do dyspozycji M. R. (Dyrektora Departamentu Dostaw (...) Produkcyjnych). Został też poproszony o pobranie dwóch próbek z biomasy z dwóch rozładowanych kontrolnie pojazdów. Pobranie próbek zlecił mistrzowi ds. analiz chemicznych E. S., która oczekiwała na przybycie przedstawicieli spółki (...). Uczestnicy kontroli podjęli decyzję o zabezpieczeniu wszystkich pobranych i posiadanych próbek biomasy dostarczonej przez spółkę (...) od początku stycznia, tj. próbki średniodobowej z dostaw w dniach 4, 5, 8, 18 stycznia 2017 r., próbki pobranej z pojazdów rozładowanych 19 stycznia 2017 r. i dwóch próbek pobranych z biomasy wysypanej do kontroli z dwóch pojazdów, które miały być pobrane w obecności przedstawicieli spółki (...). Następnie wymienione wyżej próbki P. S. (1) przesłał do Instytutu (...). Informację o pobraniu próbek z wysypanej do kontroli biomasy przy udziale przedstawicieli spółki (...) P. S. (1) uzyskał telefonicznie.

Dowód: oświadczenie P. S. (1) (sporządzone 27.01.2017 r.) karta 388

W mailu z 25 stycznia 2017 r. Kierownik Wydziału Laboratoriów (...) przekazał informacje o przekazaniu kierowcy z (...) 9 próbek biomasy z firmy (...).

W korespondencji elektronicznej z 25 stycznia 2017 r. P. S. (1) poinformował spółkę (...), że zgodnie z wytycznymi przygotowane i przekazane zostały kierowcy próbki biomasy z firmy (...), które w tym dniu powinny dotrzeć do Instytutu (...). W korespondencji przedstawione zostało zestawienie przygotowanych próbek wraz z opisem.

Zgodnie z zestawieniem instytutowi przekazane zostały następujące próbki:

1)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka średniodobowa, dostawa z 04.01.2017, wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm;

2)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka średniodobowa, dostawa z 05.01.2017 r., wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm;

3)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka średniodobowa, dostawa z 08.01.2017 r., wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm;

4)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka średniodobowa, dostawa z 12.01.2017 r., wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm;

5)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka średniodobowa, dostawa z 18.01.2017 r., wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm;

6)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka przygotowana z 5 próbek reprezentujących biomasę z samochodów rozładowanych 19.01.2017 r. do godziny 13, nr próbek (...), (...), (...), (...), (...), wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm,

7)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka przygotowana 3 próbek reprezentujących biomasę z samochodów rozładowanych 19.01.2017 r. po godzinie 13, nr próbek (...), (...), (...), wielkość próbki 1 kg, ziarno < 30 mm,

8)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka reprezentująca biomasę nieprzyjętą w dniu 19.01.2017, dostarczoną samochodem o nr rej. (...), wielkość próbki 2 kg, ziarno < 60 mm;

9)  nr (...) – biomasa z upraw energetycznych, próbka reprezentująca biomasę nieprzyjętą w dniu 19.01.2017, dostarczoną samochodem o nr rej. (...), wielkość próbki 2 kg, ziarno < 60 mm.

Dowód: korespondencja elektroniczna z 25.01.2017 r. karta 586-586v

Wskazane przez P. S. (1) w mailu 25 stycznia 2017 r. próbki, którym przypisano właściwe numery dla obiektów badań, 25 stycznia 2017 r. zostały kolejno wpisane do prowadzonego przez spółkę (...) „Rejestru obiektów badań”.

Dowód:rejestr obiektów badań karta 593

19 stycznia 2017 r. o godzinie 14.00 z biomasy odrzuconej z pryzm próbobierni (zrębka z upraw do Elektrowni (...)) dostarczonej przez dostawcę spółkę (...) pobrane zostały próbki oraz sporządzono pisemny protokół z tej czynności.

Czynności dokonała komisja. W protokole zawarto następującą treść: W dniu 19 stycznia 2017 r. o godz. 14.00 pobrano próbki biomasy odrzuconej z pryzm przy próbobierni. Pryzma nr (...) z godz. 8.30 kwit wagowy - (...) nr rej. samochodu - (...) i (...) z godz. 9.38 kwit wagowy - (...) nr rej. Samochodu - (...).

W protokole wymieniono również uczestniczące w pobieraniu próbek osoby.

Dowód: protokół komisyjnego pobrania próbek biomasy odrzuconej z pryzm próbobierni karta 592

Niezależnie od działań audytorów oraz czynności podejmowanych przez Kierownika Wydziału Laboratoriów (...) związanych z przesłaniem próbek do badań - inny pracownik elektrowni - pracownik Departamentu (...) Grupa (...) - 19 stycznia 2017 r. wypełnił dokument „Karta obiegu oświadczenia” w związku z oświadczeniem spółki (...), które wpłynęło do elektrowni z załącznikami 18 stycznia 2017 r.

Oświadczenie podpisała 18 stycznia 2017 r. pełnomocnik spółki (...) J. K. (1) wskazując, że biomasa dostarczona przez spółkę w postaci zrębki pochodzi z upraw energetycznych w rozumieniu § 2 pkt 2 rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 18 października 2020 r. (Dz.U. 2012.1229).

Załącznik nr 1 do oświadczenia stanowi dokument z 18 stycznia 2017 r. sporządzony przez spółkę (...): „Łańcuch dostaw - zestawienia faktur dokumentujących dostarczenie biomasy pochodzącej z upraw energetycznych”, w którym wskazano, że w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. dostawy dla (...) - Oddział Zespół Elektrowni (...), obejmujące wierzbę energetyczną, przebiegały w następującym łańcuchu dostaw:

-

plantator - producent biomasy (...) sp. z o.o. w S.,

-

dostawca (pośrednik) - (...), B.;

-

dostawca (pośrednik) - Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...) s.c. J. K. (2), A. K., L.;

-

dostawca - spółka (...), P..

Wolumen dostaw w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. określono na 699,50 Mg.

Dodatkowo spółka (...) przekazała (...) pisemne oświadczenie prezesa zarządu spółki P. Ł. B. z 17 stycznia 2017 r. o tym, że jest on właścicielem plantacji upraw energetycznych i producentem biomasy, która to plantacja zlokalizowana jest na działkach nr (...) obręb Ł. gmina P. (istnienie wyżej wymienionej plantacji poświadcza załączone zaświadczenie z urzędu gminy P.).

Urząd Gminy P. 27 sierpnia 2016 r. zaświadczył, że spółka (...) na działkach nr (...) obręb Ł. posiada plantację wierzby energetycznej.

Dowód: „karta obiegu oświadczenia” karta 553

„oświadczenie dostawcy paliwa” karta 553 verte, 133

„Łańcuch dostaw - zestawienia faktur dokumentujących dostarczenie biomasy pochodzącej z upraw energetycznych” karta 554, 134

oświadczenie Ł. B. karta 554 verte

zaświadczenie z urzędu gminy P. karta 555

pełnomocnictwo dla J. K. (1) - karta 566,141

W e-mailu z 20 stycznia 2017 r. M. K. (1) działając w imieniu (...) poinformował pracowników (...) M. K. (2), B. K. (1) i R. L. (2), że w związku z zakwestionowaną jakością biomasy nieleśnej w formie zrębków z upraw energetycznych, dostarczonej 19 stycznia 2017 r. do Elektrowni (...), odbiór tego rodzaju od spółki (...) poczynając od 20 stycznia 2017 r. zostaje wstrzymany.

Dostawy ujęte w tygodniowym grafiku dostaw styczeń 2017 r. zaplanowane na dzień 20 stycznia w godzinach od 7.00 do 11.00 w ilości 270 Mg (9 aut) i na dzień 21 stycznia w godzinach od 10.00 do 12.00 w ilości 100 Mg (5 aut) zostały wstrzymane.

Dowód:korespondencja elektroniczna z 20.01.2017 r. karta 125

tygodniowy grafik karta 124

W piśmie z 24 stycznia 2017 r. spółka (...) poinformowała spółkę (...) o tym, że 19 stycznia 2017 r. podczas rozładunku dostarczonej przez nią do Elektrowni (...) biomasy stwierdzono liczne elementy świadczące o niespełnieniu wymagań z pkt 2.2. załącznika nr 1 do umowy (...). W rozładowywanej masie można było bowiem dostrzec igliwie, korę drewna iglastego, a nawet tabliczkę znamionową z Lasów Państwowych. Powołując § 5 ust. 10 umowy w piśmie zaznaczono, że w obecności sprzedawcy zostały pobrane próbki, które będą przedmiotem badania laboratoryjnego i do czasu uzyskania wyników badań biomasa pozostanie w dyspozycji kupującego. W związku z powyższym wskazano, że kupujący działając na podstawie pkt 10.4 zamówienia nr (...) (...) (...) podjął decyzję o wstrzymaniu dostaw biomasy na okres jednego miesiąca, tj. do 20 lutego 2017 r. i że w oparciu o § 5 ust. 11 umowy rozpocznie się kontrola sposobu wytwarzania, składowania i miejsca poboru dostarczanej biomasy. W zależności od wyników kontroli zostaną podjęte dalsze działania. W sytuacji stwierdzenia, że dostarczona biomasa nie spełnia warunków określonych w umowie, kupującemu przysługiwać będzie prawo rozwiązania umowy oraz naliczenia kar umownych, kupujący nie wyklucza również odszkodowania uzupełniającego.

Dowód: pismo z 24.01.2017 r. karta 59

25 stycznia 2017 r. przeprowadzona została kontrola mająca na celu potwierdzenie zgodności informacji przedstawionych przez dostawcę (Przerób D. - B. K. (2) i (...)) ze stanem faktycznym.

Przeprowadzającymi kontrolę był S. Z. - specjalista Departamentu Dostaw (...) Produkcyjnych w (...) oraz W. P. - specjalista brakarz Biura (...) w (...). Kontroli poddano plac składowy biomasy, będący własnością B. K. (2).

Z przeprowadzonej kontroli sporządzony został protokół nr (...). W protokole wskazano, że dostawca B. K. (2) (Przerób D.) w swoich oświadczeniach (dotyczących zamówienia nr (...) (...) (...) i (...) (...) (...)) o pochodzeniu biomasy dostarczanej do Elektrowni (...) w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. wskazywał, że w grudniu 2016 r. zakupił od firmy (...) 6.646,32 Mg zrębki z wierzby energetycznej i z tego wolumenu były realizowane dostawy biomasy do Elektrowni (...) w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. przez Przerób D. - B. K. (2) i spółkę (...), a pozostała część zrębki jest składowana na placach magazynowych.

Podczas kontroli stwierdzono, że stan techniczny placu składowego w stosunku do poprzedniej kontroli nie uległ zmianie. Kontrolujący stwierdzili składowanie znacznych ilości zrębki z upraw energetycznych i zrębki drzewnej na oddzielnych hałdach. Stwierdzili też, że większość zrębki z upraw energetycznych jest pozyskana od firmy (...) w grudniu 2016 r.

Pobrano próbkę zrębków z upraw energetycznych.

Do protokołu załączono wykonane przez kontrolujących zdjęcia, mapy ze strony G., zaświadczenie ukończenia kursu brakarskiego przez W. P..

W czynnościach kontrolnych uczestniczyli również: przedstawiciel kontrolowanego obiektu S. L. oraz przedstawiciel spółki (...) M. K. (2).

Dowód: protokół z kontroli nr D00/ (...) (...) z załącznikami karta 540-541, 432

9 lutego 2017 r. na zlecenie spółki (...) S.A. zrealizowany został Raport z Audytu Uwierzytelniającego Pochodzenie Biomasy (...). Raport przygotowała (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością w G.. W raporcie przedstawiono zobrazowania satelitarne plantacji wierzby w okolicach wsi Ł. w powiecie (...), wykonane z pokładu satelity L. 8. We wnioskach raportu zapisano, że na podstawie dostępnej dokumentacji źródłowej w postaci zdjęć satelitarnych wykonanych od 2013 do 2016 r. nie stwierdza się na działkach o nr (...) (obręb Ł., gmina P.) w okresie marca 2015 r. całkowitego ścięcia plantacji wierzby energetycznej (jedynie częściowe). Całkowite ścięcie plantacji znajdujących się na w/w działkach wystąpiło na przełomie 2015 i 2016 r. Całkowite ścięcie/pozyskanie biomasy z plantacji w tym okresie dotyczyło jedynie sąsiednich działek wskazanych w raporcie. Stwierdzono również, że biomasa spełnia definicję biomasy lokalnej oraz kryteria lokalności wskazane w kryteriach audytu i tym samym stanowi biomasę lokalną. Stwierdzono, że biomasa nie stanowi złóż pełnowartościowych.

Dowód: raport z 09.02.2017 r. karta 60-64

13 lutego 2017 r. na zlecenie spółki (...) w P. sporządził sprawozdanie nr U 088 (...) z badania rodzaju surowca użytego do produkcji biomasy w postaci zrębków z upraw plantacyjnych. Badanie zostało przeprowadzone w okresie od 27 stycznia do 2 lutego 2017 r.

Przedmiotem badań było dziewięć próbek biomasy drzewnej dostarczonych w workach foliowych (opisanych jako (...)przez zleceniodawcę - spółkę (...) 27 stycznia 2017 r.

W wynikach badań stwierdzono, że wszystkie dostarczone 27 stycznia 2017 r. do badań próbki to mieszanka cząstek drzewnych (drewno, kora, łyko) o nieregularnych kształtach z dominującą cech cząsteczek o względnie dużej smukłości. Ocena próbek przedstawiona została w tabeli obejmującej dane takie jak symbol próbki, masę próbki, wilgotność, gęstość nasypową, ocenę makroskopową i mikroskopową oraz ocenę końcową. We wnioskach stwierdzono natomiast, że z dostarczonych próbek biomasy tylko próbkę o symboli (...) z dużym prawdopodobieństwem można uznać jako biomasę drzewną, nieleśną, pochodzącą z upraw energetycznych. Jednocześnie w sprawozdaniu zawarte zostało oświadczenie, że wyniki badań odnoszą się wyłącznie do badanych próbek, a sprawozdanie nie może być powielane fragmentaryczne lecz tylko w całości.

Wcześniej - 7 lutego 2017 r. - Instytut (...) przygotował raport wstępny z realizacji I etapu zlecenia spółki (...). W raporcie przedstawiono zestawienie wyników badań i oceny pochodzenia próbek biomasy dostarczonych 27 stycznia 2017 r. o symbolach (...))

Dowód: sprawozdanie z 13.02.2017 r. karta 54-58

raport wstępny z 07.02.2017 r. karta 598

22 lutego 2017 r. do (...) S.A. wpłynęło oświadczenie spółki (...) z 21 lutego 2017 r. z załącznikami - co potwierdził pracownik departamentu W. P. wypełniając dokument „Karta obiegu oświadczenia” - w dokumencie tym odnotował, że dotyczy okresu dostaw z drugiej dekady stycznia oraz zamieścił adnotację o treści (...).

21 lutego 2017 r. pełnomocnik spółki (...) J. K. (1) podpisała oświadczenie, że biomasa dostarczona przez spółkę w postaci zrębki pochodzi z upraw energetycznych w rozumieniu § 2 pkt 2 rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 18 października 2020 r. (Dz.U. 2012.1229).

Załącznik nr 1 do oświadczenia stanowi dokument z 21 lutego 2017 r. sporządzony przez spółkę (...): „Łańcuch dostaw - zestawienia faktur dokumentujących dostarczenie biomasy pochodzącej z upraw energetycznych”, w którym wskazano, że w drugiej dekadzie stycznia 2017 r. dostawy dla (...) - Oddział Zespół Elektrowni (...), obejmujące wierzbę energetyczną, przebiegały w następujących łańcuchach dostaw:

-

plantator - producent biomasy Gospodarstwo Rolne (...) (wierzba 404,1 Mg),

-

dostawca (pośrednik) Euro (...) K. Ł., G.

-

dostawca - spółka (...);

-

plantator - producent biomasy PP-U (...) M. S. w G. (wierzba energetyczna - 440,12 Mg),

-

dostawca (pośrednik) Przerób D. -B. K. (2), B.

-

dostawca (pośrednik) Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...) s.c. J. K. (2), A. K., L.

-

dostawca - spółka (...);

-

plantator - producent biomasy Przerób D. -B. K. (2), B. (własna plantacja dostawcy - topola 30 Mg),

-

dostawca (pośrednik) Przerób D. B. K. (2), B.,

-

dostawca (pośrednik) Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...) s.c. J. K. (2), A. K., L.

-

dostawca - spółka (...).

Wolumen dostaw w drugiej dekadzie stycznia 2017 r. określono łącznie na 874,22 Mg.

Dodatkowo spółka (...) przekazała (...): pisemne oświadczenie K. Ł. z 9 lutego 2017 r. o tym, że jest on producentem biomasy z upraw energetycznych (wierzba) na plantacji zlokalizowanej na działkach nr (...) obręb W. gmina O., biomasa pochodząca z plantacji pozyskana została ze zbioru dokonanego w styczniu 2017 roku i nabyta na podstawie umowy z 2 stycznia 2017 r. od S. K.; zaświadczenie z 6 lutego 2017 r., protokół z przeprowadzenia lustracji plantacji wierzby energetycznej należącej do M. S. w G. z 28 czerwca 2013 r.; opinię rzeczoznawcy majątkowego odnośnie plantacji topoli należącej do B. K. (2) ustalającą wydajność zielonej biomasy z załącznikami.

Dowód:„karta obiegu oświadczenia” karta 557

„oświadczenie dostawcy paliwa” karta 557 verte

„Łańcuch dostaw - zestawienia faktur dokumentujących dostarczenie biomasy pochodzącej z upraw energetycznych” karta 558

oświadczenie K. Ł. karta 558 verte

umowa zakupu biomasy z 2 stycznia 2017 r. karta 559 -559 verte

zaświadczenie z 06.02.2017 r. karta 560

protokół lustracji karta 560 verte

opinia rzeczoznawcy z załącznikami karta 561-565

pełnomocnictwo dla J. K. (1) - karta 566

W piśmie z 9 lutego 2017 r. skierowanym do spółki (...) spółka (...) poinformowała o wątpliwościach, jakie nasunęły się podczas weryfikacji wiarygodności danych zawartych w przedłożonych dokumentach, dotyczących ilości oraz okresu pochodzenia biomasy z upraw energetycznych z działek wskazanych w oświadczeniu plantatora, a co za tym idzie wątpliwości, czy biomasa dostarczona do elektrowni faktycznie pochodziła z upraw energetycznych. W piśmie przedstawiono wyniki audytu, którym objęto działki numer (...), obręb Ł., gmina P..

Dowód: pismo z 9 lutego 2017 r. karta 65

W piśmie z 22 lutego 2017 r. skierowanym do spółki (...), zatytułowanym „Oświadczenie o rozwiązaniu Zamówienia nr (...) (...) (...) z dnia 19.12.2016 r. oraz wieloletniej umowy zakupowej biomasy nr (...) z dnia 01.10.2015 r.” spółka (...) oświadczyła o rozwiązaniu w trybie natychmiastowym na podstawie § 16 ust. 1 lit a) w zw. z § 16 ust 2 lit. a) wieloletniej umowy zakupowej biomasy nr (...) oraz zamówienia nr (...) (...) (...) na dostawy w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r.

W piśmie spółka (...) wskazała, że na podstawie § 5 ust. 13 umowy kupujący ma prawo natychmiastowego rozwiązania zamówienia na podstawie jednostronnego oświadczenia w przypadku, gdy sprzedający dwukrotnie dopuści się dostaw biomasy niezgodnych z załącznikiem nr 1 umowy lub uniemożliwia kontrolę sposobu wytwarzania, składowania oraz miejsca produkcji biomasy.

Dalej spółka przypomniała, że pismem z 24 stycznia 2017 r. poinformowano o podejrzeniach dostarczeniu 19 stycznia 2017 r. biomasy innego rodzaju niż deklarowana, próbki zostały pobrane zgodnie z § 5 ust. 10 umowy w obecności przedstawiciela (...), następnie na podstawie pkt 10.4 zamówienia nr (...) (...) (...) podjęto decyzję o wstrzymaniu dostaw na okres jednego miesiąca, tj. do 20 lutego 2017 r.

W dalszej części pisma spółka wskazała, że podjęte zostały wszelkie działania w celu wyjaśnienia zaistniałego zdarzenia. W szczególności w oparciu o § 5 ust. 10 umowy w obecności przedstawiciela (...) zostały pobrane próbki skierowane do badań laboratoryjnych; zaś w oparciu o § 5 ust. 11 umowy rozpoczęta została kontrola sposobu wytwarzania, składowania i miejsca produkcji dostarczanej biomasy. Kontrola przeprowadzona przez Instytut (...) w P., Zakład (...) wykazała, że biomasa dostarczona przez spółkę (...), tego samego dnia, tj. 19.01.2017r., na podstawie dwóch różnych dostaw, nie odpowiada charakterystyce i właściwościom/parametrom jakości wymaganym dla biomasy nieleśnej, określonym w załączniku nr 1 do umowy. Dodatkowo przeprowadzona przez w/w Instytut analiza próbek biomasy z kilku innych dostaw biomasy w okresie I dekady stycznia 2017 r. potwierdziła, że surowiec do produkcji biomasy dostarczonej do Elektrowni (...) w postaci zrębków nie pochodził z upraw energetycznych. Z dziewięciu próbek przekazanych 21 stycznia 2017 r. do kontroli tylko jedna próbka z dostaw wskazywała na prawdopodobieństwo dostawy biomasy nieleśnej pochodzącej z upraw energetycznych. Pozostałe skontrolowane próbki biomasy bezspornie świadczą, że w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. wielokrotnie spółka (...) dostarczyła do (...) Oddział Zespół Elektrowni (...) biomasę leśną, zamiast zakontraktowanej biomasy nieleśnej. Spółka (...) zaznaczyła, że skala wykrytych nieprawidłowości nie pozwala na uznanie, że w sprawie miała miejsce jakakolwiek jednorazowa pomyłka dotycząca dostawy biomasy leśnej, zamiast zakontraktowanej biomasy nieleśnej.

W związku z powyższym oświadczyła, że zaistniałe okoliczności uzasadniają rozwiązanie zamówienia rocznego na podstawie § 16 ust 2 lit a) umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Ponadto przywołując § 4 ust 2 lit. e) i § 10 umowy oraz pkt 7 załącznika nr 1 do umowy i zamówienia spółka (...) przywołała także następujące okoliczności uzasadniające rozwiązanie umowy na podstawie § 16 ust 1 lit a): pismem z 9 lutego 2017 r., wskazane zostały wątpliwości dotyczące dokumentacji w zakresie pochodzenia biomasy z upraw energetycznych dostarczonej przez spółkę (...) w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. (dotyczące ilości, okresu pochodzenia biomasy z upraw energetycznych ze wskazanych działek, ustalenia czy biomasa dostarczona do Elektrowni (...) pochodziła z wskazanych w Oświadczeniach działek/upraw) i zlecono niezależnemu podmiotowi przeprowadzanie audytu uwierzytelniającego pochodzenie biomasy za pomocą Satelitarnej Platformy SyEnergy. Narzędzie to umożliwia dokonanie weryfikacji plantacji ze zdjęć satelitarnych oraz określenie pozyskanych plonów biomasy w okresie do 5 lat wstecz.

Audytem objęto działki nr (...), obręb Ł., gmina P., na których zgodnie z przedłożoną przez spółkę (...) dokumentacją i złożonymi oświadczeniami zostały założone plantacje roślin energetycznych, będące źródłem pozyskania biomasy, dostarczonej do Elektrowni (...) w I dekadzie stycznia 2017 r. Z przedłożonemu zarządzającemu raportu z audytu bezspornie wynika, że przedstawione oświadczenia co do ilości i miejsc pozyskania biomasy z upraw energetycznych, dostarczonej do Elektrowni (...) w pierwszej dekadzie stycznia 2017 r. w ramach umowy, są niezgodne ze stanem faktycznym, co w konsekwencji powoduje, że dokumenty te nie mogą stanowić podstaw do rozliczeń oraz uwzględniania ich w dalszym procesie ubiegania się przez (...) S.A. o wydanie Świadectw Pochodzenia dla energii elektrycznej wytworzonej przez (...).

Ostatecznie spółka (...) oświadczyła, że przedłożenie nieprawdziwych oświadczeń dokumentujących pochodzenie biomasy za pierwszą dekadę stycznia 2017 r. nie może uznać za należyte wypełnienie obowiązków umownych, jest to ciężkie naruszenie zobowiązań umownych, skala nieprawidłowości uzasadnia rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym.

Proceder wielokrotnego dostarczania biomasy o właściwościach niezgodnych z umową, jak i przedłożenie niezgodnej z prawdą dokumentacji pochodzenia biomasy, spółka (...) podała jako przyczynę zakończenia w trybie natychmiastowym łączących strony zobowiązań umownych.

W piśmie zaznaczono, że niezależnie od powyższego (...) Polska Grupa Kapitałowa rozważa zawiadomienie o zaistniałych nieprawidłowościach w działalności spółki (...) właściwe organy ścigania.

Dowód: pismo z 22.02.2017 r. - oświadczenie o rozwiązaniu zamówienia oraz wieloletniej umowy zakupowej karta 66-68

28 lutego 2017 r. spółka (...) wystawiła na rzecz (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 100.477,33 zł (81.688,89 zł netto) tytułem „zrębka z upraw energetycznych umowa (...), I dekada S., 699,50 ton; wstępne i częściowe rozliczenie niezgodne z umową”. W fakturze wskazana została data wykonania świadczenia: 8 stycznia 2017 r.

28 lutego 2017 r. spółka (...) wystawiła na rzecz (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 110.560,20 zł (89.886,34 zł netto) tytułem „zrębka z upraw energetycznych umowa (...), II dekada S., 874,22 t; wstępne i częściowe rozliczenie niezgodne z umową”. W fakturze wskazana została data wykonania świadczenia: 19 stycznia 2017 r.

Dowód: faktura nr (...) karta 155

faktura nr (...) karta 129

B. K. (2) w piśmie z 1 marca 2017 r., skierowanym do (...), oświadczył, że - w świetle zaistniałej sytuacji dotyczącej dostaw zrębków z upraw energetycznych realizowanych w miesiącu styczniu 2017 r. przez jego - firmę (...) do Elektrowni (...) zgodnie z umową zakupową biomasy Nr (...) z dnia 1 października 2015 r. - jego zamiarem ani świadomym działaniem nie było złe wywiązanie się z umów z (...). Wyjaśnił ponadto, że we wrześniu 2016 r. podjął współpracę z firmą (...) ze S., niestety firma ta do tej pory nie wyjaśniła spornej sprawy o pochodzeniu zakupionej biomasy w formie zrębki z wierzby energetycznej. B. K. (2) przyznał, że nigdy nie obejrzał stanu faktycznego działek firmy (...). Wykonał jedynie telefoniczne zapytanie do placówki (...) w G., której pracownik potwierdził istnienie na działkach firmy (...) plantacji wierzby energetycznej i prowadzenie na nich prac ścinkowych. Wskazując, że sprawa jest trudna B. K. (2) zwrócił się o możliwość dostarczenia brakującego wolumenu zrębki nieleśnej w najbliższych miesiącach 2017 r. Za zaistniałą sytuację przeprosił i zapewnił, iż dołoży większej staranności w ocenie zakupionej zrębki nieleśnej i doborze dostawców, tak aby podobna sytuacja nie miała nigdy miejsca.

Dowód: pismo B. K. (2) z 01.03.2017 r. karta 550

15 marca 2017 r. spółka (...) wystawiła na rzecz spółki (...) notę księgową nr (...) na kwotę 265.595,21 zł tytułem kary umownej za niedostarczenie w 2017 r. biomasy (zrębka z upraw energetycznych) w ilości zgodniej z zamówieniem nr (...) (...) (...) zawartym do Wieloletniej Umowy Zakupowej Biomasy nr (...). Termin płatności wyznaczono na 14 dni od doręczenia, przy sposobie płatności określonym jako przelew (bank transfer).

Przesyłka zawierającą notę księgową została doręczona spółce (...) 22 marca 2017 r., odebrał ją T. B..

Dowód: nota z 15.03.2017 r. karta 69

potwierdzenie odbioru karta 70

31 maja 2017 r. na zlecenie B. K. (2) sporządzone zostało „ Sprawozdanie nr U 264 (...) z badania i oceny eksperckiej dziesięciu próbek biomasy drzewnej”. Badanie zostało przeprowadzone przez Instytut (...) w P. w okresie od 19 kwietnia do 30 maja 2017 r.

Przedmiotem badań było dziesięć próbek dostarczonych przez zlecającego w workach foliowych z kartkami z pieczątką zleceniodawcy i identyfikującymi numerami próbek od nr 1 do nr 10. W wynikach badań stwierdzono, że wszystkie dostarczane próbki to mieszanina cząstek drzewnych (drewno, kora, łyko) o nieregularnych kształtach z dominującą cząsteczek oz wyraźnym zachowaniem naturalnego zaokrąglenia łodyg. We wnioskach stwierdzono, że dostarczone do badań 10 kwietnia 2017 r. próbki oceniono na biomasę wyprodukowaną z surowca pochodzącego z wierzbowych upraw plantacyjnych. W próbkach nr: 3,6,7,9 i 10 stwierdzono zanieczyszczenia z niewielkimi ilościami innego surowca. W sprawozdaniu zawarte zostało oświadczenie, że wyniki badań odnoszą się wyłącznie do badanych próbek, a sprawozdanie nie może być powielane fragmentarycznie, lecz tylko w całości.

Dowód: sprawozdania z 31.05.2017 r. wraz z pismem z 06.06.2017 r. karta 356-366

W piśmie z 13 grudnia 2017 r. spółka (...) wezwała spółkę (...) do zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania wynikającej z noty księgowej nr (...) kwoty 265.595,21 zł, której terminem płatności przypadał na dzień 5 kwietnia 2017 r. (252 dni zwłoki). Wskazano jednocześnie, że w przypadku braku wpłaty w terminie sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania sądowego.

Kolejne wezwanie do zapłaty kwoty 265.595,21 zł (295 dni zwłoki) zawarte zostało w piśmie z 25 stycznia 2018 r., zatytułowanym „wezwanie przesądowe”.

Dowód: wezwanie z 13.12.2017 r. karta 71

wezwanie z 25.01.2018 r. karta 72

30 stycznia 2018 r. pracownicy (...) K. W. oraz kierowca A. R. udali się do zakładu (...) w P. celem dostarczenia przesyłek. Z czynności tej została sporządzona notatka służbowa datowana na 31 stycznia 2018 r. W notatce wskazano, że pracownicy podjęli próbę doręczenia 2 dokumentów: noty księgowej nr (...) (tj. noty o innym numerze niż nota wystawiona 15 marca 2017 r.) z tytułu kary umownej za niedostarczenie w 2017 r. do Elektrowni (...) wolumenu biomasy leśnej w formie zrębków w ilości 87.746,02 Mg w ramach zamówienia nr (...) (...) (...) do Wieloletniej umowy zakupową biomasy nr (...) oraz noty księgowej nr (...) obejmującej karę umowną za niedostarczony w 2017 roku wolumen biomasy nieleśnej w formie peletonów ze słomy. W notatce zapisano, że pracownicy nie zostali wpuszczeni na teren zakładu, pracownik ochrony poinformował, że nikt z kierownictwa nie odbierze przesyłki.

Dowód: notatka z 31.01.2018 r. z kartą drogową i wydrukiem statusu przesyłki karta 587-590

Sąd zważył, co następuje:

Powódka domaga się zapłaty kary umownej naliczonej za nienależyte wykonanie zobowiązania polegające na dostarczeniu biomasy niezgodnej z zamówieniem.

Podstawę prawną roszczenia powódki stanowi art. 483 § 1 k.c., zgodnie z którym można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Oceniając zasadność powództwa o zapłatę kary umownej należy mieć na względzie, że w art. 483 i art. 484 k.c. kara umowna ujęta została jako surogat odszkodowania należnego z tytułu odpowiedzialności kontraktowej. W orzecznictwie wskazuje się [por. np. wyrok S.N. z 1999-02-11, I CKN 166/98 oraz wyrok S.N. z 2008-01-11, V CSK 362/07], że zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.), przesłanki kary umownej określane są natomiast przez pryzmat ogólnych przesłanek kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej. Kara umowna należy się więc wierzycielowi tylko wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (art. 471 k.c.), tj. niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wynika z niedołożenia przez dłużnika należytej staranności, strony mogą jednak umówić się inaczej (art. 472 k.c.).

Zrealizowanie roszczenia wierzyciela z tytułu kary umownej wymaga zatem udowodnienia, że: po pierwsze na wypadek niewykonania zobowiązania została w łączącej strony umowie zastrzeżona kara umowna, a po drugie dłużnik nie wykonał umownego zobowiązania niepieniężnego lub wykonał je nienależycie. Na wierzycielu nie ciąży natomiast obowiązek wykazania, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego jest przez dłużnika zawinione, albowiem z treści art. 471 k.c. wynika wzruszalne domniemanie prawne, iż niewykonanie lub nienależyte wykonanie tego zobowiązania przez dłużnika jest przez niego zawinione, co sprawia, iż to na dłużniku podejmującym obronę przed realizacją roszczenia wierzyciela spoczywa ciężar wykazania, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego nie zostało przez niego zawinione.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy wskazać trzeba przede wszystkim, że strony zawarły 1 października 2015 r. wieloletnią umowę zakupową, w której postanowiono m.in., że na roczny okres dostaw będą udzielane „Zamówienia roczne”. Dla niniejszej sprawy istotne znaczenie ma „Zamówienie nr (...) (...) (...)” dotyczące dostaw w 2017 roku, występujące zdaniem powódki nienależyte wykonanie umowy przez pozwaną - polegające na dostarczaniu biomasy niezgodnej z zamówieniem - wystąpiło bowiem w miesiącu styczniu 2017 roku.

Kara została wyliczona w następujący, opisany w § 13 ust. 1 umowy, sposób:

5% * 8,77 GJ/Mg * 22,92 zł *26.426,28 Mg = 265.595,21 zł

gdzie:

28.000 Mg (wolumen z umowy) - 1.573,72 Mg (realizacja) = 26.426,28 Mg

8,77 GJ/Mg to średnia wartość opałowa (pkt 2.2.1 załącznika nr 1 do umowy wieloletniej - obowiązującego w 2017 r.)

22,92 zł to cena (pkt 5.1 zamówienia nr (...) (...) (...)).

Wyjaśnić w tym miejscu trzeba, że Załącznik nr 1 do Wieloletniej Umowy Zakupowej Biomasy - obowiązujący w 2017 r. - w pkt 2 zatytułowanym „Charakterystyka, właściwości i jakość biomasy” określa parametry fizyko-chemiczne biomasy, w tym średnią wartość opałową biomasy na 8,77 GJ/M (pkt 2.2.1). Matematycznie kara umowna została więc wyliczona w zgodzie z umową, tj. z § 13 ust. 1 umowy.

Powódka uzasadniając żądanie w zakresie zapłaty kary umownej powołała się w niniejszym postępowaniu jedynie na wskazany wyżej § 13 ust. 1 umowy, na tle okoliczności faktycznych niniejszej sprawy § 13 ust. 1 może być jednakże zastosowany jedynie w zakresie, w jakim określa sposób wyliczenia wysokości kary umownej (opisany powyżej i dokonany przez powódkę prawidłowo). Powódka nie wskazała wszelako - ani w nocie księgowej obciążającej pozwaną karą umowną, ani w uzasadnieniu pozwu złożonego w niniejszej sprawie - w jakiej jednostce redakcyjnej umowy łączącej strony zastrzeżono karę za nienależyte wykonanie zobowiązania w postaci dostarczenia biomasy niezgodnej z zamówieniem (jak wskazano powyżej jedną z przesłanek roszczenia o zapłatę kary umownej jest zastrzeżenie w umowie kary za określony rodzaj niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania). Wobec zaniedbania po stronie powódki w zakresie wskazania tej umownej jednostki redakcyjnej - po dokładnej analizie treści łączącej strony umowy jak również po analizie oświadczenia o rozwiązaniu umowy - wskazać trzeba, że rozważać można naliczenie kary umownej na podstawie § 5 ust. 10 umowy bądź na podstawie § 5 ust. 14 w zw. z § 5 ust. 13 umowy.

Powódka pismem z 22 lutego 2017 r. złożyła wobec pozwanej dwa oświadczenia o rozwiązaniu:

-

o rozwiązaniu w trybie natychmiastowym na podstawie § 16 ust. 1 lit a) w zw. z § 16 ust 2 lit. a) wieloletniej umowy zakupowej,

-

o rozwiązaniu ze skutkiem natychmiastowym zamówienia rocznego (na rok 2017) na podstawie § 16 ust 2 lit a) umowy.

Kara umowna - jak wynika z analizy § 5 ust. 10 umowy oraz § 5 ust. 14 w zw. z § 5 ust. 13 umowy - została naliczona w związku z rozwiązaniem zamówienia rocznego ze skutkiem natychmiastowym.

W § 5 ust. 10 umowy strony postanowiły bowiem, że powódce przysługuje prawo do natychmiastowego rozwiązania zamówienia i prawo do naliczenia kar umownych wg zasad określonych w § 13 ust. 1 umowy jak za niedostarczenie biomasy, którą sprzedający był zobowiązany dostarczyć do końca okresu obowiązywania zamówienia, w przypadku powtarzania się następujących zdarzeń i po uprzednim pisemnym pouczeniu sprzedającego: gdy wynik badań próbek pobranych w ramach wyrywkowej kontroli wykaże niezgodność dostawy z parametrami określonymi w załączniku nr 1 do umowy lub w biomasie stwierdzona zostanie obecność niedopuszczalnych zanieczyszczeń. Kara umowna jak również prawo do natychmiastowego rozwiązania zamówienia w tym przypadku przysługuje powódce po uprzednim pisemnym pouczeniu sprzedającego (pozwanej).

Z kolei w § 5 ust. 14 w zw. § 5 ust. 13 umowy strony postanowiły, że powódce przysługuje prawo do naliczenia kar umownych wg zasad określonych w § 13 ust. 1 umowy, w przypadku gdy powódka skorzysta z prawa natychmiastowego rozwiązania zamówienia na podstawie jednostronnego oświadczenia skierowanego w przypadku, gdy sprzedający dwukrotnie dopuści się dostaw biomasy niezgodnych z załącznikiem nr 1 do umowy lub uniemożliwi kontrolę sposobu wytwarzania, składowania oraz miejsca produkcji dostarczanej biomasy. Strony postanowiły, że o powyższym zarządzający dodatkowo pouczy sprzedającego na piśmie po stwierdzeniu pierwszej nienależycie wykonanej dostawy biomasy.

Linia obrony pozwanej przebiegała wielotorowo, spór między stronami powstał przede wszystkim na tle okoliczności faktycznych sprawy, pozwana kwestionowała bowiem, że dostarczony przez nią towar miałby być niezgodny z zamówieniem, w szczególności podnosiła zarzuty dotyczące niewykazania przez powódkę, że poddane badaniom laboratoryjnym próbki pochodziły z dostaw pozwanej. W celu wykazania faktów związanych z poborem próbek i ich przekazaniem do badań laboratoryjnych obie strony powołały dowody z dokumentów, z zeznań świadków, z przesłuchania stron, a także dowód z opinii biegłego. Rozstrzygnięcie sporu na tej płaszczyźnie nie było jednak niezbędne dla orzeczenia, uzasadniona okazała się bowiem inna linia obrony pozwanej skutkująca oddaleniem powództwa.

Pozwana formułując swoją linię obrony wskazywała bowiem m.in., że powódka nie spełniła przesłanek merytorycznych i formalnych aby skorzystać z umownego prawa rozwiązania umowy wieloletniej i zamówienia na rok 2017. W konsekwencji pozwana podnosiła, że nieuzasadnionym jest dochodzenie przez powódkę kary umownej, albowiem to powódka w sposób zawiniony i bez jakiejkolwiek podstawy faktycznej i prawnej zaprzestała wykonywania umowy, w szczególności niezasadnie wstrzymała dostawy i zaprzestała wysyłać harmonogramy niezbędne do realizacji umowy, bez których dostawy nie mogły być realizowane (o czym jest mowa w piśmie powódki z 24 stycznia 2017 r.), brak awizacji dostaw wykluczał więc możliwość realizacji umowy przez pozwaną [por. pkt 7 i 8 sprzeciwu].

Właśnie te zarzuty pozwanej okazały się uzasadnione. Kara umowna została naliczona w związku z rozwiązaniem ze skutkiem natychmiastowym zamówienia rocznego na rok 2017. Punktem wyjścia dla dalszych rozważań jest więc ustalenie, czy rozwiązanie to - dokonane oświadczeniem woli powódki zawartym w piśmie z 22 lutego 2017 r. - jest skuteczne. O ile bowiem nie doszło do skutecznego rozwiązania umowy - zamówienia rocznego przez powódkę, to po stronie powódki nie powstało roszczenie o zapłatę kary umownej, albowiem wówczas to powódka pozostawałaby w zwłoce wobec pozwanej, odmawiając przyjmowania dostaw i nie dokonując aktów awizacji.

Rozważania na ten temat poprzedzić należy uwagą, że powódka nie przedłożyła dowodu doręczenia stronie pozwanej oświadczenia o rozwiązaniu umowy, ani nawet dowodu wysłania tego oświadczenia (pismo z 22 lutego 2017 r.), tym samym data złożenia tego oświadczenia jest niemożliwa do ustalenia, zaś najwcześniejszą możliwą datą, w której można przyjąć złożenie przez powódkę wobec pozwanej tego oświadczenia zgodnie z art. 61 k.c., jest data doręczenia pozwu.

Niezależnie jednak od daty złożenia tego oświadczenia rozwiązanie umowy dokonane jednostronnym oświadczeniem woli powódki należy uznać za nieskuteczne z dwóch niezależnych od siebie, występujących równolegle, przyczyn.

Po pierwsze w doktrynie i w orzecznictwie od dawna nie budzi wątpliwości pogląd, że postanowienie umowne, przyznające stronie (względnie stronom) uprawnienie do jednostronnego odstąpienia od umowy, musi określać termin, w przeciągu którego uprawnienie takie można wykonać [por. np. wyr. SN z 6.5.2004 r., II CK 261/03]. Nieuregulowanie powyższej kwestii w umowie pociąga za sobą nieważność zastrzeżenia prawa odstąpienia.

Zgodnie z art. 395 § 1 k.c.: Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że oznaczenie terminu, w ciągu którego możliwe jest skorzystanie z uprawnienia do odstąpienia od umowy, może polegać nie tylko na wskazaniu konkretnej daty kalendarzowej, czy okresu liczonego w jednostkach czasu (takich jak dni, tygodnie, miesiące), lecz również na wskazaniu pewnego zdarzenia przyszłego, o ile jego zaistnienie jest pewne. Odstąpienie od umowy stanowi uprawnienie prawokształtujące, które realizowane jest przez złożenie stosownego oświadczenia drugiej stronie umowy (art. 395 § 1 i art. 65 k.c.) [por. wyr. SA w Warszawie z 15.9.1997 r., I ACa 534/97]. Uprawnienie do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy nie ulega przedawnieniu; kontraktowe prawo odstąpienia jest natomiast ograniczone terminem zawitym; wygasa ono najpóźniej z chwilą nadejścia tego terminu [por. Kodeks cywilny. Komentarz red. prof. ucz. UW dr hab. K. O., Rok: 2020, Wydanie: 27, L.].

W rozpoznawanej sprawie łącząca strony umowa nie przewidziała, aby jednostronne rozwiązanie umowy (a dokładniej odstąpienie od umowy na mocy jednostronnego oświadczenia woli jednej ze stron) zostało przyznane jako uprawnienie, które może być zrealizowane w określonym terminie. Zamówienie roczne na rok 2017 rozwiązane zostało przez powódkę ze skutkiem natychmiastowym, to jest bez zachowania okresu wypowiedzenia, na podstawie § 16 ust 2 lit a) umowy. Dla porządku wskazać trzeba, że umowa przewidywała również rozwiązanie z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia oraz z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jak również za porozumieniem stron. Analiza postanowień umownych wskazuje na to, że dla żadnego trybu rozwiązania umowy mocą jednostronnego oświadczenia woli, w tym dla rozwiązania ze skutkiem natychmiastowym bez okresu wypowiedzenia (które zastosowała powódka) nie przewidziano terminu, w jakim to uprawnienie mogłoby być przez powódkę realizowane. Jak już wyjaśniono wyżej nieuregulowanie tej kwestii w umowie pociąga za sobą nieważność zastrzeżenia prawa odstąpienia, a więc nieważność § 16 ust 2 lit a) umowy, w oparciu o który powódka jednostronnie od umowy odstąpiła. Tym samym odstąpienie to nie może być uznane za skuteczne, w konsekwencji umowa (zamówienie roczne na rok 2017) nie przestała wiązać w trybie natychmiastowym, wskazanym w piśmie powódki z 22 lutego 2017 r. (a więc w dacie doręczenia oświadczenia powódki stronie pozwanej), a to z kolei prowadzi do wniosku, że powódka niezasadnie naliczyła karę umowną na podstawie § 5 ust. 10 umowy bądź też na podstawie § 5 ust. 14 w zw. z § 5 ust. 13 umowy.

Jest to pierwszy z powodów, dla których roszczenie powódki o zapłatę kary umownej podlega oddaleniu.

Uzupełniająco dodać jeszcze trzeba, że zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie przyjmuje się, że w określonych okolicznościach faktycznych - gdy skorzystanie z umownego prawa odstąpienia od umowy jest nieskuteczne, ale wystąpiły przesłanki do odstąpienia od umowy z mocy ustawy - możliwe jest dokonanie konwersji czynności prawnej, która polega na uznaniu czynności nieważnej za inną czynność o podobnych skutkach. Zastosowanie konwersji wymaga jednak ustalenia, czy strony czynności prawnej preferowałyby uznanie dokonanej czynności za czynność innego rodzaju, zamiast uznania tej czynności prawnej za bezwzględnie nieważną. Konwersja wymaga zatem rekonstrukcji hipotetycznej woli stron czynności prawnej [por. P. S. w: red. O., Kodeks cywilny. Komentarz, Legalis 2020, art. 65 k.c.].

W rozpoznawanej sprawie nie jest jednak możliwe dokonanie konwersji w rozumieniu opisanym wyżej, w szczególności przez zastosowanie art. 491 § 1 k.c., nienależyte wykonanie zobowiązania, które powódka zarzuca pozwanej nie polega bowiem na zwłoce, tylko na dostarczeniu towaru niezgodnego z zamówieniem.

Po drugie strona pozwana słusznie zakwestionowała, że nie zostały spełnione przesłanki z art. 5 § 13 umowy (por. uzasadnienie sprzeciwu pkt 7). Dodać trzeba, że nie zostały spełnione również przesłanki z § 5 ust. 10 umowy. Wymienione zapisy umowne zostały zacytowane już wyżej. Odwołując się do tych zapisów dostrzec należy następujące kwestie:

-

§ 5 ust. 10 umowy wymagał powtórzenia się zdarzenia polegającego na stwierdzeniu w wyniku wyrywkowej kontroli niezgodności towaru z zamówieniem, ponadto wymagał - przed skorzystaniem przez powódkę z uprawnienia do rozwiązania zamówienia i naliczenia kary umownej - pisemnego pouczenia pozwanej o nienależytym wykonaniu przez nią umowy w zakresie jakości towaru;

-

§ 5 ust. 13 umowy wymagał z kolei dwukrotnej dostawy biomasy niezgodnej z zamówieniem oraz pouczenia sprzedającego na piśmie po stwierdzeniu pierwszej nienależycie wykonanej dostawy biomasy.

Z umowy wynika zatem, że strony postanowiły, iż rozwiązanie przez powódkę umowy w przypadku nienależytej jakości dostarczanej zrębki ze skutkiem natychmiastowym (co stanowi dla strony pozwanej najbardziej dolegliwą sankcję za nienależyte wykonywanie umowy) nie może nastąpić w przypadku jednokrotnego uchybienia, uchybienie to musi wystąpić co najmniej dwa razy, przy czym po pierwszym stwierdzonym przypadku uchybienia pozwana winna być na piśmie pouczona o nienależytym wykonywaniu umowy. W ten sposób strony zapewniły pozwanej niejako możliwość usunięcia stwierdzonego po raz pierwszy uchybienia w zakresie jakości dostarczanego towaru. Tym samym rozwiązanie umowy nie mogło nastąpić bez wcześniejszego pisemnego pouczenia, przewidzianego umową i tym samym bez umożliwienia pozwanej skorzystania z szansy naprawienia uchybień.

Analiza całego materiału dowodowego, przedłożonego przez obie strony (w części uzasadnienia obejmującej stan faktyczny dokumenty te zostały opisane w kolejności chronologicznej) wskazuje na to, że powódka nie dopełniła obowiązku przedstawienia pozwanej przewidzianego umową pisemnego pouczenia po pierwszym uchybieniu i tym samym nie umożliwiła pozwanej eliminacji uchybień.

Stan faktyczny sprawy wskazuje na to, że 19 stycznia 2017 r. w Elektrowni (...) pojawili się audytorzy (w tym osoby zajmujące wysokie stanowiska w przedsiębiorstwie powódki, w szczególności w Departamencie Dostaw (...) Produkcyjnych). Kontrola zbiegła się w czasie z prowadzonym na terenie Elektrowni (...) postępowaniem przez prokuraturę i Centralne Biuro Antykorupcyjne, związanym z podejrzeniem popełniania przez pracowników elektrowni oraz dostawców przestępstw związanych z dostarczaniem i przyjmowaniem biomasy nienależytej jakości.

Po tej jednorazowej wizycie audytorów z 19 stycznia 2017 r. Kierownik Wydziału Laboratoriów Elektrowni (...) sporządził i wysłały do laboratorium zarówno próbki pobrane w obecności audytorów 19 stycznia 2017 r., jak i przechowywane w próbobierni próbki z wcześniejszych dostaw pozwanej: z 4, 5, 8, 12 i 18 stycznia. Nadmienić w tym miejscu trzeba, że z przedłożonych przez powódkę dowodów nie wynika, ażeby próbki zostały pobrane w obecności przedstawicieli pozwanej (jedynie w przypadku dwóch protokołów odmowy przyjęcia biomasy z 19 stycznia 2017 r., z godziny 8.38 i z godziny 9.38, jak również w przypadku dokumentów WZ dotyczących tych dostaw, przedłożone przez powódkę dokumenty zawierają podpisy kierowców pozwanej T. K. i B. G., brak jest jednak dowodu, że były to osoby umocowane do reprezentowania pozwanej przy tych czynnościach).

Jeszcze przed uzyskaniem wyników z laboratorium - w mailu z 20 stycznia 2017 r. - powódka poinformowała pracowników pozwanej, że odbiór biomasy poczynając od 20 stycznia 2017 r. zostaje wstrzymany. Z kolei 24 stycznia 2017 r. powódka poinformowała pozwaną na piśmie, że 19 stycznia 2017 r. kontrolerzy naocznie stwierdzili niezgodność biomasy z zamówieniem i tym samym próbki skierowano do laboratorium, zaś powódka działając na podstawie pkt 10.4 zamówienia wstrzymuje dostawy biomasy na okres jednego miesiąca, tj. do 20 lutego 2017 r. Z pisma tego nie wynika więc, że powódka wskazuje, iż pozwana dostarczyła próbki niezgodne z umową, tylko że próbki przekazano do laboratorium.

O wyniku badań laboratoryjnych pozwana została zawiadomiona tym samym pismem z 22 lutego 2017 r., w którym powódka odstąpiła w trybie natychmiastowym, tj. bez okresu wypowiedzenia, zarówno od wieloletniej umowy zakupowej, jak i od zamówienia rocznego na rok 2017.

Opisany ciąg zdarzeń wskazuje więc, że nawet jeżeli - tak jak twierdzi powódka - niezgodność biomasy z zamówieniem dotyczyła nie tylko próbek z 19 stycznia 2017 r., ale też próbek pobranych wcześniej (4, 5, 8, 12 i 18 stycznia), to powódka nie dochowała określonego umową obowiązku pisemnego pouczenia pozwanej o nienależytym wykonaniu przez nią umowy w zakresie jakości towaru po stwierdzeniu pierwszej nienależycie wykonanej dostawy biomasy. Było więc tylko jedno zdarzenie – zainicjowane kontrolą audytorów z 19 stycznia 2017 roku – polegające na stwierdzeniu niezgodności biomasy z zamówieniem. Zdarzenie to spowodowało przekazanie do laboratorium próbek pobranych we wcześniejszych dniach. Po uzyskaniu wyników badań pozwana nie otrzymała od powódki zagwarantowanego umową pisemnego wezwania i tym samym nie umożliwiono pozwanej podjęcia czynności usuwających uchybienia. Jak już wspomniano dostawy zostały wstrzymane następnego dnia po zdarzeniu z 19 stycznia 2017 r. i nie zostały wznowione do momentu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, zarówno wieloletniej umowy zakupowej, jak i zamówienia rocznego na rok 2017.

W tych okolicznościach pozwana zasadnie zarzuca powódce niedopełnienie przewidzianych ustawą obowiązków poprzedzających złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w trybie natychmiastowym. Jest to drugi z sygnalizowanych na wstępie powodów uzasadniających uznanie jednostronne oświadczenie woli powódki o rozwiązaniu umowy (zamówienia rocznego na rok 2017) za bezskuteczne i tym samym uzasadniających oddalenie powództwa o zapłatę kary umownej.

Dla wyczerpania rozważań odnieść trzeba się jeszcze do oświadczenia powódki o rozwiązaniu wieloletniej umowy współpracy. Jak już wcześniej wskazano kara umowna została naliczona - jak wynika z analizy § 5 ust. 10 umowy oraz § 5 ust. 14 w zw. z § 5 ust. 13 umowy - w związku z rozwiązaniem ze skutkiem natychmiastowym zamówienia rocznego, a nie w związku z rozwiązaniem wieloletniej umowy zakupowej. Niemniej jednak wskazać trzeba, że w ocenie Sądu nie zostały spełnione również przesłanki do rozwiązania wieloletniej umowy zakupowej, czego powódka dokonała nie tylko na podstawie § 16 ust 2 lit. a) (tj. na tej samej podstawie, co rozwiązanie zamówienia rocznego), ale również na podstawie § 16 ust. 1 lit a) - tj. w związku z wystąpieniem okoliczności, o których mowa w § 4 ust. 2 lit. e).

W § 4, zatytułowanym „obowiązki stron”, w ust. 2 strony określiły obowiązki pozwanej jako sprzedającego, wśród których wymieniono obowiązek dostarczenia „Oświadczenia o Pochodzeniu Biomasy”, a także innych dokumentów, na żądanie powódki. W umowie zapisano, że brak dostarczenia dokumentów w określonym terminie może być poczytany za naruszenie warunków zamówienia i stanowić podstawę do jego natychmiastowego rozwiązania z winy sprzedającego.

Z akt sprawy wynika jednakże, iż pozwana z tego obowiązku się wywiązała. Zatrudniony przez powodową spółkę w Departamencie (...) W. P. 19 stycznia 2017 r. wypełnił dokument „Karta obiegu oświadczenia” w związku z oświadczeniem pozwanej, które wpłynęło do elektrowni z załącznikami 18 stycznia 2017 r. Oświadczenie to dotyczyło dostaw z pierwszej dekady stycznia 2017 r. i zostało złożone z załącznikami wskazującymi, z jakiej plantacji biomasa została dostarczona i z jakiego gatunku roślin została wytworzona, przedstawiono również „łańcuch dostaw”. Dokumenty te (opisane kolejno w części uzasadnienia obejmującej stan faktyczny) po części są dokumentami urzędowymi (jak np. zaświadczenie z urzędu gminy P.). Z kolei w zakresie dostaw realizowanych w drugiej dekadzie stycznia analogiczne dokumenty zostały złożone przez pełnomocnika pozwanej 21 lutego 2017 r., co skutkowało wypełnieniem przez W. P. kolejnej „Karty obiegu oświadczenia” z 22 lutego 2017 r., opatrzonej adnotacją (...). Adnotacja ta nie zmienia jednak faktu, że dokumenty dotyczyły dostawy z drugiej dekady stycznia. W tym przypadku także złożony został komplet dokumentów wskazujących opisane wyżej fakty: plantację, gatunek roślin, „łańcuch dostaw”.

Z powyższego wynika, że pozwana wywiązała się z określonego ustawą obowiązku dostarczenia dokumentów.

Z oświadczenia o rozwiązaniu zamówienia oraz wieloletniej umowy zakupowej wynika jednakże, że powódka uznała za nienależyte wypełnienie zobowiązań umownych nie tyle brak wymaganych dokumentów, tylko złożenie dokumentów – jej zdaniem –nieprawdziwych, fałszywie dokumentujących pochodzenie biomasy. Zauważyć trzeba jednak, że w umowie nie przewidziano dla powódki uprawnienia do odstąpienia od umowy na wypadek złożenia dokumentów ocenionych przez powódkę w wyniku samodzielnie podjętych czynności śledczych jako sfałszowane, przewidziano jedynie uprawnienie odstąpienia od umowy na wypadek „braku” dostarczenia dokumentów. Tym samym nie sposób uznać, że pozwana popełniła opisane w umowie uchybienie, kwalifikowane przez strony jako istotne naruszenie warunków zamówienia i dające podstawę do natychmiastowego rozwiązania zamówienia, pozwana złożyła bowiem dokumenty (nie wystąpił ich brak), natomiast powódka - rozumiejąc umowę szerzej niż to wynikałoby z jej literalnego brzmienia - uznała za nienależyte wykonanie umowy nie brak dokumentów, tylko złożenie dokumentów samoczynnie uznanych przez nią za dokumenty o niezgodnej z rzeczywistością treści.

Strony nie mogły jednak nadać umowie takiej treści, jaką w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy przedstawiła powódka (tj. nie mogły umówić się tak, że przedłożenie przez pozwaną dokumentów, które powódka w wyniku swoich wewnętrznych czynności uzna za fałszywe, będzie podstawą do zarzucenia pozwanej nienależytego wykonania zobowiązania). Obowiązuje bowiem zasada domniemania niewinności, zgodnie z którą każda oskarżona osoba jest niewinna wobec przedstawianych jej zarzutów, dopóki wina nie zostanie jej udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem Sądu (art. 42 ust. 3 Konstytucji, art. 5 k.p.k.). Dotyczy to również przestępstw polegających na podrabianiu bądź przerabianiu dokumentów. Za niedopuszczalne (sprzeczne z ustawą) należy więc uznać ułożenie przez strony stosunku umownego w taki sposób, w jaki rozumie go powódka, tj. tak, że jedna ze stron otrzyma uprawnienie do weryfikacji, czy zostało popełnione przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów przez drugą stronę i uprawnienie do zastosowania w tej sytuacji sankcji w postaci rozwiązania umowy. Zasada domniemania niewinności nie pozwala bowiem na zarzucenie komukolwiek popełnienia czynu będącego przestępstwem, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem Sądu.

Tym samym nawet gdyby przyjąć, że strony umówiły się w taki sposób, jak to rozumie powódka odczytując umowę nieliteralnie [tj. że nie „brak” dokumentów, ale złożenie dokumentów sfałszowanych - według samodzielnych ustaleń powódki - stanowi uchybienie opisane w § 4 ust. 2 lit. e)], to tak rozumiana umowa w tym zakresie nie mogłaby być uznana za ważną, strony ułożyłyby bowiem stosunek prawny w taki sposób, że jego cel sprzeciwiałby się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, a także zasadom współżycia społecznego i tym samym takie postanowienie umowne byłoby nieważne (art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 58 § 3 k.c.).

Dodatkowo wskazać trzeba, że powódka w piśmie procesowym zawierającym oświadczenie o odstąpieniu od umów wskazała, że rozważa zawiadomienie organów ścigania o nieprawidłowościach w zakresie dostarczonych dokumentów, nie przedstawiła jednak żadnych dowodów świadczących o tym, że osoby sporządzające te dokumenty zostały skazane prawomocnymi wyrokami za podrabianie bądź przerabianie dokumentów, czy też za inne podobne przestępstwa.

Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, że pozwana dochowała obowiązków, o których mowa w § 4 ust. 2 lit. e) umowy.

W tym stanie rzeczy powództwo podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o dokumenty złożone przez obie strony. Materiał dowodowy był obszerny, dokumenty ułożone w porządku chronologicznym pozwoliły odtworzyć szczegółowo przebieg zdarzeń, które miały miejsce w 2017 roku i stały się podstawą do odstąpienia przez powódkę od wieloletniej umowy zakupowej oraz zamówienia rocznego na rok 2017.

Nie było potrzeby przeprowadzania dowodów z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron, powołanych przez obie strony. Dowody te zmierzały w przeważającej części do wykazania, czy dostarczony przez pozwaną towar był niezgodny z umową czy też nie, spór między stronami na płaszczyźnie faktycznej dotyczył bowiem przede wszystkim tego, czy przekazane przez powódkę do laboratorium próbki pochodziły z dostaw pozwanej. W celu wykazania tych faktów powołane zostały przez obie strony dowody z zeznań świadków oraz przesłuchania stron. Przeprowadzenie tych dowodów nie było jednak konieczne. Jak już wyjaśniono wcześniej rozstrzygnięcie sprawy nie wymagało przesądzenia tego faktu, co więcej świadkowie powołani w sprawie są autorami dokumentów złożonych przez obie strony, które szczegółowo obrazują przebieg zdarzeń z 2017 r.

Dodatkowo wskazać trzeba, że przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego bądź instytutu w celu wykazania, czy dostarczony przez pozwaną towar był zgodny z umową jest obecnie niemożliwe z uwagi na to, że - jak wyjaśniła powódka w piśmie procesowym z 17 czerwca 2020 r. - próbki rozjemcze nie są przechowywane przez okres ponad 3 lat, ich przechowywanie po tym okresie powoduje bowiem rozrost mikroorganizmów (od 2017 r. do dnia orzekania upłynęły 4 lata). Powołane przez strony dowody z zeznań świadków, z przesłuchania stron oraz z opinii biegłych zostały więc pominięte postanowieniem wydanym na rozprawie 4 lutego 2021 r.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 108 § 1 w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c., zasądzając od powódki jako strony przegrywającej postępowanie na rzecz pozwanej kwotę 16.217 zł, na którą składa się: wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanej będącego radcą prawnym, ustalone na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w wysokości 10.800 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanej w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Apelacyjnym w wysokości 5.400 zł ustalone na podstawie § 10 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. W ramach niniejszej sprawy rozpoznane zostało zagadnienie wpadkowe dotyczące właściwości miejscowej sądu (w pierwszej instancji postanowienie wydał 7 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, zaś Sąd Apelacyjny w Łodzi 10 lutego 2020 r. rozpoznał zażalenie powódki na to postanowienie, pozwana złożyła natomiast odpowiedź na zażalenie pismem procesowym z 23 grudnia 2019 r. domagając się oddalenia zażalenia i zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego). W orzecznictwie podkreśla się [por. postanowienie Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2012 r. I CZ 32/12], że rozstrzygnięcie o przekazaniu sprawy wg właściwości nie jest postanowieniem kończącym sprawę w instancji, o którym mowa w art. 108 § 1 k.p.c., gdyż kwestia ta stanowi jedynie zagadnienie wpadkowe, w którym nie rozstrzyga się o całości postępowania, ani o jego meritum. Z tego względu nie ma podstawy do orzekania przez sąd apelacyjny o kosztach postępowania zażaleniowego. Wysokość tych kosztów powinna zostać uwzględniona przez sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie. Mając na uwadze powyższe na rzecz pozwanej zasądzono więc również koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym, w wysokości ustalonej na podstawie podanych wyżej przepisów.