Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Decyzją z 27 kwietnia 2006 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił wysokość emerytury B. C. (1) od 1 kwietnia 2006 roku.

B. C. (1) złożył odwołanie od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego w Szczecinie, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S., w dniu 25 maja 2018 roku (data wpływu do ZUS), nie uzasadniając przyczyn opóźnienia w jego złożeniu. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że domaga się przeliczenia należnej mu emerytury od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku (z uwzględnieniem premii za lata 1967-1976).

W odpowiedzi na powyższe odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie na podstawie art. 199 § 1 ust. 2 k.p.c., wskazując, że odwołanie od wskazanej decyzji zostało już odrzucone prawomocnym postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 17 listopada 2017 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt 1136/17.

Decyzją z 29 września 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., po rozpatrzeniu wniosku B. C. (1) z 17 sierpnia 2017 roku, odmówił ubezpieczonemu prawa do wznowienia postępowania w zakresie wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z 27 października 2010 roku dokonał przeliczenia emerytury od daty wskazanej w wyroku, tj. od 1 kwietnia 2010 roku, a zatem brak jest podstaw do wyrównania świadczenia za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku.

B. C. (1) złożył odwołanie od powyższej decyzji w dniu 25 maja 2018 roku, wnosząc o wyrównanie emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku, z uwzględnieniem premii za lata 1967-1976.

W odpowiedzi na to odwołanie organ rentowy wniósł o jego odrzucenie na podstawie art. 167 i 477 ⁹ § 3 k.p.c. jako wniesionego po terminie wymienionym w art. 477 ⁹ § 1 k.p.c.

Decyzją z 20 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., po rozpatrzeniu wniosku B. C. (1) z 9 listopada 2017 roku, przekazanego z Sądu Okręgowego w Szczecinie, odmówił ubezpieczonemu prawa do wznowienia postępowania w zakresie wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż decyzją z 15 marca 2011 roku - wykonując prawomocny wyrok Sądu Okręgowego z 27 października 2010 roku – dokonał przeliczenia świadczenia wnioskodawcy od daty wskazanej w wyroku, tj. od 1 kwietnia 2010 roku. Brak jest zatem w ocenie organu podstaw faktyczno-prawnych do wyrównania, o które wnosi ubezpieczony, tj. za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku.

W odwołaniu od powyższej decyzji z dnia 25 sierpnia 2018 roku, ubezpieczony przytoczył tożsame argumenty co w odwołaniach od wyżej wskazanych decyzji z dnia 27 kwietnia 2006 roku oraz 29 września 2017 roku.

Organ rentowy, odpowiadając na powyższe odwołanie, wniósł o jego oddalenie, z argumentacją jak w zaskarżonej decyzji.

Postanowieniami z 4 lipca 2018 roku sąd połączył sprawy z odwołań od powyższych decyzji do wspólnego rozpoznania i wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 27 kwietnia 2006 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał B. C. (1) prawo do emerytury od 1 kwietnia 2006 roku, jednocześnie ustalając wysokość tego świadczenia.

Dowód: decyzja ZUS z 27.04.2006 r. - k. 42-43, plik I część A akt ZUS.

W dniu 25 maja 2006 roku do organu rentowego wpłynęło pismo B. C. (1), zatytułowane „ wniosek”, w którym wniósł on „ o ponowne rozpatrzenie podstawy wymiaru naliczenia wysokości emerytury z przedstawionych dokumentów i wybranych 20 lat.” Dalej wskazał, iż „ składniki które zostały niewliczone a stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w rozumieniu przepisów podatkowych stanowią przychód osiągany w ramach stosunku pracy.”

Organ rentowy nie nadał biegu powyższemu pismu, w szczególności nie potraktował go jako odwołania od decyzji. Wystosował natomiast do B. C. datowane na 12 czerwca 2006 r. pismo, którym poinformował go m.in., że „ przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury nie uwzględniono funduszy premiowych przypadających przed 1 stycznia 1977 roku, ponieważ w tych latach wypłaty z funduszu zakładowego, w tym fundusz premiowy lub zakładowy w państwowych gospodarstwach rolnych, nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.”

Odpowiadając na powyższe, B. C. (1) złożył w ZUS kolejne pismo zatytułowane „ wniosek”, w którym wskazał m.in., że „ ponownie zwraca się o naliczenie składników niewliczonych za lata 1965-77 stanowiących stałe wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę. Premia była stałym składnikiem do miesięcznego wynagrodzenia za pracę w nielimitowanym czasie pracy”. W związku z tym wniósł „ o ponowne rozpatrzenie sprawy i naliczenie wg umowy o pracę a nie przyjmowanie, że składki w ww. okresie były nieodprowadzane w całości.”

Także i tym razem organ rentowy nie nadał biegu pismu B. C., w szczególności nie przekazał go do sądu jako odwołania. Wystosował natomiast do B. C. pismo datowane na 13 lipca 2006 r., którym poinformował go, że „ przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury uwzględniono „składniki stałe” wynagrodzenia wykazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wystawionym w dniu 27.03.2006 r., w rubryce 2 oraz „świadczeń w naturze” wykazane w rubryce 5, premię eksportową wykazaną w rubryce 3. Nie uwzględniono natomiast „funduszy premiowych – 100%” wykazanych w rubryce 4 „inne” przypadających przed 01.01.1977 r. ponieważ w tych latach wypłaty z funduszu zakładowego w tym fundusz zakładowy lub premiowy w państwowych gospodarstwach rolnych nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne”.

Dowody:

- wnioski B. C. z 25.05.2006 r. i z 30.06.2006 r. - k. 44, 46 plik I część A akt ZUS;

- pisma ZUS z 12.06.2006 r. i z 12.07.2006 r. - k. 45, 48 plik I część A akt ZUS.

W dniu 4 września 2007 roku B. C. (1) zwrócił się do organu rentowego o „ wyjaśnienie sprawy obniżenia naliczeń za okres od 1966-1977”, wyjaśniając, że „ suma podstawy [jest] obniżona o 13,6% w stosunku do uzyskanych wynagrodzeń w tym okresie”.

W odpowiedzi organ rentowy (pismem z 13.09.2007 r.) po raz kolejny poinformował ubezpieczonego, że przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury nie uwzględniono funduszy premiowych przypadających przed dniem 1 stycznia 1977 roku, gdyż przed tą datą wypłaty z tych funduszy nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Dowody:

- pismo B. C. z 4.09.2007 r. - k. 290 plik I część A akt ZUS;

- pismo ZUS z 13.09.2007 r. - k. 293 plik I część A akt ZUS.

Pismem złożonym 29 kwietnia 2010 roku B. C. (1) zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. o wyliczenie jego emerytury z uwzględnieniem w podstawie jej wymiaru kwot nagród z funduszy premiowych za lata 1966-1977. Powołał się przy tym na uchwałę Sądu Najwyższego wydaną w sprawie o sygn. akt II UZP 16/05 i zaznaczył, że „ sprawa trwa od dnia następnego wniosku złożonego 25.05.2006 r. i wcześniej.”

Dowód: wniosek z 26.04.2010 r. - k. 304 plik I część A akt ZUS.

W odwiedzi na powyższy wniosek, decyzjami z 6 maja 2010 roku oraz z 31 maja 2010 roku, organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do ponownego ustalenia wysokości emerytury, z uwzględnieniem wypłat dokonanych z funduszu premiowego w latach 1966 – 1977.

B. C. (1) odwołał się od powyższych decyzji do sądu. Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w Szczecinie pod sygnaturą akt VI U 772/10 i zakończyła się wydaniem 27 października 2010 roku wyroku o następującej sentencji: „ zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że organ rentowy dokona przeliczenia emerytury ubezpieczonego B. C. (1) od dnia 1 kwietnia 2010 roku, uwzględniając dodatkowo przy obliczaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia wypłacone z funduszu premiowego, w okresie pracy w (...) w O. ”. Ponadto w sentencji wyroku oznaczono kwoty jakie organ rentowy ma uwzględnić; były to kwoty dotyczące kolejnych lat z okresu 1967 – 1976.

W części wstępnej pisemnego uzasadnienia tego wyroku Sąd Okręgowy wskazał, iż rozpoznaje wniosek B. C. z 27 kwietnia 2010 roku.

Dowody:

- decyzja ZUS z 6.05.2010 r. - k. 307 plik I część A akt ZUS;

- decyzja ZUS z 31.05.2010 r. - k. 309 plik I część A akt ZUS;

- wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z 27.10.2010 r. wraz z uzasadnieniem - k. 72, 75-79 akt sprawy VI U 772/10.

Powyższy wyrok uprawomocnił się. Wykonując go, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 15 marca 2011 roku przeliczył emeryturę ubezpieczonego od 1 kwietnia 2010 roku. B. C. naliczono i wypłacono wówczas wyrównanie świadczenia za okres od 1 kwietnia 2010 roku do 31 marca 2011 roku.

Dowód: decyzja ZUS z 15.03.2011 r. - k. 347 plik I część A akt ZUS.

B. C. (1) odwołał się od powyższej decyzji do Sądu Okręgowego w Szczecinie; zainicjowane tym odwołaniem postępowanie toczyło się pod sygnaturą akt VI U 660/11. W odwołaniu ubezpieczony odnosił się do zastosowanego przez organ rentowy sposobu obliczenia jego świadczenia.

Wyrokiem z 4 listopada 2011 r. powyższe odwołanie zostało oddalone.

Dowód: dokumenty w aktach Sądu Okręgowego w Szczecinie sygn. akt VI U 660/11.

W kolejnych latach B. C. (1) wielokrotnie korespondował z organem rentowym; korespondencja ta nie dotyczyła jednak wypłaty wyrównania świadczenia za okres pomiędzy 1 kwietnia 2006 r. a 31 marca 2010 r.

Dowód: dokumentacja w aktach ZUS.

Ponownie do organu rentowego z wnioskiem o przeliczenie emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 1 kwietnia 2010 roku, z uwzględnieniem premii z funduszy premiowych za lata 1967 – 1976, B. C. (1) wystąpił dopiero pismami datowanymi na 26 maja i 12 czerwca 2014 r., a złożonymi w ZUS O/S. 24 czerwca 2014 roku

Organ rentowy nie rozpoznał tych wniosków poprzez wydanie decyzji, a jedynie wystosował do ubezpieczonego pismo datowane na 11 lipca 2014 roku, w którym wskazał, że „ wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27.10.2010 r. ponownie przeliczył (…) świadczenie od 1 kwietnia 2010 roku, tj. od daty określonej wyrokiem Sądu Okręgowego”. Wskazał, że „ w tej sprawie została wydana decyzja z dnia 15.03.2011 r., w której uwzględniono przy obliczaniu wskaźnika podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia wypłacone z funduszu premiowego za okres pracy w (...) w O. ”. Co za tym idzie oświadczył, że „ mając na uwadze fakt, że wyrok Sądu zaspokoił Pana roszczenia, brak podstaw faktyczno-prawnych do ponownego przeliczenia emerytury.”

Dowody:

- wnioski z 24.06.2014 r. i 26.05.2014 r. - k. 465, 476-479, plik I część B akt ZUS,

- pismo ZUS z 11.07.2014r., k. 484 plik I część B akt ZUS.

26 listopada 2014 r. do ZUS O/S. wpłynął datowany na 14 listopada 2014 r. wniosek B. C. „ o ponowne rozpatrzenie odwołania od decyzji z dnia 27.04.2006 r.”. We wniosku ubezpieczony oświadczył m.in., że „ Zakład nadal odmawia pozytywnego załatwienia sprawy spornej o wliczenie składnika wynagrodzenia za okres 01.04.2006 r. – 31.03.2010 r.” i wyraził niezadowolenie z faktu, że „ zawłaszczono część emerytury”.

Wniosek ten organ rentowy rozpoznał wydając decyzję datowaną na 4 grudnia 2014 roku, którą odmówił B. C. (1) prawa do wznowienia postepowania w zakresie wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku wskazując po raz kolejny, że decyzją z dnia 15 marca 2011 roku przeliczył emeryturę wnioskodawcy od 1 kwietnia 2010 roku, tj. od daty określonej wyrokiem Sądu Okręgowego, wobec czego brak jest podstaw do wyrównania, o które wnioskuje.

B. C. nie odwołał się od tej decyzji do sądu.

Dowody:

- wniosek z 26.11.2014 r. - k. 488-490 plik I część B akt ZUS;

- decyzja ZUS z 4.12.2014 r. - k.501 plik I część B akt ZUS.

Kolejne, analogiczne wnioski o wypłatę wyrównania świadczenia za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku B. C. (1) składał kilkakrotnie w organie rentowym w latach 2015-2017.

Dowody: wnioski ubezpieczonego - k. 505-506,509-510, 520-521 plik I część B oraz k. 529-532, 557-558, 568, 575-576 część C akt ZUS.

Rozpoznając wniosek z 17 sierpnia 2017 roku, zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z 29 września 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił ubezpieczonemu prawa do wznowienia postępowania w zakresie wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku.

Odwołanie od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł do Sądu Okręgowego w Szczecinie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w dniu 25 maja 2018 roku (data wpływu do ZUS), nie uzasadniając przyczyn opóźnienia w jego złożeniu.

Dowód: decyzja ZUS z 29.09.2017r., k. 528 plik I część C akt ZUS,

12 lipca 2017 roku B. C. (1) skierował natomiast za pośrednictwem ZUS O/S. do Sądu Okręgowego w Szczecinie pismo zatytułowane „ pozew o ustalenie prawa i uznanie otrzymanego wynagrodzenia (trzynastki) od której były odprowadzane składki na FUS, ponowne ustalenie kapitału początkowego dla ustalenia prawa do świadczenia emerytalno-rentowego w nowym wymiarze na mój wniosek i ponowne ustalenie prawa do ich wysokości.” Wskazał również, że „ odmowa uznania obejmuje okres od 01.04.2006 do 31.03.2010 r.”, a także, że wnosi odwołanie od decyzji z 27.04.2006 r., w której na skutek błędu organu rentowego nie doliczono trzynastki.

Postępowanie w tej sprawie toczyło się przed sądem pod sygnaturą akt VI U 1136/17. W dniu 17 listopada 2017 r. sąd wydał w tej sprawie postanowienie, którym odrzucił odwołanie od decyzji z 27 kwietnia 2006 r. oraz przekazał ZUS O/S. do merytorycznego rozpoznania poprzez wydanie decyzji wniosek ubezpieczonego złożony w pismach z dnia 12 lipca 2017 roku, w dniu 29 sierpnia 2017 roku i w dniu 9 listopada 2017 roku o wyrównanie emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku z uwzględnieniem funduszu premiowego za lata 1967-1976.

Dowód: dokumenty w aktach Sądu Okręgowego w Szczecinie, sygn. akt VI U 1136/17.

Po przekazaniu sprawy, organ rentowy zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z 20 kwietnia 2018 roku odmówił ubezpieczonemu prawa do wznowienia postępowania w zakresie wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku. Powyższa decyzja odebrana została przez B. C. w dniu 27 kwietnia 2018 roku, który 25 maja 2018 roku złożył od niej odwołanie.

Dowód: decyzja ZUS z 20.04.2018 r. - k. 592 plik I część C akt ZUS.

Sąd zważył, co następuje:

Niniejsza sprawa ostatecznie składała się z trzech odrębnych odwołań. Dwa z nich, tj. odwołania od decyzji organu rentowego z 27 kwietnia 2006 roku oraz 29 września 2017 roku, podlegały odrzuceniu jako złożone po terminie.

Stosownie do treści przepisu art. 477 ⁹ § 1 i 3 k.p.c., odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się.

Z powyższych uregulowań wynika wprost, iż do przywrócenia terminu niezbędne jest spełnienie kumulatywnie obu warunków: przekroczenie terminu nie może być nadmierne, a przyczyna tego musi być niezależna od odwołującego się.

W niniejszej sprawie B. C. (1) złożył odwołania od wyżej wskazanych decyzji dopiero 25 maja 2018 roku, a zatem przekroczył termin na ich wniesienie: w odniesieniu do decyzji z 27 kwietnia 2006 roku o ponad 11 lat, a w odniesieniu do decyzji z 29 września 2017 roku o ponad pół roku. W konsekwencji brak było podstaw do przyjęcia, że przekroczenie terminu nie było nadmierne zwłaszcza, gdy porówna się okres opóźnienia z przewidzianym prawem terminem jednomiesięcznym.

Nie można było także przyjąć, aby przekroczenie terminu do wniesienia odwołania nastąpiło z przyczyn niezależnych od ubezpieczonego. B. C. (1), wezwany prawidłowo przez sąd na rozprawę w dniu 1 sierpnia 2018 roku, nie stawił się w sądzie. Sąd pominął zatem dowód z jego zeznań, wobec czego nie powziął wiedzy o ewentualnych, niezależnych od ubezpieczonego przeszkodach, które uniemożliwiły mu podjęcie odpowiednich środków odwoławczych w terminie.

W tym stanie rzeczy, orzeczono jak w punkcie I sentencji.

Merytorycznemu rozpoznaniu podlegało natomiast złożone w terminie przez B. C. odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 kwietnia 2018 roku. Po wnikliwej analizie całości dokumentacji znajdującej się w aktach organu rentowego i aktach niektórych spraw, jakie wcześniej toczyły się przed Sądem Okręgowym w Szczecinie, sąd uznał to odwołanie za częściowo zasadne.

B. C. (1) od 2006 roku konsekwentnie wnioskował do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wyliczenie jego emerytury z uwzględnieniem kwot wypłaconych mu w latach 1967-1976 z funduszu premiowego, nie zgadzając się tym samym – co jasno wynika ze składanych przez niego w tej sprawie pism – z treścią wydanej przez ZUS pierwotnej decyzji przyznającej mu prawo do emerytury. Wnioski takie złożył w organie rentowym bowiem już po wydaniu tej decyzji, w dniach 25 maja 2006 roku oraz 30 czerwca 2006 roku. Z ich treści jasno wynika w ocenie sądu, że mimo niezatytułowania ich „odwołaniami od decyzji”, w istocie miały taki charakter. Tymczasem organ rentowy nie tylko zaniechał przekazania tych pism do sądu, ale i nigdy (nie tylko w roku 2006, ale i do teraz) nie wydał merytorycznej decyzji rozstrzygającej o prawie ubezpieczonego do ustalenia emerytury z uwzględnieniem spornych kwot już od daty przyznania prawa do świadczenia. Organ poprzestał bowiem na wystosowaniu do ubezpieczonego pisemnych informacji, z jakiego (zdaniem organu) powodu jego wnioski nie zasługują na uwzględnienie.

Kolejny wniosek o wyliczenie emerytury z uwzględnieniem w podstawie jej wymiaru kwot nagród z funduszy premiowych za lata 1966 – 1977 B. C. (1) złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w dniu 29 kwietnia 2010 roku, a wniosek ten rozpoznany został decyzjami odmownymi z dnia 6 maja 2010 roku oraz z dnia 31 maja 2010 roku.

W wyniku rozpoznania odwołań ubezpieczonego od tych decyzji, Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie VI U 772/10, wyrokiem z 27 października 2010 roku zmienił ww. decyzje w ten sposób, że zobowiązał organ rentowy do przeliczenia emerytury B. C. (1) od dnia 1 kwietnia 2010 roku, z uwzględnieniem wynagrodzeń wypłaconych z funduszy premiowych za lata 1967 – 1976. Sąd nie orzekł przy tym o oddaleniu odwołania B. C. w żadnym zakresie, co oznacza, że rozpoznał wyłącznie nowy wniosek B. C. z kwietnia 2010 roku i taką też datę (1 kwietnia 2010 roku) przyjął jako datę początkową, od której w ogóle było możliwe orzekanie. Treść tego orzeczenia oznacza więc niespornie, iż z jednej strony wówczas (w roku 2010) organ rentowy, odmawiając ubezpieczonemu wyliczenia emerytury z uwzględnieniem kwot wynagrodzeń otrzymanych z funduszu premiowego w latach 1967 – 1976, popełnił błąd, zaś z drugiej strony – że kwestia tego czy ubezpieczonemu powinno przysługiwać prawo do takiego obliczenia wysokości emerytury także za okres wcześniejszy, nie została tym wyrokiem w ogóle rozstrzygnięta, a co za tym idzie – nie można w tym zakresie mówić o stanie powagi rzeczy osądzonej.

W tym kontekście nie dziwi, że mimo wydania przez Sąd Okręgowy w Szczecinie powyższego wyroku, B. C. (1) w kolejnych pismach kierowanych do organu rentowego nadal konsekwentnie wnioskował, by ten dokonał wyrównania jego emerytury, z uwzględnieniem wynagrodzeń wypłaconych z funduszy premiowych za lata 1967 – 1976, za okres wcześniejszy, tj. od 1 kwietnia 2006 roku (od daty przyznania mu prawa do świadczenia; a nawet za okres wcześniejszy, bo od 1 stycznia 2006 r., jak wynika z niektórych pism ubezpieczonego), do 31 marca 2010 roku, tj. do dnia poprzedzającego przeliczenie od daty określonej wyrokiem sądu z dnia 27 października 2010 roku. Każdy z tych kolejnych wniosków ubezpieczonego był jednak przez organ rentowy traktowany jako wniosek o rozstrzygnięcie kwestii, które już były przedmiotem decyzji czy to organu rentowego, czy to sądu, dlatego też każdorazowo wydawał w ich rozpoznaniu decyzje o odmowie wznowienia postępowania, zamiast – jak wynikałoby choćby z postanowienia Sądu Okręgowego z 17 listopada 2017 r., wydanego w sprawie o sygnaturze akt VI U 1136/17 – orzec o tych wnioskach merytorycznie.

W konsekwencji sąd uznał, iż w niniejszej sprawie nie zachodziły przesłanki do odrzucenia odwołania od decyzji z 20 kwietnia 2018 roku w związku z powagą rzeczy osądzonej. Co za tym idzie, rozpoznając niniejszą sprawę i uznając, że istniały podstawy do merytorycznego zbadania sprawy, sąd wydał w niej merytoryczne rozstrzygnięcie, badając zasadność żądania zgłoszonego przez ubezpieczonego w podlegającym rozpoznaniu wniosku.

W tym zakresie należało się odwołać do treści przepisu art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stanowiącego, że w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1) od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2) za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Uwzględniając powyższe i mając na uwadze, że ubezpieczony już od roku 2006 wnosił do ZUS, by ten wyrównał mu emeryturę obliczoną z uwzględnieniem kwoty nagród otrzymanych z funduszy premiowych za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku, a ten mimo jasnego w swej treści wniosku o przeliczenie, nie wydał do tej pory żadnej decyzji merytorycznej, należało uznać, że organ działał nieprawidłowo w sposób pozwalający na przyjęcie zaistnienia błędu w rozumieniu przywołanego art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej. Błąd ten skutkował zaniżeniem wysokości świadczenia emerytalnego ubezpieczonego, dlatego jego roszczenie o wypłatę wyrównania emerytury za ww. okres co do zasady jest słuszne. Podkreślić jednak należy, że przywołany przepis, który ma charakter bezwzględnie obowiązujący, wprowadza ograniczenie okresu, za który możliwa jest wypłata wyrównania świadczenia, stanowiąc, że w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa od świadczenia lub jego wysokości przyznane lub podwyższone świadczenie wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do jego podwyższenia, jednak nie wcześniej niż za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (ponowne ustalenie wysokości świadczenia), jeżeli przyznanie niższych świadczeń było następstwem błędu organu rentowego.

Jak już wskazano, organ rentowy powinien był przeliczyć świadczenie ubezpieczonego od wcześniejszej daty, kiedy złożone były w tym przedmiocie stosowne wnioski. Na skutek błędu tego nie uczynił, co uprawnia ubezpieczonego do żądania wypłaty wyrównania, ale nie dalej jak za 3 lata wstecz licząc od miesiąca poprzedzającego kwiecień 2010 roku, kiedy to B. C. wystąpił z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem w podstawie jej wymiaru kwot nagród z funduszy premiowych za lata 1966 – 1977 (wniosek z 29 kwietnia 2010 roku), a organ rentowy mógł bez przeszkód błąd ten dostrzec. Wyrównanie należne ubezpieczonemu obejmuje zatem 3 lata wstecz licząc od kwietnia 2010 roku, tj. okres od 1 kwietnia 20007 roku do 31 marca 2010 roku.

Mając na uwadze powyższe, sąd zmienił zaskarżoną decyzję z 20 kwietnia 2018 roku i przyznał ubezpieczonemu prawo do wyrównania emerytury w związku z ustaleniem jej wysokości wyrokiem Sądu Okręgowego z 27 października 2010 roku - za okres od 1 kwietnia 2007 roku do 31 marca 2010 roku, o czym orzekł w punkcie II sentencji wyroku.

Jak z powyższego wynika, roszczenie ubezpieczonego o wypłatę wyrównania za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2007 roku nie mogło być uwzględnione, gdyż wykracza poza okres, za który zgodnie z ustawą organ rentowy zobowiązany jest do wypłaty wyrównania. Co za tym idzie, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji 20 kwietnia 2018 roku w pozostałym zakresie, tj. co do przyznania prawa do wyrównania świadczenia za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2007 roku, o czym orzekł w punkcie III sentencji wyroku.

W myśl przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, „w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego”.

Zdaniem sądu należało zatem ocenić, czy w niniejszej sprawie, w której ubezpieczony domagał się od organu rentowego wyrównania świadczenia emerytalnego za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku, a organ rentowy twierdził, że żądanie ubezpieczonego zostało już zaspokojone poprzez przyznanie wyrównania od daty określonej wyrokiem sądu, tj. od 1 kwietnia 2010 roku, możliwe było przyjęcie, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za „niewyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji”. Mając na uwadze zaprezentowaną wyżej krytyczną ocenę zajętego przez organ rentowy stanowiska, koniecznym było w ocenie sądu stwierdzenie, że organ rentowy popełnił błąd, nie wydając decyzji odpowiadającej na wniosek ubezpieczonego, mimo że ten od lat wnioskował o wyrównanie emerytury za okres od 1 kwietnia 2006 roku do 31 marca 2010 roku. Tymczasem wydanie takiej decyzji było możliwe, gdyby tylko organ przywiązywał należytą wagę do treści składanych przez B. C. wniosków i rozpoznawał je stosownie do niej. W tej sytuacji, z uwagi na treść przepisu art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, koniecznym stało się orzeczenie jak w punkcie IV sentencji wyroku.