Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodnicząca:	SSO Monika Miller-Młyńska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Katarzyna Herman

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 października 2014 r. w S.

sprawy F. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania F. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 2 lipca 2014 roku znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 lipca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił F. K. (1) prawa do emerytury po osiągnięciu 60 roku życia, z uwagi na nieudowodnienie przez niego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 29 lat, 7 miesięcy i 19 dni okresów ubezpieczenia, jednakże nie przedłożył żadnych świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

F. K. (1) odwołał się od powyższej decyzji, wnosząc o jej uchylenie lub zmianę. W uzasadnieniu wskazał, iż rozpoczął pracę zawodową jako pracownik młodociany w wieku 15 lat, w okresie od 1 września 1968 r. do 19 maja 1973 r. był zatrudniony w (...) Fabryce (...) S. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako ślusarz; na tożsamym stanowisku pracował również w trakcie zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1973 r. do 12 lipca 1990 r. w Przedsiębiorstwie (...) S.. Podniósł, że posiadane przez niego świadectwa pracy wydane przez ówczesnych pracodawców (obecnie już nie istniejących) nie zawierają informacji o wykonywaniu przez niego pracy w szczególnych warunkach, pomimo, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace zaliczane do tej kategorii prac.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Zwrócił ponadto uwagę, iż generalnie stanowisko ślusarza nie jest stanowiskiem wskazanym w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) jako praca w szczególnych warunkach. Dodatkowo podniósł, że okres odbywania przez ubezpieczonego nauki zawodu od 1 września 1968 r. w (...) Fabryce (...) może zostać zaliczony jedynie do ogólnego stażu pracy, nie zaś do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

F. K. (1) urodził się w dniu (...).

Jego łączny staż ubezpieczeniowy na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił 29 lat, 7 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Ubezpieczony nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego

W dniu 12 czerwca 2014 r. złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę.

Okoliczności niesporne, a nadto dowody:

- wniosek o emeryturę - k. 1-8 plik II akt ZUS O/S. dot. F. K.;

- karta przebiegu zatrudnienia - k. 58 plik II akt ZUS O/S. dot. F. K..

W okresie od 1 września 1968 r. do 19 maja 1973 r. F. K. (1) był zatrudniony w (...) Fabryce (...) w S.-Płoni. Najpierw, w okresie od 1 września 1968r. do 31 sierpnia 1971r., pracował na stanowisku ucznia praktycznej nauki zawodu – ślusarza; następnie – w okresie od 1 września 1971 r. do 19 maja 1973 r. – pracował na stanowisku ślusarza.

Czas pracy F. K. do ukończenia przez niego 16 roku życia wynosił 26 godzin tygodniowo. Naukę w zasadniczej szkole zawodowej ubezpieczony ukończył w dniu 23 czerwca 1971 r., uzyskując zawód ślusarza-mechanika. Po zakończeniu nauki w szkole F. K. pracował jako ślusarz w zwykłych warunkach zatrudnienia. Począwszy od 2 maja 1972r. został jednak przeniesiony do pracy w dziale tłoczni gdzie zajmował się wycinaniem i gięciem blach do zbiorników do wina, poszyć do wagonów. Duże blachy były tłoczone na gorąco.

Będąc zatrudnionym na stanowisku ślusarza po ukończeniu nauki w szkole zawodowej, ubezpieczony kontynuował naukę w Technikum M., w związku z tym w roku szkolnym 1971/1972 wcześniej kończył pracę tj. w poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki o 13.20.

Dowody:

- świadectwo pracy – k. 3 plik I akt ZUS O/S. dot. F. K.;

- dokumentacja pracownicza w pliku II akt rentowych: angaże z 1.09.1968 r. i z 1.09.1969 r. – k. 39, angaż z 2.09.1970 r. – k. 39v, angaże z 1.09.1971 r., z 2.05.1972 r. – k. 40, angaż z 1.10.1972 r. – k. 41, umowa o naukę zawodu – k. 43, umowa o pracę z 1.08.1971 r. – k. 44

- akta osobowe z okresu zatrudnienia w (...): świadectwo ukończenia (...);

- akta osobowe F. K. z okresu zatrudnienia w F. – koperta k. 40 akt sprawy, w szczególności: umowa o naukę zawodu z 1.09.1968 r., karta osobista pracownika młodocianego, pismo z 11.09.1971 r., angaże, w tym angaż z dnia 2 maja 1972r. – k. 28 akt osobowych;

- zeznania świadka J. D. (1) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja k. 75v-81 akt sprawy;

- zeznania ubezpieczonego w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 81-82v, 87-98 akt sprawy.

W okresie od 1 sierpnia 1973 r. do 12 lipca 1990 r. ubezpieczony był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w S. kolejno na stanowiskach ślusarza, montera-ślusarza oraz ślusarza-spawacza. Przez cały czas wykonywał przy tym pracę na wydziale (...) (w warsztacie Zakładu Produkcji (...)). W czasie zatrudnienia pracodawca powierzał ubezpieczonemu dodatkowo obowiązki brygadzisty: z dniem 10 lutego 1982 r., z dniem 1 grudnia 1985 r.

W czasie pracy w tym przedsiębiorstwie, w okresie od 29 października 1973 r. do 28 października 1975 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. Przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej pracował do 26 października 1973 r. Do pracy po odbyciu służby wojskowej powrócił 11 listopada 1975 r.

W czasie zatrudnienia ubezpieczony ukończył w dniu 8.11.1976 r. kurs cięcia tlenem.

Do obowiązków ubezpieczonego na stanowiskach ślusarza oraz ślusarza-spawacza należało wykonywanie szeregu prac związanych z przygotowywaniem stalowych elementów konstrukcyjnych, grzejników, wentylatorów, kominów, kolan do ciągów ciepłowniczych. F. K. zajmował się przy tym zarówno pracami przygotowawczymi do montażu (pobraniem materiałów z magazynu, pracami ślusarskimi, cięciem), następnie montażem i spawaniem. Zdarzało się również, że ubezpieczony kierował wózkiem widłowym (m.in. w kwietniu 1982 r. wypłacano mu dodatek za wykonywanie dodatkowych czynności operatora podnośnika widłowego na terenie (...)), przewożąc elementy do montażu.

F. K. przez większość czasu pracował na hali montażowej, w której – w tej samej, nieoddzielonej w żaden sposób przestrzeni - pracowali razem ślusarze, spawacze, suwnicowi, pracownicy transportu i monterzy konstrukcji. Na hali pracowały 3-4 brygady, wykonujące podobne prace montażowe. Zdarzało się także, że ubezpieczony był kierowany do pracy na budowie, kiedy zaszła potrzeba pomocy przy montażu konstrukcji stalowych. Pracował wówczas na wysokości.

Mając powierzone obowiązki brygadzisty ubezpieczony pracował razem z pracownikami z nadzorowanej przez siebie grupy. Jako brygadzista dodatkowo nadzorował przestrzeganie przez podległą mu grupę pracowników porządku i przepisów BHP, zajmował się też odczytywaniem dokumentacji i na tej podstawie rozdzielał pracę. Jako brygadzista nie miał powierzanych żadnych czynności administracyjnych, pracami biurowymi zajmowali się majstrowie.

Dowody:

- umowa o pracę z 30.06.1982 r. – k. 6-7 plik I akt ZUS O/S. dot. F. K.;

- zaświadczenia Rp-7 – k. 8 plik I akt ZUS O/S.dot. F. K.; k. 8-9 plik KPU

- świadectwo pracy – k. 6 – 7 plik KPU;

- wyciąg z książeczki wojskowej – k. 4 plik KPU;

- świadectwo pracy – k. 6 – 7 plik KPU;

- zaświadczenie z 2.05.2003 r. – k. 10 plik KPU;

- dokumentacja pracownicza w aktach osobowych F. K.w okresu zatrudnienia w (...) (koperta k. 38 akt sprawy) oraz w pliku II akt rentowych: angaż z 3.03.1982 r. – k. 17-18, angaż z 23.03.1989 - k. 18, angaż z 13.12.1985 r. – k. 19, angaż z 16.08.1973 r. – k. 21, umowa o pracę z 11.11.1975 r. – k. 22, angaż z 1.08.1977 r. – k. 23, angaże z 8.06.1979 r. i z 31.07.1980 r. – k. 24, angaż z 29.12.1981 r. – k. 25, angaże z 22.10.1984 r. i z 20.05.1982 r. – k. 26, karta informacyjna – k. 27, karta obiegowa z 7.09.1982 r. – k. 30, karta obiegowa z 22.10.1984 r. – k. 31, angaż z 20.07.1985 r. – k. 32, angaż z 21.01.1986 r. – k. 34, angaże z 16.03.1988 r. i z 24.09.1987 r. – k. 35, angaż z 23.02.1989 r. – k. 36, karta obiegowa z 12.07.1990 r. – k. 37;

- zeznania świadka W. H. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 70-75v akt sprawy;

- zeznania świadka J. D. (1) w wersji elektronicznej oraz transkrypcja k. 75v-81 akt sprawy;

- zeznania ubezpieczonego w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 81-82v, 87-98 akt sprawy.

W czasie pracy w (...) ubezpieczony był oddelegowywany do pracy na budowach eksportowych: w okresie od 12 września 1980 r. do 27 grudnia 1980 r. był delegowany do pracy na budowie w NRD na stanowisku ślusarza-montera, w okresie od dnia 8 września 1982 r. do 22 października 1984 r. był delegowany do pracy na budowie w Iraku na stanowisku spawacza-ślusarza.

Podczas pracy w NRD ubezpieczony wykonywał prace malarskie konstrukcji fabryki. Pracował również przy budowie odlewni, zajmując się montażem wentylacji. Nie pracował wówczas stale na wysokości.

W Iraku ubezpieczony pracował przy budowie kurników. Wykonywał tam szereg różnych prac, w zależności od zapotrzebowania. Były to zarówno prace elektryczne, jak i ślusarskie, hydrauliczne. Nie pracował wówczas stale na wysokości, od czasu do czasu pracował na dachu na wysokości ponad 4 metrów.

Dowody:

- umowa o pracę z 30.06.1982 r. – k. 6-7 plik I akt ZUS O/S. dot. F. K.;

- zaświadczenia Rp-7 – k. 8 plik I akt rentowych; k. 8-9 plik KPU;

- świadectwo pracy – k. 6 – 7 plik KPU;

- dokumentacja pracownicza w aktach osobowych F. K. z okresu zatrudnienia w PIP I. (koperta k. 38 akt sprawy )oraz w pliku II akt rentowych: karta informacyjna – k. 27, karta obiegowa z 7.09.1982 r. – k. 30, karta obiegowa z 22.10.1984 r. – k. 31;

- zeznania świadka W. H. w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 70-75v akt sprawy;

- zeznania ubezpieczonego w wersji elektronicznej oraz transkrypcja – k. 81-82v, 87-98 akt sprawy.

Od 2 stycznia 1991 r. ubezpieczony pozostaje w zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) sp. z o.o.w S.na stanowisku ślusarza remontowego na Wydziale W.(do 31.07.2000 r.), ślusarza remontowego na Wydziale M. E.(od 1.08.2000 r. do 31.09.2004 r. ), starszego ślusarza w Warsztatach Wydziału M. E. od 1.10.2004 r.

Niesporne, a nadto dowody:

- zaświadczenie Rp-7 – k. 11 plik KPU;

- karta zasiłkowa – k. 12 plik KPU;

- akta osobowe F. K. z okresu pracy w (...): umowy o pracę z 2.01.1991 r., z 16.01.1991 r., zaświadczenie z 25.04.1991 r., zmiany angażu.

Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

F. K. (1) w toku niniejszego postępowania domagał się przyznania mu prawa do tzw. wcześniejszej emerytury, w związku z osiągnięciem przez niego wieku 60 lat i przepracowaniem ponad 15 lat w warunkach szczególnych. Ponieważ jest on jednak osobą urodzoną po dniu 31 grudnia 1948 roku, prawo do takiej emerytury mógł nabyć wyłącznie niejako w drodze wyjątku, po spełnieniu ściśle określonych przepisami wymogów.

I tak, zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm., dalej jako: ustawa emerytalna), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

W myśl przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 (tj. w przypadku mężczyzn – 60 lat), 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis § 4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu § 2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy. W załączniku do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale V dotyczącym prac wykonywanych w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych jako prace w warunkach szczególnych wskazano: pod poz. 2 budowę oraz remont chłodni kominowych i kominów przemysłowych, zaś pod poz. 5 prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości. Natomiast w dziale XIV, dotyczącym prac różnych, pod pozycją 12 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym”, zaś pod pozycją 24 wskazano, że pracą w warunkach szczególnych jest praca polegająca na „kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”.

W niniejszej sprawie w ramach postępowania dowodowego sąd przeprowadził dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego prowadzonych przez organ rentowy. Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji oraz w sposób rzetelny, stąd też sąd uznał je za wiarygodne. Prymat wiarygodności przyznał sąd także zeznaniom świadków oraz korespondującym z nimi wyjaśnieniom ubezpieczonego. Okazało się jednak, że dowody te nie pozwalają na ustalenie, że F. K. do końca roku 1998 wykonywał przez co najmniej 15 lat pracę w warunkach szczególnych.

Na wstępie należy podkreślić, że określenie stanowiska pracy i jej charakteru wskazane w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy nie wiąże sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy dana osoba pracowała – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych, tj. czy wykonywała jeden z rodzajów prac wymienionych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.). Tym samym dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy oraz to, czy praca taka była wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd nie może jednak samodzielnie ustalać, że jakiś rodzaj prac powinien być uznawany za pracę w warunkach szczególnych, mimo że nie został ujęty w przepisach przywołanego wyżej rozporządzenia.

W ocenie sądu ustalone na podstawie zeznań przesłuchanych w sprawie osób obowiązki i zadania wykonywane przez ubezpieczonego w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S. nie dają się przypisać do stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach ujętych w jednym z działów wykazu A - załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W ocenie sądu, choć podczas zatrudnienia ubezpieczony z pewnością pracował w trudnych warunkach (co wynika ze specyfiki pracy ślusarzy, ślusarzy-spawaczy zatrudnianych w zakładach montażowych w latach 70-90), jednakże z samego faktu wykonywania pracy w trudnych warunkach nie wynika jeszcze, że pracę taką można uznać za pracę w warunkach szczególnych. Wykonywane przez ubezpieczonego prace w ramach zatrudnienia na stanowiskach ślusarza, ślusarza-spawacza nie znajdują bowiem stosownego odpowiednika wśród prac wymienionych w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Sąd zwrócił bowiem uwagę, że w powoływanym wyżej rozporządzeniu nie uznano za pracę w szczególnych warunkach pracy „ślusarza” czy pracy na stanowisku „ślusarza-spawacza”. Jedynymi pracami „ślusarskimi” które mogą ewentualnie zostać zaliczone do prac w warunkach szczególnych wymienionymi w wykazie A rozporządzenia są praca polegające na budowie oraz remoncie chłodni kominowych i kominów przemysłowych, czy prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (Wykaz A Dział V poz. 2 i 4, zaś za prace przy spawaniu które mogą zostać zaliczone do prac w warunkach szczególnych uznaje się prace na stanowiskach spawacza elektrycznego i gazowego, przepalacza gazowo-plazmowego i gazowego, zgrzewacza oraz prace pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziałach spawalniczych (dział XIV poz. 12).

Sąd dostrzegł przy tym, że z zeznań przesłuchanych w sprawie osób wynikało, że do obowiązków ubezpieczonego należały m.in. prace przy spawaniu, jak również zdarzało się, że ubezpieczony był kierowany do pracy na budowie, kiedy zaszła potrzeba pomocy przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości, co mogłoby być przesłanką uznania, że F. K. wykonywał prace wymienione w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Trzeba jednak pamiętać, że aby nabyć prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym pracę taką pracownik musi wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze). Przy takiej koncepcji istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miała częstotliwość wykonywania przez ubezpieczonego prac spawalniczych czy prac przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości. Jak wynika zaś z poczynionych ustaleń, czas poświęcany przez ubezpieczonego na wykonywanie tych czynności nie dawał podstawy do uznania, aby F. K. stale i pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku wykonywał pracę w szczególnym charakterze. Sąd zwrócił bowiem uwagę, że z zeznań świadków, jak i z zeznań samego ubezpieczonego wynika jednoznacznie, że nie pracował on stale w pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz, ewentualnie jako monter konstrukcji stalowych na wysokości. Do obowiązków ubezpieczonego na stanowisku ślusarza, ślusarza-spawacza należało bowiem wykonywanie szeregu różnych prac związanych z przygotowywaniem stalowych elementów konstrukcyjnych, grzejników, wentylatorów, kominów, kolan do ciągów ciepłowniczych, przy czym prace te wykonywał głównie na terenie warsztatu (hali). Ubezpieczony zajmował się więc zarówno pracami przygotowawczymi do montażu (pobraniem materiałów z magazynu, pracami ślusarskimi, cięciem), jak i następnie montażem i spawaniem. Zdarzało się również, że ubezpieczony kierował wózkiem widłowym (m.in. w kwietniu 1982 r. wypłacano mu dodatek za wykonywanie dodatkowych czynności operatora podnośnika widłowego na terenie (...)) przewożąc elementy do montażu.

W ocenie sądu wykonywania przez ubezpieczonego prac w ramach zatrudnienia na stanowiskach ślusarza, ślusarza – spawacza, ślusarza-montera nie można było uznać również za prace „pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych w wydziałach spawalniczych”. Ubezpieczony wprawdzie świadczył pracę w warunkach w których nie były zachowane higieniczne normy pracy – jednakże pracował na hali warsztatowo – montażowej, a nie na wydziale wyłącznie spawalniczym. Z wyjaśnień ubezpieczonego oraz świadków wynikało bowiem, że F. K. pracował na hali montażowej, w której pracowali razem ślusarze, spawacze, suwnicowi, pracownicy transportu i monterzy konstrukcji. Na hali pracowały 3-4 brygady, wykonujące podobne prace montażowe. F. K. nie wykonywał zaś przy tym – co najbardziej istotne – wyłącznie „prac przy spawaniu” (niekoniecznie na stanowisku spawacza, ale także np. przepalacza), ale także szereg innych prac, w tym także ślusarskich.

W konsekwencji uznać należało, iż mimo że prace ślusarza i ślusarza-spawacza wykonywane przez ubezpieczonego w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S., w tym na budowach eksportowych były niewątpliwie pracami o znacznym stopniu uciążliwości, to brak było podstaw do uznania ich za prace wykonywane w warunkach szczególnych, gdyż wykonywanie pracy, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Podobnie ocenić należało wykonywanie przez ubezpieczonego pracy na stanowisku ślusarza-spawacza w okresach kiedy był oddelegowywany do pracy na budowach eksportowych: w okresie od 12 września 1980 r. do 27 grudnia 1980 r. był delegowany do pracy na budowie w NRD na stanowisku ślusarza-montera, zaś w okresie od 8 września 1982r. do 22 października 1984 r. był delegowany do pracy na budowie w Iraku na stanowisku spawacza-ślusarza. O ile bowiem pracę w NRD można byłoby uznać za pracę w warunkach szczególnych (z uwagi na wykonywanie prac przy montażu konstrukcji stalowych), o tyle w przypadku pracy w Iraku takiego ustalenia nie sposób było uczynić. Jak wynika bowiem zarówno z zeznań samego ubezpieczonego, jak i z zeznań świadka J. D., który także był na tej budowie eksportowej, w Iraku F. K. pracował przy budowie kurników, wykonując tam szereg różnych prac, niekoniecznie zaliczanych do prac w warunkach szczególnych (były to m.in. prace elektryczne, ślusarskie, hydrauliczne).

Reasumując, skoro z ustaleń stanu faktycznego wynikało, że w przedsiębiorstwie (...) oraz na budowach eksportowych, na które był delegowany przez tego pracodawcę, ubezpieczony pracował jednocześnie m.in. jako spawacz i ślusarz, brak było podstaw do uznania tego okresu za okres pracy w warunkach szczególnych. Z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (por. wyrok SN z dnia 4.06.2008 r., II UK 306/07. LEX nr 494129).

Dodatkowo należy podkreślić, że nawet ewentualne ustalenie, że w okresie zatrudnienia w przedsiębiorstwie (...), w tym w czasie pracy na budowie eksportowej w NRD ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych, nie mogło doprowadzić do zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania F. K. prawa do emerytury. Jest to spowodowane faktem, że w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S. w okresie od 29 października 1973 r. do 28 października 1975 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową. Okres ten podlegał więc z tego powodu wyłączeniu ze stażu pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych. Brak jest przy tym w ocenie sądu podstaw do przyjęcia, że zastosowanie w niniejszej sprawie miałaby linia orzecznictwa Sądu Najwyższego dotycząca możliwości zaliczania do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym także okresów pełnienia zasadniczej służby wojskowej. Sąd Najwyższy podjął w tym zakresie w dniu 16 października 2013 r. uchwałę 7 sędziów (sygn. akt II UZP 6/13), w której przyjął, że do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku zgodnie z art.184 w związku z art.32 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zalicza się tylko czas odbywania zasadniczej służby wojskowej w oparciu o art. 108 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP z 1967 r. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974 r. Mając na uwadze powyższe, trzeba więc zwrócić uwagę, że ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 29 października 1973 r. do 28 października 1975 r. Oznacza to, że w momencie zakończenia odbywania przez niego służby wojskowej nie obowiązywała już ustawa, o której mowa w przytoczonym orzeczeniu Sądu Najwyższego, umożliwiająca uznawanie w pewnych okolicznościach okresów służby wojskowej za okres pracy w warunkach szczególnych. Tym samym nie sposób było przyjąć, aby zasadnicza służba wojskowa została przez ubezpieczonego „odbyta” pod rządami ustawy w starym brzmieniu.

Sąd nie znalazł również podstaw do uwzględnienia w stażu pracy F. K. w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 września 1968 r. do 19 maja 1973 r. w (...) Fabryce (...) w S.-Płoni, kolejno na stanowiskach ucznia praktycznej nauki zwodu – ślusarza od 1 września 1968 r. do 31 sierpnia 1971 r. oraz ślusarza od 1 września 1971 r. do 19 maja 1973 r.

Odnośnie okresu odbywania praktycznej nauki zawodu sąd zwrócił uwagę, że niespornym było, że w tym czasie ubezpieczony zatrudniony był jako uczeń w zawodzie ślusarza, a następnie ślusarz, a zatem w zawodzie nie uznawanym za stanowisko pracy, na którym wykonywana jest praca w warunkach szczególnych.

Co więcej w tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2009 r. sygn. akt II UK 334/08, OSNP 2010/23-24/294) w postępowaniu przed sądem uważa się, iż młodociany odbywający naukę zawodu w ramach umowy zawartej z zakładem pracy na podstawie przepisów ustawy z 1958 r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy posiada status pracownika w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz ubezpieczeniu społecznym, jednakże okres nauki zawodu połączonej z obowiązkiem dokształcania się w zasadniczej szkole zawodowej nie stanowi okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej na zasadach określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Tymczasem w okresie od 1 września 1968 r. do 31 sierpnia 1971 r. ubezpieczony świadczył pracę właśnie w ramach praktycznej nauki zawodu, odbywanej w ramach umowy zawartej na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu.

Z kolei odnośnie okresu pracy po zakończeniu nauki, sąd zwrócił dodatkowo uwagę, że będąc zatrudnionym na stanowisku ślusarza po ukończeniu nauki w szkole zawodowej, ubezpieczony kontynuował naukę w Technikum M., w związku z tym w roku szkolnym 1971/1972 wcześniej kończył pracę (tj. w poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki o 13.20), co oznacza, że nie pracował w tym czasie w szkodliwych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy. Nawet jednak gdyby uznać, że mimo to można zaliczyć mu ów okres do stażu pracy w warunkach szczególnych, i tak zaliczeniu mógłby podlegać co najwyżej okres od 2 maja 1972r. do końca zatrudnienia. Okres ten, jeśli chodzi o jego długość, jest zaś niewystarczający (ubezpieczony musiał udowodnić 15 lat takiej pracy).

Mając na uwadze wszystko powyższe, w niniejszym postępowaniu koniecznym stało się oddalenie odwołania, o czym orzeczono na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.