Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2025 r.

Sąd Okręgowy (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Konrad Kujawa

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2025 r.(...)

na posiedzeniu niejawnym

sprawy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

z udziałem ubezpieczonego D. W. oraz zainteresowanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o podstawę wymiaru składek

na skutek odwołania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia16 sierpnia 2022 r., nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 900 (dziewięćset) złotych, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

SSR del. Konrad Kujawa

Sygnatura akt VI U 1381/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2022 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne D. W. jako pracownika u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w S. wynosi:

- w sierpniu 2018 r.: na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wypadkowe – kwotę 2.548,20 zł oraz na zdrowotne 2.198,85 zł,

- we wrześniu 2018 r.: na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wypadkowe – kwotę 3.397,60 zł oraz na zdrowotne 2.931,79 zł,

- w październiku 2018 r.: na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wypadkowe – kwotę 3.983,74 zł oraz na zdrowotne 3.437,57 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w wyniku kontroli u płatnika (...) Sp. z o.o. w S. ustalono, że zawarcie z ubezpieczonym odrębnych umów, tj.: umowy o pracę i umów zlecenia z płatnikiem składek oraz umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. w S., służyć miało osiągnięciu celu sprzecznego z obowiązującymi przepisami prawa – upozorowaniu zbiegu ogólnych tytułów ubezpieczenia. W związku z tym zachodzą przesłanki do uznania umów zlecenia zawartych z (...) spółką z o.o. za nieważne na podstawie art.58 k.c.

Powołując się na protokół kontroli z 6 kwietnia 2022 roku, organ rentowy zauważył że (...) spółka z o.o. jest inicjatorem zawieranych przez pracowników i zleceniobiorców (...) spółki z o.o. umów o świadczenie usług zawieranych z (...) spółką z o.o. Ta spółka na mocy porozumienia z dnia 1 sierpnia 2018 r. korzysta z bazy danych osobowych (...) spółki z o.o., pozyskując informacje o osobach, które mogą być zainteresowane podjęciem współpracy związanej ze świadczeniem usług. Umowa z dnia 29 marca 2017 r. zawarta pomiędzy (...) spółka z o.o. a (...) spółka z o.o. uprawnia pracowników (...) spółki z o.o. do wypłaty wynagrodzeń zleceniobiorcom i pracownikom (...) spółka z o.o. w obiektach, w których zamawiający wykonuje usługi. P. i K. posiadają ten sam główny przedmiot działalności, określony w KRS jako specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych. (...) spółki z o.o. i (...) spółki z o.o. mieszczą się pod tym samym adresem, tj. ul. (...) IV 1, (...)-(...) S. budynek (...). (...) spółka z o.o. zajmuje pokoje (...), a (...) spółka z o.o. pokój nr (...). (...) spółki z o.o. wykonują prace księgowe i kadrowo-płacowe w S. w biurze przy ul. (...) IV. Dokumentacja kadrowo-płacowa (...) spółki z o.o. i zleceniobiorców zatrudnianych przez (...) spółkę z o.o. przechowywana jest w tych samych pomieszczeniach w siedzibie firmy (...) spółki z o.o. w pokojach nr (...). Sprawami kadrowo płacowymi firmy (...) spółka z o.o. i zleceniobiorców (...) spółka z o.o. zajmują się te same osoby: J. J., S. S. (1) i K. N.. (...) spółki z o.o., którzy wykonują prace księgowe i kadrowo-płacowe, wykonują pracę w S. w biurze przy ulicy (...) IV 1. Kierownicy regionalni wykonują pracę w biurach na terenie Polski. Zleceniobiorcy i pracownicy wykonują pracę porządkowe na obiektach wskazanych przez zamawiającego. (...) spółka z o.o. od 1 października 2014 roku zatrudnia H. N. – prezesa zarządu (...) spółki z o.o. na stanowisku głównego specjalisty do spraw usług, który w ramach tej pracy organizuje pracę zleceniobiorców w (...) spółka z o.o. oraz w ramach zawartej umowy między spółkami w dniu 30 września 2014 r. organizuje pracę pracownikom wyższego szczebla., którzy zajmują się pracami porządkowymi w (...) spółka z o.o. (...) spółki z o.o. S. Ś., będąca jednocześnie dyrektorem finansowym wykonuje w (...) spółka z o.o. umowę o świadczenie usług, której przedmiotem jest pomoc w dziale technicznym na obiekcie: biuro. (...) spółka z o.o. Nicola D. jest zatrudniona w K. na stanowisku głównego księgowego – dyrektora, natomiast w (...) spółka z o.o. na stanowisku specjalista do spraw kosztów– księgowa. (...) spółka z o.o. jest głównym kontrahentem firmy (...). Poza kilkoma innymi kontrahentami, (...) spółka z o.o. świadczył usługi dla tych samych kontrahentów na terenie Polski co P.. Organ rentowy zauważył, że płatnik spadek nie przedłożył do kontroli potwierdzeń wypłat wynagrodzeń, indywidualnych księgowań wynagrodzeń, informacji o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT 11, harmonogramów ewidencji czasu pracy dla ubezpieczonych wymienionych w wezwaniu z 11 marca 2022 r. Na tę okoliczność osoba upoważniona do reprezentowania płatnika składek, K. N., wyjaśniła, że „nie prowadzimy harmonogramów i ewidencji czasu pracy zleceniobiorców wypłata wynagrodzi dla pracowników i zleceniobiorców dokonywana jest zbiorczo, jednym przelewem, nie prowadzimy imiennych kont dla poszczególnych pracowników i zleceniobiorców. Potwierdzenia dokonania przelewów wynagrodzeń zawarte są wyciągach bankowych, jeden miesiąc to objętość papierowa prawie jednego segregatora”. Z zeznań złożonych do protokołów przesłuchania przez osoby upoważniony do reprezentowania płatnika składek – zdaniem organu rentowego - wynika, że P. jest głównym kontrahentem (...) spółki z o.o., a K. jest podwykonawcą (...) spółki z o.o. w zakresie usług polegających na pracach porządkowych oraz świadczenia usług w zakresie organizacji pracy. Umowę z 1 grudnia 2007 r. zawarto między spółkami dla uzyskania korzyści ekonomicznej, ponieważ za zleceniobiorców K. odprowadzał tylko składki zdrowotne.

Płatnik składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. złożyła odwołanie od wymienionej wyżej decyzji, zarzucając jej:

- naruszenie art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej zwanej s.u.s.) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną subsumpcję do ustalonego w toku kontroli stanu faktycznego i uznanie, iż umowy zawierane z osobą ubezpieczoną przez (...) sp. z o.o. obejmują jeden stosunek zobowiązaniowy, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie dawał ku temu podstaw;

- naruszenie art. 86 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i błędną subsumpcję do ustalonego w toku kontroli stanu faktycznego i uznanie, iż Płatnik naruszył przepis art. 9 ust. 2c przywołanej wyżej ustawy, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie dawał ku temu podstaw;

- naruszenie art. 58 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną subsumpcję do ustalonego w toku kontroli stanu faktycznego i uznanie, iż umowy zlecenia zawierane przez (...) sp. z o.o. zostały zawarte w celu obejścia ustawy, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie dawał ku temu podstaw;

- naruszenie art. 353 ¹ k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną subsumpcję do ustalonego w toku kontroli stanu faktycznego i uznanie, iż treść umów zleceń zawieranych przez płatnika i (...) sp. z o.o. sprzeciwiała się ustawie, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie dawał ku temu podstaw.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, płatnik wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że osoba ubezpieczona nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu w sposób wskazany przez organ rentowy w decyzji, natomiast podlega ubezpieczeniom według podstawy wymiaru składek zadeklarowanej przez płatnika. Jednocześnie odwołujący wniósł o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu płatnik wskazał, iż materiał zgromadzony w toku kontroli i przeprowadzonego postępowania nie daje jednoznacznych i pewnych podstaw do oceny, że umowy zawierane jednocześnie z osobą ubezpieczoną przez oba wymienione podmioty, miały jedynie charakter formalnego rozłączenia jednego stosunku zobowiązaniowego, zaś celem tego zabiegu było uniknięcie podwójnego „oskładkowania". Jak wskazał płatnik, z zeznań oraz przedłożonych w toku kontroli umów z kontrahentami wynika, że płatnik składek prowadził działalność całkowicie odrębną od (...) sp. z o.o., a współpraca pomiędzy przedsiębiorcami w zakresie dysponowania personelem nie nosi znamion omijania jakichkolwiek norm prawnych. Podkreślił, że oba podmioty funkcjonują niezależnie od siebie na rynku i w ramach wykonywanych na rzecz kontrahentów świadczeń, a zatem nie sposób uznać, że praca wykonywana na rzecz (...) sp. z o.o. przez jakąkolwiek osobę ubezpieczoną, mogłaby zostać uznana za wykonywaną faktycznie na rzecz płatnika. W interesie (...) sp. z o.o. jest wypracowywanie zysku i korzystanie z możliwych do tego narzędzi. Jeżeli obie strony czerpią z jakiejś inicjatywy biznesowej korzyści, to mamy do czynienia z sytuacją pożądaną i całkowicie uzasadnioną. Dalej odwołująca spółka wskazała, że płatnik i (...) sp. z o.o. korzystały w ramach wykonywania usług na rzecz kontrahentów z tej samej osoby ubezpieczonej, każdy w ramach swojego celu gospodarczego. Czynności były wykonywane w tym samym miejscu, jednak umowy i zakres prac w przypadku obu przedsiębiorstw różniły się w zależności od konkretnego kontrahenta i zlecenia. Oba przedsiębiorstwa miały uzasadnioną potrzebę podpisania umowy z osobą ubezpieczoną w takim kształcie, w jakim została zawarta. Wykonywanie podobnych usług na rzecz dwóch różnych podmiotów w tym samym miejscu nie jest zakazane i w przypadku płatnika oraz (...) sp. z o.o. ma uzasadnienie czysto biznesowe, z uwagi na profil działalności każdego z przedsiębiorstw.

Uzasadniając zarzut naruszenia przez organ art. 353 ¹ k.c., płatnik wskazał, że w myśl sformułowanej w tym przepisie zasady swobody umów, strony mają możliwość wyboru rodzaju łączącego je stosunku prawnego. Dotyczy to także wykonywania stale i za wynagrodzeniem określonych czynności, a więc stosunku prawnego określanego jako wykonywanie zatrudnienia w szerokim tego słowa znaczeniu. Tymczasem w przedmiotowej sprawie działania podjęte przez organ rentowy naruszają zasadę wskazaną w art. 353 ¹ k.c. W obliczu decyzji wydanej przez organ rentowy płatnik nie może bowiem: zawrzeć umowy w takim zakresie, jaki jest zbieżny z jego celem gospodarczym, swobodnie podejmować współpracy z osobą ubezpieczoną, która jest zatrudniana również przez (...) sp. z o.o., współpracować z (...) sp. z o.o. w zakresie dysponowania personelem potrzebnym do realizacji umów zawartych z kontrahentami, jak również nie może z osobą ubezpieczoną uregulować umowy w sposób odzwierciedlający wolę stron. Taka ingerencja organu rentowego w działalności podmiotu, który działa na wolnym rynku, jest niedopuszczalna i sprzeczna z samą ideą szeroko pojętej wolności gospodarczej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 30 maja 2023 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie zawiadomił (...) spółkę z o.o. w S. o toczącym się postępowaniu.

W piśmie z dnia 7 sierpnia 2023 roku (...) Sp. z o.o. w S. przystąpiła do niniejszego postępowania w charakterze zainteresowanej, wnosząc jednocześnie o uwzględnienie odwołania płatnika od zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie na jej rzecz od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie procesowym z dnia 19 grudnia 2022 roku płatnik składek wskazał, iż wartość przedmiotu sporu wynosi 3.604 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (dalej zwana również: (...), „płatnik”, „płatnik składek”) został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 1 sierpnia 2001 roku. Przeważającym przedmiotem działalności płatnika jest specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych. Siedziba płatnika znajduje się pod adresem: ul. (...) IV 1, (...)-(...) S. budynek (...), pokoje nr (...) - pod tym adresem płatnik przechowuje swoją dokumentację kadrowo – płacową w pokojach (...). Sprawami kadrowo - płacowymi firmy (...) zajmują się następujące pracownice: J. J., S. S. (1) i K. N..

Prokurentem płatnika jest S. Ś., będąca jednocześnie Dyrektorem Finansowym. N. D. zatrudniona jest w P. na stanowisku specjalisty ds. kosztów – księgowej.

Pracownicy P., wykonujący prace księgowe i kadrowo – płacowe, pracują w S. w biurze przy ul. (...) IV 1. Kierownicy regionalni wykonują pracę w biurach na terenie Polski. Zleceniobiorcy i pracownicy P. wykonują prace porządkowe na obiektach wskazanych przez – odpowiednio – zamawiającego lub pracodawcę.

Niesporne a nadto:

- odpis pełny z KRS spółki (...) - k. 151-157 akt kontroli ZUS,

- umowa spółki (...) z 27.06.2016 r. - k. 139- 145 akt kontroli ZUS,

- umowa o pracę N. D. - k. 177 akt kontroli ZUS.

Płatnik składek dysponuje specjalistycznym sprzętem i środkami czystości do wykonywania prac porządkowych. (...) spółka z o.o. świadczy również wyspecjalizowane usługi sprzątania, do których wykonania konieczne jest posługiwanie się specjalistycznymi maszynami czyszczącymi. P. zatrudnia osoby zarówno na podstawie umów o pracę, jak i umów o świadczenie usług.

Dowód:

- zeznania świadka N. D. - w wersji elektronicznej oraz protokół - k. 215-215v akt sprawy.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. (dalej również jako (...)) została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 15 września 2006 roku. Przeważającym przedmiotem jej działalności jest specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych. Siedziba spółki znajduje się pod adresem: ul. (...) IV 1, (...)-(...) S. budynek (...), pokój nr (...). Dokumentacja kadrowo-płacowa zleceniobiorców zatrudnionych przez K. (będących jednocześnie pracownikami P.) przechowywana jest w pomieszczeniach 108-109. Prezes zarządu spółki P. - H. N. - jest zatrudniony w spółce (...) na podstawie umowy o pracę na stanowisku głównego specjalisty do spraw usług.

Sprawami kadrowo - płacowymi firmy (...) Sp. z o.o. zajmują się pracownice P.: J. J., S. S. (1) i K. N.. Prokurentem spółki (...) jest N. D., która jednocześnie w tej spółce zatrudniona jest na stanowisku głównej księgowej – Dyrektora, a nadto jest udziałowcem spółki (...). S. Ś. wykonuje w K. - na podstawie umowy o świadczenie usług – pracę: pomoc w dziale technicznym.

Pracownicy K., wykonujący prace księgowe i kadrowo – płacowe, pracują w S. w biurze przy ul. (...) IV 1. Kierownicy regionalni wykonują pracę w biurach na terenie Polski.

Dowód:

- odpis pełny z KRS spółki (...) Sp. z o.o., k. 159-163 akt kontroli ZUS,

- umowa o pracę z H. N., k. 173 akt kontroli ZUS,

- umowa o pracę N. D., k. 179 akt kontroli ZUS,

- umowa o świadczenie usług (...), k. 183 akt kontroli ZUS,

- zeznania świadka N. D. - k. 215-215v akt sprawy.

Spółka (...) świadczy specjalistyczne usługi sprzątania, natomiast K. świadczy prostsze usługi porządkowe. Zleceniobiorcy nie prowadzą ewidencji czasu pracy. Zliczają oni swoje godziny i informacje te przekazują osobie rozdzielającej pracę.

Dowód:

- zeznania świadka N. D. - k. 215-215v

- zeznania świadka M. G. – k. 214v.-215

- zeznania świadka S. Ś. – k. 216-216 v.

- zeznania świadka K. S. – k. 218-220

(...) spółka z o.o. w (...) spółka z o.o. w S. współpracują ze sobą na podstawie następujących umów:

- umowy z 1 grudnia 2007 r., której przedmiotem jest wykonanie przez K. prac porządkowych przy użyciu maszyn, sprzętu i środków czystości, będących własnością P. , która wyposaża również personel sprzątający w odzież roboczą z logo P.. Wynagrodzenie za pracę zostało przez strony ustalone jako koszt wynagrodzeń pracowników zatrudnionych przez (...) Sp. z o.o. do ich wykonania, powiększony o marżę w wysokości początkowo 1%, następnie 10 % i narzuty wynikające z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Do faktury VAT każdorazowo dołączano kosztorys, zawierający wykaz pracowników, którzy ją realizowali. Do wykonania wymienionej umowy (...) Sp. z o.o. zawierał umowy o świadczenie usług ze zleceniobiorcami (...) Sp. z o.o.;

- umowy nr (...) z 30 września 2014 r., w ramach której pracownik (...) Sp. z o.o. - H. N., będący jednocześnie prezesem zarządu P., zajmował się dla (...) Sp. z o.o. organizacją prac porządkowych, nadzorem i kontrolą nad jakością usług, nadzorem i kontrolą nad pracownikami P. zatrudnionymi na stanowiskach kierowniczych w dziale usług, czynnym udziałem w pracach porządkowych w obiektach na terenie całej Polski, dla których (...) Sp. z o.o. świadczy usługi utrzymania czystości;

- umowy nr (...) z 29 marca 2017 r., w ramach której pracownicy (...) Sp. z o.o. wypłacają wynagrodzenia zleceniobiorcom i pracownikom K. oraz pozyskują nowych klientów;

- porozumienia z 1 sierpnia 2018 r., na podstawie którego P. udostępnia K. dane osobowe zwykłe dotyczące osób fizycznych - pracowników i zleceniobiorców P. przez nią przetwarzanych poprzez skopiowanie danych do systemu informatycznego (...) Sp. z o.o.

Dowód:

- umowa z 01.12.2007 r. z aneksami, k. 189-197 akt kontroli ZUS,

- umowa z 30.09.2014 r. z aneksami, k. 199-207 akt kontroli ZUS,

- umowa z 29.03.2017 r. z aneksami, k. 209-215 akt kontroli ZUS,

- porozumienie z 01.08.2018 r., k. 217-225 akt kontroli ZUS.

P. jest głównym kontrahentem firmy (...). (...) spółka z o.o. świadczyła usługi na terenie Polski dla tych samych kontrahentów co P..

P. świadczyła usługi na rzecz następujących kontrahentów na terenie Polski:

- (...) Sp. z o.o. w W. na podstawie umowy ramowej nr (...) z 1 stycznia 2012 roku, w zakresie utrzymania infrastruktury,

- Grupy (...) spółki z o.o. w K. na podstawie umowy z 23 października 2013 roku - w zakresie sprzątania w obiekcie Galeria (...) w K. oraz na podstawie umowy z dnia 4 maja 2021 roku w zakresie wyprania wykładzin dywanowych, kanap i foteli w strefach wypoczynku,

- na rzecz (...) Sp. z o.o. w D. w upadłości na podstawie umowy ramowej nr 2/10/2017 z 30 października 2017 roku - w zakresie utrzymania czystości wewnątrz Marketu Praktiker,

- S. Zakładu (...) „B. i Spółka" spółki z o.o. we W. w zakresie sprzątania pomieszczeń produkcyjnych, biurowych i socjalno - sanitarnych - na podstawie m.in. umowy z 28 marca 2012 roku oraz od 1 stycznia 2018 roku na podstawie umowy z dnia 29 grudnia 2017 roku.

Dowód:

- umowa ramowa nr (...) z 01.01.2012 r., k. 01487-01513 akt kontroli ZUS,

- wypowiedzenie umowy ramowej nr (...) z 01.01.2012 r., k. 01515 akt kontroli ZUS,

- umowa z 23.10.2013 r., k. 01583 -01591 akt kontroli ZUS,

- umowa nr (...) r. z 30.10.2017 r., k. 01517-01519 akt kontroli ZUS,

- umowa z 04.05.2021 r., k. 01599 – 01607 akt kontroli ZUS,

- umowa nr (...) z 28.03.2012 r., k. 01521-01541 akt kontroli ZUS,

- umowa nr (...) z 29.12.2017 r., k. 01543-01563 akt kontroli ZUS.

W latach 2017-2021 P. zatrudniała około 500 osób miesięcznie, w tym około 120-130 osób na podstawie umowy o pracę.

Oferowanie pracownikom P. możliwości dorobienia w ramach umowy zlecenia z K. jest przedstawiane już przy rekrutacji, choć nie zawsze. Zajmują się tym na bieżąco menadżerowie, którzy są zatrudnieni w obu spółkach, jednocześnie zwracają się do tych osób, które chcą dorobić. Zawarcie umowy zlecenia nie było warunkiem pozostania w zatrudnieniu pracowniczym.

Wykonywanie umów o pracę i zlecenia zawartych z tymi samymi osobami przez obie spółki na co dzień wyglądało w ten sposób, że po zakończeniu pracy sprzątania pracownik przemieszczał się do innego obiektu, który sprzątał w ramach umowy zlecenia albo sprzątał ten sam obiekt bez potrzeby przemieszczenia. Każda z tych firm ma swój własny park maszynowy, środki czystości. Z reguły te narzędzia i środki czystości są składowane w wydzielonym pomieszczeniu sprzątanego obiektu. Pomiędzy obiektami pracownik przemieszczał się na własną rękę.

Przełożonym w ramach umowy o pracę może być ta sama osoba, co odbierająca pracę w ramach zlecenia albo inna, jeśli obiekt K. podlega pod innego kierownika regionalnego.

Wynagrodzenie było osobno naliczane i puszczane osobno z konta danej spółki. Pracownicy P. mieli odzież roboczą od pracodawcy, a w okresie 2018-2020 K. nie wymagał odzieży roboczej.

Dowód:

- zeznania świadka N. D. - k. 215-215v

- zeznania świadka M. G. – k. 214v.-215

- zeznania świadka S. Ś. – k. 216-216 v.

- zeznania świadka K. S. – k. 218-220

- zeznania świadka D. Ś. – k. 197v.

D. W. zawarł w dniu 27 lipca 2018 roku z P. umowę o świadczenie usług na czas nieokreślony z wynagrodzeniem w wysokości 13,70 zł za godzinę. Przedmiotem umowy było wykonanie usług porządkowych w obiekcie (...) lub innym, wskazanym przez dającego zlecenie w trakcie umowy. W dniu 28 lipca 2018 roku podpisał z (...) spółką z o.o. w S. umowę o świadczenie usług na czas nieokreślony, mającą obowiązywać od 28 lipca 2018 roku. W § 1 umowy wskazano, że przyjmujący zlecenie zobowiązuje się wykonać usługi porządkowe w obiekcie (...) lub innym, wskazanym przez dającego zlecenie w trakcie trwania umowy. Za wykonanie usług określono w § 2 wynagrodzenie według stawki godzinowej – 13,70 zł brutto.

Z tytułu umowy zawartej z (...) Sp. z o.o. ubezpieczony otrzymał w sierpniu 2018 roku kwotę 2.109,80 zł, a (...) Sp. z o.o. wypłacił mu kwotę 438,40 zł.

Z tytułu umowy zawartej z (...) Sp. z o.o. ubezpieczony otrzymał we wrześniu 2018 roku kwotę 2.109,80 zł, a (...) Sp. z o.o. wypłacił mu kwotę 1.287,80 zł.

Z tytułu umowy zawartej z (...) Sp. z o.o. ubezpieczony otrzymał w październiku 2018 roku kwotę 2.106,51 zł, a (...) Sp. z o.o. wypłacił mu kwotę 1.877,23 zł.

Dowód:

- umowa o świadczenie usług z 27.07.2018 r., k. 2837-2838 akt kontroli ZUS

- zestawienie przychodów, k. 3157-3232 akt kontroli ZUS

- wydruk zaświadczenia o zatrudnieniu i kartoteki wynagrodzeń, k. 2833-2836 akt kontroli ZUS

Płatnik składek (...) Sp. z o.o. w spornych okresach naliczył i rozliczył za ubezpieczonego składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczanie zdrowotne jedynie z tytułu umowy zlecenia zawartej z P.. K. odprowadził za ubezpieczonego wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne. P. nie naliczyła i nie rozliczyła za ubezpieczonego składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanemu mu przez K. w spornych okresach.

Niesporne

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie okazało się niezasadne. Ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz w aktach sprawy, przede wszystkim w oparciu o dokumenty ubezpieczonego w postaci umów o świadczenie usług, wykazu wynagrodzeń za pracę, list wynagrodzeń K. za okres od stycznia 2017 r. do końca 2021 r., umów o pracę kadry zarządzającej obu spółek, nadto w oparciu o wymienione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji porozumienia i umowy o współpracy na różnych płaszczyznach P. z K., których to wiarygodność nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu. Odnosząc się do umów o świadczenie usług zawartych przez ubezpieczonego ze spółką (...) oraz złożonych do nich rachunków Sąd przyjął jedynie, że zostały one sporządzone (a umowy również podpisane), jednak nie odzwierciedlają one rzeczywistości i – jak wykazano niżej – zostały zawarte wyłącznie w celu uniknięcia opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za ubezpieczonego przez P..

Zeznania świadka K. S., kierownika działu kadr i płac w P., wykonującej podobne obowiązki w K. na podstawie umowy zlecenia, nie wniosły nic do ustaleń w zakresie sposobu wykonywania przez ubezpieczonego umów zlecenia, bowiem świadek nie znała ubezpieczonego (miała do czynienia wyłącznie z dotyczącymi ich dokumentami). Na podstawie zeznań tego świadka Sąd ustalił natomiast sposób funkcjonowania działu kadr i płac w P., który obsługiwał również zleceniobiorców K., a także fakt, że ubezpieczeni świadczyli zadania sprzątania dla obu spółek, przemieszczając się w ciągu dnia między różnymi obiektami albo wykonując obowiązki w tym samym obiekcie.

Również świadek S. Ś. – dyrektor finansowy P., związana także z K. umową zlecenia – nie znała ubezpieczonego i nie widziała jak wykonuje umowę z K.. Na podstawie jej zeznań Sąd ustalił natomiast, że pracownikom P. oferowano możliwość dorobienia na podstawie umowy zlecenia już na etapie rekrutacji. Zajmowali się tym menadżerowie – także związani z obiema spółkami jednocześnie. Zeznała także, że przełożonym zatrudnionych mogła być ta osoba zarówno co do umowy zawartej z P., jak i tej z K..

Świadek N. D., zatrudniona w P. od marca 2009 r. na podstawie umowy o pracę w charakterze kontrolera finansowego, następnie kierownika działu kontroli, pracująca jednocześnie w K. w wymiarze 1/3 etatu na stanowisku – głównej księgowej, a następnie również prokurenta, także potwierdziła, że najczęściej ta osoba jest przełożonym w ramach zatrudnienia w P. oraz w K.. Stwierdziła też, że K. czasami jest podwykonawcą P., a wtedy posługuje się jej sprzętem i wykonuje prace w tych samych obiektach.

Świadek M. G. zeznała, iż spółka (...) zajmuje się sprzątaniem większych obiektów oraz usługami specjalistycznymi, natomiast K. zajmuje się bieżącym sprzątaniem obiektów. Łączenie dwóch umów polegało na tym, że w godzinach porannych osoba sprzątała obiekt P., a w godzinach popołudniowych obiekt K., bądź na odwrót. Podobnie rzecz opisał świadek D. Ś..

Przechodząc do meritum, wskazać należy, że przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie było ustalenie czy ubezpieczony - w okresach spornych, w których świadczył pracę na rzecz spółki (...) na podstawie umów o świadczenie usług - łączyły ze spółką (...) ważne – w świetle art. 58 §1 k.c. - umowy zlecenia.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1009 ze zm.) zwanej dalej ,,ustawą systemową” lub „s.u.s.’, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy systemowej osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 (pracownicy), spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, otrzymywania stypendium doktoranckiego, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

W myśl przepisu art. 4 pkt 2 ustawy systemowej płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne jest pracodawca – w stosunku do pracowników. Zgodnie z art. 4 pkt 2a s.u.s. – płatnikiem składek jest podmiot zgłaszający ubezpieczonych do ubezpieczeń społecznych - podmiot niebędący płatnikiem składek, o którym mowa w pkt 2, który dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (tj. zleceniobiorcę/osobę świadczącą usługi) oraz art. 8 ust. 2a. W świetle powyższego przepisu składki na ubezpieczenie społeczne za pracownika (art. 6 ust. 1 pkt 1 s.u.s.) odprowadza pracodawca, a za zleceniobiorcę/osobę świadczącą usługi (art. 6 ust. 1 pkt 4 s.u.s.) zleceniodawca.

Stosownie do treści art. 18 ust. 1, 2 i 3 s.u.s. w związku § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr l61, poz. l106 ze zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyjątkiem składników wynagrodzenia wymienionych w § 2 powołanego wyżej rozporządzenia. Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 18 ust. la ustawy systemowej w przypadku osób o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Z kolei w myśl art. 18 ust.3 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Na mocy art. 20 ust. l ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Ponadto stosownie do art. 81 ust. l, ust. 5 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników i zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.

Niesporne było w niniejszej sprawie, że od przychodów ubezpieczonego z umów zlecenia zawartych ze spółką (...), spółka ta opłaciła wyłącznie składkę zdrowotną – opierając się na wyżej cytowanych przepisach - art. 9 ust. 1 tej ustawy systemowej.

W ocenie Sądu w stanie faktycznym ustalonym w tej sprawie brak było podstaw prawnych do zastosowania tego przepisu. Ubezpieczony bowiem w spornym okresie świadczył pracę na rzecz jednego podmiotu, tj. dla spółki (...) i w związku z tym to P. powinna opłacić za ubezpieczonego składki na ubezpieczenia społeczne nie tylko od kwot, które sama mu wypłaciła tytułem wynagrodzenia za pracę, ale również od kwot wypłaconych ubezpieczonemu przez spółkę (...) w spornym okresie. Umowa zawarta ze spółką (...) formalnie obowiązywała, ale w ocenie sądu jej faktycznym celem było przykrycie pracy w tym samym obiekcie, tego samego rodzaju i na rzecz tego samego klienta ( (...) w R.) po to, by uniknąć obciążeń z tytułu składek ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie z treścią art. 58 § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. W ocenie Sądu umowy o świadczenie usług zawarte przez ubezpieczonego ze spółką (...), jako zawarte w celu obejścia prawa były – w świetle art.58 § 1 k.c. - nieważne.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostawało, że zleceniodawca ubezpieczonego spółka (...) w okresie spornym współpracowała ze spółką (...) na podstawie:

- umowy z dnia 1 grudnia 2007 roku, której przedmiotem jest wykonanie przez (...) sp. z o.o. prac porządkowych przy użyciu maszyn, sprzętu i środków czystości, będących własnością zamawiającego - (...) sp. z o.o., która wyposaża również personel sprzątający w odzież roboczą z logo (...) sp. z o.o.,

- umowy nr (...) z dnia 30 września 2014 roku, w ramach której pracownik spółki (...), będący prezesem zarządu spółki P., zajmował się organizacją prac porządkowych, nadzorem i kontrolą nad jakością usług i nad pracownikami zamawiającego ( (...) sp. z o.o.) zatrudnionymi na stanowiskach kierowniczych w dziale usług oraz czynnym udziale w pracach porządkowych,

- umowy nr (...) z dnia 29 marca 2017 roku, w ramach której pracownicy (...) sp. z o.o. wypłacają wynagrodzenia zleceniobiorcom i pracownikom (...) sp. z o.o. oraz pozyskują nowych klientów,

- porozumienia z dnia 1 sierpnia 2018 roku, na podstawie którego (...) sp. z o.o. udostępnia (...) sp. z o.o. dane osobowe zwykłe, dotyczące osób fizycznych - pracowników i zleceniobiorców (...) sp. z o.o., poprzez skopiowanie danych do systemu informatycznego (...) sp. z o.o. Udostępnianie następuje w ramach bieżącej współpracy.

Nie było również sporu co do tego, że obie spółki (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. łączą także powiązania osobowe i lokalowe oraz że posiadają ten sam główny przedmiot działalności - sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych.

Niesporne pozostawało również, że w spornych okresach ubezpieczony - będąc pracownikiem i zleceniobiorcą spółki (...) – zawarł ze spółką (...) umowę o świadczenie usług, której przedmiot (wykonanie usług porządkowych w obiekcie (...)) był taki sam jak zakres obowiązków ubezpieczonego wynikający z zawartej przez niego umowy ze spółką (...) i dotyczącej sprzątania tego samego obiektu.

W rozpatrywanej sprawie kluczowe znaczenie miał zatem rzeczywisty sposób realizacji przez ubezpieczonego umów o świadczenie usług zawieranych ze spółką (...) i umów o świadczenie usług zawartych ze spółką (...). Dotyczy to zarówno charakteru wykonywanych czynności, które pozostawały niezmienne, jak i pozostałych aspektów pracy, takich jak nadzór nad realizacją obowiązków. W oparciu o zeznania świadków, w tym S. Ś. można stwierdzić, że skoro nie zmieniał obiektu przechodząc do wykonywania drugiej umowy zlecenia, to znaczy że nadal podlegał temu samemu przełożonemu. Z zeznań przesłuchanych osób wynika także, że zleceniobiorca, który pracował wciąż w tym samym obiekcie, posługiwał się tymi samymi narzędziami – należącymi do P..

Celem wyjaśnienia powyższej kwestii Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał analizy zgromadzonego materiału dowodowego, a jej skutkiem jest ocena, że praca świadczona przez ubezpieczonego na podstawie umów o świadczenie usług zawartych ze spółką (...), wykonywana była w rzeczywistości na rzecz P., tj. podmiotu, z którym ubezpieczonego łączyły umowy o świadczenie usług, a wynagrodzenie, które ubezpieczony otrzymywał od K., było faktycznie wynagrodzeniem za pracę świadczoną przez ubezpieczonego na rzecz P..

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dawał jednoznaczne i pewne podstawy do przyjęcia, że umowy zawierane z ubezpieczonym jednocześnie przez obie wymienione spółki, miały jedynie charakter formalnego rozłączenia jednego stosunku zobowiązaniowego, zaś celem tego zabiegu było uniknięcie należnego oskładkowania.

D. W. wykonywał od lipca 2018 roku pracę na rzecz spółki (...) na podstawie umowy o świadczenie usług na czas nieokreślony, której przedmiotem było wykonanie usług porządkowych na obiekcie (...). Tego samego dnia, gdy podpisał umowę z P., podpisał również umowę o świadczenie usług z K. w tym samym przedmiocie.

Za Sądem Najwyższym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2020 r. III UK 203/19 LEX nr 3207811) wskazać należy, że zredagowanie dwóch umów zlecenia przez podmioty o ścisłym powiązaniu osobowym i kapitałowym, obejmujących w istocie tożsamy zakres obowiązków i wskazanie, jako tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, tylko jednej z nich, należy traktować w świetle art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jako obejście prawa w rozumieniu art. 58 § 1 k.c., którego celem jest pozorowanie zbiegu tytułów ubezpieczenia społecznego i obniżenia kosztów wynikających z obowiązku odprowadzania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Z taką sytuacją mamy niewątpliwie do czynienia w niniejszej sprawie.

Konsekwencją uznania umów zlecenia zawartych z K. za nieważne jest m.in. stwierdzenie, że przychody z tych umów w rzeczywistości są częścią wynagrodzenia za pracę przysługującego ubezpieczonemu z tytułu umów zlecenia łączących ich z P., a zatem stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, tak jak przyjął to organ rentowy w zaskarżonej decyzji.

Oceniając sposób obliczenia podstawy wymiaru składek w zaskarżonej decyzji, Sąd uznał, że organ rentowy prawidłowo określił ich wysokość. Sam sposób obliczenia był zgodny z art. 18 ust. 1 ustawy systemowej w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne oraz zgodny z art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - w przypadku wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. - oddalił odwołanie, o czym orzekł w punkcie I sentencji.

O kosztach procesu, na które złożyły się wyłącznie koszty zastępstwa procesowego, Sąd orzekł w punkcie II. sentencji - na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935), ustalając wysokość stawki od wartości przedmiotu sporu na kwotę 900 złotych. Sprawa dotyczy wymiaru składek, a zatem nie jest sprawą o świadczenia z ubezpieczenia społecznego, ani sprawą o podleganie ubezpieczeniom społecznym, więc nie znalazł zastosowania § 9 ust. 2 rozporządzenia, lecz koszty zastępstwa należało ustalić według wartości przedmiotu sporu.

Sędzia Konrad Kujawa

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować,

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. płatnika (P.),

3.  Projekt uzasadnienia asystentki N. B. zaakceptowany,

4.  Przedłożyć z pismami lub za 21 dni.

15.05.2025