Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w(...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Konrad Kujawa
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agnieszka Sieczkarz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2024 r. w S.

sprawy A. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o podjęcie wypłaty emerytury i ustalenie jej wysokości

na skutek odwołania A. H. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 20 lipca 2023 r., znak: ENP/15/139018724

oddala odwołanie.

SSR del. Konrad Kujawa

Sygn. akt VI U 1298/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 lipca 2023 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. – po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonej z 26 stycznia 2021 r. oraz oświadczenia ERO przyznał A. H. prawo do emerytury od 1 stycznia 2021 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku i podjął wypłatę świadczenia od 1 stycznia 2021 r. Wysokość emerytury, ustalona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej, wyniosła po waloryzacji od 1 marca 2023 r. 1.202,94 zł brutto. Jednocześnie organ decyzją uchylił decyzję z 2 czerwca 2023 r.

W odwołaniu od tej decyzji A. H. wskazała, że emerytura powinna być jej przyznana od 1 września 2017 r., tj. od daty, kiedy skończyła pracować w Szwecji, jednocześnie kwestionując prawidłowość wysokości świadczenia emerytalnego i potrącenie podatku.

Precyzując stanowisko w trakcie rozprawy w dniu 3 grudnia 2024 r. ubezpieczona wskazała, iż domaga się przyznania prawa do emerytury od 1 września 2017 r.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o jego oddalenie w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. H. urodziła się (...), wiek 60 lat osiągnęła w dniu 5 marca 2016 r.

Niesporne

W dniu 26 stycznia 2021 r. ubezpieczona złożyła w ZUS wniosek o emeryturę.

W dacie złożenia wniosku nie była zatrudniona, umowa o pracę łącząca ją z I. Grill KB w S. została rozwiązana z dniem 30 sierpnia 2017 r.

Decyzją z 15 marca 2021 r. w rozpoznaniu wniosku z 26 stycznia 2021 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 1 stycznia 2021 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Wypłata o emerytury została zawieszona z uwagi na brak dokumentu poświadczającego datę ustania zatrudnienia.

A. H. zaskarżyła decyzję z 15 marca 2021 r. w zakresie zawieszenia wypłaty emerytury wskazując w odwołaniu, że jej zatrudnienie w Polsce ustało 30 września 1988 r., zatem spełniony został warunek do wypłaty świadczenia.

Wyrokiem z 13 czerwca 2022 r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt XI U 76/22 Sąd Okręgowy w (...)oddalił odwołanie wnioskodawczyni od decyzji z 15 marca 2021 r.

Niesporne, a nadto:

- wniosek karta 1-11 plik IV akt ZUS

- decyzja ZUS z 15.03.2021r. k. 22-23 plik IV akt ZUS

- odwołanie k. 41 plik IV akt ZUS

- odpowiedź na odwołanie k. 44-45 plik IV akt ZUS

- wyrok SO w (...) z 13.06.2022 r. w sprawie sygn. akt XI U 76/22

- pismo z 31.08.2017r. k. 31

- zeznania A. H. w wersji elektronicznej oraz protokół k. 32

Pismami z 14 maja 2021 r. i 7 lipca 2021 r. organ rentowy zwrócił się do ubezpieczonej o nadesłanie dokumentu poświadczającego rozwiązanie stosunku pracy.

Pomimo zobowiązania ubezpieczona nie nadesłała dokumentu.

Niesporne, a nadto:

- pismo ZUS z 14.05.2021r., 07.07.2021r. k. 33-34 plik IV akt ZUS

- pisma z 29.06.2021r., 13.07.2023r. k. 36, 40 plik IV akt ZUS

W dniu 5 grudnia 2022 r. do ZUS wpłynęła informacja ze szwedzkiej instytucji ubezpieczeniowej o wypłacie ostatniej renty wraz z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury. Informacja na druku (...) nie zawierała adnotacji o dacie ustania zatrudnienia.

Niesporne, a nadto:

- druk E 001 SE - k. 70-71 plik IV akt ZUS

W dniu 2 maja 2023 r. organ rentowy uzyskał ze szwedzkiej instytucji ubezpieczeniowej formularz (...) 9000 z informacją o dacie ustania zatrudnienia ubezpieczonej, tj. 31 sierpnia 2017 r.

Dowód:

- formularz k. 96-108, plik IV akt ZUS

- pismo z 07.04.2017r. k. 87, 94 plik IV akt ZUS

- pismo z 31.08.2017r. k. 31

Decyzją z 2 czerwca 2023 r. organ rentowy wydał decyzję o podjęciu wypłaty emerytury od 1 grudnia 2022 roku tj. od miesiąca złożenia wniosku, którą następnie uchylił zaskarżoną decyzją z 20 lipca 2023 r., wobec złożonego druku ERO.

Dowód:

- decyzja z 02.06.2023r. k. 121-123 plik IV akt ZUS

- druk ERO k. 118 plik IV akt.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej okazało się nieuzasadnione.

Okoliczności sprawy były niemal w całości niesporne. Fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych przed organem rentowym, których autentyczność nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji oraz w sposób rzetelny, stąd też Sąd ocenił je jako wiarygodne. Sąd nie znalazł również podstaw aby kwestionować wiarygodność zeznań ubezpieczonej przesłuchanego na okoliczność rozwiązania stosunku pracy i złożenia wniosku o emeryturę.

W tym postępowaniu zadaniem Sądu była ocena prawidłowości decyzji ZUS z dnia 20 lipca 2023 r, którą organ rentowy przyznał A. H. prawo do emerytury od 1 stycznia 2021 r., to jest od miesiąca złożenia wniosku i podjął wypłatę świadczenia od 1 stycznia 2021 r.

Analizę prawidłowości zaskarżonej decyzji rozpocząć wypada od przypomnienia, iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. akt II UZ 49/09 LEX nr 583831). Ponadto treść decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a także zakres wniesionego od niej odwołania wyznacza przedmiot sporu (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 10 listopada 2004 r., sygn. akt III AUa 430/2004).

Przedmiotem odwołania, po ostatecznym sprecyzowaniu przez ubezpieczoną stanowiska w trakcie rozprawy w dniu 3 grudnia 2024 r., była prawidłowość podjęcia przez organ rentowy wypłaty emerytury od 1 stycznia 2021 r., zamiast od 1 września 2017 r. tj. od dnia następnego po rozwiązaniu umowy o pracę z pracodawcą szwedzkim, jak chciałaby ubezpieczona.

Wskazać należy, iż kwestie związane z nabyciem prawa i wypłatą emerytur regulują przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 ze zm. w brzmieniu obowiązującym w dacie wyrokowania, dalej jako: ustawa emerytalna). Stosownie do regulacji zamieszczonej w art. 100 ust. 1 tejże ustawy, prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Zgodnie natomiast z normą art. 129 ust. 1 ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania do nich prawa, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Pierwszy z powołanych przepisów odnosi się do nabycia prawa do świadczenia, natomiast drugi dotyczy prawa do jego realizacji (faktycznej wypłaty). Samo bowiem spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia nie stanowi podstawy do jego wypłaty.

Co istotne, stosownie do treści art. 116 ust. 1 i 5 ustawy emerytalnej - postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej, a do wniosku tego winny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego.

Obowiązek przedłożenia przez ubezpieczonego dowodów uzasadniających prawo i wysokość świadczenia oznacza, że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na składającym wniosek (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 r., II UKN 297/00). Powyższa zasada dotyczy zarówno konieczności wykazania pozytywnych przesłanek warunkujących ustalenie prawa do danego świadczenia, jak również - w sytuacjach spornych - udowodnienia, że nie zachodzą przesłanki negatywne. W związku z regulacjami ustawy emerytalnej, jak również rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe postępowanie w sprawie tych świadczeń odbywa się zasadniczo w oparciu o dowody i oświadczenia wnioskodawcy, które podlegają weryfikacji przez organ rentowy. Brak jest zatem podstaw prawnych do uznania, że na organie rentowym ciąży obowiązek prowadzenia postępowania w zakresie szerszym niż wyznaczony przez zaoferowane przez wnioskodawcę dowody (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 27 marca 2012 r. III AUa 1487/11).

Składając w dniu 26 stycznia 2021 r. wniosek o emeryturę ubezpieczona nie przedłożyła dokumentu potwierdzającego rozwiązanie stosunku pracy, nie został zatem spełniony warunek konieczny do podjęcia wypłaty świadczenia. Prawidłowo zatem organ rentowy – wobec nie udowodnienia przez ubezpieczoną rozwiązania stosunku pracy, stosując przepis art. 103a ustawy emerytalnej, zawiesił wypłatę emerytury przyznanej odwołującej decyzją zaliczkową z 15 marca 2021 r.

Zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy emerytalnej, prawo do emerytury ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103a-106.

W myśl art. 103a, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Nie budzi przy tym wątpliwości, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu, gdy ubezpieczony kontynuuje bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy zatrudnienie w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej (art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm., w związku z art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/04 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Dz.U. UE. Polskie wydanie specjalne Rozdział 05, Tom 05, s. 72 ze zm.). Potwierdza to również wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2018 r., I UK 339/17).

Do świadczeń z systemów ubezpieczeń poszczególnych państw członkowskich w stosunku do osób przemieszczających się w granicach Wspólnoty Europejskiej mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE z dnia 7 czerwca 2004 roku), które weszło w życie 1 maja 2010 r. Określa ono zasady, mające na celu koordynację w zakresie zabezpieczenia społecznego, wpisujące się w ramy swobodnego przepływu osób. Już z ogólnych zasad stosowania prawa europejskiego wynika, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, przy stosowaniu przepisów krajowych poszczególnych państw członkowskich, ubezpieczeni powinni być traktowani z poszanowaniem ich równości. Z faktu, że dana osoba ubezpieczona ubiegająca się o emeryturę w jednym z państw członkowskich aktualnie podlega ubezpieczeniu w innym państwie nie można wywodzić skutków dyskryminujących, ani też przywilejów. Jeżeli ustawodawca polski uzależnia prawo do wypłaty emerytury od rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego ubezpieczony świadczył pracę przed nabyciem prawa do emerytury, to do podjęcia wypłaty emerytury niezbędne jest rozwiązanie stosunku pracy z takim pracodawcą niezależnie od tego, czy jest to pracodawca polski, czy z innego państwa członkowskiego. Jeżeli zatem przepisy ustawodawstwa właściwego wiążą określony skutek prawny z wystąpieniem określonych okoliczności, zdarzeń, pobieraniem świadczeń czy osiąganiem dochodu, to instytucja właściwa powinna przypisać takie skutki również okolicznościom, zdarzeniom, pobieraniu świadczeń czy osiąganiu dochodu na terytorium innego państwa członkowskiego (por. uchwała SN z dnia 7 czerwca 2011 r., II UZP 3/11).

Na gruncie ustalonego przez Sąd I instancji stanu faktycznego niespornym było, że w dacie złożenia wniosku o emeryturę ubezpieczona nie była zatrudniona, ale nie wykazała tego faktu przed ZUS-em. Pełną informację o powyższym organ rentowy pozyskał dopiero ze szwedzkiej instytucji ubezpieczeniowej w dniu 2 maja 2023 r.

Prawidłowo zatem organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 20 lipca 2023 r. w oparciu o treść 129 ust. 1 ustawy emerytalnej przyznał A. H. prawo do emerytury od miesiąca złożenia wniosku od 1 stycznia 2021 r. i od tego dnia podjął wypłatę świadczenia. W tej dacie ubezpieczona spełniła bowiem wszystkie przesłanki warunkujące nabycie przez nią prawa do wnioskowanego świadczenia i umożliwiające podjęcie jego wypłaty.

Odnosząc się do zarzutu potrącenia podatku z emerytury ubezpieczonej, Sąd uznał takie działanie organu rentowego za prawidłowe. Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych emeryturę uznaje się za jedno ze źródeł przychodu, który co do zasady podlega opodatkowaniu. Z kolei art. 34 ust. 1 ustawy stanowi, że organy rentowe są obowiązane jako płatnicy pobierać zaliczki miesięczne od wypłacanych bezpośrednio przez te organy emerytur i rent.

Kwestię pobierania podatku od emerytury wypłacanej przez polski organ rentowy osobie mieszkającej – jak ubezpieczona – w (...) reguluje Konwencja między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisana w Sztokholmie dnia 19 listopada 2004 r. (Dz.U. 2006 Nr 26, poz. 193).

Konwencja stanowi w art. 18 ust. 1, że emerytury otrzymywane w ramach ustawodawstwa dotyczącego ubezpieczeń społecznych w Umawiającym się Państwie i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w drugim Umawiającym się Państwie mogą być opodatkowane w pierwszym wymienionym Państwie.

Natomiast w myśl art. 22 ust. 2 litera a) Konwencji w przypadku osoby mającej miejsce zamieszkania w (...) podwójnego opodatkowania unika się w następujący sposób: jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w(...) osiąga dochód, który zgodnie z ustawodawstwem Polski oraz postanowieniami niniejszej Konwencji podlega opodatkowaniu w (...), (...) - zgodnie z postanowieniami ustawodawstwa (...) dotyczącymi zaliczania zagranicznego podatku - zezwoli na odliczenie od podatku należnego od takiego dochodu sumy równej polskiemu podatkowi zapłaconemu od takiego dochodu.

Zatem Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawidłowo potrącił podatek od wypłacanej emerytury, a ubezpieczona może odliczyć jego wartość od dochodu w ramach rozliczania się przed szwedzkim organem skarbowym.

Kierując się powyższymi ustaleniami, Sąd, działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej jako bezzasadne.

Sędzia Konrad Kujawa

Sygn. akt 1298/23

ZARZĄDZENIE

1. Odnotować (projekt A. H. zaakceptowany),

2. Odpis uzasadnienia z pouczeniem o apelacji doręczyć ubezpieczonej na adres dla doręczeń. Jednocześnie poinformować ją o wysłaniu przesyłki telefonicznie (k. 18),

3. Przedłożyć z apelacją lub za 2 miesiące.

13.01.2025

del. SSR Konrad Kujawa