Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Konrad Kujawa
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agnieszka Sieczkarz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 listopada 2024 r. w S.

sprawy z odwołania ubezpieczonego M. S. (1) i płatnika składek P. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania M. S. (1) i P. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 3 kwietnia 2023 r., nr (...)

I. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 3 kwietnia 2023 r., nr (...) w ten sposób, że ustala, iż M. S. (1) podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu w okresie ode 15 września 2022 roku jako pracownik płatnika składek P. Z.,

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz ubezpieczonego i płatnika składek kwotę po 90 zł ( dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

SSR del. Konrad Kujawa

Sygnatura akt VI U 739/23

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 3 kwietnia 2023 roku stwierdził, że M. S. (1) jako pracownik płatnika składek P. Z. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 15 września 2022 roku.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że M. S. (1) został zgłoszony przez płatnika P. Z. do ubezpieczeń społecznych od 15 września 2022 roku z tytułu wykonywania umowy o pracę, a od 2 listopada 2022 roku, czyli po zaledwie 48 dniach podlegania ubezpieczeniom M. S. (1) rozpoczął korzystanie ze zwolnień lekarskich. Dalej organ wskazał, że M. S. (1) został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 15 września 2022 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora koparki oraz wiertnicy, mechanika, konserwatora, kierowcy. Wysokość wynagrodzenia strony ustaliły na kwotę 8.310,00 zł brutto miesięcznie. Z analizy zapisów na koncie ubezpieczonego wynika, że przed zgłoszeniem z tytułu umowy o pracę przez P. Z., M. S. (1) od 2015 roku nie posiadał żadnych tytułów do ubezpieczeń. Wątpliwości organu wzbudziła również rażąca dysproporcja w wynagrodzeniach osób zatrudnionych przez P. Z.. Na podobnym stanowisku co ubezpieczony, zatrudniony jest K. Z. w wymiarze 1/4 etatu, a jego wynagrodzenie jest niewiele wyższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę, proporcjonalnie pomniejszonego do wymiaru czasu pracy.

Organ wskazał również, że z dokumentację finansowej wynika, że działalność gospodarcza płatnika wygenerowała: w 2021 roku dochód w wysokości 61.517,67 zł (po uwzględnieniu różnicy remanentowej 108.080,03 zł), a w 2022 roku - stratę w wysokości 201.599,37 zł. W zaistniałej sytuacji, a zwłaszcza w przypadku drastycznego pogorszenia sytuacji finansowej, wątpliwości wzbudziło zatrudnienie M. S. (1) i przyznanie ubezpieczonemu wynagrodzenia wnoszącego w skali roku 99.720,00 zł. Nie sposób bowiem pominąć, że wypłata wynagrodzenia wiąże z ponoszeniem dodatkowych kosztów stałych związanych z obowiązkiem opłacania składek.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony M. S. (1) i płatnik składek P. Z. wnieśli o jej zmianę i ustalenie, że M. S. (1) podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym od 15 września 2022 roku. Wnieśli również o zasądzenie na ich rzecz od organu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucili:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na nieprawidłowym uznaniu, że M. S. (1) nie świadczył pracy na rzecz P. Z. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A.I.B P. Z. oraz, że umowa o pracę została zawarta wyłącznie w celu zgłoszenia M. S. (1) do ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji w celu uzyskania prawa do świadczeń z tego tytułu,

2. obrazę przepisów prawa materialnego, tj.: art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., wskutek jego niewłaściwego zastosowania poprzez uznanie, że zawartą między M. S. (1) a P. Z. umowę o pracę, uznać należy za nieważną.

W uzasadnieniu odwołujący wskazali w pierwszej kolejności, że P. Z. prowadzi działalność gospodarczą począwszy od dnia 1 czerwca 2010 roku, a więc już od 13 lat, rozwija się m.in. poprzez nabywanie specjalistycznych maszyn i zatrudniania nowych pracowników z uprawnieniami do ich obsługi. Sam fakt, iż M. S. (1) jest szwagrem P. Z. nie może dawać podstaw do przyjęcia, iż umowa o pracę została zawarta jedynie w celu uzyskania prawa do świadczeń z tego tytułu, bowiem w swojej firmie (...) w czasie zatrudnienia M. S. (1) wykonywał pracę osobiście, jak też zatrudniał i nadal zatrudnia syna (co do którego organ nie kwestionował ważności umowy o pracę), a zatem M. S. (1) jako członek rodziny posiadający tak szerokie uprawnienia do obsługi maszyn specjalistycznych był dla niego cennym i pożytecznym pracownikiem.

Dalej odwołujący podnieśli, że wynagrodzenie M. S. (1) na stanowisku operatora koparki oraz wiertnicy, mechanika, konserwatora, kierowcy za w kwocie 8.310,00 zł brutto, nie stanowiło wygórowanego wynagrodzenia w ramach zapotrzebowania na rynku pracy z uwagi wielość obowiązków wykonywanych przez ubezpieczonego ale także fakt posiadania przez niego szerokich, specjalistycznych uprawnień, koniecznych do wykonywania tych obowiązków i obsługi specjalistycznych maszyn. Ubezpieczony posiada bardzo szerokie łączone i jednoczesne uprawnienia do obsługi koparki, obsługi wiertnicy samojezdnej, obsługi urządzenia wiertniczego (...) typ MB 150 XL , prawo jazdy kategorii B+E. Nadto Ubezpieczony posiada wieloletnie doświadczenie zawodowe w pracy w firmie (...) w(...) oraz Zakładach (...).

Nadto odwołujący wskazali, że wynagrodzenie ubezpieczonego nie było wygórowane, w stosunku do wynagrodzeń proponowanych na podobnych stanowiskach - o czym świadczą oferty pracy zamieszczone na portalach internetowych typu Pracuj.pl czy (...).pl. (...) wskazali, że np. już pomocnik wiertacza może uzyskać zatrudnienie z wynagrodzeniem do 10.000 zł brutto, operator koparko-ładowarki do 8.000 zł brutto, mechanik maszyn budowlanych do 6.000 zł brutto, mechanik przemysłowy- do 6.000 zł brutto. Podkreślili, że ubezpieczony posiadał jednocześnie uprawnienia na kilka stanowisk pracy i faktycznie wykonywał obowiązki w ramach zatrudnienia u P. Z., zarówno operatora wiertnicy, operatora koparki, mechanika, konserwatora, jak też transportował sprzęt i materiały, a nawet wykonywał prace porządkowe, a zatem porównanie wykonywania tych wszystkich obowiązków przez ubezpieczonego - przy uwzględnieniu wyżej wskazanych oferowanych wysokości wynagrodzenia na poszczególnych stanowiskach pracy - daje podstawy do twierdzenia, iż wynagrodzenie ubezpieczonego nie nosiło cech „rażącej dysproporcji” wskazanej przez organ.

W dalszej kolejności odwołujący wskazali, że bezpodstawne są twierdzenia organu, iż ubezpieczony nie świadczył on pracy na rzecz P. Z.. Już w dniu zawarcia umowy o pracę firma (...) wykonywała zlecenie na rzecz Laboratorium Drogowego (...) Sp. z o.o., polegające na wykonaniu studni głębinowej o średnicy 160 mm dla ujęcia wody przy ul. (...) w M.. Oświadczenie osoby nadzorującej wykonywane prace wiertnicze, geologa A. D., z dnia 26 kwietnia 2023 roku potwierdza, iż ubezpieczony wykonywał w ramach tych robót prace, polegające na obsłudze wiertnicy samojezdnej, obsłudze koparki i transporcie sprzętu. Potwierdzeniem wykonywania prac na rzecz wskazanego inwestora jest również faktura FS 2/09/2022 z dnia 15września 2022 roku oraz oświadczanie z dnia 26 kwietnia 2023 roku.

Odwołujący wymienili poszczególne roboty ziemne (ze wskazaniem dat i kontrahentów) realizowane z udziałem ubezpieczonego. W świetle tych zleceń, wbrew twierdzeniom organu, płatnik P. Z. potrzebował pracownika z uprawnieniami, przy pomocy którego mógłby wykonywać zlecone prace. Po tym, jak ubezpieczony z uwagi na stan zdrowia nie mógł już wykonywać swoich obowiązków pracowniczych, P. Z. musiał zatrudnić na jego miejsce aż dwóch nowych pracowników - A. B. i K. J.. Odwołujący podkreślili, że firma (...), która rozwijała się, zdobywała wiele zleceń, do których wykonywania P. Z. zakupił specjalnie wykonaną wiertnicę, do której z kolei obsługi uprawnienia posiadał ubezpieczony. Ubezpieczony wykonywał pracę osobiście, w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w trakcie wykonywania zleceń, jak też na terenie bazy firmy w D.. Prace te były wykonywane pod kierownictwem pracodawcy P. Z., od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 16:00, odpłatnie - wynagrodzenie było przekazywane przelewem na konto bankowe.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek P. Z. od 1 czerwca 2010 roku prowadzi w G. działalność gospodarczą pod nazwą (...) (...) – I. P. Z., której przeważającym przedmiotem jest działalność w zakresie inżynierii i związanego z nią doradztwa technicznego. W 2022 roku płatnik rozszerzył działalność o prace ziemne - wiertnicze. Kupił wówczas używaną starą wiertnicę, którą remontował, a w czerwcu 2022 roku nabył w leasing nową wiertnicę.

Dowód: informacja (...), plik akt kontroli ZUS, zeznania płatnika składek P. Z. k. 134 – 135 akt sprawy.

M. S. (1) odbył następujące szkolenia:

- w dniach 17 października - 12 listopada 1994 roku w zakresie doskonalenia umiejętności obsługi wózków akumulatorowych – platformowych,

- w dniu 2 sierpnia 2020 roku w zakresie operatora koparko – ładowarki klasy trzeciej,

- w dniach 21 – 22 czerwca 2022 roku szkolenie uprawniające do obsługi urządzenia wiertniczego( hydraulicznej wiertni pionowej) model K. M. typ MB 150 XL i uzyskał uprawnienia do obsługi tego urządzenia,

Dowód : zaświadczenie, k. 14; świadectwo z 2.08.2020r., k. 15; zaświadczenie z 14.11.1994r., k. 16.

W dniu 15 września 2022 roku płatnik składek P. Z. zawarł z M. S. (1) umowę o pracę na czas nieokreślony od 15 września 2022 roku. Ubezpieczony zatrudniony został na stanowisku operatora koparki oraz wiertnicy, mechanika, konserwatora i kierowcy, w wymiarze pełnego etatu, z wynagrodzeniem w kwocie 8 310,00 zł miesięcznie. Jako miejsce świadczenia pracy wskazano bazę sprzętową w D. oraz w miejscach wykonywanych odwiertów.

W dniu 14 września 2022 roku M. S. (1) przebył pomyślnie wymagane badania lekarskie, uzyskując zaświadczenie o zdolności do pracy na stanowisku: operator wiertnicy samojednej, operator koparki.

W dniu 14 września 2022 roku lekarz psycholog uprawniony do badań w zakresie psychologii transportu potwierdził, że brak jest przeciwskazań do pracy ubezpieczonego na stanowisku: operator wiertnicy samojednej, operator koparki.

Ubezpieczony odbył szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy i został dopuszczony do pracy na stanowisku operatora wiertnicy.

Płatnik składek zgłosił wnioskodawcę do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie ww. umowy o pracę od dnia 15 września 2022 roku. Do obowiązków pracowniczych ubezpieczonego przekazanych mu ustnie przez płatnika należały:

- obsługa koparki;

- obsługa wiertnicy,

- prace mechanika oraz konserwatora - bieżące naprawy sprzętu (głównie przywrócenie do stanu używalności starej wiertnicy),

- prace porządkowe,

- transport sprzętu praz materiałów.

Umowa o pracę ubezpieczonego została rozwiązana za porozumieniem stron w dniu 2 maja 2024 roku. Ubezpieczony otrzymał ekwiwalent za urlop w kwocie 18.271,00 zł.

Dowód:

- umowa o pracę z 15.09.2022r, plik akt ZUS;

- orzeczenie lekarskie nr (...) z 14.09.2022r., plik akt kontroli ZUS,

- zaświadczenie psychologiczne nr648 z 14.09.2022r., plik akt kontroli ZUS,

- zaświadczenie o odbyciu szkolenia bhp, plik akt kontroli ZUS,

- zgłoszenie do ubezpieczeń z 22.09.2022r., plik akt kontroli ZUS,

- dane o zgłoszeniach ubezpieczonego, plik akt kontroli ZUS,

- pisemne wyjaśnienia ubezpieczonego złożone w odpowiedzi na zapytanie ZUS, plik akt kontroli ZUS,

- pisemne wyjaśnienia płatnika P. Z. złożone w odpowiedzi na zapytanie ZUS, plik akt kontroli ZUS,

- zeznania świadka J. J., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 133v-134 akt sprawy,

- zeznania płatnika składek P. Z., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 134-135 akt sprawy.

M. S. (1) od 2010 do 2022 roku pracował na linii technologicznej w fabryce (...) w K., w(...). Wobec tego, że w okresie C.-u w fabryce rozpoczęły się zwolnienia, a nadto jego małżonka od pewnego czasu nalegała na jego powrót do kraju, ubezpieczony w 2022 roku wrócił do Polski. Jeszcze przed powrotem zaczął się do tego przygotowywać począwszy od 2020 roku – zdobył lub odnowił uprawnienia do obsługi koparki, przyczepy, sztaplarki i podnośników, przeglądał ogłoszenia pracy, rozmawiał ze znajomymi w sprawie podjęcia pracy w kraju.

M. S. (1) jest szwagrem Pana P. Z.. Po powrocie do Polski spotkali się rodzinnie i rozmawiali na temat jego powrotu do pracy. P. Z. po pytaniach o kwalifikacje, szkolenia i doświadczenie stwierdził, że chciałby mieć takiego fachowca u siebie, szczególnie do naprawy zakupionej starej wiertnicy. Po odbyciu kolejnych rozmów doszło do podpisania umowy o pracę.

Umówione wynagrodzenie wynosiło 8 310 zł i było zgodne z rynkowymi stawkami dla operatorów specjalistycznego sprzętu budowlanego (wiertnice, koparki) oraz mechaników przemysłowych. Poza tym uwzględniało codziennie dojazdy do pracy – 55 kilometrów w jedną stronę.

Dowód:

- zeznania świadka E. S., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 132-133 akt sprawy,

- zeznania płatnika składek P. Z., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 134-135 akt sprawy,

- zeznania ubezpieczonego, w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 135-135v akt sprawy

- wydruk ogłoszeń o naborze do pracy ze strony internetowej „pracuj.pl”, k. 27-31.

M. S. (1) po zawarciu umowy o pracę podjął pracę i wykonywał wszystkie czynności wynikające z umówionego zakresu jego obowiązków. Pracę świadczył na terenie bazy firmy w D. lub na miejscu wykonywania odwiertów od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 16:00. Wyjątkiem były wiercenia – wówczas godziny pracy zależały od charakteru zlecenia. Pracował przy 4 zleconych wierceniach, na które jeździł z innymi pracownikami, sam prowadząc pojazd. Na miejscu wiercenia zajmował się pomocą obsługi wiertnicy, obsługą koparki, organizacją placu budowy oraz transportem sprzętu. Jako operator koparki przygotowywał miejsce odwiertu, a więc wykopywał dołki i robił rynny przelewowe, pomagał z ustawieniem maszyny, rur i pomp, czasami obsługiwał również aparat do wiercenia. W pracach wiertniczych trochę większe doświadczenie od ubezpieczonego miał syn płatnika K. Z., ale w zakresie prac przygotowawczych ubezpieczony miał większe doświadczenie i odbyty kurs.

Od listopada do końca marca działalność płatnika w zakresie wykonywanych prac wiertniczych mocno zwalnia, ponieważ jest to praca z wodą, a więc już przy pierwszych przymrozkach nie można pracować. Wtedy był czas na remonty i przygotowanie sprzętu na następny sezon. W ramach prac remontowych ubezpieczony w bazie płatnika zajął się pracami remontowymi sprzętu i jego utrzymaniem - zajął się regeneracją koparki, w tym jej ramienia, wymienił tuleje i sworznie. Poza pracami remontowymi, ubezpieczony zajmował się też pracami porządkowymi i utwardzeniem placu nawiezionym tłuczniem, budował w bazie magazyn na rury - zadaszenie przed słońcem. Głównym zadaniem ubezpieczonego był jednak remont starej wiertnicy, która często się psuła. Silnik tej wiertnicy działał, ale miała uszkodzoną hydraulikę. M. S. (2) wiedział jak wykonać naprawę, ponieważ z racji wcześniejszej pracy w fabryce (...), posiadał wiedzę i doświadczenie w zakresie mechaniki przemysłowej. W zamyśle płatnika zatrudnienie ubezpieczonego jeszcze przed sezonem zimowym miało dać mu odpowiednio dużo czasu na przywrócenie sprawności starej wiertnicy. Płatnik nie zawarł z ubezpieczonym umowy na okres próbny, ponieważ wiedział, że ubezpieczony nadaje się do powierzonej mu pracy.

Przed zatrudnieniem ubezpieczonego prace remontowe wykonywał sam płatnik z synem K. Z., ale nie byli oni w stanie wykonać wszystkich prac i płatnik musiał je zlecać firmom zewnętrznym. Podczas nieobecności ubezpieczonego w pracy spowodowanej chorobą płatnik remontował koparkę przy pomocy specjalistycznej firmy, a stara wiertnica nie była remontowana.

Dowód:

- zeznania świadka K. Z., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 133-133v

- zeznania płatnika składek P. Z., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 134-135v - zeznania ubezpieczonego, w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 135-135v.

Ubezpieczony wykonywał w dniu 12 października 2022 roku prace zlecone płatnikowi P. Z. przez C. W., polegające na obsłudze wiertnicy samojezdnej K. i minikoparki oraz ręczne prace ziemne.

Dowód : oświadczanie z 25.04.2023r., k. 25, faktura FS 4/10/2022 z 12.10.2022r., k 26.

W dniu 13 października 2022 roku ubezpieczony jako pracownik płatnika, wykonywał prace zlecone P. Z. przez W. P., polegające na obsłudze wiertnicy i minikoparki oraz transporcie materiałów niezbędnych do wykonywania robót.

Firma płatnika realizowała na rzecz W. P. usługę polegającą nawierceniu studni na jego posesji w P.. W czasie tych prac W. P. był na miejscu przez dwa dni wykonywania prac wiertniczych, Przy wierceniu studni pracowało trzech pracowników, wśród których był ubezpieczony i płatnik jako dojeżdżający. Ubezpieczony obsługiwał mikrokoparkę. Na miejscu tej budowy ubezpieczonego odwiedziła żona i przez ok. 40 minut obserwowała go przy pracy.

Dowód : - oświadczanie z 25.04.2023r., k. 23akt sprawy,

- faktura FS 5/10/2022 z 13.10.2022r., k 24 akt sprawy,

- zeznania świadka W. P., k. 87v-88 akt sprawy,

- zeznania świadka E. S., k. 132-133 akt sprawy.

W dniu 15 września 2022 roku płatnik P. Z. wykonywał zlecenie na rzecz Laboratorium Drogowego (...) Sp. z o.o., polegające na wykonaniu studni głębinowej o średnicy 160 mm dla ujęcia wody przy ul. (...) w M.. Ubezpieczony M. S. (1) wykonywał w ramach tych robót prace polegające na obsłudze wiertnicy samojezdnej, obsłudze koparki i transporcie sprzętu.

Dowód : oświadczanie z 26.04.2023r., k. 19 akt sprawy, faktura FS 2/09/2022 z 15.09.2022r., k 20 akt sprawy.

Od 20 do 21 października 2022 roku ubezpieczony wykonywał prace na rzecz M. P., polegające na obsłudze wiertnicy samojezdnej K. i minikoparki oraz ręczne prace ziemne.

M. P. budował dom jednorodzinny, a firma płatnika na tej budowie wykonała odwierty do pompy ciepła, co trwało dwa dni. Pracownicy byli każdego dnia na budowie po około 8 godzin. M. P. zlecający prace płatnikowi był wówczas obecny na budowie, wykonywał prace w budynku, jak również pojawiał się na placu budowy. Odwierty wykonywały trzy osoby, wśród nich był ubezpieczony, a płatnik dojeżdżał na budowę dowożąc materiały. Pracownicy wykorzystywali m. koparkę, wiertnicę i mniejsze narzędzia typu łopaty, szpadle. Ubezpieczony był obecny przez całe dwa dni tej pracy, rozwijał sondy, podawał wiertła do wiertnicy i wykonywał innego rodzaju prace pomocnicze.

Dowód : oświadczanie z 25.04.2023r., k. 21akt sprawy, faktura FS 6/10/2022 z 21.10.2022r., k 22 akt sprawy, zeznania świadka M. P., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 87-87v akt sprawy.

M. D. zna P. Z. od 20 lat. Jest on współwłaścicielem firmy produkującej beton, od której firma płatnika od 2021 roku wynajmuje plac. Płatnik przedstawił M. D. ubezpieczonego jako swojego pracownika informując, że: „on będzie tu działał". Ubezpieczony bywał na tym placu od połowy września 2022 roku przez okres około 1,5 miesiąca. W tym czasie przychodził czasami do garażu M. D. i prosił o pomoc.

Plac, który dzierżawi firma płatnika jest w widocznym miejscu, gdy wjeżdża się na teren firmy (...), stad widać co się na nim dzieje. Na tym placu znajdują się maszyny płatnika, w szczególności wiertnice. Ubezpieczony przeważnie pracował przy remoncie wiertnicy i wykonywał inne prace techniczne. Poza ubezpieczonym w pracach remontowych uczestniczył syn płatnika. Ubezpieczony wykonywał również prace koparką przy utwardzaniu placu, pracował przy zbijaniu wiaty. Był obecny w pracy od poniedziałku do piątku, od godz. 7:00 do 16:00, czasami pracował niedługo w sobotę.

Dowód : zeznania świadka M. D., k. 88-88v akt sprawy.

Firma (...) należąca do żony M. J., zajmuje się obróbką, skrawaniem i wykonywaniem drobnych konstrukcji stalowych. Firma płatnika jest klientem firmy (...), do której pracownicy płatnika przywożą maszyny i urządzenia, które należy zregenerować bądź odtworzyć.

Ubezpieczony na przełomie września i października 2022 roku był 2-3 razy w firmie (...) z elementami urządzeń należącymi do P. Z.. Przyjechał wówczas samochodem płatnika z jego synem K. Z. i przywiózł duży element, przy czym osobiście pracował przy jego rozkręceniu, ponieważ potrafił wykonywać prace tego rodzaju.. Podczas przywiezienia kolejnego elementu do naprawy w styczniu/lutym 2023 roku, obecny był tylko syn płatnika.

Dowód: zeznania świadka M. J., k. 88v - 89 akt sprawy.

Od 2 listopada 2022 roku, tj. po 48 dniach podlegania ubezpieczeniom, M. S. (1) rozpoczął korzystanie ze zwolnień lekarskich.

M. S. (1) od wielu lat choruje na łuszczycę stawową – jest to choroba genetyczna, ze zmiennym przebiegiem. Ubezpieczony leczył się na powyższą chorobę ( z przerwami) od 2009 roku w (...) Sp. z o.o. w P., u lekarza specjalisty (...). Gdy przebywał (...) miewał ataki tej choroby, ale zastosowano wobec niego skuteczne leczenie biologiczne. Choroba ta nie była powodem jego powrotu do kraju. Po powrocie z Niemiec P. S. nie miał objawów łuszczycy, ani nie leczył się w związku z inną chorobą.

M. S. (1) podejmując pracę u płatnika był zdrowy i dobrze funkcjonował. Płatnik zatrudniając ubezpieczonego wiedział, że przeszedł on w (...) skuteczne leczenie biologiczne. Żona płatnika, a siostra odwołującego również choruje na łuszczycę stawową i w jej przypadku choroba jest uregulowana. Ubezpieczony nie skarżył się na kręgosłup, nie miał żadnego problemu z przejściem badań wstępnych.

Ostatnia wizyta lekarska ubezpieczonego przed zatrudnieniem u płatnika składek, miała miejsce w dniu 30 stycznia 2020 roku.

W połowie października 2022 roku ubezpieczony zaczął czuć ból pleców, ciągnęło go lewe ramię, pojawił się niedowład palców i drętwienie ręki.

W dniu 17 października 2022 roku ubezpieczony odbył wizytę u lekarza specjalisty (...), która odnotowała w karcie wizyty: bóle szyi, drętwienie rąk, napięcie mięśni kręgów szyjnych i wydała ubezpieczonemu skierowanie do lekarzy specjalistów celem dalszej diagnostyki.

Pomimo zażywania leków przeciwbólowych stan zdrowia M. S. (1) nie poprawiał się. Neurolog rozpoznał u ubezpieczonego po badaniach obrazowych przepuklinę kręgosłupa, zerwany mięsień od dźwigania. Ubezpieczony był na zwolnieniu lekarskim i w tym czasie przechodził rehabilitację oraz otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne. W międzyczasie wróciły u niego objawy łuszczycy, ponieważ był osłabiony chorobą neurologiczną. Ze względu na atak łuszczycy stawowej i wygięte palce u rąk nie mógł wrócić do pracy u płatnika. Łuszczyca spowodowała, że przez 3 miesiące był osobą leżącą, nie mógł przy tym kontynuować leczenia biologicznego.

Po rozwiązaniu z dniem 2 maja 2024 roku umowy o pracę, ubezpieczony zarejestrował się w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. W tym czasie miał zdiagnozowane torbiele w nerce, a następnie okazało się, że to nowotwór złośliwy nerki.

Dowód:

- zeznania świadka E. S., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 132-133 akt sprawy,

- zeznania płatnika składek P. Z., w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 134-135v,

- zeznania ubezpieczonego, w wersji elektronicznej oraz protokół, k. 135-135v akt sprawy,

- historia leczenia w Poradni P. – k. 99-103.

Po odejściu ubezpieczonego na zwolnienie lekarskie, jesienią i zimą 2022/2023 roku płatnik prowadził działalność z synem, a wiosną 2023 roku zatrudnił dwie osoby: A. B. i K. J..

Jego działalność gospodarcza za 2022 rok odnotowała stratę, głównie ze względu na koszt zawarcia umowy leasingu nowej wiertnicy z wysokim wkładem własnym. Rok 2023 zakończył się zyskiem.

Dowód :

- zeznania świadka P. Z., k. 134-135v akt sprawy,

- zeznania ubezpieczonego, k. 135-135v akt sprawy.

Syn P. Z. pełnił ważną rolę w prowadzonej działalności gospodarczej, który ma formalne uprawnienia wiertnicze. Zatrudnił go z minimalnym wynagrodzeniem ustawowym, ponieważ umówili się, że w przyszłości przejmie firmę w zakresie wiertnictwa. Poza tym pomagał synowi w bieżącym utrzymaniu, w tym oddał mu mieszkanie.

Dowód :

- zeznania świadka P. Z., k. 134-135v akt sprawy,

- zeznania świadka K. Z., k. 133-133v.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego i płatnika składek okazało się uzasadnione.

Istota rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie sprowadzała się do ustalenia, czy M. S. (1) od 15 września 2022 roku spełniał przesłanki do objęcia go ubezpieczeniem społecznym z tytułu umowy o pracę zawartej z P. Z., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą „(...) – I. P. Z.”.

Zgodnie z treścią przepisu art. 1 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2024 r. poz. 497) ubezpieczenia społeczne obejmują:

1) ubezpieczenie emerytalne,

2) ubezpieczenia rentowe,

3) ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa (ubezpieczenie chorobowe),

4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ubezpieczenie wypadkowe).

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Z kolei na mocy art. 8 ust. 1 tej ustawy, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

Stosownie do treści art. 13 pkt 1 ustawy, obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w okresach: pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania stosunku pracy.

Mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, że w tej sprawie pomiędzy odwołującymi a organem rentowym powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych (na jaki wskazuje sam ustawodawca w art. 38 ust. 1 ustawy systemowej) – sąd uznał, iż przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 3 k.p.c. i 232 k.p.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Przepisy te określają zarówno zakres postępowania dowodowego, jak i obowiązki stron w tym zakresie, wprowadzając zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszego sporu, należało zatem przyjąć, że odwołujący się, zaprzeczając twierdzeniom organu rentowego, który na podstawie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego dokonał niekorzystnych dla nich ustaleń, winni w postępowaniu przed sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jej stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji. Z drugiej natomiast strony organ rentowy, podważając fakty wynikające z dokumentacji takiej jak umowa o pracę, zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego – winien był wykazać, iż faktycznie przedmiotowa umowa do skutku nie doszła, nie była wykonywana, czy też miała charakter pozorny.

Z kolei jeśli chodzi o wystąpienie pozorności umowy o pracę, okoliczność ta podlegała ocenie zgodnie z normą art. 83 k.c., mającą w tym przypadku zastosowanie z mocy odesłania zawartego w art. 300 k.p. Przepis ten stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru, tj. w sytuacji, w której z góry powziętym zamiarem stron jest brak woli wywołania skutków prawnych, przy jednoczesnej chęci wprowadzenia innych osób lub organów w błąd, co do rzekomego dokonania określonej czynności prawnej. Istnienie między stronami stosunku pracy ocenia się przy tym przez pryzmat regulacji obowiązujących w Kodeksie pracy, który w art. 22 wskazuje, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, a pracodawca do zatrudnienia go za wynagrodzeniem. Przywołany przepis określa podstawowe cechy charakterystyczne stosunku pracy i zarazem jego podstawowy cel społeczno-gospodarczy. Stosunek pracy jest relacją prawną pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, której główną treść stanowi zobowiązanie się pracownika do ciągłego, osobistego wykonywania określonego rodzaju pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym, przy jednoczesnym obowiązku pracodawcy do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Wykazanie pozorności formalnie zawartej umowy o pracę wymaga więc wykazania, że zamiarem obu stron od początku nie było to, aby pracownik faktycznie świadczył pracę w warunkach podporządkowania, z prawem do wynagrodzenia (w tym zakresie utrwalone jest już orzecznictwo Sądu Najwyższego, by przywołać choćby wyrok z 4 lutego 2000 r., II UKN 362/99; wyrok z 4 sierpnia 2005 r., II UK 321/04, wyrok z 27 września 2000 r., II UKN 744/99). W takiej sytuacji w ogóle nie dochodzi do złożenia oświadczeń woli, a tym samym do nawiązania stosunku pracy, a jedynie do stworzenia pozorów jego nawiązania (do nawiązania fikcyjnego stosunku pracy, a raczej stworzenia fikcji jego nawiązania; por. wyrok SN z 17 grudnia 1996 roku, II UKN 32/96 oraz wyrok z 23 marca 1999 roku, II UKN 536/98). Nie można jednak przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę ani działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.), gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował (tak: wyroki SN z 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04 oraz z 5 października 2005 r., I UK 32/05). W wyroku z 21 czerwca 2016 r., sygn. akt I UK 264/16 Sąd Najwyższy wskazał, że oświadczenie woli jest złożone dla pozoru, jeżeli jest symulowane. Symulacja ta musi składać się z dwóch elementów. Po pierwsze, strony, które dokonują symulowanej czynności prawnej, próbują wywołać wobec osób trzecich przeświadczenie (niezgodne z rzeczywistością), że ich zamiarem jest wywołanie skutków prawnych, objętych treścią ich oświadczeń woli. Po drugie, musi między stronami istnieć tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych (akt konfidencji); jest to porozumienie co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub, że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach. Niezgodność rzeczywistego zamiaru stron z treścią czynności prawnej musi odnosić się do jej skuteczności prawnej, woli powołania do życia określonego stosunku prawnego. Nie powoduje natomiast pozorności wskazanie przez strony fałszywych pobudek, daty lub miejsca zawarcia umowy, powołanie się na nieprawdziwe fakty, wadliwe nazwanie umowy lub poszczególnych praw i obowiązków. Z kolei, w razie faktycznego świadczenia pracy przez pracownika i wypłacania mu wynagrodzenia oraz wykonywania przez pracodawcę innych, typowych obowiązków, nie można uznać, że strony od początku nie zamierzały wywołać jakichkolwiek skutków prawnych umowy o pracę, a jedynie chciały stworzyć u osób trzecich przekonanie, że takie skutki powstają (por. także wyroki Sądu Najwyższego z 19 października 2007 r., II UK 56/07 i z 10 czerwca 2013 r., II PK 299/12).

Kierując się wszystkimi powyższymi względami Sąd - opierając się o cały zebrany materiał dowodowy - doszedł do przekonania, że nie było podstaw do przyjęcia, aby doszło do złożenia przez strony pozornych oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę. Fakt świadczenia przez ubezpieczonego pracy na rzecz płatnika został w toku procesu wykazany zarówno przy pomocy dowodów z zeznań przesłuchanych osób, jak i z dokumentów.

Zdaniem Sądu ubezpieczony i płatnik składek przedstawili dowody, które świadczyły zarówno o samym formalnym zawarciu przez M. S. (1) umowy o pracę z A.I.B. Architektura- I. P. Z., jak i o faktycznym jej wykonywaniu. Mianowicie na dowód zatrudnienia odwołujący przedstawili pisemną umowę o pracę z 15 września 2022 roku, zawartą na czas nieokreślony od 15 września 2022 roku, na mocy której pracodawca powierzył ubezpieczonemu pracę na stanowisku operatora koparki oraz wiertnicy, mechanika, konserwatora i kierowcy, w wymiarze pełnego etatu, z wynagrodzeniem w kwocie 8 310,00 zł brutto miesięcznie.

Przedłożona umowa zawiera wszelkie elementy niezbędne w przypadku umowy o pracę, określone przepisem art. 29 § 1 k.p. Pisemna umowa o pracę jest dokumentem prywatnym stanowiącym dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.). Skoro więc odwołujący przedstawili pisemną umowę o pracę, czyli dowód złożenia odpowiednich oświadczeń woli (zawarcia umowy o pracę), w konsekwencji to organ rentowy powinien był wykazać, że oświadczenia woli wynikające z tego dokumentu były fikcyjne, czego jednak skutecznie nie uczynił.

Ponadto odwołujący przedłożyli także inne dowody z których wynika, że rzeczywiście M. S. (1) świadczył na rzecz płatnika umówioną pracę, a celem zawarcia umowy była realna praca, a nie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia chorobowego w nieodległym czasie. W aktach kontroli ZUS i w aktach osobowych ubezpieczonego znajduje się karta szkolenia wstępnego BHP, potwierdzająca odbycie przez ubezpieczonego instruktażu ogólnego i stanowiskowego oraz orzeczenie lekarskie, w którym nie stwierdzono u ubezpieczonego przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku operator wiertnicy samojednej, operator koparki.

Odwołujący przedłożyli również oświadczenia zleceniodawców płatnika, w których potwierdzili, że M. S. (1) podczas wykonywania zleconych płatnikowi prac, obsługiwał wiertnice i minikoparkę oraz wykonywał pracę w transporcie materiałów niezbędnych do wykonywania robót. Przedłożyli również faktury wystawione przez płatnika za wykonanie zleconych mu prac.

Dowodami świadczącymi o tym, że ubezpieczony rzeczywiście wykonywał na rzecz płatnika pracę poczynając od 15 września 2022 roku, są również szczegółowe, spontaniczne, a przy tym zgodne ze sobą zeznania świadków M. P., W. P., M. D., M. J., którzy podpisali oświadczenia o których mowa powyżej oraz zeznania świadków E. S., K. Z. i J. J..

Świadek M. P. zeznał, że w 2022 roku budował dom jednorodzinny, a firma płatnika na tej budowie w październiku 2022 roku wykonała odwierty do pompy ciepła, co trwało dwa dni. Pracownicy byli każdego dnia na budowie po około 8 godzin. M. P. wskazał, że był wówczas obecny na budowie i wykonywał prace w budynku, jak również pojawiał się na placu budowy. Podał, że odwierty wykonywały trzy osoby, a wśród nich był ubezpieczony który rozwijał sondy, podawał wiertła do wiertnicy i wykonywał innego rodzaju prace pomocnicze.

Podobnie świadek W. P. zeznał, że firma płatnika realizowała w październiku 2022 roku usługę polegającą nawierceniu studni na posesji w P. i że przy wierceniu studni pracowało trzech pracowników płatnika, wśród których był ubezpieczony, a płatnik tylko dojeżdżał na miejsce prac. Prace te polegały na wierceniu dziur i były wykonywane przy użyciu wiertnicy i małej koparki. Zeznał on, że to ubezpieczony obsługiwał mikrokoparkę.

Świadek M. D. zeznał, że zna płatnika od 20 lat, bo jest współwłaścicielem firmy produkującej beton, od której firma płatnika od 2021 roku wynajmuje plac. Zeznał on, że płatnik przedstawił mu ubezpieczonego jako swojego pracownika informując, że: „on będzie tu działał". Według zeznań świadka ubezpieczony bywał na tym placu od połowy września 2022 roku przez okres około 1,5 miesiąca i w tym czasie przychodził czasami do garażu M. D. i prosił o pomoc. Świadek zeznał, że z racji umiejscowienia dzierżawionego przez płatnika placu, dobrze widział co się na nim dzieje. Podał, że na tym placu znajdują się maszyny płatnika, w szczególności wiertnice i że ubezpieczony przeważnie pracował przy remoncie wiertnicy, wykonywał proste prace techniczne, jak również wykonywał prace koparką przy utwardzaniu placu, pracował przy zbijaniu wiaty. Świadek zeznał, że M. S. (2) był obecny w pracy od poniedziałku do piątku, od godz. 7:00 do 16:00, a czasami pracował niedługo w sobotę.

Również świadek M. J. zeznał, że ubezpieczony obecny był 2-3 razy w firmie (...) należącej do jego żony, która zajmuje się obróbką, skrawaniem i wykonywaniem drobnych konstrukcji stalowych. Świadek zeznał, że ubezpieczony na przełomie września / października 2022 roku przyjechał samochodem płatnika z jego synem i przywiózł wówczas do regeneracji duży element, a następnie osobiście pracował przy jego rozkręceniu, ponieważ potrafił wykonywać prace tego rodzaju. Natomiast podczas przywiezienia kolejnego elementu do naprawy w styczniu/lutym 2023 roku, obecny był tylko syn płatnika.

Z kolei z oświadczenia z 26 kwietnia 2023 roku podpisanego przez geolog A. D. wynika, że w dniu 15 września 2022 roku płatnik P. Z. wykonywał zlecenie na rzecz Laboratorium Drogowego (...) Sp. z o.o., polegające na wykonaniu studni głębinowej o średnicy 160 mm dla ujęcia wody przy ul. (...) w M. oraz, że ubezpieczony M. S. (1) wykonywał w ramach tych robót prace polegające na obsłudze wiertnicy samojezdnej, obsłudze koparki i transporcie sprzętu.

Zatrudnienie ubezpieczonego u płatnika potwierdzili również świadkowie E. S., K. Z. i J. J..

Świadek E. S. – żona ubezpieczonego – zeznała, że po zawarciu umowy o pracę ubezpieczony pracował od poniedziałku do piątku. Wstawał razem z nią o godz. 5:00 rano, a o 6:00 wyjeżdżał do pracy do G. do warsztatu i wracał o 17:00 - 17:30 jeżeli pracował w warsztacie. Zeznała, że ubezpieczony mówił jej, że warsztat jest na wsi i zwożą tam żużel i tworzą duży plac, że zajmował się remontem wiertnicy albo ramienia koparki. Świadek nie miała wiedzy na temat dokładnego zakresu jego prac, co jednak urealnia treść jej zeznań, jako spontanicznych i szczerych, a nie wypracowanych na potrzeby procesu. Zeznała też, że jeżeli ubezpieczony pracował poza warsztatem tzn. kiedy jechał wiercić do klienta, to wówczas wychodził z domu razem z nią albo czasami później, a zależało to od godziny umówionej z klientem. Pracował wtedy do różnych godzin, np. do 12:00, 18:00 albo 19:00 i wracał ubrudzony gliną.

Świadek K. Z. – który jest synem i pracownikiem płatnika od lutego 2021 roku zatrudnionym jako wiertacz, również potwierdził, że ubezpieczony został zatrudniony we wrześniu 2022 roku jako pomocnik wiertacza, mechanik i pracownik utrzymania sprzętu. Zeznał, że ubezpieczony pracował od poniedziałku do piątku, od 8:00 -16:00 i tak jak on woził materiały, naprawiał maszyny w bazie, zajmował się utrzymaniem sprzętu. Kiedy jechali wykonywać odwierty, ubezpieczony zawsze jeździł na miejsce prac i jako operator koparki przygotowywał miejsce odwiertu, czasami przyjmował też od świadka aparat do wiercenia. Świadek zeznał również, że poza pracami remontowymi, M. S. (1) zajmował się pracami porządkowymi i przygotowaniem placu z nawiezionego tłucznia. Świadek podał nadto, że jeśli chodzi o prace wiertnicze to miał trochę większe doświadczenie od ubezpieczonego, ale on mógł wykonywać wszystkie prace tak jak świadek, natomiast w zakresie prac przygotowawczych, to ubezpieczony miał większe doświadczenie i odbyty kurs.

Z kolei świadek J. J., która w ramach mojego biura rachunkowego prowadzi obsługę księgową płatnika P. Z. od początku 2022 roku - zeznała, że nie znam M. S. (1), ale widziała go jeden raz gdy przyjechał do kancelarii uzupełnić dokumenty związane ze świadczeniem rehabilitacyjnym. Świadek wskazała, że ubezpieczony został przyjęty do pracy 15 września 2022 roku jako operator wiertnicy i koparki i wówczas zgłosiła go do ubezpieczeń. Otrzymał on wynagrodzenie za wrzesień i październik 2022 roku, a później zaczął okres zwolnienia lekarskiego i pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie chorobowe za 33 dni. Świadek zeznała, że nie wie, jak faktycznie na co dzień wyglądała jego praca. Podała również, że umowa o pracę ubezpieczonego została rozwiązana za porozumieniem stron 2 maja 2024 roku i że ubezpieczony otrzymał ekwiwalent za urlop w kwocie 18 271,00 zł.

Zeznania wszystkich świadków potwierdzają, że ubezpieczony od 15 września 2022 roku do czasu rozpoczęcia korzystania ze zwolnień lekarskich, wykonywał pracę na rzecz płatnika P. Z., w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę w trakcie wykonywania zleceń, jak też na terenie bazy firmy w D., od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 16:00, z wyjątkiem dni, kiedy wykonywano wiercenia, bo wówczas godziny pracy zależały od charakteru zlecenia. W ramach wykonywanej pracy ubezpieczony jeździł z innymi parownikami by wykonywać zlecone odwierty i wówczas zajmował się pomocą obsługi wiertnicy, obsługą koparki, organizacją placu budowy oraz transportem sprzętu. Jako operator koparki przygotowywał miejsce odwiertu (wykopywał dołki i robił rynny przelewowe), pomagał z ustawieniem maszyny, rur i pomp, czasami obsługiwał również aparat do wiercenia.

Świadkowie zeznali również, że od listopada do końca marca działalność płatnika w zakresie wykonywanych prac wiertniczych mocno zwalnia, ponieważ jest to praca z wodą, a więc już przy pierwszych przymrozkach nie można pracować. Wtedy jest czas na remonty i przygotowanie sprzętu na następny sezon. W ramach prac remontowych ubezpieczony w bazie płatnika zajmował się pracami remontowymi sprzętu i jego utrzymaniem - zajął się regeneracją koparki, w tym jej ramienia i wymienił tuleje i sworznie. Poza pracami remontowymi, ubezpieczony zajmował się też pracami porządkowymi i utwardzeniem placu nawiezionym tłuczniem, budował w bazie magazyn na rury - zadaszenie przed słońcem. Płatnik składek wskazał przy tym, że głównym zadaniem ubezpieczonego na czas jesieni i zimy był jednak remont starej wiertnicy i przywrócenie jej do stanu używalności. Płatnik liczył przy tym na ubezpieczonego – mechanika, który ostatnie kilkanaście lat przepracował w zakładach (...) w (...) i posiadał odpowiednie umiejętności z zakresu mechaniki i hydrauliki. Wyjaśnił również, że zatrudnienie ubezpieczonego we wrześniu było podyktowane wolnym od prac wiertniczych okresem kilku miesięcy, potrzebnym do wyremontowania starej wiertnicy oraz, że nie zawarł z ubezpieczonym umowy na okres próbny, a od razu na czas nieokreślony ponieważ wiedział, że ubezpieczony nadaje się do powierzonej mu pracy.

W ocenie Sądu powyższe dowody wskazują na faktyczne wykonywanie pracy przez wnioskodawcę oraz na realne zapotrzebowanie na jego pracę. Płatnik miał plan spożytkowania umiejętności ubezpieczonego, który rzeczowo opisał w swoich zeznaniach.

Zdaniem Sądu zeznania świadków są zwięzłe, nie widać w nich tendencji do przesadnego opisywania okoliczności. Zeznania te są zgodne co do pracy M. S. (1) z zeznaniami samego ubezpieczonego i płatnika składek. Sąd dając wiarę zeznaniom płatnika i ubezpieczonego zwrócił przy tym uwagę, że wprawdzie teoretycznie mogłyby być one uznane za mało wiarygodne jako złożone przez osoby zainteresowane korzystnym rozstrzygnięciem sprawy, to jednak znalazły one pełne potwierdzenie w twierdzeniach przesłuchanych świadków – w większości osób obcych dla odwołujących się. Większość świadków to osoby obce dla ubezpieczonego i płatnika, które nie miały żadnego interesu w tym, by składać fałszywe zeznania, zeznawali wyłącznie o tym, co pamiętali i co faktycznie wiedzieli w związku z poczynieniem własnych obserwacji, nie starając się wypełniać luk we własnej wiedzy przypuszczeniami. Wszystkie osoby zeznające w sprawie zgodnie wskazywały, że we wrześniu/październiku 2022 roku ubezpieczony wykonywał pracę na rzecz płatnika.

Odnosząc się natomiast do kwestii wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego, które w ocenie organu było znacząco wygórowane Sąd wskazuje, że zarzut ten jest bezpodstawny. Argumentacja organu nie uwzględniała bowiem wszystkich aspektów dotyczących warunków wynagradzania odwołującego, które odnosiły się do zakresu jego obowiązków, wykształcenia i doświadczenia zawodowego, które powinny zostać wzięte pod uwagę. W ocenie Sądu wynagrodzenie M. S. (1) w kwocie 8 310,00 zł brutto miesięcznie, było adekwatne do zakresu jego obowiązków, wykształcenia i doświadczenia zawodowego i odpowiadało obecnym realiom rynku specjalistów budowlanych i mechanicznych o szerokich uprawnieniach do obsługi maszyn, a także mechaników przemysłowych, co potwierdziły ogłoszenia o naborze do pracy złożone przez odwołujących. Ubezpieczony wykonywał obowiązki operatora wiertnicy, operatora koparki, mechanika, konserwatora, jak też transportował sprzęt i materiały oraz wykonywał prace porządkowe. Podkreślić należy również, że ubezpieczony posiada bardzo szerokie uprawnienia, tj. do obsługi koperki, wiertnicy samojezdnej, urządzenia wiertniczego K. M. typ MB 150 XL. Znaczenie przy ustaleniu wynagrodzenia ubezpieczonego w ww. wysokości ma również okoliczność, że posiada on wieloletnie doświadczenie zawodowe jako mechanik przemysłowy, wobec czego posiadał umiejętności do naprawy zakupionej przez płatnika wiertnicy i jako jedyny pracownik płatnika posiada formalne uprawnienia do obsługi koparki.

Mając zatem na uwadze zakres obowiązków ubezpieczonego - przy uwzględnieniu wynagrodzeń na podobnych stanowiskach, oferowanych w ogłoszeniach o pracy zamieszczonych na portalach internetowych, np. O., Pracuj.pl. - wynagrodzenie ubezpieczonego nie nosiło cech „rażącej dysproporcji” wskazanej przez organ.

Podstawę wymiaru składki ubezpieczonego będącego pracownikiem stanowi wynagrodzenie, które jest godziwe, a więc należne, właściwe, odpowiednie, rzetelne, uczciwe i sprawiedliwe, zachowujące cechy ekwiwalentności do pracy. Natomiast ocena godziwości tego wynagrodzenia wymaga uwzględnienia okoliczności każdego konkretnego przypadku, a zwłaszcza rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy oraz wymaganych kwalifikacji (por. wyrok S.A. w Krakowie z dnia 25 września 2012 r., III AUa 398/12, LEX nr 1223252). Takie rozumienie godziwości wynagrodzenia odpowiada kryteriom ustalania wysokości wynagrodzenia z art. 78 § 1 k.p. (por. wyrok SN z dnia 25 sierpnia 2010 r., II PK 50/10, LEX nr 707421).

Zarówno świadek K. Z., jak i płatnik P. Z. w sposób racjonalny wytłumaczyli dysproporcje w wynagradzaniu pracowników płatnika. Świadek K. Z. zeznał bowiem, że umówił się z płatnikiem na niewielkie wynagrodzenie, ale było to wynagrodzenie za pracę w wymiarze 1/4 etatu. Umówił się ze swoim ojcem na minimalne wynagrodzenie ustawowe mając na uwadze, że w niedługiej perspektywie przejmie działalność w zakresie prac wiertniczych (sam kształcił się w tym kierunku), a ojciec wciąż pomaga mu w bieżącym utrzymaniu. Wskazał, że wynagrodzenie ubezpieczonego w kwocie ponad 8.000,00 zł brutto, było określone adekwatną stawką, biorąc pod uwagę nie tylko obsługę wiertnicy i koparki, ale też naprawy mechaniczne wykonywane przez ubezpieczonego.

Z kolei płatnik dodał, że wynagrodzenie ubezpieczonego zawierało w sobie ekwiwalent za dojazdy do bazy płatnika, która mieści się na terenie betoniarni w miejscowości D.. Ubezpieczony codziennie pokonywał 110 km w obie strony, więc 1/4 wynagrodzenia przeznaczał na koszty dojazdu.

Również świadek J. J. zeznała, że w ze względu na obroty i dochody z działalności płatnika - wynagrodzenie ubezpieczonego nie było nadzwyczajnie wysokie.

W ocenie Sądu nie można zgodzić się z organem rentowym, że brak było ekonomicznych podstaw do zatrudniania ubezpieczonego. W prawie polskim istnieje swoboda działalności gospodarczej i swoboda kształtowania umów, dlatego też to przedsiębiorca decyduje, czy posiada odpowiednie zdolności finansowe, by zatrudnić daną osobę. Tworzenie zaś stanowisk pracy i ponoszenie zwiększonych kosztów z tego tytułu jest działaniem koniecznym i uzasadnionym, jeżeli dany przedsiębiorca zamierza rozwijać prowadzoną działalność gospodarczą, a taka właśnie sytuacja zaistniała w przedmiotowej sprawie.

W ocenie Sądu zatrudnienie ubezpieczonego z wynagrodzeniem określonym w umowie o pracę nie budziło zastrzeżeń w kontekście sytuacji ekonomicznej płatnika. Organ bezrefleksyjnie oparł się na wyniku finansowym za 2022 r. w postaci straty wynoszącej 201.599,37 zł, nie biorąc jednak pod uwagę, że największy wpływ na ten wynik miał zawarcie umowy leasingu nowej wiertnicy z wysokim wkładem własnym płatnika – 240 000 zł. Kolejny rok obrachunkowy zakończył się już zyskiem, który zapewne byłby większy, gdyby ubezpieczony pozostał zdolny do pracy i dokończył remont drugiej wiertnicy. Również świadek J. J. zeznała, że wynik finansowy płatnika za 2022 rok został znacznie obniżony, ze względu na zakup nowej wiertnicy, jednak w 2023 roku ta wiertnica przynosiła już większe dochody dla płatnika.

Kończąc powyższe rozważania Sąd wskazuje, że w jego ocenie również okoliczność rozpoczęcia korzystania przez ubezpieczonego ze zwolnień lekarskich zaledwie po 48 dniach od rozpoczęcia podlegania ubezpieczeniom społecznym, nie potwierdza słuszności stanowiska organu o pozorności umowy o pracę pomiędzy ubezpieczonym i płatnikiem. Jak wynika bowiem z zeznań E. S., płatnika składek i samego ubezpieczonego, zarówno przed podpisaniem spornej umowy o pracę, jak i w chwili jej podpisania, M. S. (1) był osobą zdolną do pracy i bez kłopotów zdrowotnych. Potwierdza to historia jego leczenia, zasięgnięta przez Sąd w wyniku realizacji wniosku dowodowego organu rentowego. Z tej historii wynika, że ubezpieczony od 2009 roku leczył się na łuszczycę stawową w (...) Sp. z o.o. w P., u lekarza specjalisty (...). Pomiędzy styczniem 2020 roku (zakończone z dobrym skutkiem leczenie) a 17 października 2022 r. ubezpieczony nie korzystał z konsultacji medycznych. To korespondowało z zeznaniami świadków: E. S. zeznała, że łuszczyca stawowa została złagodzona skutecznym leczeniem biologicznym przeprowadzonym w niemieckiej służbie zdrowia. Świadek zeznała również, że choroba powyższa nie była powodem powrotu ubezpieczonego do kraju oraz, że po powrocie z Niemiec M. S. (1) nie miał objawów łuszczycy.

M. S. (1) zeznał z kolei, że w połowie października 2022 roku zaczął odczuwać ból pleców, ciągnęło go lewe ramię i mimo zażywania leków było coraz gorzej. Do lekarza poszedł dopiero wtedy, gdy miał problem z utrzymaniem narzędzi w ręce. Ubezpieczony podkreślił, że odwlekał wizytę u lekarza, ponieważ dopiero zaczął pracę, jednakże ból nie pozwalał mu pracować. Wskazał, że kiedy zaczął chodzić na rehabilitację, zaczęły mijać dolegliwości kręgosłupa, ale wróciły objawy łuszczycy stawowej w sytuacji, gdy nie miał możliwości przejścia leczenia biologicznego w (...).

Również płatnik składek zeznał, że ubezpieczony w chwili zawierania umowy o pracę nie skarżył się na zdrowie, dobrze funkcjonował, przechodził szkolenia. Wiedział ze względu na taką samą chorobą u własnej żony, że można z nią dobrze funkcjonować. Podkreślił, że ubezpieczony nie skarżył się na kręgosłup, nie miał żadnego problemu z przejściem badań wstępnych. Jak wskazał płatnik, stan choroby pojawił się u ubezpieczonego z dnia na dzień, tj. jednego dnia na budowie powiedział, że boli go kręgosłup i bardzo cierpną mu ręce. Wtedy poszedł do lekarza i zaczął robić badania.

Wobec powyższego przyjąć należy, że stan zdrowia ubezpieczonego w dacie zawarcia spornej umowy, umożliwiał świadczenie przez niego pracy, a poważna choroba wystąpiła u M. S. (1) już po zawarciu umowy o pracę z płatnikiem i stanowiła zdarzenie nagłe, którego nie można było przewidzieć.

Podkreślić należy również, że w aktach osobowych wnioskodawcy znajduje się zaświadczenie lekarskie z 12 września 2022 roku, o braku przeciwwskazań do podjęcia zatrudnienia u płatnika na stanowisku operatora wiertnicy samojezdnej, operatora koparki.

R., w ocenie Sądu omówione wyżej okoliczności świadczą o tym, że M. S. (1) wykonywał faktycznie pracę na rzecz płatnika P. Z., a tym samym umowa o pracę z 15 września 2015 roku nie była pozorna.

Mając na uwadze powyższe Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w pkt I wyroku zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż M. S. (1) jako pracownik płatnika składek P. Z., podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 15 września 2022 roku.

O kosztach procesu sąd orzekł w pkt II wyroku, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2023r., poz.1964), obciążając nimi organ rentowy jako przegrywający sprawę.

Wydając rozstrzygnięcie w zakresie kosztów procesu Sąd miał na uwadze uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007 r., III CZP 130/06, zgodnie z którą wygrywającym proces współuczestnikom, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., reprezentowanym przez tego samego radcę prawnego, sąd przyznaje zwrot kosztów w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu jednego pełnomocnika.

SSR del. Konrad Kujawa

ZARZĄDZENIE

1.odnotować,

2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS,

3. przedłożyć z wpływem lub za 21 dni,

4. projekt uzasadnienia sporządzony przez asystenta sędziego Iwonę Dąbrowską zaakceptowany.

10.12.2024