Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2024 roku

Sąd Okręgowy (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Konrad Kujawa
Protokolant:	st. sekr. sądowy Renata Kępińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2024 roku w S.

sprawy M. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w W.

o rekompensatę

na skutek odwołania M. S. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W. z dnia 24 marca 2023 roku znak (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W. z dnia 24 marca 2023 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. S. (1) prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w W. na rzecz M. S. (1) kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

SSR del. Konrad Kujawa

Sygnatura akt VI U 680/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 24 marca 2023 roku, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. odmówił M. S. (1) prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił, że do 31 grudnia 2008 r. przez co najmniej 15 lat, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Na podstawie przedłożonej dokumentacji organ uznał bowiem 14 lat, 3 miesiące i 23 dni takiej pracy. Organ rentowy przy ustalaniu stażu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1991 roku do 31 sierpnia 2000 roku, gdyż pracodawca w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 24 sierpnia 2000 roku nie określił charakteru pracy oraz nie podał nazwy stanowiska pracy ściśle zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł M. S. (1), kwestionując brak uwzględnienia przez organ rentowy do okresu pracy w warunkach szczególnych ww. okresu zatrudnienia.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. (1) urodził się (...). Nie korzystał, ani nie nabył uprawnień do wcześniejszej emerytury z ZUS, ani emerytury pomostowej.

Niesporne

W dniu 8 lutego 2023 roku ubezpieczony złożył w ZUS wniosek o naliczenie rekompensaty do emerytury, która ma zostać przyznana z urzędu.

Decyzją z dnia 14 marca 2023 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. z urzędu przyznał M. S. (1) emeryturę od dnia 12 marca 2023 roku, tj. od daty osiągnięcia wieku 65 lat.

Niesporne, a nadto:

- decyzja z 14.03.2023 r. k. 158-159, pl. IV akt ZUS

Ustalając prawo ubezpieczonego do rekompensaty organ rentowy uznał za udowodniony staż pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 14 lat, 3 miesięcy i 23 dni z tytułu zatrudnienia od 15 września 1976 roku do 23 października 1978 roku w (...) S.A, od 24 października 1978 roku do 2 października 1980 roku z tytułu służby wojskowej, od 21 październik 1980 roku do 20 grudnia 1985 roku, od 9 lutego 1986 roku do 20 grudnia 1990 roku oraz od 10 marca 1991 roku do 31 maja 1991 roku w (...) S.A.

Dowód:

- świadectwo pracy z 10.10.2000 r., k. 7-8, pl. IV akt ZUS

- świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 10.10.2000 r., k. 9, pl. IV akt ZUS

- staż pracy w szczególnych warunkach, k. 161, pl. IV akt ZUS

W okresie od 1 czerwca 1991 do 31 sierpnia 2000 roku M. S. (1) był zatrudniony w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na stanowisku spawacza. (...) była spółką zajmująca się budową i remontowaniem kotłów energetycznych, a przez pewien okres także budową elementów statków.

Ubezpieczony został zatrudniony na podstawie umowy o pracę z dnia 1 czerwca 1991 roku, na mocy której powierzono mu stanowisko spawacza. Od tego momentu, przez cały okres zatrudnienia w (...) zajmował się wyłącznie spawaniem. Do jego zadań należało spawanie zarówno konstrukcji stalowych, słupów energetycznych, rur i kanałów wentylacyjnych wewnątrz i na zewnątrz. Pracował przy remoncie kotłów energetycznych, w tym również w ich wnętrzu. Prace spawalnicze wykonywał przede wszystkim w Zespole Elektrowni (...), Elektrowni (...) w S., w P., ale też w całej Polsce.

W okresie zatrudnienia ubezpieczony przebywał na urlopach bezpłatnych od 9 do 19 sierpnia 1993 roku, od 26 października do 2 listopada 1995 roku, od 13 do 30 listopada 1995 roku, od 11 do 29 grudnia 1995 roku, od 15 do 31 stycznia 1996 roku oraz od 3 do 17 stycznia 2000 roku.

Dowód:

- akta osobowe ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) w tym .m.in. umowa o pracę z 1.06.1991 r., podanie z 12.02.1992 r., angaże, umowa na kurs szkolenie i egzamin na uprawnienia spawalnicze P., umowa na odnowienie uprawnień spawalniczych 135, karta badań okresowych

- świadectwo pracy z 24.08.2000 r., k. 17, pl. IV akt ZUS

- zeznania świadka H. B. (1) - k. 93v akt sprawy

- zeznania świadka B. G. - k. 93v akt sprawy

- zeznania ubezpieczonego – k. 94 akt sprawy.

W świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym 24 sierpnia 2000 roku pracodawca (...) zaświadczył, że M. S. (1) przez cały okres zatrudnienia w tym zakładzie wykonywał prace spawalnicze, pracując na stanowisku spawacza wymienionym w wykazie A Dziale XIV poz. 12 stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 roku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na którym są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Dowód:

- świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, k. 18, pl. IV akt ZUS

Ubezpieczony ma uprawnienia spawalnicze. Podstawowe uprawnienia w zakresie spawania eklektycznego posiada od 24 kwietnia 1984 roku. W dniu 4 marca 1987 roku ubezpieczony ukończył kurs specjalistyczny. W dniu 15 maja 1987 roku M. S. (1) ukończył podstawowy kurs spawania gazowego, zaś w dniu 19 grudnia 1988 roku specjalistyczny kurs spawania w osłonie argonu. Nadto do dnia 27 maja 1993 roku oraz do 16 stycznia 1994 roku ubezpieczony posiadał uprawnienia nadane przez UDT do spawania materiałów w zakresie R 2.2T i R 2.2E.

Dowód:

- kserokopia książeczki spawacza, k. 34-44 akt sprawy

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Przedmiotem oceny w niniejszym postępowaniu była prawidłowość decyzji organu rentowego z 24 marca 2023 roku odmawiającej przyznania M. S. (2) prawa do rekompensaty, o jakiej mowa w przepisie art. 21 ustawy z 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r., poz.164).

Zgodnie z treścią przepisu art. 21 ust. 1 w zw. z art. 2 pkt 5 wskazanej ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata stanowi przy tym odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są zatem:

1) utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku emerytalnym w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 roku - w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku - podstawy prawnej przewidującej takie uprawnienie;

2) niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach pomostowych;

3) legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS;

4) nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Spełnienie przez M. S. (2) warunków wymienionych w punktach 1, 2 i 4 nie było przy tym kwestionowane. Jedyną przyczyną, dla której organ rentowy odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do rekompensaty było natomiast przyjęcie, że nie wykazał on co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych (wydając zaskarżoną decyzję ZUS przyjął za udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 3 miesięcy i 23 dni). Odmawiając ubezpieczonemu zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) od 1 czerwca 1991 roku do 31 sierpnia 2000 roku organ rentowy wskazał, że pracodawca w wystawionym ubezpieczonemu świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie określił stanowiska według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Zastrzeżenia ZUS do wystawionego ubezpieczonemu przez jego byłego (już nieistniejącego) pracodawcę świadectwa pracy są niezasadne. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą § 2 ww. rozporządzenia stanowi podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Wniosek taki może zostać podważony, jednak musi nastąpić to poprzez przedstawienie przeciwdowodów, obalających lub chociażby poddających w uzasadnioną wątpliwość tezę, iż dana osoba w okresie w świadectwie wymienionym faktycznie wykonywała pracę w szczególnych warunkach (lub w szczególnym charakterze). Tymczasem w niniejszej sprawie jedynym argumentem, dla którego odmówiono ubezpieczonemu przyznania prawa do rekompensaty było to, że pracodawca w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie określił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. oraz wymienił stanowisko pracy niezgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego. Powyższe zdaniem sądu niewątpliwie nie mogło stanowić podstawy do odmowy przyznania ubezpieczonemu prawa do wnioskowanego świadczenia (inne argumenty w niniejszej sprawie nie zostały podniesione). Nie jest bowiem rolą organu rentowego sprawdzanie czy zapisy świadectwa pracy co do nazwy zajmowanego stanowiska w sposób ścisły odpowiadają przepisom resortowym. O ile przy tym organ rentowy może mieć wątpliwości co do prawidłowości zapisów świadectwa pracy, to winien je rozwiać, przeprowadzając postępowanie wyjaśniające, polegające chociażby na zwróceniu się do ubezpieczonego o złożenie wyjaśnień, czy też pozyskaniu akt osobowych ze spornego okresu zatrudnienia. Żadne postępowanie tego rodzaju nie zostało jednak w tej sprawie przeprowadzone.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się na dowodach z dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych M. S. (1), z nadesłanych przez archiwum Perfekcja w Z. w S. akt osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o., a także z zeznań samego ubezpieczonego oraz zawnioskowanych przezeń świadków H. B. (1) i B. G. – jego były współpracowników. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął także kserokopię kart z książki spawacza, obrazującej cały przebieg pracy zawodowej wnioskodawcy, od chwili nabycia pierwszych uprawnień spawalniczych oraz zdobytych kwalifikacji spawalniczych. Przedłożone dokumenty nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości sądu. Sąd nie znalazł również podstaw, by zakwestionować wiarygodność zeznań świadków, którzy pracowali w (...) po 1991 roku jako spawacze oraz ubezpieczonego co do charakteru wykonywanych przez M. S. (1) czynności w spornym okresie, gdyż zeznania te były konsekwentne, logiczne i spójne. Wiarygodność tych zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy i nie została też w żaden sposób podważona.

W ocenie sądu zeznania świadków w połączeniu z przesłuchaniem M. S. (1) oraz pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z dokumentami zawartymi w aktach osobowych dawały podstawy do ustalenia, iż ubezpieczony w czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 1 czerwca 1991 roku do 31 sierpnia 200 roku faktycznie wykonywał prace w szczególnych warunkach, o jakiej mowa w Wykazie A w Dziale XIV pod pozycją 12 Załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (Dz.U. Nr 8, poz. 43). Pracował bowiem wówczas wyłącznie jako spawacz, zajmując się spawaniem poszczególnych elementów konstrukcji stalowych, słupów energetycznych, rur i kanałów wentylacyjnych, a także kotłów energetycznych. Przesłuchani świadkowie zapewnili, że ubezpieczony przez cały sporny okres pracował wyłącznie przy spawania, w brygadzie spawaczy, zajmując się spawaniem elektryczny, ewentualnie gazowym. Doprecyzowali, że ubezpieczony wraz z innymi spawaczami pracował przede wszystkim dla elektrowni (...), P. w S. i w P., ale też w całej Polsce. Świadek H. B. zapewnił przy tym, iż każdy kto w tamtym czasie miała angaż spawacza, zajmował się tylko i wyłącznie spawaniem. Do innych prac nie był kierowany.

Z zeznaniami świadków korespondują wpisy i dokumenty znajdujące się w aktach osobowych ubezpieczonego, w tym przede wszystkich angaże, które wyraźnie potwierdzają, że w spornym okresie ubezpieczony wykonywał prace spawalnicze. Mianowicie, we wszystkich tych angażach, kartach zmian zaszeregowania czy też kartach kontrolnych badań okresowych każdorazowo stanowisko ubezpieczonego określane było właśnie jako „spawacz”, ewentualnie „spawacz specjalistyczny”. Uwadze Sadu nie uszło także podanie ubezpieczonego datowane na 12 lutego 1992 roku, w którym to piśmie ubezpieczony zwrócił się do swojego kierownika o podwyższenie stawki zaszeregowania w związku ze zdobyciem nowych uprawnień spawalniczych (...) 2.2 i Rs 2.2.

O stałym wykonywaniu pracy spawacza świadczą także regularne wpisy w książeczce spawacza. Istotnym także pozostaje, iż ze względu na charakter zatrudnienia ubezpieczony w kolejnych latach dokształcał się w zakresie spawania. Jak bowiem wynika z przedłożonej przez ubezpieczonego książeczki spawacza, po tym jak ukończył podstawowy kurs spawania elektrycznego w 1984 roku, ukończył on jeszcze kurs spawania gazowego, a także dwa specjalistyczne kursy. W ocenie sądu ani pracodawca ani sam ubezpieczony nie inwestowałby w doszkalanie, gdyby na co dzień nie wykonywał właśnie prac spawalniczych.

Uznając, że wskazany okres winien być wliczony do stażu pracy w warunkach szczególnych, stwierdzić należało, że M. S. (1) łącznie przepracował ponad 15 lat w tych warunkach. Po doliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach uwzględnionego już przez organ rentowy w wymiarze 14 lat, 8 miesięcy i 17 dni okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach udowodnionego w niniejszym postępowaniu, ubezpieczony niewątpliwie legitymuje się ponad piętnastoletnim okresem pracy wymaganym dla uzyskania prawa do rekompensaty.

W tym stanie rzeczy sąd uznał, że odwołanie jest zasadne, wobec czego na mocy powołanych przepisów w zw. z art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając M. S. (1) prawo do rekompensaty.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono n podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r., poz. 1935).

SSR del. Konrad Kujawa

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować,

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego,

3.  Przedłożyć z pismami lub za 21 dni.

18.11.2024 SSR del. Konrad Kujawa