Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w(...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Konrad Kujawa
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agnieszka Sieczkarz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 maja 2025 r. w S.

sprawy R. Ś.

przeciwko Dyrektorowi Wojskowego Biura Emerytalnego w S.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania R. Ś. od decyzji Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w S. z dnia 14 marca 2023 r., nr (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od ubezpieczonego R. Ś. na rzecz Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w S. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych), tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia tego orzeczenia do dnia zapłaty.

Sędzia Konrad Kujawa

Sygnatura akt VI U 678/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 14 marca 2024 roku, znak (...), organ rentowy - Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w S. przyznał ubezpieczonemu R. Ś. emeryturę wojskową od dnia 1 marca 2023 roku. Procentowy wymiar przysługującej emerytury wyniósł 40%. Na wysługę emerytalną ubezpieczonego złożyły się okresy służby wojskowej i równoważne służbie wojskowej zaliczane po 2,6 % za każdy rok w wymiarze 15 lat i 10 dni – od 10 września 1990 roku do 11 marca 1992 roku oraz od 24 sierpnia 2009 roku do 28 lutego 2023 roku.

R. Ś. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając jej naruszenie:

1. art. 31 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w zw. z art. 16 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w zw. z art. 5 k.c. poprzez brak zaliczenia do wysługi emerytalnej spełniającego warunki określone w art. 12, zalicza się do wysługi emerytalnej, uwzględnianej przy obliczaniu emerytury na podstawie art. 15, posiadane przed powołaniem do zawodowej służby wojskowej okresy składkowe i nieskładkowe w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

2. art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin poprzez brak zastosowania tego przepisu i pominięcie przy ustalaniu wysokości świadczenia emerytalnego, że emerytura dla żołnierza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby wojskowej i wzrasta, z zastrzeżeniem ust. la, o 2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów składkowych poprzedzających służbę,

3. norm prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin, a tym samym przyjęcie, iż emerytura wojskowa żołnierza zawodowego, który osiągnął wysługę lat powyżej 15, nie ulega zwiększeniu o każdy rok okresów składkowych poprzedzających rozpoczęcie zawodowej służby wojskowej,

4. art. 15 ust. 2 pkt 2 Et. c ustawy z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin w zw. z § 3 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków podwyższania emerytur wojskowych w związku z art. 16 ust. 1 oraz art. 16 ust. 2 pkt 8 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 lutego 2012 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organów w sprawach zaopatrzenia emerytalnego żołnierzy zawodowych o raz uprawnionych członków ich rodzin poprzez brak uwzględnienia przez organ, iż odwołujący pełnił służbę jako saper,

5. art. 107 § 3 w zw. z art. 7 i art. 8 k.p.a. poprzez brak wyczerpującego uzasadnienia decyzji, nieuwzględnienie zasady załatwiania spraw z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli oraz zasady pogłębiania zaufana uczestnika postępowania do władzy publicznej.

Mając na uwadze powyższe odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji, poprzez przyznanie prawa do wypłaty świadczenia obliczonego przy uwzględnieniu cywilnego stażu ubezpieczeniowego i pełnionego etatu sapera.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że jego zdaniem Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego wydając decyzję popełnił błąd, polegający na niezaliczeniu do wysługi emerytalnej przebytych przed przyjęciem do służby wojskowej okresów składkowych i nieskładkowych. Odwołujący wskazał, że pełnił służbę od 10 września 1990 roku, zatem spełnia wymogi ustawowe, które determinują możliwość uwzględnienia ww. okresów przy obliczaniu wysokości świadczenia emerytalnego. Jednocześnie dokumentacja ubezpieczonego zgormadzona w toku pełnienia służby wskazuje na to, iż odwołujący posiada okresy pracy cywilnej 12 lat 2 miesięcy i 20 dni.

Dalej odwołujący wskazał, że domaga się uwzględnienia okresu od 2 grudnia 2014 roku do 19 maja 2015 roku przy ustaleniu wysokości jego emerytury wojskowej jako okresu służby wojskowej pełnionej w szczególnych warunkach oraz pełnionej bezpośrednio w charakterze sapera.

Zdaniem odwołującego podwyższenie emerytury wojskowej przysługuje tym żołnierzom, którzy pełnili w danym roku służbę wojskową jako saper. Odwołujący pełnił służbę na wskazanym stanowisku przez pół toku tj. od grudnia 2014 roku do maja 2015 roku. Ustawa co prawda wskazuje, że emeryturę wojskową podwyższa się o 1% podstawy wymiaru za każdy rok służby na stanowisku sapera, jednak nie zostało doprecyzowane w żadnym miejscu, czy chodzi o rok rozpoczęty czy też kalendarzowy pojmowany jako 365 dni. Zastosowanie tego przepisu wyłącznie do osób, które pełniły służbę przez 365 dni, byłoby w ocenie odwołującego niesprawiedliwe wobec osób, które nie miały możliwości (z przyczyn od nich niezależnych) pełnienia służby przez wymagany okres.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pisma organ rentowy wyjaśnił, że przepis art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin, nie pozwala na doliczenie odwołującemu okresów składkowych i nieskładkowych poprzedzających służbę.

Odnosząc się natomiast do kwestii podwyższenia wysokości emerytury wojskowej o 1% za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio w charakterze sapera - od 2 grudnia 2014 roku do 19 maja 2015 roku w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Siłach Międzynarodowych (...) w Kosowie - organ wskazał, że w żadnym z dokumentów nie ma informacji, o pełnieniu przez ubezpieczonego służby bezpośrednio w charakterze sapera przez wymaganą przepisami ilość dni w roku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. Ś. urodził się (...).

Zanim został żołnierzem zawodowym R. Ś. był zatrudniony:

- od 14.06.1994 r. do 31.08.1995 r. na podstawie umowy o pracę w (...) — Giełda (...)Spożywcza w M.,

- od 1 do 31.10.1996 r. na podstawie umowy o pracę w Agencji Ochrony (...) S.C. w U.,

- od 03.01.1997 r. do 02.01.1998 r. na podstawie umowy o pracę w Agencji Ochrony (...) S.C. w U.,

- od 20.01.1998 r. do 31.05.1998 r. — na podstawie umowy o pracę w S.C. (...) w U.,

- od 08.05.2000 r. do 31.10.2000 r. na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) Spółce z o.o. w S.,

- od 10.06.2002 r. do 26.06.2004 r na podstawie umowy o pracę w (...) Sp. z o.o. w U.,

- od 01.07.2005 r. do 23.10.2007 r. na podstawie umowy o pracę w (...) Sp. z o.o. w M.,

- od 02.11.2007 r. do 10.06.2008 r. na podstawie umowy o pracę w (...) Sp. z o.o. w U.,

- od 16.06.2008 r. do 30.04.2009 r. - na podstawie umowy o pracę w (...) Sp. z o.o. w C.,

- od 01.06.2009 r. do 23.08.2009 r. na podstawie umowy o pracę w Agencji Ochrony (...) Spółka z o.o. w K.,

- od 1.09.1987 r. do 31.08.1990 r. — na podstawie umowy o naukę zawodu w Zakładzie (...) w S.,

- od 7.01.1999 do 8.01.1999 r. na podstawie umowy zlecenia dla (...) Sp. z o.o. w S.,

- od 13.09.1999 r. do 30.09.1999 r. na podstawie umowy zlecenia (...),

- od 15.12.1999 r. do 27.12.1999 r. na podstawie umowy zlecenia w (...),

- od 15.03.2000 r. do 14.04.2000 r. na podstawie umowy zlecenia nr (...)/2000w (...) s.c. ul. (...), (...)-(...) U.,

- od 26.10.2000 r. do 30.11.2000 r. na podstawie umowy zlecenia nr (...) w Spółdzielni (...) w K.,

- od 1.12.2000 r. do 31.12.2000 r. na podstawie umowy zlecenia nr (...)/00w Spółdzielni (...) w K.,

- od 1.01.2001 r. do 30.06.2001 r. na podstawie umowy zlecenia nr (...) w Spółdzielni (...) w K.,

- od 11.05.2009 r. do 31.08.2009 r. na podstawie umowy zlecenie nr (...) w Agencji Ochrony (...) Spółka z o.o. z siedzibą w K..

W okresach od 17 marca 1992 roku do 15 sierpnia 1993 roku, od 11 września 1995 roku do 2 stycznia 1997 roku, od 7 stycznia 1998 roku do 13 lipca 1999 roku, od 25 lipca 2001 roku do 9 czerwca 2005 roku ubezpieczony zarejestrowany był w Powiatowym Urzędzie Pracy w S. i pobierał zasiłek dla bezrobotnych w okresach: od 18.03.1992 r. do 31.05.1992 r. , od 01.06.1992 r. do 16.03.1993 r. , od 12.09.1995 r. do 23.05.1996 r., od 22.08.1996 r. do 12.09.1996 r., od 15.01.1998 r. do 19.01.1998 r., od 06.06.1998 r. do 31.05.1999 r., od 17.07.2001 r. do 19.06.2002 r. od 28.06.2004 r. do 30.06.2005 r.

Dowód: świadectwa pracy, k. 47-57 akt sprawy,

zaświadczenie, k. 58 akt sprawy,

umowy zlecenia, k. 59 -66 akt sprawy

świadectwo służby w aktach (...)

zaświadczenia PUP, k. 67-70 akt sprawy,

indywidualne karty wypłat zasiłku dla bezrobotnych, k. 71-73 akt sprawy.

R. Ś. pełnił czynną służbę wojskową w okresach: od 10 września 1990 roku do 11 marca 1992 roku, od 24 sierpnia 2009 do 28 lutego 2023 roku, a w tym zawodową służbę wojskową kontraktową od 24 sierpnia 2009 roku do 22 kwietnia 2022 roku oraz zawodową służbę wojskową od 23 kwietnia 2022 roku do 28 lutego 2023 roku.

Na dzień 28 lutego 2023 roku ubezpieczony posiadał wysługę nieprzerwanej czynnej służby wojskowej wynoszącą 15 lat i 8 dni.

10 września 1990 r. rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Wojsk Ochrony Przeciwlotniczej w K., którą przerwał z własnej inicjatywy po 1,5 roku nauki. Była to szkoła zawodowa, w której nauka w założeniu miała trwać 3 lata.

Dowód: świadectwo służby z 28.02.2023r., k.5 akt emerytalnych,

przesłuchanie ubezpieczonego, k. 111-112.

W okresie od 2 grudnia 2014 roku do 19 maja 2015 roku, R. Ś. pełnił służbę w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Siłach Międzynarodowych (...) (...), na stanowisku sapera.

Przed wyjazdem przeszedł kurs rozminowywania na poligonach w Polsce. Podczas misji w Kosowie pełnił służbę w centrum operacyjnym. Rzadko zajmował się czynnościami saperskimi – wykrywaniem i wysadzaniem niewybuchów. W ciągu 2014 i 2015 roku łącznie dni czynności saperskich było więcej niż 12, natomiast nie wiadomo, czy co najmniej 12 dni takich czynności było w każdym roku kalendarzowym. Nie potwierdzają tego rozkazy dzienne.

Dowód: rozkaz personalny z 18.11.2024r., k. 19 akt emerytalnych,

zaświadczenie z 19.05.2015r., k. 18 akt emerytalnych,

rozkaz personalny z 22.04.2015r., k. 17 akt emerytalnych,

zaświadczenie z 20.05.2015r., k. 16 akt emerytalnych,

przesłuchanie ubezpieczonego, k. 111-112 akt sprawy,

zeznania świadka P. S., k. 133-134 akt sprawy.

W dniu 3 marca 2023 roku R. Ś. złożył w Wojskowym Biurze Emerytalnym w S. wniosek o ustalenie emerytury wojskowej.

Skarżoną decyzją z dnia 14 marca 2023 roku nr (...) Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w S. po rozpoznaniu wniosku R. Ś., przyznał mu emeryturę wojskową od dnia 1 marca 2023 roku na podstawie art. 31 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Procentowy wymiar przysługującej emerytury wyniósł 40,00%. Na wysługę emerytalną ubezpieczonego złożyły się okresy zawodowej służby wojskowej zaliczane po 2,6 % za każdy rok, w wymiarze 15 lat i 10 dni – od 10 września 1990 roku do 11 marca 1992 roku oraz od 24 sierpnia 2009 roku do 28 lutego 2023 roku. Wyliczona wysokość świadczenia do wypłaty miesięcznie wyniosła 2.063,97 zł.

Przy ustaleniu świadczenia Wojskowe Biuro Emerytalne pominęło okresy pracy cywilnej R. Ś. w wymiarze 12 lat, 2 miesięcy i 20 dni, przebyte przed powołaniem do zawodowej służby wojskowej.

W załączniku do decyzji: okresach wysługi emerytalnej – świadczenia organ rentowy wskazał, że wobec R. Ś. zastosowanie znajduje art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.

Dowód: wniosek o emeryturę wojskową, k. 1-3 akt (...),

decyzja (...) z 14.03.2023r., k. 33-34 akt (...),

wysługa emerytalna, k. 31-32 akt (...).

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego okazało się nieuzasadnione.

Przedmiotem sporu była prawidłowość decyzji Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego z 14 marca 2023 roku, którą organ rentowy ustalił ubezpieczonemu emeryturę wojskową. Określając procentowy wymiar emerytury wojskowej, organ rentowy nie uwzględnił okresów składkowych i nieskładkowych ubezpieczonego, przebytych przed powołaniem do zawodowej służby wojskowej oraz odmówił mu podwyższenia emerytury wojskowej o 1% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej na stanowisku sapera.

Analizując w pierwszej kolejności sporną kwestię podwyższenia emerytury wojskowej o 1% za każdy rok służby pełnionej w charakterze sapera wskazać należy, iż stosownie do treści przepisu art. 15 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (tekst jednolity: Dz.U. z 2025r., poz. 305 - dalej jako ustawa emerytalna), emerytura dla żołnierza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby wojskowej i wzrasta, z zastrzeżeniem ust. 1a, o:

1) 2,6% podstawy wymiaru - za każdy dalszy rok tej służby;

2) 2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów składkowych poprzedzających służbę, nie więcej jednak niż za trzy lata tych okresów;

3) 1,3% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów składkowych ponad trzyletni okres składkowy, o których mowa w pkt 2;

4) 0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok okresów nieskładkowych poprzedzających służbę.

W ustępie drugim tego artykułu, w punkcie 2 wskazano nadto, że emeryturę podwyższa się o 1% podstawy wymiaru za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio:

a) w składzie personelu latającego na pozostałych samolotach i śmigłowcach,

b) w składzie załóg nawodnych wojskowych jednostek pływających,

c) w charakterze skoczków spadochronowych i saperów,

d) w służbie wywiadowczej za granicą,

e) w oddziałach specjalnych.

W ust. 5 wskazano, iż przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości okresy, o których mowa w ust. 1 i 2, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

W ust. 6 pkt 3 wskazano, że Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki podwyższania emerytury, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględniając: liczbę dni w roku, w których żołnierze w charakterze saperów uczestniczyli w rozminowaniu i oczyszczaniu terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych albo brali udział w szkoleniach poligonowych z wykorzystaniem materiałów wybuchowych lub pracach minerskich z wykorzystaniem tych materiałów.

Kwestię sposobu podwyższania emerytur wojskowych reguluje wskazane powyżej rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków podwyższania emerytur wojskowych (Dz.U. Nr 159, poz. 946). Jego § 3 pkt 4 stanowi, że emeryturę wojskową podwyższa się o 1% podstawy wymiaru za każdy rok zawodowej służby wojskowej pełnionej bezpośrednio w charakterze sapera, jeżeli żołnierz uczestniczył w rozminowywaniu i oczyszczaniu terenów z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych albo brał udział w szkoleniach poligonowych z wykorzystaniem materiałów wybuchowych lub pracach minerskich z wykorzystaniem tych materiałów - co najmniej przez 12 dni w ciągu roku kalendarzowego.

W okresie od 2 grudnia 2014 roku do 19 maja 2015 roku R. Ś. pełnił służbę w ramach Polskiego Kontyngentu Wojskowego w siłach Międzynarodowych (...) w Kosowie na stanowisku sapera. Analiza dostępnego materiału dowodowego nie pozwala jednak uznać, iż ubezpieczony spełnia warunek wskazany w § 3 pkt 4 cytowanego rozporządzenia, albowiem nie wykazał, że pełnił służbę bezpośrednio w charakterze sapera przez wymaganą przepisami ilość dni w roku, tj. przez 12 dni. W dostępnej dokumentacji – w świadectwie służby, rozkazie personalnym o skierowaniu do odbycia służby w Kosowie, w zaświadczeniach potwierdzających tę służbę - brak jest jakiejkolwiek informacji potwierdzającej, że R. Ś. pełnił służbę w charakterze sapera przez wymaganą przepisami ilość dni w roku, tj. przez 12 dni. Nie można zatem uznać, aby spełniał warunek do podwyższenia emerytury „za każdy rok zawodowej służby wojskowej pełnionej bezpośrednio w charakterze sapera”. Również nie dały podstawy do powzięcia takiego wniosku zeznania ubezpieczonego oraz świadka P. S.. Wynika z nich, że ubezpieczony podczas misji w Kosowie rzadko wykonywał czynności stricte saperskie. O ile ubezpieczony i świadek byli pewni, że za lata 2014 i 2015 uzbiera się łącznie ponad 12 dni tego typu czynności, to nie mieli w ogóle pewności co do tego, czy w każdym z tych lat z osobna wystąpiły po 12 dni służby saperskiej. Tymczasem rozporządzenie wymaga wprost aby było to „co najmniej 12 dni w ciągu roku kalendarzowego”. Użycie zwrotu „kalendarzowego” wyklucza możliwość wyliczania dni służby saperskiej z okresu dowolnych następujących po sobie 12 miesięcy. Konieczne jest, aby w każdym roku kalendarzowym – tutaj 2014 oraz osobno liczonym 2015 – wystąpiło co najmniej 12 dni służby saperskiej.

Sąd podzielił również stanowisko organu rentowego, zgodnie z którym nie jest możliwe doliczenie odwołującemu okresów składkowych i nieskładkowych poprzedzających służbę, z uwagi na moment powołania wnioskodawcy do zawodowej służby wojskowej.

W myśl art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, emerytura dla żołnierza, który został powołany do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r., wynosi 40 % podstawy jej wymiaru za 15 lat służby wojskowej i wzrasta według zasad określonych w art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a-5.

Przypomnieć należy, że R. Ś. zawodową służbę wojskową rozpoczął w dniu 24 sierpnia 2009 roku, a zatem w jego sytuacji zastosowanie znajduje art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i przepis ten w zakresie wzrostu świadczenia w ograniczonym zakresie odsyła do art. 15. W konsekwencji w przypadku ubezpieczonego zastosowania nie znajdują przepisy art. 15 ust. 1 pkt 2-4 odnoszące się do okresów składkowych poprzedzających służbę.

Odnosząc się natomiast do twierdzeń ubezpieczonego - że spełnia wymogi ustawowe wskazane w art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych, pozwalające na uwzględnienie okresów składkowych i nieskładkowych do wysługi emerytalnej z uwagi na to, że pełnił służbę od 10 września 1990 roku - Sąd wskazuje, że w orzeczeniu z dnia 24 stycznia 2019 r. sygn. akt I UK 426/17 Sąd Najwyższy analizował sytuację żołnierzy zawodowych powołanych do służby wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r. oraz tych, którzy podjęli służbę po dniu 1 stycznia 1999 r., zgodnie z rozróżnieniem dokonanym przez ustawodawcę na tle przepisów ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, w kontekście ich uprawnień emerytalnych oraz przez pryzmat zachowania konstytucyjnej zasady równości wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Sąd Najwyższy wskazał, iż przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin, dla potrzeb wyliczania wysokości emerytury, specyfikują trzy kategorie żołnierzy zawodowych:

1. żołnierz, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r.; w tym przypadku dolicza się do podstawy wymiaru okresy składkowe i nieskładkowe w rozumieniu ustawy emerytalnej, poprzedzające służbę (art. 16 ust. 1 w zw. z art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy; tak ustalona emerytura podlega (na wiosek) zwiększeniu - w wyniku doliczenia okresów przypadających po zwolnieniu ze służby - o 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok zatrudnienia przed dniem 1 stycznia 1999 r. w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy oraz za każdy rok okresów opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po dniu 31 grudnia 1998 r. lub za okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia - pod warunkiem, że emerytura ta wynosi mniej niż 75% podstawy jej wymiaru i emeryt ukończył 50/55 lat życia albo stał się inwalidą (art. 14 ust. 1-4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych);

2. żołnierz przyjęty po raz pierwszy do służby po 1 stycznia 1999 r.; prawo i wysokość emerytury uzależnia się wyłącznie od okresów służby wojskowej, co wynika z art. 15a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i wzrasta na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 2-5 (wyłącznie lata służby);

3. żołnierz przyjęty po raz pierwszy do służby po dniu 31 grudnia 2012 r.; prawo i wysokość emerytury uzależnia się wyłącznie od okresów służby wojskowej - art. 18e w zw. z art. 18b.

Sąd Najwyższy trafnie uznał, że żołnierz, który pozostawał w służbie przed 2 stycznia 1999 r., może korzystać z „cywilnej” wysługi emerytalnej, natomiast przyjęty do służby po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r. nie ma takiego uprawnienia. Z drugiej strony, odpowiednio długa służba i wzrosty emerytury z tytułu szczególnych właściwości służby (art. 15 ust. 2 i 3) lub z tytułu inwalidztwa wojskowego (art. 15 ust. 4), przy spłaszczeniu podstawy wymiaru emerytury wojskowej do maksymalnie 75% (art. 18 ust. 1) powodują, że cywilne okresy ubezpieczenia w ogóle nie wypływają na zwiększenie wartości świadczenia mundurowego. W takim przypadku emeryt wojskowy, niezależnie od swojej woli, nie ma prawnej możliwości skonsumowania żadnego cywilnego okresu ubezpieczenia w wojskowej emeryturze.

W kwestii, w jaki sposób należy odczytywać sformułowania „pozostawanie w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r.” (art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy) oraz „przyjęcie do służby po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r.” (art. 15a tej ustawy) wypowiedział się również Sąd Najwyższy w wyroku z 11 kwietnia 2017r. (II UK 118/16) w którym wykładając pojęcie „pozostawania w służbie” w odniesieniu do powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej – stwierdził, że „powołanie do służby” (zawodowej na zasadzie dobrowolności) nie może być utożsamiane z „powołaniem do odbycia służby” (zasadniczej z poboru), co znajduje odzwierciedlenie w rozwiązaniu przyjętym wprost w art. 15a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych, ustanawiającym cezurę czasową w zależności od daty powołania do zawodowej służby wojskowej. Dlatego też odbycie zasadniczej służby wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r., nie jest pozostawaniem w służbie przed tą datą w rozumieniu art. 15 a ustawy z dnia 10 grudnia 1993r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych. Odbycie zasadniczej służby wojskowej jako realizacja obowiązku nałożonego przez ustawę o powszechnym obowiązku obrony, nie jest równoznaczne z dobrowolnym powołaniem do służby wojskowej w uwzględnieniu zgłoszonego dobrowolnie akcesu.

Wątpliwości prawnych nie miał również Trybunał Konstytucyjny w sprawie SK 30/17, w której wyjaśnił, że ustawodawca ukształtował zupełnie inne zasady ustalania wysokości emerytury wojskowej w odniesieniu do żołnierzy, którzy pozostawali w służbie przed 2 stycznia 1999 r., i żołnierzy, którzy zostali powołani do służby po raz pierwszy po 1 stycznia 1999 r..

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu, emerytura wojskowa żołnierzy pozostających na służbie przed 2 stycznia 1999 r. jest ustalana z uwzględnieniem okresów składkowych i nieskładkowych poprzedzających służbę. Do ich wysługi emerytalnej dolicza się też okresy zatrudnienia przypadające przed 1 stycznia 1999 r. i okresy opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne po 31 grudnia 1998 r. - art. 14 ww. ustawy. Wysokość ich emerytury wojskowej uwzględnia zatem również okresy zatrudnienia w sektorze cywilnym. Jednak wobec pobierania emerytury wojskowej zawiesza im się wypłatę emerytury z FUS na podstawie art. 95 ust. 2 ustawy o FUS. Natomiast podczas ustalania wysokości emerytury wojskowej żołnierzy powołanych do służby po raz pierwszy po 1 stycznia 1999 r., nie uwzględnia się okresów składkowych i nieskładkowych. Zgodnie z art. 15a ustawy o zaopatrzeniu, ich emerytura wzrasta według zasad ustalonych w art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a-5 ustawy o zaopatrzeniu. W tym wypadku nie mają zaś zastosowania ani art. 15 ust. 1 pkt 2-4, ani art. 14 ww. ustawy.

Nie sposób również zaliczyć do zawodowej służby wojskowej okresu nauki w zawodowej szkole podchorążych, jak chciałby tego ubezpieczony. Nauka nie odpowiada bowiem istocie zawodowej służby wojskowej, o której mowa w art. 185 i następnych ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 248). Również z regulacji art. 95 tej ustawy, dotyczącego postępowania rekrutacyjnego do szkoły wojskowej, wynika, że ustawodawca wyraźnie odróżnia okres pobierania nauki w szkole wojskowej od okresu zawodowej służby wojskowej.

Podsumowując powyższe Sąd uznał, że brak jest podstaw do ustalenia emerytury wojskowej R. Ś., z uwzględnieniem w wysłudze okresów składkowych i nieskładkowych poprzedzających służbę oraz do podwyższenia wysokości emerytury wojskowej o 1% za każdy rok służby pełnionej bezpośrednio w charakterze sapera.

W świetle powyższego Sąd działając na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie II wyroku zostało wydane na podstawie art. 98 § 1 i 3, w zw. z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

SSR del. Konrad Kujawa

ZARZĄDZENIE

1.odnotować,

2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ubezpieczonego,

3. przedłożyć z wpływem lub za 21 dni,

4.projekt uzasadnienia sporządzony przez asystent sędziego Iwonę Dąbrowską zaakceptowany.

9.06.2025

SSR del. Konrad Kujawa