Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2024 r.

Sąd Okręgowy (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Konrad Kujawa

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2024 r. (...)

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania E. K. (1)

z udziałem zainteresowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w upadłości w S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania E. K. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 30 grudnia 2021 r., nr (...), znak (...)- (...) - (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od ubezpieczonej E. K. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI U 303/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 grudnia 2021 roku, nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że E. K. (1) jako pracownik płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w upadłości w S. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu od 2 styczni 2018 roku do 31 sierpnia 2020 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że analiza zgromadzonego materiału dowodowego doprowadziła do przekonania, że umowa o pracę zawarta pomiędzy E. K. (1) a spółką A (...) miała charakter pozorny. Zdaniem organu rentowego E. K. (1) rozpoczęła korzystanie ze zwolnień lekarskich niedługo po zgłoszeniu jej do ubezpieczeń, na których przebywała z krótkim przerwami, aż do 2 grudnia 2019 roku. Organ rentowy zwrócił uwagę, że zgłoszenie wpłynęło do ZUS dopiero 13 lutego 2018 roku, czyli z ponad miesięcznym opóźnieniem. Podniósł także, iż badanie lekarskie E. K. (1) odbyła dopiero w dniu 5 czerwca 2018 roku, po wszczęciu przez Oddział postępowania. Zakład (...) wskazał także, że niemal wszystkie dokumenty dotyczące E. K. (1) składane były z wielomiesięcznym opóźnieniem, co więcej zawierały istotne rozbieżności, z których należy wnioskować że osoba je sporządzająca nie tylko nie miała wiedzy nie tylko o wysokości wynagrodzenia E. K. (1), ale też o wymiarze jej czasu pracy, a nawet o okresach przebywania na zwolnieniach lekarskich. W ocenie organu rentowego trudno także doszukać się logicznego wyjaśnienia do zatrudnienia E. K. (1) za wynagrodzeniem w wysokości 4 200 zl miesięcznie w sytuacji gdy płatnik boryka się z poważnymi problemami finansowymi. W dniu 6 czerwca 2018 roku (...) został objęta postępowaniem restrukturyzacyjnym, a 21 września 2020 roku ogłoszono upadłość spółki. W ocenie ZUS po stronie spółki nic wystąpiła faktyczna potrzeba zatrudnienia E. K. (1) na stanowisku księgowej, a zgłoszenie jej do ubezpieczeń społecznych miało jedynie na celu umożliwienie jej uzyskiwania świadczeń z dwóch tytułów zatrudnienia.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się ubezpieczona, która w odwołaniu podniosła, że wbrew stanowisku organu rentowego była pracownikiem płatnika w okresie od 2 stycznia 2018 roku do 31 sierpnia 2020 roku, świadcząc pracę w wymierzę 1/2 etatu. Ubezpieczona podniosła, iż żaden pracownik nic może odpowiadać za błędy w dokumentacji, co więcej z tego powodu zostać wykreślonym ubezpieczeń społecznych. Z samego faktu, że dokumenty zostały źle sporządzone oraz wysłane po terminie nie można wywodzić, że umowa została zawarta dla pozoru. Ubezpieczona wyjaśniła, że została zatrudniona przez swojego bratanka, który ma do niej zaufanie. Podkreśliła, iż zatrudnienie księgowej było istotne , bez względu na aktualną sytuację finansową firmy. Co więcej, zatrudnienie osoby spoza spowodowałoby jeszcze większe koszty dla firmy. Podniosła, że jest już osobą starszą i ma prawo chorować. Niemniej podpisując umowę jej celem nie było uzyskanie świadczeń chorobowych.

W odpowiedzi na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie w całości, podtrzymując argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowa w S. została zarejestrowana w KRS 19 kwietnia 2016 roku. Jej wspólnikami są (...) Sp. z (...) M. M. oraz G. R..

G. R. jest bratankiem E. K. (1).

Głównym przedmiotem działalności spółki jest realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków i mieszkalnych i niemieszkalnych, rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych.

Na dzień wydania zaskarżonej decyzji płatnik posiadał zadłużenie z tytułu składek.

Dowód: odpis KRS w aktach ZUS

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. została zarejestrowana w KRS 23 czerwca 2016 roku. Zgodnie z umową spółki z dnia 21 czerwca 2016 roku wspólnikami spółki są E. K. (1) oraz jej córka - S. S.. E. K. (1) jest również prokurentem spółki. Od 30 lipca 2020 roku E. K. (1) jest jedynym wspólnikiem spółki.

Zgłoszonym przedmiotem działalności spółki jest realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków, działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe. Od lipca 2020 roku realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków nie jest przedmiot m działalność spółki. Przez większość okresu swojej działalności spółka zajmowała się przede wszystkim działalnością rachunkowo-księgową i doradztwem podatkowym. Klienci obsługiwani przez spółkę to byli klienci poprzednio obsługiwani przez E. K. (1) w ramach jej indywidualnej działalności. Przeszli do spółki właśnie ze względu na osobę ubezpieczonej.

Niesporne

(...) Sp. z o.o. Sp. k. zawarła z Biurem (...) Sp. z o.o. umowę o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Zgodnie z § 1 umowy (...) zlecił zleceniobiorcy prowadzenie ksiąg rachunkowych na czas nieokreślony, a ten zobowiązał się do ich powadzenia z zachowaniem zasad należytej staranności i w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami od dnia 1 lutego 2017 roku. Zgodnie z § 5 umowy zleceniodawca zobowiązał się do prawidłowego terminowego prowadzenie ksiąg rachunkowych przy użyciu techniki komputerowej w tym do sprawdzania dokumentów dostarczanych przez zleceniodawcę pod względem rachunkowym i formalnym, dokonywania bieżących zapisów w ewidencji księgowej, na podstawie dekretów, sporządzania comiesięcznych wydruków obrotów i sald, sporządzania rocznych sprawozdań finansowych i przekazywania ich do właściwych urzędów, a nadto do obliczania zaliczek na podatek dochodowy, przekazywania aktualnych zarejestrowanych pracowników dokumentów zgłoszeniowych pracowników w celu identyfikacji w służbach zdrowia ( (...)), prowadzenia ewidencji placowej, sporządzania list płac pracowników, sporządzania dokumentów ZUS, itd.

Dowód: umowa o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych w aktach ZUS

E. K. (1) ukończyła studia na kierunku Finanse i (...) na Wydziale Nauk (...) i (...). Od 16 grudnia 1998 roku została wpisana na listę doradców podatkowych, natomiast na podstawie certyfikatu księgowego Ministra Finansów nr (...) posiada uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Niesporne, a nadto: pismo z 18.12.1998 r. w aktach ZUS, dyplom w aktach ZUS, certyfikat księgowy z 11.05.2009 r. w aktach ZUS

Ubezpieczona prowadziła indywidualną działalność gospodarczą z przerwami od 1998 roku, w ramach której zajęła się działalnością rachunkowo-księgową, doradztwem podatkowym. Działalność ta prowadzona była w S., przy ul. (...) III Wielkiego 21 /Ul.

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej była zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego w okresach od 1 czerwca 2000 roku do 30 kwietnia 2005 roku i od 1 listopada 2005 roku do 8 lutego 2006 roku.

Niesporne

E. K. (1) z dniem 1 lutego 2017 roku została zatrudniona w (...) Spółka z o.o. Po trzech miesiącach od zatrudnienia ubezpieczona rozpoczęła korzystanie ze zwolnień lekarskich. E. K. na zwolnieniach lekarskich przebywała:

-

od 10 maja 2017 roku do 7 sierpnia 2017 roku;

-

od 24 sierpnia 2017 roku do 1 września 2017 roku;

-

21 września 2017 roku do 29 września 2017 roku,

-

od 8 października 2017 roku do 3 listopada 2017 roku.

Niesporne

E. K. (1) oraz płatnik składek (...) sp. z o.o. sp. k. podpisali dokument zatytułowany „Umowa o pracę” i datowany na 2 stycznia 2018 roku. Zgodnie z tym dokumentem E. K. (1) została zatrudniona na czas określony od 2 stycznia 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku, w wymiarze 0,5 etatu na stanowisku księgowej za wynagrodzeniem 4 200 zł. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano ul. (...), (...)-(...) S..

Dokumentem zatytułowanym „Aneks do umowy o pracę” datowanym na 1 czerwca 2018 roku strony wprowadziły zmiany do umowy.

Dowód: umowa o pracę z 2.01.2018 r., w aktach ZUS

Przed dopuszczeniem do pracy ubezpieczona nie przeszła wstępnego badania lekarskiego oceniającego zdolność do pracy. Badanie lekarskie ubezpieczona odbyła dopiero w dniu 5 czerwca 2018 roku. W tym dniu ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Skierowanie na badanie lekarskie zostało wystawione przez innego płatnika tj. (...) sp. z o.o.

Niesporne, a nadto: orzeczenie lekarskie z 5.06.2018 r w aktach ZUS

Od dnia 25 stycznia 2018 roku E. K. (1) rozpoczęła korzystanie ze zwolnień lekarskich. E. K. na zwolnieniach lekarskich przebywała:

-

od 25 stycznia 2018 roku do 9 lutego 2018 roku,

-

od 28 lutego 2018 roku do 9 marca 2018 roku,

-

od 19 marca 2018 roku do 24 czerwca 2018 roku,

-

od 3 lipca 2018 roku do 13 lipca 2018 roku,

-

od 26 listopada 2019 roku do 2 grudnia 2019 roku.

Zwolnienia lekarskie za okres od 25 stycznia 2018 roku do 9 lutego 2018 roku i od 8 lutego 2018 roku do 9 marca 2018 roku były wystawione wyłącznie dla płatnika składek (...) Sp. z o.o. Dopiero następne zwolnienia wystawiono dla (...) Sp. z o.o. sp. k. oraz (...) Sp. z o.o.

Niesporne

Płatnik za E. K. (1) złożył następujące dokumenty rozliczeniowe:

-

za styczeń 2018 roku - w dniu 17 lipca 2019 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 3 400 zł,

-

za luty 2018 roku - w dniu 19 lipca 2019 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze ¹/2 etatu za wynagrodzeniem 2 520,00 zł,

-

za marzec 2018 roku — w dniu 2 sierpnia 2019 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 4 200,00 zł,

-

za kwiecień 2018 roku — w dniu 5 sierpnia 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy i uzyskała wynagrodzenie w kwocie 4 200,00 zł. Następnie 7 września 2018 roku wpłynęły dokumenty, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze 1/2 etatu i nie uzyskała wynagrodzenia,

-

za maj 2018 roku — w dniu 7 września 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze 1/2 etatu i nie uzyskała wynagrodzenia,

-

za czerwiec 2018 roku- w dniu 2 listopada 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 4 200,00 zł,

-

za lipiec 2018 roku — w dniu 2 listopada 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu z wynagrodzeniem w kwocie 4 200,00 zł,

-

za sierpień 2018 roku — w dniu 2 listopada 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu z wynagrodzeniem w kwocie 4 200,00 zł,

-

za wrzesień 2018 roku — w dniu 2 listopada 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze 1/2 etatu z wynagrodzeniem w kwocie 4 200,00 zł,

-

za października 2018 roku — w dniu 18 grudnia 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze 1/2 etatu za wynagrodzenie, w kwocie 2 100,00 zł,

-

za listopad 2018 roku - w dniu 18 grudnia 2018 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze 1/2 etatu za wynagrodzeniem w kwocie 2 100,00 zł,

-

za grudzień 2018 roku - w dniu 6 marca 2020 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze ½ etatu za wynagrodzeniem w kwocie 2 100,00 zł,

-

za styczeń 2019 roku płatnik nie złożył dokumentów rozliczeniowych,

-

za luty 2019 roku — w dniu 16 stycznia 2020 roku, z których wynika, że ubezpieczona bvła zatrudniona w pełnym wymiarze czasu z wynagrodzeniem w kwocie 2 250,00 zł,

-

za marzec, kwiecień maj i czerwiec 2019 roku — w dniu 16 sierpnia 2019 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona była zatrudniona w pełnym wymiarze za wynagrodzeniem 2 250,00 zł,

-

za lipiec 2019 roku — w dniu 12 sierpnia 2019 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem 2 250,00 zł,

-

za sierpień i wrzesień 2019 roku - w dniu 15 listopada 2019 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w kwocie 2 250,00 zł,

-

za października 2019 roku — w dniu 20 listopada 2019 roku, w dniu kiedy ubezpieczona przebywała na zwolnieniu, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze za wynagrodzeniem 2 250,00 zł,

-

za listopad 2019 roku - w dniu 31 stycznia 2020 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze, za wynagrodzeniem 1 875,00 zł, a w okresie od 26 do 30 listopada 2019 roku ubezpieczona przebywała na zwolnieni lekarskim,

-

za grudzień 2019 roku — w dniu 31 stycznia 2020 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem w kwocie 2 100,00 zł, w okresie od 1 grudnia do 2 grudnia 2019 roku ubezpieczona przebywała na zwolnieniu,

-

za styczeń 2020 roku - w dniu 31 stycznia 2020 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem w kwocie 2 600,00 zł,

-

za luty 2020 roku — w dniu 13 marca 2020 roku, z których wynika, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem w kwocie 2 600,00 zł.

Dowód: dokumenty ZUS (...)i (...) w aktach ZUS

W dniu 18 września 2020 roku zostały złożone dokumenty rozliczeniowe za miesiąc .

-

marzec i kwiecień 2020 roku — w dokumentach wykazano, ze ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem, które w miesiącach tych wynosiło 2 600,00 zł,

-

maj, czerwiec, lipiec i sierpień 2020 roku — w dokumentach wykazano, ze ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy, a od 1 maja 2020 roku do 31 sierpnia 2020 roku przebywała na urlopie bezpłatnym.

Natomiast w dniu 8 października 2020 roku wpłynęły dokumenty za wrzesień 2020 roku, z których wynika, że w okresie od 1 do 30 września 2020 roku, czyli kiedy ubezpieczona nie była już pracownikiem (...) sp. z o.o. sp. k. przebywała na urlopie bezpłatnym.

Z dniem 31 sierpnia 2020 roku E. K. (1) została wyrejestrowana z ubezpieczeń.

Dowód: dokumenty ZUS(...) i (...) w aktach ZUS

Płatnik składek w okresie przebywania przez ubezpieczoną na zwolnieniach lekarskich nie zatrudnił nikogo na zastępstwo. Ubezpieczona w ramach zatrudnienia w (...), pomimo formalnego przebywania na zwolnieniu lekarskim, wykonywała nadal te same czynności, jakie wykonywała przed zatrudnieniem na stanowisku księgowej, posiadając jedynie status wspólnika oraz prokurenta Ubezpieczona jako jedyna osoba w spółce posiadała stosowne uprawnia w zakresie księgowości, w t\ n jako jedyna posiadała bezpieczny podpis elektroniczny.

Niesporne

W okresie od września do grudnia 2017 r. spółka (...) nie otrzymała spodziewanej zapłaty 2,5 miliona złotych. W związku z tą sytuacją pojawiły się zajęcia komornicze, a na początku 2018 roku spółka złożyła wniosek o restrukturyzację.

Dowód: zeznania świadka G. R. - k. 178-179

Na początku 2018 roku (...) sp. z o.o. sp. k. zatrudniła także innego członka rodziny G. R.. W dniu 12 marca 2018 roku podpisano z S. S., córkę E. K. (1), umowę o pracę na czas określony do 11 czerwca 2018 roku, w wymiarze 1/2 etatu, za wynagrodzeniem 4 200 zł.

W wyniku przeprowadzonego postępowania ZUS w dniu 6 kwietnia 2020 roku wydał decyzję stwierdzająca, że S. S. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (...) z uwagi na pozorne zawarcie umowy o pracę. Po uprawomocnieniu się decyzji wyłączającej ZUS skierował do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

W związku ze złożeniem zawiadomienia przez organ rentowy o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, Prokuratura Rejonowa S. — N. w S. prowadziła postępowanie przygotowawcze pod sygnaturą PR 1 Ds. (...).2020, a następnie wobec S. S., ale i G. R. skierowano akt oskarżenia. S. S. i G. R. zostali oskarżeni o to, że w okresie od 13 maja 2018 roku do 15 maja 2019 roku z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu usiłowali doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem SP reprezentowany przez ZUS O/S. w ten sposób, że po uprzednim zawarciu umowy o pracę na czas określony do 11 czerwca 2018 roku w wymiarze 1/2 czasu pracy i ustaleni wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w kwocie 4 200,00 zł brutto miesięcznie, wprowadzili w błąd pracowników ZUS co do faktycznego zatrudnienia S. S., w celu uzyskania przez nią świadczeń z tytułu zasiłku macierzyńskiego za okres o 13 maja 2018 roku do 15 maja 2019 roku w kwocie łącznej 35 180,60 zł lecz zamierzonego celu nie osiągnęli z uwagi na wynik postępowania wyjaśniającego przez ZUS skutkującego wydaniem decyzji z 6 kwietnia 2020 roku o wyłączeniu S. S. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z uwagi na pozorność zatrudnienia oraz decyzji z 28 maja 2020 roku odmawiającej prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego od 13 maja 2018 roku do 15 maja 2019 roku. Dodatkowo S. S. została oskarżona o to, że w okresie od 15 maja 2018 roku do 13 maja 2019 roku usiłowała doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem SP reprezentowanego przez ZUS O/S. w ten sposób, że po uprzednim zawarciu w dniu 19 maja 2018 roku umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze 1/2 czasu pracy w (...) sp. z o.o. i ustaleniu wynagrodzenia za tytułu zatrudnienia w kwocie 5 200,00 zł brutto miesięcznie, wprowadziła w błąd pracowników ZUS co do faktycznego zatrudnienia w celu uzyskania świadczeń z tytułu zasiłku macierzyńskiego za okres od 15 maja 2018 roku do 13 maja 2019 oku w kwocie łącznej 43 556,24 zł, lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na wyniki postępowania wyjaśniającego przeprowadzonego przez ZUS O/S. skutkującego wydaniem decyzji z 10 września 2018 roku o wyłączeniu S. S. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z uwagi na pozorność zatrudnienia oraz decyzji z 26 września 2018 roku odmawiającej prawa od zasiłku macierzyńskiego / okres urlopu macierzyńskiego.

Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2022 roku SR Szczecin-Centrum w S. wydanym w sprawie V K 1058/20 uznał S. S. za winną popełnienia zarzucanych jej czynów.

Sąd Okręgowy w S. w sprawie o sygnaturze IV Ka 1811/22 wyrokiem z dni 3 marca 2023 roku utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Dowód:

-

akt oskarżenia 9.12.2020 r., koperta k. 413

-

wyrok SR Szczecin-Centrum w S. z 28.06.2022 r. wraz z uzasadnienie, koperta k. 413

-

wyrok SO w S. z 3.03.2023 r., koperta k. 413

Nadzorca w postępowaniu układowym (...) B. S. stwierdził, że dłużnik zatajał przed nim pewne informacje. W okresie zatrudnienia E. K. (1) nie prowadził działalności nie wystawiał żądnych faktur. W przypadku zatrudnienia księgowej na podstawie umowy o pracę nadzorca nic nie miał kompetencji do zablokowania wypłaty jej wynagrodzenia, w odróżnieniu od przelewów na rzecz biura rachunkowego.

Dowód: zeznania świadka B. S. — k. 424.

Decyzją z dnia 23 lipca 2021 roku nr (...) organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że E. K. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu od 1 lutego 2017 roku.

Wyrokiem z dnia 10 marca 2023 roku w sprawie o sygn. akt VI U 1488/21 Sąd Okręgowy (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu odwołania E. K. (1) i płatnika składek od decyzji z 23 lipca 2021 roku, oddalił odwołania.

Apelacje od powyższego wyroku wywiodła ubezpieczona.

Wyrokiem z dnia 14 maja 2024 roku Sąd Apelacyjny w S. w sprawie o svgn. akt III AUa 237/23 oddalił apelację ubezpieczonej.

Niesporne

W 2018 roku prowadzone było wobec spółki (...) sp. z o.o. sp. k. postępowanie restrukturyzacyjne. Postanowieniem z dnia 21 września 2020 roku Sąd Rejonowy Szczecin Centrum w S., w sprawie XII GU 75/20 ogłosił upadłość (...) Sp. z o.o. sp. k.

Dowód: odpis KRS w aktach ZUS

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej okazało się nieuzasadnione.

Pod ocenę Sądu poddana została decyzja ZUS z 30 grudnia 2021 roku, którą organ i rurowy ustalił, iż E. K. (1) jako pracownik płatnika składek (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w upadłości nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu w okresie od 2 stycznia 2018 roku do 31 sierpnia 2020 ro. u. Sąd musiał ocenić, czy faktycznie istniał tytuł do objęcia jej ubezpieczeniami społecznymi w postaci umowy o pracę.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. W myśl art. 13 pkt 1 obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Stosownie do treści art. 22 § 1 kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca — do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W ujęciu tej normy zasadniczym elementem konstrukcyjnym stosunku pracy jest zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy pod kierownictwem pracodawcy, w czasie i miejscu przez niego wyznaczonym, za wynagrodzeniem. Swoistość stosunku pracy wyraża się w jego cechach, które odróżniają go od stosunków cywilnoprawnych, a także administracyjno-prawnych, w ramach których świadczona jest praca. Do właściwości tych należą: dobrowolność zobowiązania, zarobkowy charakter stosunku pracy, osobisty charakter świadczenia pracy, ale przede wszystkim podporządkowanie pracownik: wyrażające się w szczególności możliwością wydawania pracownikowi poleceń dotyczących pracy (por. w ok SN z dnia 11 kwietnia 1997 r., I PKN 89/97, OSNAPiUS 1998, nr 2, poz. 35).

Na gruncie przytoczonych przepisów w orzecznictwie wskazuje się, że o tym, strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się prze wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych (wyrok SN z dnia 24 lutego 2010 r., II UK 204/09 Jednocześnie umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nic będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy (wyrok SN z dnia 12 lipca 2012 r., II UK 14/12).

Dodać należy, że pozorność jest okolicznością faktyczną, której ustalenie skutkuj uznaniem, że osoba nazwana pracownikiem w formalnie zawartej umowie, nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 19 lutego 2008 r. (sygn. II UK 122/07, LEK u. (...)) Sąd Najwyższy wskazał, że osoba zgłaszająca się do ubezpieczenia musi wykazać istnienie stosunku prawnego, będącego na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych tytułem ubezpieczenia.

Gdy chodzi o ubezpieczenie pracownicze (art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy), nawiązanie stosunku pracy wykazuje się umową o pracę, przy czym okoliczności zawarte w takiej umowie nie są dla organu rentowego wiążące. Przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki przez podmiot nic noszący cech .. zatrudnionego pracownika", nie stanowi przesłaniu objęcia ubezpieczeniem społecznym z mocy ustawy i stania się jego podmiotem.

W tym miejscu dodatkowo wskazać należy, że umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych: kształtuje ona bowiem stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Są to skutki bardzo doniosłe, zarówno z punku widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), jak i interesu publicznego, należy zatem uznać, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c., nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej należy odróżnić od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy czy sprzecznej z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 1 i 2 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punki widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcia obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Czynność prawna może być sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że przy ocenie istnienia tytułu do ubezpieczenia społecznego nacisk kładzie się na ustalenie faktycznego wykonywania umowy czy działalności (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 26.02.2013 r., (...) 472/12, z 24.08.2010 r. I UK 74/10, z 13.11.2008 r II UK 94/08, postanowienie Sądu Najwyższego z 18.10.2011 r., III UK 43/11). Nie wystarczy zatem zawarcie samej umowy, lecz konieczne jest rozpoczęcie jej wykonywania w warunkach podporządkowania pracowniczego.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie potwierdza prawidłowość ustaleń organu rentowego będących podstawą wydania zaskarżonej decyzji. Wyniki postępowania dowodowego potwierdzają bowiem, że umowa o pracę z dnia 2 stycznia 2018 roku była pozorną czynnością prawną zawartą jedynie w celu umożliwienia ubezpieczonej uzyskania wysokich świadczeń / ubezpieczenia społecznego, a przy tym poza sferą ingerencji nadzorcy w postępowaniu układowy i. W ramach przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego ubezpieczona ani płatnik nie wykazali, iż na podstawie podpisanej umowy o pracę faktycznie doszło do nawiązania stosunku pracy. W ocenie Sądu zarówno w toku postępowania przed organem rentowym, jak i w toku postępowania przed sądem, nie przedstawiono żadnych wiarygodnych dowodów, w oparciu o które można byłoby poczynić ustalenia faktyczne zgodne z argumentacją odwołującej.

Istotna jest cała chronologia zdarzeń, które wskazują na brak woli i zamiaru stron zawarcia umowy o pracę w warunkach rzeczywistego pracowniczego podporządkowania.

E. K. (1) prowadząca od 1998 roku działalność gospodarczą z zakresu księgowości, w 2016 roku wraz z córką — S. S., założyła spółkę (...) sp. z o.o., której przeważająca przedmiotem działalności była działalność rachunkowo-księgowa. Spółka ta z kolei zawarła z (...) sp. z o.o. umowę o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych. Jednocześnie E. K. (1) pozostając w relacjach rodzinnych ze (...) sp. z o.o. sp. k. w upadłości - G. R. jest jei bratankiem. Z dniem 1 lutego 2017 roku E. K. (1) zatrudniła się w (...) sp. z o.o. na stanowisku księgowej. Następnie od 10 maja 2017 roku ubezpieczona rozpoczęła korzystanie ze zwolnień lekarskich, na których przebywała w okresach: od 10 maja 2017 roku do 7 sierpnia 2017 roku, od 24 sierpnia 2’17 roku do 1 września 2017 roku; 21 września 2017 roku do 29 września 2017 roku, od 8 października . H7 roku do 3 listopada 2017 roku. Pomimo przebywania od 10 maja 2017 roku na długotrwałym zwolnic i u lekarskim, z dniem 2 stycznia 2018 roku ubezpieczona została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych przez (...) z tytułu wykonywania umowy o pracę. Zaledwie trzy tygodnie później, z dniem 25 stycznia )18 roku E. K. (1) ponownie udała się na zwolnienie lekarskie, na którym przebywała niemalże bez przerwy aż do 2 grudnia 2019 roku. Z dniem 31 siepania 2020 roku ubezpieczona została wyrejestrowana z ubezpieczeń społecznych.

Uzasadnione wątpliwości - w kontekście powyższych ustaleń — budzi przede wszystkim okoliczność, że dokument zgłoszeniowy (...) wpłynął do ZUS w dniu 13 lutego 2018 roku. więc już po ustawowym terminie. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Po terminie złożone zostały także imienne raport rozliczeniowe ZUS RCA.

Doniosłe znaczenia na tle powyższych okoliczności ma również fakt, że E. K. (1) nie została skierowana przed objęciem stanowiska pracy na badania lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku księgowej. Badanie to odbyło się dopiero w dniu 5 czerwca 2018 roku czyli niemalże po okresie roku od podpisania dokumentu zatytułowanego umowa o pracę, i to na skierowanie wystawione przez innego płatnika składek (...) Sp. z o.o. Tymczasem czynność ta ma charakter niezbędny w świetle prawidłowej procedury zawarcia umowy o pracę. Zgodnie bowiem z art. 229 § 4 k p. pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Znamienne jest też, że zwolnienia lekarskie za okres od 25 stycznia 2018 roku do 9 lutego 2018 roku oraz od 28 lutego 2018 roku do 9 marca 2018 roku zostały wystawione wyłącznic dla płatnika składek (...) sp. z o.o. Dopiero następne zwolnienia wystawiono zarówno dla (...) sp. z o.o. jak i dla (...) Sp. zoo. Sp. k.

Niemal wszystkie dokumenty składane do ZUS za E. K. (1) zawierały istotne rozbieżności, co więcej były składane z wielomiesięcznym opóźnieniem. Należy przyznać rację w tym zakresie organowi rentowemu, iż ilość tych rozbieżności, ale przede wszystkim korygowane informacje prowadzą do przekonania, że osoba sporządzająca te dokumenty w zasadzie sama nic wiedziała o wysokości i przyznanego wynagrodzenia E. K. (1), o wymiarze czasu pracy na jaki została zatrudniona, co więcej nie wiedziała nawet w jakich okresach czasu przebywała na zwolnieniu lekarskim. Okoliczność ta pozostaje tym bardziej osobliwa, iż jak wynika z przeprowadzonego postępowania, część tych dokumentów niewątpliwe sporządzała sama ubezpieczona, co więcej niejednokrotnie wypełniała je kiedy przebywała na zwolnieniu lekarskim, urlopie bezpłatnym, a nawet po ustaniu zatrudnienia.

Zgodnie z przedłożoną umową ubezpieczona miała pracować w wymiarze 1/2 etatu za wynagrodzeniem 4 200 zł. Tymczasem w deklaracji za styczeń 2018 roku (złożonej dopiero dniu 17 lipca 2019 roku) wskazano, że ubezpieczona pracowała w pełnym wymiarze za wynagrodzeniem 3 400 zł. W deklaracji za luty 2018 roku, złożonej zaledwie dwa dni później tj. 19 lipca 2019 roku, wskazano już że ubezpieczona była zatrudniona na połowę etatu, za wynagrodzeniem 2 520 zł. Z kolei w deklaracji za marzec 2018 roku, złożonej w sierpniu 2019 roku, podano, że ubezpieczona otrzymała wynagrodzone w wysokości 4 200 zł za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W deklaracji za sierpień 2018 roku złożonej w dniu 2 listopada wskazano, że ubezpieczona była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy z w wynagrodzeniem 4 200 zł. Z kolei w deklaracji za grudzień 2018 roku, złożonej w marcu 2020 roku wskazano, że ubezpieczona była zatrudniona w wymiarze I/2 etatu za wynagrodzeniem 2 100 zł. A już w deklaracji za luty 2019 roku, złożonej w dniu 16 stycznia 2020 roku ponownie uznano, że ubezpieczona pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem 2 250 zł.

W toku postępowania administracyjnego wpłynęły kolejne korekty z których miało wynikać, że w okresie od 25 do 31 stycznia 2018 roku miała przebywać na urlopie wychowawczym, zaś w marcu 2018 roku miała być zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 1 260 zł. Co więcej w dniu 8 października 2020 roku wpłynęły kolejne dokumenty za wrzesień 2020 roku, z których miało wynikać, że E. K. (1) w okresie od 1 do 30 września 2020 roku przebywała na urlopie bezpłatnym, gdy w tym czasie ubezpieczona nie była już pracownikiem płatnika. Z dniem 31 sierpnia 2020 roku z stała bowiem wyrejestrowana z ubezpieczeń.

W ocenie Sądu deklaracje składane przez płatnika, ze względu na znaczne niekonsekwencje w ich treści, nie oddają stanu faktycznego, a jedynie miały dokumentacyjnie przykryć fikcję zatrudnienia pracowniczego.

Poza tym w sytuacji gdy ubezpieczona, zajmująca się dotychczas prowadzeniem księgowości płatnika w ramach własnej spółki (...) sp. z 0.0. i łączącej obie spółki umowy o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych, decyduje się na wykonywanie tych samych usług w ramach stosunku pracy okoliczność ta powinna zostać poddana uważnej analizie. Materiał sprawy wskazuje, że zakres jej prac pozostał taki sam. Trudno więc uznać, że nagle należało w sprawach księgowych spółki (...) wprowadzić element pracowniczego podporządkowania. Ubezpieczona nadal jako jedyna osoba posiadała stosowne uprawnienia w zakresie księgowości i to ona jak dotychczas składała wszelkie dokumenty zgłoszeniowe rozliczeniowe do ZUS. Dokumenty te przekazywane były za pośrednictwem programu Płatnik, który do ich wysłania wymaga stosownych certyfikatów i bezpiecznego podpisu elektronicznego uprawnionego użytkownika, którym była właśnie ubezpieczona. Skoro zatem zakres jej zadań nie uległ żadnej zmianie, obowiązki objęte pisemną umową o pracę z powodzeniem mogła wykonywać nadal wyłącznic w ramach o świadczenie usług umowy łączącej płatnika z (...).

Ubezpieczona ani płatnik nie przedstawili żadnego przekonującego dowodu i na okoliczność wykonywania pracy w reżimie kodeksu pracy. Przede wszystkim ani ubezpieczona ani płatnik nie przedłożyli samego dokumentu umowy o pracę na okres po 2018 roku. Pomimo tego, że umowa z dnia 2 stycznia 2018 roku zawarta została na czas określony, do 31 grudnia 2018 roku, ubezpieczona po tym czasie, nadal przedkładała do ZUS deklaracje ubezpieczeniowe, także zwolnienia lekarskie wystawiane były nadal na płatnika. Odwołująca nie naprowadziła też żadnych innych materialnych dowodów potwierdzających wykonywanie przez siebie pracy. Ubezpieczona nic wykazała że posiadała swój własny numer telefonu, że posiadała swoją własną pocztę z adresem zawierającym nic tylko jej imię i nazwisko, ale przede wszystkim identyfikujące jej stanowisko pracy, a nade wszytko pracodawcę. Istotne jest to o tyle, iż jak słusznie zauważył organ rentowy, przesłuchany w charakterze świadka P. S., powiązany osobowo z płatnikiem posiadał swój firmowy adres (...), na który kierowana była poczta zewnętrzna tj. p. (...) (...) (...).pl. (...) mimo podnoszonego ponad 2 letniego zatrudnienia, nie posiadała własnego adresu formowego poczty elektronicznej, korespondując z użyciem prywatnego adresu takiej poczty.

Ubezpieczona w toku postępowania przed organem rentowym zeznała, iż zgodziła się na podjęcie zatrudnienia u płatnika, albowiem zaproponowano jej dwa razy tyle, ile dostawała za te usługi spółka (...). Mając na uwadze ówczesną sytuację finansową płatnika — złożenie wniosku o restrukturyzację i zajęcia komornicze — zawarcie umowy o pracę z księgową za wynagrodzeniem wyższym, aniżeli dostawała ona za tożsame usługi prowadzone w (...) spółki (...). nic miało uzasadnienia ekonomicznego.

Istotne przy tym jest też, że spółka poza ubezpieczoną nie zatrudniała innego księgowego na podstawie umowy o pracę. Co więcej, pomimo długotrwałego korzystania przez ubezpieczoną ze zwolnień lekarskich, płatnik nie zatrudnił nikogo na jej zastępstwo.

W tej sytuacji nie sposób uznać, aby zatrudnienie ubezpieczonej było z punktu widzenia potrzeb pracodawcy racjonalne. U źródła każdej umowy, której przedmiotem jest świadczenie pracy za wynagrodzeniem, leży przyczyna w postaci uzasadnionej przesłankami ekonomiczno - organizacyjnymi konieczności pozyskania pracownika do wykonywania prac zakreślonych przedmiotem działalności gospodarczej pracodawcy. Pracodawca kieruje się własną potrzebą gospodarczą i przy prawidłowym, ważnym stosunku stanowiącym podstawę zatrudnienia, wyłącznie ta potrzeba jest sprawczym czynnikiem zatrudnienia. Tymczasem płatnik poza ubezpieczoną nie zatrudnił żadnego innego księgowego na podstawie umowy o pracę. Co więcej, pomimo długotrwałej nieobecności ubezpieczonej, płatnik nie zatrudnił nikogo na zastępstwo. To potwierdza, że faktycznym celem stron umowy było zapewnienie ubezpieczonej wyższych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a nierealne zatrudnienie pracownicze.

Również po stronie E. K. (1) nie można ustali innych powodów podjęcia zatrudnienia. Jak już wyżej wskazano, ubezpieczona od 1 lutego 2017 roku, w ramach umowy o usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych zajmowała się księgowością dla płatnika. Po dniu 2 stycznia 2018 roku, poza formalną zmianą podstawy wykonywania tych usług, nie zaszły w istocie żadne zmiany, które uzasadniałyby uznanie, że E. K. (1) swoją pracę wykonywała w ramach stosunku pracy.

Określony schemat działania dotyczył nie tylko spółki (...), ale także M.. Poza zatrudnieniem w (...), od dnia 1 lutego 2017 roku E. K. (1) zatrudniona była w (...) sp. z o.o. na stanowisku księgowej. Dodatkowe zatrudnienie umożliwiło zatem ubezpieczonej uzyskiwanie świadczeń z dwóch tytułów zatrudnienia. E. K. (1) zaprzestała pobierania zasiłków chorobowych dopiero po wszczęciu przez ZUS postępowania, w wyniku którego stwierdzono, że zawarta przez E. K. (1) i M. umowa o pracę miała charakter pozorny, w konsekwencji czego 23 lipca 2021 roku wydano decyzję, zgodnie z którą stwierdzono, że E. K. (1) jako pracownik u płatnika składek (...) sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu od 1 lutego 2017 roku. Wyrokiem z dnia 10 marca 2023 roku w sprawie o sygn. akt VI U 1488/21 Sąd Okręgowy (...)VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu odwołań E. K. (1) i płatnika składek od decyzji z 23 lipca 2021 roku, oddalił odwołania. Wyrokiem z dnia 14 maja 2024 roku Sąd Apelacyjny (...) oddalił apelację od ww. wyroku.

Powyższy schemat powtórzył się w przypadku córki ubezpieczonej, S. S., którą G. R. zgłosił do ubezpieczeń społecznych i która również po niedługim czasie od zgłoszenia rozpoczęła korzystanie z długotrwałych zwolnień lekarskich. ZUS wydal w dniu 6 kwietnia 2020 roku decyzję stwierdzającą, że S. S. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik (...) z uwagi na pozorne zawarcie umowy o pracę, a po jej uprawomocnieniu skierował do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. W związku ze złożeniem zawiadomienia przez organ rentowy o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, Prokuratura Rejonowa S. N. w S. prowadziła postępowanie przygotowawcze pod sygnaturą PR 1 Ds. (...).2020, a następnie wobec S. S., ale i G. R. skierowano akt oskarżenia.

S. S. i G. R. zostali oskarżeni o to, że w okresie od 13 maja 2018 roku do 15 maja 2019 roku z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu usiłowali doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem SP reprezentowany przez ZUS O/S. w ten sposób, że po uprzednim zawarciu umowy o pracę na czas określony do 11 czerwca 2018 roku w wymiarze i czasu pracy i ustałem wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w kwocie 4 200,00 zł brutto miesięcznic, wprowadzili w błąd pracowników ZUS co do faktycznego zatrudnienia S. S., w celu uzyskania przez nią świadczeń z tytułu zasiłku macierzyńskiego za okres od 13 maja 2018 roku do 15 maja 2019 roku w kwocie łącznej 35 180,60 zł lecz zamierzonego celu nic osiągnęli z uwagi na wynik postępowania wyjaśniającego przez ZUS skutkującego wydaniem decyzji z 6 kwietnia 2020 roku o wyłączeniu S. S. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z uwagi na pozorność zatrudnienia oraz decyzji z 28 maja 2020 rok odmawiającej prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego od 13 maja 2018 roku do 15 maja 2019 roku. Dodatkowo S. S. została oskarżona o to, że w okresie od 15 maja 2018 roku do 13 maja 2019 roku usiłowała doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem SP reprezentowanego przez ZUS O/S. w ten sposób, że po uprzednim zawarciu w dniu 19 maja 2018 roku umowy o pracę na czas nieokreślony w wymiarze ½ czasu pracy w (...) sp. z o.o. i ustaleniu wynagrodzenia za tytułu zatrudnienia w kwocie 5 200,00 zł brutto miesięcznie, wprowadziła w błąd pracowników ZUS co do faktycznego zatrudnienia w celu uzyskania świadczeń z tytułu zasiłku macierzyńskiego za okres od 15 maja 2018 roku do 13 maja 2019 roku w kwocie łącznej 43 556,24 zł lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na wyniki postępowania wyjaśniającego przeprowadzonego przez ZUS O/S. skutkującego wydaniem decyzji z 10 września 2018 roku o wyłączeniu S. S. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z uwagi na pozorność zatrudnienia oraz decyzji z 26 września 2018 roku odmawiającej prawa od zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego. Wyrokiem z dnia 28 czerwca 2022 roku SR Szczecin-Centrum w S. wydanym w sprawie V K 1058/20 uznał S. S. za winną popełnienia zarzucanych jej czynów. Sąd Okręgowy w S. w sprawie o sygnaturze IV Ka wyrokiem z dnia 3 marca 2023 roku utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Całokształt powyżej opisanych okoliczności wskazuje, że sporna umowa o pracę została zawarta dla pozoru, a strony nie przystąpiły do jej realizacji na warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p . Tym samym rację ma organ rentowy twierdząc, że umowa ta nie może stanowić tytułu objęcia ubezpieczonej pracowniczymi ubezpieczeniami społecznymi. W ocenie Sądu całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego uzasadnia przyjęcie, że podpisując umowę o pracę ubezpieczona nie miała zamiaru realizowania stosunku pracy, zaś płatnik był tego świadomy i godził się na to. Podpisując umowę o pracę strony miały na celu jedynie umożliwienie skarżącej uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z przewidywaną długotrwałą niezdolnością do pracy.

Jak już wskazano, podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Podkreślić należy, iż podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia umowy o pracę; dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące o, jako strony umowy, faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie. Może się bowiem okazać, iż zamiar stron był zgoła odmienny, tzn. podpisanie umowy o pracę miało jedynie charakter pozorny (art. 83 § 1 k.c.), a tym samym dokument ten zawiera nieważne oświadczenia woli złożone drugiej stronie. Wskazana wada oświadczenia woli prowadzi do uznania nieważności czynności prawnej. Trafnym jest też pogląd, iż po stwierdzeniu pozorności oświadczenia woli, nie jest już istotne ustalanie celu, do którego strony zmierzały wyrażając owo oświadczenie.

W tych okolicznościach ustalenie przez organ rentowy, iż E. K. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 2 stycznia do 31 sierpnia 2020 roku należało uznać za prawidłowe.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie nie kwestionowanych przez strony i niebudzących wątpliwości Sądu dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych i aktach sprawy. Dowody w postaci dokumentacji zgromadzonej w aktach osobowych ubezpieczonej, umowy o pracę, list płac, potwierdzenia zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, karty szkolenia BH I Sąd uznał za sporządzone jedynie dla upozorowania istnienia stosunku pracy i jako takie niewiarygodne. Zeznania ubezpieczonej jak i świadków Sąd uznał za niewiarygodne w zakresie w jakim wymienieni twierdzili, że na podstawie umowy o pracę z dnia 2 stycznia 2018 roku był realizowany stosunek pracy. Zeznania te są bowiem niespójne, nielogiczne i pozostają w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego. Poza tym świadkowie opisywali pewne czynności wykonywane przez E. K. (1), które miały charakter typowych zadań księgowo — kadrowych i nie uzasadniały podporządkowania pracowniczego.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy, działając na podstawie przepisu art.47714§ 1 k.p.c.

oddalił odwołanie.

Koszty procesu zasądzono na podstawie art. 98 § 1 oraz 99 k.p.c. Koszty te ograniczyły się do kosztów zastępstwa procesowego, których wysokość ustalono na mocy § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023r., poz. 1935).

del. SSR Konrad Kujawa

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ubezpieczonej,

3.  przedłożyć z pismami lub za 21 dni.

22.10.2024