Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 14 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Iwona Siuta ( spr.)

Sędziowie: SO Karina Marczak

SO Marzenna Ernest

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2015 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa A. W.

przeciwko (...) Bank Spółka Akcyjna, Towarzystwu (...) Spółka Akcyjna we W.

o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego

na skutek zażalenia pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2015 roku w sprawie o sygn. akt III C 6/15

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek oddalić.

Sygn. akt II Cz 485/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie udzielił powodowi zabezpieczenia roszczenia poprzez wstrzymanie na czas od rozpoznania wniosku o zabezpieczenie do wydania wyroku w niniejszej sprawie obowiązku opłacania przez powoda składki w kwocie 744 zł z tytułu uczestnictwa w ubezpieczeniu (...) i zobowiązania Towarzystwa (...) S.A. do niedokonywania wypłaty z tytułu całkowitego wykupu na zasadach określonych Rozdziale XVI Warunków (...) ani w żaden inny sposób na czas od rozpoznania wniosku o udzielenie zabezpieczenia do uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie, wskazał że powód w niniejszej sprawie żąda unieważnienia stosunku ubezpieczenia z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń powołując się na nieuczciwe praktyki rynkowe stosowane przez pozwanych polegające na braku prawidłowej informacji o ryzyku związanym z przystąpieniem do (...) oraz nieprawidłowych informacji o opłatach i kosztach związanych z (...).

Roszenie powoda oparte jest o treść art. 12 ust.4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007t. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, przy czym powód przywołał w pozwie okoliczności mające uprawdopodobnić jego roszczenie, a polegające na uzyskaniu od pozwanego nieprawidłowych informacji odnośnie spodziewanego zysku oraz braku informacji o ryzyku związanym z przystąpieniem do (...) oraz związanych z tym opłatach i kosztach. Nie przesądzając o wyniku postępowania, zdaniem Sądu należało uznać, iż na obecnym etapie przytoczone okoliczności wskazują na spełnienie pierwszej przesłanki wskazanej w art. 730 1 § 1 kpc. Sąd podzielił argumentację pozwanego, iż interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia przejawia się w tym, iż jego brak poważnie utrudni osiągniecie celu postępowania, albowiem w razie uwzględnienia żądania powoda będzie on musiał, dochodzić składek opłaconych w toku procesu. Jednocześnie wskazał, iż zabezpieczenie roszczenia nie zmierza do zaspokojenia roszczenia, albowiem zakres roszczenia jest szerszy, gdyż zmierza przede wszystkim do unieważnienia umowy ubezpieczenia, a zatem udzielenie zabezpieczenia nie narusza treści art. 731 kpc.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodzili się pozwany Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna we W., którzy zaskarżając je w całości wniósł o jego uchylenie w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania tj :

1.  art. 730(1) § 1 w zw. z art. 730 (1)§ 2 k.p.c. polegające na uznaniu, że powodowi przysługuje interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, podczas gdy brak udzielenia zabezpieczenia nie uniemożliwi ani nie utrudni poważnie wykonania zapadłego w sprawie orzeczenia jak również nie uniemożliwi oraz nie utrudni osiągnięcie celu postępowania;

2.  art. 747 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i orzeczenie środka zabezpieczenia, który nie jest wymieniony w tym przepisie do zabezpieczenia roszczenie pieniężnego;

W uzasadnieniu zażalenia skarżący rozwinął tak postawione zarzuty. Skarżący wskazał, iż celem niniejszego postępowania nie jest umożliwienie powodowi zaprzestania opłacania składek bieżących. Dla osiągnięcia takiego celu wystarczają byłaby rezygnacja z ubezpieczenia określonego w Rozdziale XIV Warunków (...), albo zaprzestanie opłacania składek. Pozwany nie posiada żadnych środków prawnych aby dochodzić zapłaty składek w ramach ubezpieczenia grupowego. Brak jest podstaw do przyjęcia, że w razie uwzględnienia powództwa pozwany odmówi powodowi zwrotu zapłaconych przez niego składek. Zatem, to że powód będzie opłacał składki w trakcie procesu w żaden sposób nie uniemożliwi osiągnięcie celu postępowania.

Uzasadniając drugi z ww. zarzutów wskazał, że skoro przedmiotem zabezpieczenia jest roszczenie pieniężne to zastosowany winien być wyłącznie jeden ze środków wskazanych w art. 747 k.p.c. Sposób przyjęty przez Sąd Rejonowy w tym katalogu się nie mieści.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się zasadne.

Powód w niniejszej sprawie wystąpił z roszczeniem opartym o treść art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 roku o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz. U. Nr 171, poz. 1206). Powyższy przepis stanowi, że w razie dokonania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać : naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez przedsiębiorcę kosztów związanych z nabyciem produktu.

Treścią zgłoszonego przez powoda żądania jest unieważnienie stosunku ubezpieczenia powoda na warunkach grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym (...) N. F., do którego przystąpił w zakresie wszystkich praw i obowiązku powoda oraz odpowiadającym im wszystkich praw i obowiązków pozwanych z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń, tj. składek zapłaconych przez powoda w łącznej wysokości 64.200 złotych z ustawowymi odsetkami naliczanymi od kwot i dat wskazanych w treści pozwu.

Uzasadniając powyższe żądanie powód wskazał, iż działania pozwanych wypełniły znamiona nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na naruszeniu:

- art. 5 ustawy, art. 6 oraz art. 8 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, zwaną dalej p.n.p.r.

Roszczenia przewidziane w art. 12 mają charakter majątkowy. Wskazana ustawa nie przewiduje oddzielnej procedury zabezpieczenia roszczeń. W rezultacie zabezpieczenie roszczeń z tytułu nieuczciwych praktyk wymaga zastosowania przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu zabezpieczającym-art. 730 k.p.c. i nast.

Zgodnie z art. 730 ¹ § 1 k.p.c. - udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje zaś wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (§ 2).

Z powyższego wynika, że udzielenie zabezpieczenia zostało uzależnione przez ustawodawcę od kumulatywnego spełnienia dwóch przesłane: istnienia roszczenia oraz interesu prawnego. Okoliczności te wymagają uprawdopodobnienia.

Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia- oznacza konieczność uprawdopodobnienia faktów, z których roszczenie jest lub będzie wywodzone. Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie istnieje znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, iż w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego, wniosek może okazać się bezzasadny. Istotą postępowania zabezpieczającego, jako postępowania incydentalnego, nie jest uznanie dochodzonego roszczenia za udowodnione, ale jedynie za uprawdopodobnione, czemu służy dokonywana przez sąd jedynie pobieżna analiza dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego. Możliwość dojścia, w wyniku pełnego postępowania, do wniosku o niezasadności roszczenia, jest oczywistym założeniem tej instytucji (tak postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 kwietnia 2006r., sygn. akt I ACz 468/06, LEX nr 516571 oraz z dnia 28 grudnia 2006 r., sygn. akt I ACz 1129/06, LEX nr 516576).

Zatem, wymóg uprawdopodobnienia nie oznacza, iż istnienie roszczenia musi zostać w postępowaniu zabezpieczającym udowodnione. Wystarczy, gdy istnieje uzasadniona podstawa do przypuszczenia, że ono w ogóle istnieje. Wnioskodawca (uprawniony) winien, więc przytoczyć takie okoliczności, z których wynika, że roszczenie mu przysługuje, a nadto okoliczności te powinien uprawdopodobnić przedstawiając dokumenty lub inne środki dowodowe (art. 243 k.p.c.). Od swobodnej oceny sądu zależy natomiast uznanie, czy dokonane na podstawie uprawdopodobnienia ustalenia są na tyle wiarygodne, by na tej podstawie można było uznać za uprawdopodobnione fakty, na które strona się powołuje (T. Demendecki, Komentarz do art. 243 kodeksu postępowania cywilnego, A. Jakubecki (red.), J. Bodio, T. Demendecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik, Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II.).

Uprawniony w ocenie Sądu Okręgowego wymogom tym zadośćuczynił.

Zdaniem Sądu Okręgowego uprawniony w swoich twierdzeniach i poprzez załączone do wniosku dokumenty uprawdopodobnił istnienie roszczenia w stosunku do pozwanych opartego o art. 12 ust. 1 pkt 4 p.n.p.r. Uprawniony w sposób spójny oraz wyczerpujący opisał okoliczności w jakich doszło do zawarcia przez niego umowy ubezpieczenia inwestycyjnego- P. I. oraz na czym polegały nieuczciwe praktyki rynkowe pozwanych tj. podaniu nieprawdziwych informacji co do wysokości, świadczenia, które uzyska( art. 5 ustawy),braku informacji o ryzyku związanym z przystąpieniem do (...) oraz opłatach i kosztach z tym związanych( art. 6 ustawy) a wreszcie, także ograniczeniu swobodnego wyboru wskazanego wyżej produktu w sytuacji, wskazując, iż warunkiem założenia lokaty 7 % w G. (...) Bank S.A było przystąpienie do produktu P. (...). Powód opisał w jaki sposób ww. działania naruszyły jego interesy gospodarcze ( ekonomiczne). oraz w jaki sposób naruszyły gospodarcze ( ekonomiczne) interesy powoda.

Uprawniony uprawdopodobnił swoje twierdzenia o nieuczciwości praktyk przytaczając stanowisko Prezesa UOKIK.

Z uwagi na powyższe należało uznać, iż powód uprawdopodobnił istnienie w stosunku do pozwanych wskazanego powyżej roszczenia. Należy oczywiście mieć na względzie fakt, iż uprawdopodobnienie powyższego roszczenia nie uzasadnia jeszcze twierdzenia o jego merytorycznej zasadności, jednak taka ocena dla potrzeb udzielenia zabezpieczenia nie jest konieczna.

Sąd Okręgowy nie podzielił jednak oceny Sądu I instancji w zakresie uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny polega na wykazaniu, że brak zabezpieczenia uniemożliwi bądź poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania. W realiach sprawy brak zabezpieczenia, powodowałoby, iż powód dalej zmuszony byłby opłacać składki w wysokości 744 złotych miesięcznie. Podjęcie przez powoda decyzji o rezygnacji z ubezpieczenia, czy zaprzestaniu opłacania składek- jak zdaje się sugerować strona skarżąca, nie mogłaby skutkować dla powoda negatywnymi konsekwencjami. W pierwszym przypadku pobraniem przez pozwanego opłaty likwidacyjnej a co za tym idzie utratą części wpłaconych przez powoda środków, natomiast w drugim nawet rozwiązaniem umowy, co wpłynęło by na zasadność dalszego podtrzymywania przez niego żądania pozwu.

W ocenie Sądu Odwoławczego za przyjęciem braku interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia po stronie wnioskodawcy przemawia fakt, iż uczestnikami postępowania są podmioty o dużym kapitale zakładowym i o silnej pozycji rynkowej. Nie sposób zatem uznać, iż brak zabezpieczenia może uniemożliwić osiągnięcie celu postępowania wskutek braku wypłacalności pozwanych. Niewątpliwie bowiem powód poprzez ustalenie braku stosunku ubezpieczenia zmierza do odzyskania uiszczonych z tego tytułu składek. Przyjąć zatem należy, iż ostatecznie celem postępowania będzie uzyskanie świadczenia pieniężnego. Ze wskazanych wyżej powodów brak jest zaś podstaw do uznania, że brak zabezpieczenia to uniemożliwi bądź poważnie utrudni.

Niezasadny okazał się zarzut naruszenia art. 747 k.p.c. Roszczenie powoda ma charakter majątkowy ale niepieniężny (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27.02.1975r., III PZ 2/75), stąd przy określeniu sposobu zabezpieczenia zastosowanie znajdzie przepis art. 755 k.p.c. Przepis ten odmiennie aniżeli w przypadku zabezpieczenia roszczeń pieniężnych rezygnuje z taksatywnego wyliczenia dopuszczalnych sposobów zabezpieczenia. Sposób ten w przypadku roszczeń o charakterze niepieniężnym musi być adekwatny do treści roszczenia i okoliczności faktycznych. Świadczy o tym użyta w tym, przepisie wzmianka, że „ sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów wymienionych w art. 747 k.p.c.

Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążyć ponad potrzebę ( art. 730 ¹ § 3 k.p.c.).

Zdaniem Sądu, sposób zabezpieczenia udzielony przez Sąd Rejonowy, nie jest niezgodny z interesem stron, ale interesy te równoważy. Powód nie jest zobowiązany do uiszczania składek, a pozwanych na wypadek uwzględnienia powództwa powoda nie obciąża ryzyko wystąpienia przeciwko nim o zwrot składek uiszczonych w toku postępowania.

Nadmienić także należy, iż wbrew stanowisku Sądu I instancji udzielenie zabezpieczenia w kształcie określonym przez powoda zmierza do zaspokojenia roszczenia powoda, co narusza przepis art. 731 k.p.c. Bezspornie bowiem, jednym ze skutków ustalenia braku stosunku ubezpieczeniowego między powodem a pozwanymi, jest brak obowiązku uiszczania z tego tytułu składki ubezpieczeniowej. Udzielenie zabezpieczenia polegającego na wstrzymaniu tego obowiązku w istocie musi zatem zostać uznane za zmierzające do zaspokojenia, co jest niedopuszczalne i tym samym nie pozwala na uwzględnienie wniosku o udzielenie zabezpieczenia.

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

II Cz 485/15

Z/

1.  odnotować, zakreślić

2.  doręczyć pełn. powoda i pełn. pozwanego ad1 oraz pozwanemu ad2

3.  akta zwrócić SR

14.04.2015 r.