Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 31 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Tomasz Szaj SSO Wiesława Buczek - Markowska
	SSO Violetta Osińska (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2016 roku w Szczecinie

sprawy egzekucyjnej

z wniosku wierzyciela (...) Bank Spółka Akcyjna w W.

przeciwko dłużnikom M. N. (1), M. N. (2), A. N., L. R.

w przedmiocie wniosku dłużnika M. N. (2)

o określenie kwoty do wypłaty dłużnikowi w trybie art. 821 ¹ k.p.c.

na skutek zażalenia dłużnika M. N. (2)

na zarządzenie Przewodniczącego Sądu Rejonowego w S.

z dnia 18 stycznia 2016r. sygn. I Co 2254/15

w przedmiocie zwrotu wniosku

postanawia:

uchylić zaskarżone zarządzenie.

SSO Wiesława Buczek –Markowska SSO Tomasz Szaj SSO Violetta Osińska

Sygn. akt II Cz 297/16

UZASADNIENIE

Zarządzeniem z dnia 18 stycznia 2016 Sędzia Sądu Rejonowego w S. zarządził zwrot wniosku dłużniczki M. N. (2) w sprawie określenia kwoty do wypłaty dłużnikowi w trybie art. 821 ¹ k.p.c.

W uzasadnieniu zarządzenia wskazano, że stosownie do przepisu art. 130 § 1 k.p.c., który z mocy przepisu art. 13 § 2 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie do innych postępowań, jeżeli pismo nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym.

Zgodnie z przepisem art. 126 § 1-3 k.p.c. każde pismo procesowe powinno zawierać: oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności, podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika i wymienienie załączników. (§ 1). Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz: oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, numer Powszechnego (...) (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania. (§ 2). Dalsze pisma procesowe, poza elementami określonymi w § 1, powinny zawierać sygnaturę akt. (§21). Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa. (§ 3).

Dodatkowo przepis art. 187 § 1 k.p.c. wprowadza wymóg, aby pozew czynił zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierał:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;

2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

Te same kryteria powinien spełniać wniosek o wszczęcie postępowania nieprocesowego z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie (art. 511 § 1 k.p.c.).

W realach tej sprawy, na podstawie zarządzenia z 2 października 2015r. (po uprzednim zwrocie wniosku) wezwano pełnomocnika wnioskodawczyni do uzupełnienia braków formalnych wniosku poprzez wskazanie miejsca zamieszkania uczestników postępowania (dłużników) oraz złożenie odpisów wniosku i załączników w ilości odpowiadającej wszystkim stronom. Na dokonanie powyższych czynności zakreślono termin tygodniowy zastrzegając rygor zwrotu wniosku na wypadek jego niedotrzymania. Wobec bezskutecznego upływu z dniem 29 grudnia 2015r terminu nastąpił zwrot wniosku.

Zażalenie na zarządzenie o zwrocie wniosku złożyła wnioskodawczyni i wniosła o jego uchylenie.

Skarżąca zaskarżonemu zarządzeniu zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, tj.:

1. art. 130 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, tj. przyjęcie, że wniosek M. N. (2) z 8 września 2015r. zawiera braki formalne, tym bardziej zaś takie, które uniemożliwiają nadanie mu dalszego biegu,

2. art. 511 § 1 k.p.c. i art. 187 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że przepisy ten ma zastosowanie w sprawie,

3. art. 328 §2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 362 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie w uzasadnieniu skarżonego zarządzenia dlaczego Przewodniczący przyjął, że A. N., M. N. (1), J. R. i L. R. są uczestnikami postępowania zainicjowanego wnioskiem M. N. (2) z 8 września 2015r., dlaczego według Przewodniczącego sprawa objęta jest nieprocesem oraz w czym wyraża się niemożność nadania wnioskowi M. N. (2) dalszego biegu.

Zdaniem skarżącego art. 821 ¹ k.p.c. dotyczy postępowania co do zawieszenia postępowania egzekucyjnego, a ściślej wydzielenia kwoty do wypłaty dłużnikowi na czas zawieszenia postępowania egzekucyjnego - w ramach toczącego się postępowania egzekucyjnego, w sytuacji gdy egzekucja została skierowana do praw majątkowych, z którymi związane jest prawo dłużnika do świadczeń okresowych. Jako że zajęcia tych świadczeń okresowych dokonane wobec dłużnika przed zawieszeniem, trwają nadal w czasie zawieszenia postępowania egzekucyjnego, przepis ten ma służyć ochronie dłużnika, któremu w tym czasie brakuje środków na zaspokojenie bieżących potrzeb.

Zajęcie ww. wierzytelności nastąpiło w oparciu o art. 896 k.p.c. Komornik zgodnie z przepisami zawiadomił o zajęciu dłużnika, będącego zarazem wierzycielem zajętej wierzytelności (M. N. (2)), wierzyciela (G. (...) Bank) i podmiot trzeci będący dłużnikiem zajętej wierzytelności (szpital). Poprawnie nie zawiadamiał pozostałych dłużników. Z drugiej strony art. 821 ¹ k.p.c. będący podstawą wniosku M. N. (2) i niniejszego postępowania stanowi wyłącznie o dłużniku, który składa wniosek o określenie przez Sąd kwoty, jaką może pobierać w czasie zawieszenia postępowania w celu zaspokojenia bieżących potrzeb oraz o wierzycielu. Art. 821 ¹ k.p.c. znajduje się w części trzeciej k.p.c. zatytułowanej „Postępowanie egzekucyjne", sąd rozpoznając wniosek z art. 821 ¹ k.p.c. działa w postępowaniu egzekucyjnym. Nie jest tak jak twierdzi Przewodniczący, że zastosowanie znajduje art. 511 k.p.c., przepis ten znajduje się w części pierwszej - „Postępowanie rozpoznawcze", księdze drugiej - „Postępowanie nieprocesowe". Systematyka kodeksu postępowania cywilnego jednoznacznie wskazuje, że niniejsze postępowanie nie jest postępowaniem nieprocesowym ale egzekucyjnym. Uczestnicy to dłużnik, który chce aby Sąd wydzielił mu kwoty do pobrania w trakcie zawieszenia postępowania egzekucyjnego i wierzyciel; gdyby nie wszczęta egzekucja nie byłoby wniosku z art. 821 ¹ k.p.c., wydzielenie ma nastąpić z kwot zajętych w tym postępowaniu egzekucyjnym. Marginalnie już tylko zaznaczam, że nawet repertorium do którego sprawę wpisano potwierdza, że sprawa nie toczy się w nieprocesie (por. §83 ust 1 zarządzenia MS w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej, Dz. Urz. MS, Nr 5, poz.22). Ma to o tyle znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszego zażalenia, że nie znajdzie zastosowania art. 510 § 1 k.p.c. wskazujący, że zainteresowanym w sprawie jest każdy czyich praw dotyczy wynik postępowania, abstrahując już zupełnie od tego, że niniejsza sprawa nie dotyczy nawet praw pozostałych (poza M. N. (2)) dłużników. Nie jest jasne dlaczego Przewodniczący potraktował pozostałych dłużników jako uczestników, nie wynika to z uzasadnienia - samo powołanie przepisów k.p.c. (przy czym ani art. 510 § 1 k.p.c., ani art. 821 ¹ k.p.c. nie zostały przez Przewodniczącego nawet powołane) i wskazanie, że wezwano pełnomocnika do uzupełnienia „braków formalnych", których ten nie uzupełnił, nie jest w kontekście art. 328 kpc

Tymczasem żaden przepis postępowania egzekucyjnego nie stanowi jakoby każdy dłużnik (w przypadku wielu podmiotów po stronie dłużnika) danego postępowania egzekucyjnego automatycznie był stroną wszystkich innych postępowań wszczynanych w trakcie trwania tego postępowania egzekucyjnego i z nim ściśle związanych. Nie wynika to też, nawet pośrednio, z art. 896 k.p.c. - przepis ten nie stanowi jakoby o zajęciu wierzytelności jednego z dłużników zawiadamiani byli pozostali dłużnicy. Zasada taka nie wynika też, nawet pośrednio, z przepisów o procesie, mających odpowiednie zastosowanie z mocy art. 13 § 2 k.p.c. Art. 510 § 1 k.p.c. nie ma - z powyżej wskazanych już przyczyn - zastosowania w sprawie.

Rozstrzygające znaczenie ma natomiast sam art. 821 ¹ k.p.c., który - w ocenie skarżącej - zakreśla tak przedmiotowe, jak i podmiotowe ramy niniejszego postępowania, wskazując przy tym na odrębność wniosku, którego dotyczy od pism wszczynających postępowanie rozpoznawcze, innymi słowy, skoro przepis ten wyraźnie stanowi wyłącznie o dłużniku, który dochodzi określenia przez Sąd kwoty, jaką będzie mógł pobierać w czasie zawieszenia danego postępowania egzekucyjnego oraz o wierzycielu, to dokładnie te podmioty są uczestnikami postępowania zainicjowanego wnioskiem z art. 821 ¹ k.p.c.

Zwrot pisma w oparciu o art. 130 § 1 i 2 k.p.c. jest uzasadniony przy kumulatywnym spełnieniu dwóch przesłanek: 1. występują braki formalne, 2. braki formalne są tego rodzaju, że uniemożliwiają nadanie pismu prawidłowego biegu. Żadna z tych przesłanek nie wystąpiła, W niniejszej sprawie M. N. (2) jest reprezentowana przez pełnomocnika i to jemu winny być doręczane wszystkie orzeczenia i zarządzenia (adres samej M. N. (2) wynika nadto z załączników do zwróconego wniosku, stanowiących jego integralną część, np. z rachunku (...), zaświadczenia (...) z 1.9.2015r., zaświadczenia Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z 7.9.2015r., itd.}, a co do pozostałych dłużników - nie są to, z powyżej wskazanych już przyczyn, uczestnicy postępowania, co za tym idzie z tej już tylko przyczyny nie dotyczy ich wymóg z art. 126 § 2 pkt 1 k.p.c. i nie jest też konieczne dla nadania zwróconemu wnioskowi biegu wskazywanie przez wnioskodawczynię ich miejsca zamieszkania i dokonywanie im jakichkolwiek doręczeń w tej sprawie, w tym doręczeń odpisu wniosku z załącznikami.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawczyni doprowadziło do poddania zaskarżonego nim zarządzenia kontroli instancyjnej i w jej wyniku jego uchylenia.

Przepis art. 821 ¹ k.p.c. został dodany mocą ustawy z dnia 16 września 2011r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie w dniu 3 maja 2012 r. i ma na celu uregulowanie sytuacji powstałej w razie zawieszenia postępowania egzekucyjnego skierowanego do wynagrodzenia za pracę lub innych praw majątkowych, z którymi związane jest prawo dłużnika do świadczeń okresowych. Wskazana regulacja szczegółowa ma na celu ochronę prawa dłużnika w trakcie gdy postępowanie egzekucyjne jest zawieszone, albowiem utrzymywanie w pełnej rozciągłości skutków zajęcia przez cały czas trwania zawieszenia może wykraczać w konkretnym wypadku poza cel egzekucji. Z chwilą zawieszenia postępowania egzekucyjnego skierowanego do świadczenia okresowego dłużnik nie odzyskuje prawa swobodnego dysponowania zajętą należnością. Wprowadzone rozwiązanie umożliwia natomiast dłużnikowi złożenie do sądu wniosku o zezwolenie na pobieranie zajętego świadczenia okresowego. Ustawa nie określa terminu, w którym wniosek powinien zostać złożony, zatem przyjąć należy, że może to nastąpić przez cały czas trwania zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Komentowany przepis obejmuje swoją dyspozycją szeroko rozumiane prawa majątkowe, których przedmiotem są świadczenia okresowe pobierane przez dłużnika. Przede wszystkim dotyczy egzekucji z wynagrodzenia za pracę uregulowanej w art. 880 i n. k.p.c., której przedmiotem jest wierzytelność o wypłatę periodycznego wynagrodzenia za pracę

Już zatem samo ratio legis omawianej regulacji wskazuje na bezpośrednie i ścisłe powiązanie instytucji z art. 821 ¹ k.p.c. wyłącznie z postępowaniem egzekucyjnym,
a konkretniej z etapem jego zawieszenia.

Art. 821 ¹ k.p.c. znajduje się w części trzeciej k.p.c. zatytułowanej „Postępowanie egzekucyjne", a zatem sąd rozpoznając wniosek z art. 821 ¹ k.p.c. działa w postępowaniu egzekucyjnym. Postępowanie to zostało wyodrębnione od postępowania nieprocesowego ujętego w księdze drugiej Kodeksu postępowania cywilnego. Podkreślić nadto należy, że zgodnie z treścią art. 13 § 2 k.p.c. przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

W ocenie Sądu Okręgowego wniosek złożony w trybie art. 821 ¹ k.p.c. powinien zostać złożony na piśmie i czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego (art. 126 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Ponadto powinien zawierać wyraźnie określone żądanie co do wysokości kwot, jakie dłużnik chce pobierać w celu zaspokojenia bieżących potrzeb. Za niezbędne uznać należy również uzasadnienie obrazujące koszty związane z bieżącym utrzymaniem dłużnika. Celowe będzie dołączenie rachunków dokumentujących wysokość bieżących wydatków na ten cel.

Zgodnie z przepisem art. 126 § 1-3 k.p.c. każde pismo procesowe powinno zawierać: oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności, podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika i wymienienie załączników. (§ 1). Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz: oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, numer Powszechnego (...) (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Przedmiotowy wniosek powyższe kryteria spełniał, zaś adres wnioskodawczyni – chociaż nie był zawarty w piśmie – wynikał z dokumentów załączonych do wniosku, zresztą nie jest to istotne o tyle, że wnioskodawczyni była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Należy przy tym podzielić stanowisko skarżącego, że przedmiotowe postępowanie ma charakter szczególny i jest ściśle i wyłącznie powiązane z osobą konkretnego dłużnika – wnioskodawcy.

Incydentalna sprawa zainicjowana wnioskiem M. N. (2) dotyczy tylko i wyłącznie zwolnienia części jej wynagrodzenia zajętego w sprawie KM 515/15. Zatem jedynie ona może być traktowana jako uczestnik tego postępowania incydentalnego dotyczącego wypłacenia jej określonej kwoty z zajętej w toku zawieszonego postępowania części wynagrodzenia. Co więcej, zażalenie na postanowienie w przedmiocie zezwolenia dłużnicze na wyłączenie określonej kwoty zajętej w toku zawieszenia postępowania przysługuje tylko wierzycielowi. Zarówno dłużnik – wnioskodawca, jak i pozostali dłużnicy nie mają możliwości zaskarżenia postanowienia wydanego w tym szczególnym trybie.

Sąd Okręgowy zwraca przy tym uwagę, iż z akt sprawy o sygn. Km 515/15 Komornika Sądowego M. J. wynika krąg uczestników postępowania egzekucyjnego oraz do akt sprawy złożone zostały pełnomocnictwa udzielone przez dłużników radcy prawnej A. F..

W konsekwencji uznać należy, że zarządzenie o zwrocie wniosku zostało wydane wadliwie, albowiem nie było podstawy do uznania, iż wniosek M. N. (2) dotknięty jest brakami formalnymi.

Mając powyższe na uwadze , Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSO Wiesława Buczek –Markowska SSO Tomasz Szaj SSO Violetta Osińska