Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2022 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie po rozpoznaniu sprawy o sygn. akt I Ns 664/21 z wniosku H. Ś. z udziałem Stowarzyszenia (...) w M. o ustanowienie drogi koniecznej:

na podstawie art. 110 u.k.s.c. cofnął zwolnienie od kosztów sądowych w całości udzielone wnioskodawcy postanowieniem Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w Stargardzie z dnia 18 sierpnia 2021 r.;

umorzył postępowanie w sprawie w całości;

zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kwotę 480 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania;

przyznał adw. K. K. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Stargardzie kwotę 590,40 zł tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji pełnomocnika z urzędu wnioskodawcy, w tym kwotę 110,40 zł tytułem podatku od towaru i usług;

ustalił, że nieuiszczone koszty sądowe obciążają w całości wnioskodawcę, a szczegółowe ich wyliczenie pozostawił referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Uzasadniając rozstrzygnięcia zawarte w punktach 3. i 5. postanowienia sąd zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 480 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Sąd rejonowy uznał że zaistniały podstawy, aby orzec o kosztach postępowania zgodnie z art. 520 § 2 i 3 k.p.c. bowiem interesy wnioskodawcy i uczestnika były sprzeczne, nadto wnioskodawca wdając się w spór generujący liczne koszty nie oczekując na jego rozstrzygnięcie zbył nieruchomość i nie zawiadomił o tym niezwłocznie sądu. Konsekwentnie sąd orzekł zgodnie z art. 108 w zw. z 13 § 2 k.p.c. i art. 520 § 2 i 3 k.p.c., o zasadzie ponoszenia nieuiszczonych kosztów sądowych, uznając, że powinien ponieść je wnioskodawca, pozostawiając szczegółowe rozstrzygnięcie o nich referendarzowi sądowemu.

Zażalenie na rozstrzygnięcia zawarte w punktach 3. oraz 5 . w/w postanowienia wniósł wnioskodawca domagając się ich uchylenia i zasądzenia od uczestnika kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w dwukrotności przepisanej stawki minimalnej albo przyznanie od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Stargardzie na rzecz adw. K. K. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu w postępowaniu zażaleniowym wedle 150 % stawki minimalnej powiększonej o stawkę podatku VAT, oświadczając, że nie zostały uiszczone w całości lub części. Ewentualnie żalący wniósł o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części oraz przekazanie sprawy w tym zakresie sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu wnioskodawca zarzucił naruszenie art. 520 § 1 - 3 k.p.c. w zw. z 13 § 2 k.p.c. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że w sprawie zasadnym jest zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania o obciążenie wnioskodawcy kosztami sądowymi, gdyż interesy wnioskodawcy oraz uczestnika w tym postępowaniu były sprzeczne, a wnioskodawca wdając się w spór sądowy generujący liczne koszty nie oczekując na jego rozstrzygnięcie zbył nieruchomość, co więcej nie zawiadomił o tym niezwłocznie sądu, podczas gdy strony były w równym stopniu zainteresowane rozwiązaniem sporu w związku z koniecznością prawnego uregulowania stanu faktycznego dotyczącego każdoczesnego właściciela nieruchomości objętych postępowanie, w związku z czym każdy z uczestników postępowania winien ponosić koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W uzasadnieniu zażalenia na karcie 287 – 289 akt sprawy skarżący rozwinął postawione wyżej zarzuty wnosząc jak na wstępie.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawcy nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem w okolicznościach rozpatrywanego przypadku ocenić należało, że trafnie sąd pierwszej instancji orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 520 § 2 k.p.c., w myśl którego, jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

Dla zastosowania regulacji powołanego wyżej przepisu istotne pozostaje, czy pomiędzy uczestnikami zachodzi sprzeczność interesów, o czym można mówić wtedy, gdy prowadzone postępowanie zbliżone jest do procesu w tym znaczeniu, że uwzględnienie stanowiska jednego z uczestników powoduje pozbawienie określonych praw innych ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2011 r., III CZ 27/11). Do takich należą sprawy o ustanowienie służebności, gdyż w tego typu sprawach powstaje wyraźna kontradykcja co do oczekiwanego wyniku sprawy, jako że wnioskodawca oczekuje uwzględnienia wniosku, a będący w opozycji uczestnik jego oddalenia ( por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 148/12, z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CZ 55/11, z dnia 19 listopada 2010 r., III CZ 46/10).

Zważając na powyższe sąd okręgowy podzielając stanowisko sądu pierwszej instancji uznał, że poza wszelką wątpliwością interesy uczestników postępowania były sprzeczne w tym postępowaniu. Wszak wnioskodawca dążył do ustanowienia drogi koniecznej na nieruchomość uczestniczki, a ta konsekwentnie domagała się oddalenia wniosku w całości (vide odpowiedź na wniosek z dnia 2 grudnia 2020 r. k. 27 – 28 akt). Analiza stanowiska prezentowanego przez uczestniczkę wskazuje, że interesy stron były w sposób oczywisty sprzeczny, wyrazem czego był spór o dopuszczalność ustanowienia drogi koniecznej na nieruchomości uczestniczki, a oczywistym jest, że w świetle prezentowanej postawy procesowej była ona zainteresowana wyłącznie oddaleniem wniosku i nie miała żadnego interesu w korzystnym dla wnioskodawcy rozstrzygnięciu wniosku. Pomimo więc ostatecznego cofnięcia wniosku z uwagi na poniesienie kosztów w postepowaniu zainicjowanym przez wnioskodawcę, słusznie sąd pierwszej instancji zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 480 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustaloną zgodnie z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018 r., poz. 265 tj.). Nadto konsekwentnie zgodnie z art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c. sąd musiał orzec o nieuiszczonych kosztach sądowych stosownie do reguł panujących w postępowaniu nieprocesowym, co uzasadniało obciążenie przez sąd pierwszej instancji zgodnie z art. 520 § 2 k.p.c. właśnie wnioskodawcy kosztami tymi w całości.

Tak argumentując i nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia, sąd okręgowy oddalił zażalenie wnioskodawcy w całości jako niezasadne, o czym na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. orzeczono w punkcie 1. sentencji postanowienia.

W związku z tym, iż wnioskodawca był w postępowaniu zażaleniowym reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu w osobie adw. K. K. przyznano na jego rzecz należne wynagrodzenie. W punkcie 2. sentencji postanowienia przyznano pełnomocnikowi z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu wynagrodzenie w wysokości 120 zł, w tym podatek VAT. Jego wysokość ustalona została w stawce minimalnej zgodnie z § 5 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1.800 ze zm.). Marginalnie wypada zauważyć, że sąd okręgowy nie znalazł podstaw do przyznania owego wynagrodzenia na poziomie podwójnej stawki minimalnej o co wnosił pełnomocnik wnioskodawcy ustanowiony z urzędu, albowiem zgodnie z § 15 ust. 2 w/w rozporządzenia opłatę w sprawach niewymagających przeprowadzenia rozprawy, ustala się w wysokości równej stawce minimalnej, a rozprawa nie została przeprowadzona w niniejszym postępowaniu zażaleniowym.

Tomasz Szaj Małgorzata Grzesik Tomasz Radkiewicz

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)