Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 maja 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w pkt I. nakazał pozwanemu K. K. (1) aby wydał powodowi Gminie (...) lokal użytkowy (garaż murowany) położony w S. przy al. (...) w stanie wolnym od osób i rzeczy; w pkt II. zasądził od pozwanego K. K. (1) na rzecz powoda Gminy (...) kwotę 380 zł. (trzysta osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów procesu; w pkt III. nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd rejonowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Lokal użytkowy położony w S. przy ul. (...) w S. o łącznej powierzchni użytkowej 24,25 m ^{( 2)} stanowi własność Gminy (...). W dniu 08 stycznia 2010 roku Gmina (...) zawarła z H. K. (1) umowę najmu przedmiotowego lokalu na czas określony do dnia 31 stycznia 2013 roku. W związku z niewywiązywaniem się z obowiązków wynikających z treści umowy powódka wezwała najemcę H. K. (1) do zapłaty łącznej kwoty 1581 zł 37 gr, informując, że nieuregulowanie należności skutkowało będzie wypowiedzeniem umowy najmu garażu. Powódka w skierowanym do najemcy piśmie z dnia 31 sierpnia 2012 roku wypowiedziała umowę z dnia 08 stycznia 2010 roku na podstawie § 10 ust 1 tej umowy, tj. z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia i wezwała pozwaną do wydania garażu. Najemca garażu H. K. (2) zmarła. Wymieniona była matką pozwanego K. K. (1).

Pomiędzy powódką, a pozwanym toczyło się już i zostało prawomocnie zakończone postępowanie dotyczące wydania powodowi lokalu użytkowego przy ul. (...) w S.. W sprawie zakończonej pod sygn. akt XVI C 770/02 powód wnosił "o opróżnienie i wydanie przez pozwanego lokalu położonego przy ulicy (...)” wskazując jako podstawę prawną umowę najmu lokalu zawartego z pozwanym w dniu 21 stycznia 1986 roku. Orzeczenie to zostało wykonane w drodze egzekucji.

Obecnie z przedmiotowego pomieszczenia korzysta pozwany K. K. (1), przechowując tam swoje rzeczy. Pomimo wezwań do wydania garażu, dotychczas nie zadośćuczynił on żądaniu powoda.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym sąd rejonowy uznał powództwo za zasadne. Jako podstawę dochodzonego roszczenia wskazał art. 222 k.c., którego treść przytoczył i omówił. Podkreślił, iż w sprawie bezsporną była okoliczność, że Gmina (...) jest właścicielem garażu, położonego w S., przy al. (...) (okoliczności tej w toku sprawy nie zaprzeczył pozwany, który uczestniczył nawet w przetargu na najem garażu od powódki, k. 12). Pozwany jednocześnie zaznaczył na rozprawie w dniu 26 lutego 2016 r., że przechowuje w przedmiotowym garażu swoje rzeczy. Tym samym zdaniem sądu rejonowego nie można uznać za wiarygodne jego twierdzenie, że nie korzysta ze spornego garażu; skoro z wyłączeniem innych i bez zgody właściciela zajmuje garaż we wskazanym celu, to z pewnością można mówić o posiadaniu i korzystaniu z niego. K. K. (1) jednocześnie nie wykazał, iż służy mu jakiekolwiek prawo do tej rzeczy (garażu). W świetle okoliczności sprawy Sąd przyjął, iż pozwany posiada lokal użytkowy położonego w S. przy alei (...) w S.. W procesie windykacyjnym decydujące znaczenie ma, jak wyżej wyjaśniono, fakt pozbawienia właściciela posiadania przez kogoś, kto sam posiadanie to obejmuje, przeciwstawiając się tym samym uprawnieniom płynącym z prawa własności, a takie zachowanie można bezsprzecznie przypisać pozwanemu, który przechowuje w garażu swoje rzeczy, odmawiając wydania i dostępu do garażu przedstawicielom powódki. Orzekając o kosztach procesu Sąd miał na uwadze, że powód wygrał sprawę w całości. Zgłoszone przez stronę powodową żądanie zwrotu kosztów procesu jest zatem usprawiedliwione w świetle norm zawartych w art. 98 k.p.c. Na zasądzoną w niniejszej sprawie kwotę składa się 200 zł tytułem opłaty od pozwu oraz kwota 180 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Podstawą prawną, w oparciu o którą określono wynagrodzenie radcę prawnego będącego pełnomocnikiem strony pozwanej, stanowią uregulowania zawarte w § 2 ust. 1. § 6 pkt 2 oraz § 9 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł pozwany zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o jego uchylenie jako niezgodnego z prawem. Wyjaśnił, iż sąd błędnie zaprotokołował, iż składuje w garażu swoje rzeczy. Być może zostały tam pozostawione jakieś drobne rzeczy po jego matce, które są bezwartościowe i do których nie rości sobie żadnych pretensji.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd pierwszej instancji poczynił w sprawie trafne ustalenia faktyczne i na ich podstawie wyciągnął zasadne wnioski, znajdujące oparcie w obowiązującym stanie prawnym, które musiały prowadzić do orzeczenia eksmisji pozwanego. Dlatego też Sąd drugiej instancji poczynione ustalenia i postawione oceny przyjmuje za własne, bez potrzeby procesowej ponownego, szczegółowego ich przedstawiania w niniejszym uzasadnieniu, a szerzej odniesie się jedynie do tych argumentów, które miały zasadnicze znaczenie dla rozpoznania sprawy oraz do zarzutu postawionego w apelacji.

Przede wszystkim sąd rejonowy prawidłowo ustalił i przyjął, iż pozwany niewątpliwe posiada legitymację bierną w sprawie o wydanie. O ile rzeczywiście na rozprawie przed sądem rejonowym oświadczył, iż nie jest użytkowaniem pomieszczenia do którego skierowano roszczenie wydobywcze, to jednak globalnie oceniając jego postawę w sprawie i szereg składanych oświadczeń, w tym tych przed sądem apelacyjnym przyjąć należy, iż to właśnie pozwany posiada sporny garaż. Przede wszystkim oświadczył, iż pomieszczenie to zostało zaadaptowane przez jego rodziców, i przez nich wykorzystywane. Matka nie dopełniła formalności w zakresie zajmowanego garażu w momencie wykupowania lokalu mieszkalnego. Wskazał, iż nadal znajdują się w garażu rzeczy matki, zaś on jest zainteresowany uregulowaniem kwestii posiadania pomieszczenia z powodową Gminą poprzez zawarcie umowy najmu. Szeroko przy tym wywodził, iż z uwagi na stan zdrowia, poczynione nakłady dalsze korzystanie właśnie przez niego z garażu jest niezbędne. Podkreślić nadto należy, iż na etapie postępowania apelacyjnego strona pozwana o ile akcentowała potrzebę korzystania z garażu powołując się na zły stan zdrowia powoda i konieczność korzystania z samochodu, to jednak nie pogłębiła argumentacji, iż z garażu pozwany nie korzysta.

A zatem niewątpliwe prawidłowo sąd rejonowy dokonał oceny zaoferowanych dowodów w kontekście oświadczeń pozwanego i ostatecznie przyjął, iż to pozwany posiada legitymację bierną w niniejszym procesie, zaś ocena ta żadną miarą nie narusza art. 233 § 1 k.p.c. zakreślającego ramy sądowej oceny dowodów.

Zasadność powództwo również nie może być skutecznie podważona w kontekście zasad współżycia społecznego. Okoliczności niniejszej sprawy nie uzasadniają wniosku, że na skutek realizowania w niniejszej sprawie uprawnienia właściciela do wydania nieruchomości na podstawie art. 222 § 1 k.c. doszło do nadużycia prawa według art. 5 k.c. Pozwany nie dowiódł, by jego przypadek był przypadkiem nader szczególnym, który uzasadniałby pozbawienie właściciela ochrony własności. Fakt długoletniego zamieszkiwania przez pozwanego w nieruchomości i korzystania z garażu, zaadaptowania go własnymi nakładami bez udziału powódki czy zły stan zdrowia w kontekście potrzeby garażowa pojazdu - nie usprawiedliwia traktowania żądania wydania nieruchomości właścicielowi jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego, chociażby z uwagi na to, że pozwany przez szereg lat z garażu efektywnie nie korzystał. Nic nie wskakuje, iż w ostatnim czasie od 2013 r. trzymał tam swój pojazd, ale tylko rzeczy po matce. Nadto wydane orzeczenia eksmisyjne co do zasady nie przekreśla możliwości dążenia do zawarcia umowy najmu. Sama potrzeba korzystania z garażu, a nie przykładowo z lokalu mieszkalnego, nie jest tak doniosła by ochrony tego stanu rzeczy wbrew woli właściciela poszukiwać w klauzulach generalnych. Instytucja nadużycia prawa podmiotowego wyartykułowana w art. 5 k.c. nie może być stosowana w sposób dowolny i w każdym przypadku. Szczególne ograniczenia jeśli chodzi o stosowanie tego przepisu odnoszą się do kwestii wydania nieruchomości a więc art. 222 k.c. W orzecznictwie dominuje pogląd, iż w takich sytuacjach stosowanie konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego z art. 5 k.c. powinno mieć miejsce wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych przypadkach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 r. I CKN 287/00). Jest to uzasadnione tym, iż w przypadku oddalenia powództwa windykacyjnego właściciel może zostać pozbawiony ochrony jego prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony uznaje się pogląd, zgodnie z którym możliwość oddalenia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. występuje w sytuacjach zupełnie wyjątkowych, a zatem niezmiernie rzadkich. W sprawach o wydanie nieruchomości na podstawie art. 222 § 1 k.c., zastosowanie art. 5 k.c. jest co do zasady wyłączone, a jeśli je dopuścić, to całkiem wyjątkowo i po dokonaniu oceny całokształtu okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94). W świetle powyższego zdaniem sądu odwoławczego pozwanego nie dotykają takie okoliczności, które mogłyby ograniczać prawo własności powodowej Gminy.

Mając na względzie całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy, w tym ujawnionych w postępowaniu apelacyjnym, sąd okręgowy doszedł do wniosku, że apelacja jako w całości bezzasadna podlega oddaleniu, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu poniesione przez stronę powodową złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 135 zł – ustalonej na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 7 pkt 3 w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

O wynagrodzeniu adwokata pozwanego świadczącego pomoc prawną z urzędu orzeczono na podstawie § 13 pkt 3 w zw. z § 8 pkt 2 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1. w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Tomasz Szaj Małgorzata Grzesik Sławomir Krajewski