Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Marzenna Ernest
Sędziowie:	SSO Wiesława Buczek - Markowska SSR del. Agnieszka Kuryłas (spr.)
Protokolant:	sekr. sądowy Małgorzata Idzikowska-Chrząszczewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 lipca 2014 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko A. J. i K. J.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

z dnia 28 stycznia 2013 r., sygn. akt I C 1602/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanych A. J. i K. J. solidarnie na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 1305/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2013 r Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie zasądził od pozwanych A. J. i K. J. solidarnie na rzecz powoda Gminy M. S. kwotę 31.349 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 17 sierpnia 2012 r do dnia zapłaty . Nadto Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 3.968 zł tytułem zwrotu kosztów procesu .

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na podstawie następujących ustaleń faktycznych i prawnych :

W dniu 24 lipca 2001 r powódka Gmina M. S. i pozwani K. J. i A. J. zawarli umowę , na podstawie której ustanowiono odrębną własność lokalu mieszkalnego numer (...) , położonego w S. przy ulicy (...) , składającego się z pokoju , kuchni , łazienki i przedpokoju , o łącznej powierzchni użytkowej 25m2 , a następnie lokal ten sprzedano K. i A. małżonkom J. wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i użytkowaniu wieczystym gruntu wynoszącym (...) części . Cenę lokalu mieszkalnego wraz z udziałem we współwłasności budynku , strony ustaliły na kwotę 6.518,75 zł , która powstała od wartości lokalu ustalonej na kwotę 37.250 zł przez rzeczoznawcę majątkowego , po zastosowaniu 75% bonifikaty , a następnie 30% ulgi z tytułu jednorazowej wpłaty .

Wysokość udzielonej bonifikaty wynosiła kwotę 30.731,25 zł .

W akcie notarialnym wskazano , iż umowa została zawarta w trybie ustawy z dnia 21.08.1997 r o gospodarce nieruchomościami . Zarówno w akcie notarialnym , jak i protokole uzgodnień nie zawarto pouczenia , że pozwani nie mogą zbyć lokalu nabytego przy udzieleniu bonifikaty przed upływem 10 lat .

Aktem notarialnym z dnia 12.04.2002 r pozwani A. J. i K. J. sprzedali S. G. i A. G. lokal mieszkalny numer (...) , położony w S. przy ulicy (...) wraz z udziałem wynoszącym (...) części we własności wspólnych części budynku i w prawie wieczystego użytkowania gruntu za kwotę 38.000 zł .

W dniu 14.01.2004 r pozwani zawarli z rodzicami A. S. i J. J. (1) – umowę przedwstępną umowy sprzedaży w formie aktu notarialnego , na podstawie której rodzice pozwanego zobowiązali się sprzedać pozwanym lokal położony w S. przy ulicy (...) , składający się z dwóch pokoi , kuchni , łazienki , wc i przedpokoju o łącznej powierzchni 46m2 , w terminie do dnia 06.01.2006 r . Uzgodniono cenę sprzedaży na kwotę 55.000 zł i oświadczono , że kwota 40.000 zł została zapłacona w dniu zawarcia przedmiotowej umowy przedwstępnej . Pozwani nabyli własność lokalu przy ulicy (...) w S. w 2005 r . Kwotę otrzymaną tytułem ceny za sprzedanie lokalu przy ulicy (...) w S. pozwani przekazali J. J. (1) tytułem zaliczki na poczet ceny nabycia przez nich lokalu przy ulicy (...) w S. . Lokal ten pozwani nabyli celem polepszenia swojej sytuacji mieszkaniowej .

Pismem z dnia 03.04.2012 r , doręczonym pozwanym w dniu 05.04.2012 r , powódka wezwała pozwanych do zapłaty na rzecz Gminy M. S. kwoty 31.349,84 zł tytułem zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty od ceny lokalu numer (...) w budynku położonym w S. przy ulicy (...) , udzielonej przy zbyciu tego lokalu . W wezwaniu wskazano , że pozwani zbyli lokal w dniu 12.04.2002 r osobie trzeciej , która nie jest dla nich osobą bliską oraz , że od nabycia lokalu od Gminy do momentu zbycia nie upłynął okres 10 lat.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie pozwani odmówili zwrotu bonifikaty wskazując , że nie wiedzieli , że nie mogą sprzedać przedmiotowego lokalu .

W dniu 11.04.2012 r do Sądu Rejonowego Szczecin P. i Zachód w S. wpłynął wniosek Gminy M. S. o zawezwanie do próby ugodowej skierowany do A. J. i K. J. w przedmiocie zwrotu kwoty tytułem bonifikaty od ceny lokalu nr (...) w budynku położonym w S. przy ulicy (...) , udzielonej przy zbyciu lokalu . Na posiedzeniu w dniu 24.05.2012 r stwierdzono , że do zawarcia ugody nie doszło .

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał , że powództwo było uzasadnione w całości .

W ocenie Sądu Rejonowego , nie budziło wątpliwości , że sprzedaż spornego lokalu została dokonana w szczególnym trybie przewidzianym ustawą o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r / Dz.U. z 1997 r nr 115,poz. 741 /. Jako podstawę prawną wywiedzionego powództwa Sąd wskazał art. 68 ust.2 cytowanej ustawy / zwanej dalej u.g.n / w brzmieniu obowiązującym w dacie zbycia przez pozwanych lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) na rzecz osób trzecich , a zatem według stanu prawnego na dzień 12.04.2002 r . Sąd I instancji podkreślił , że jakkolwiek stanowiący podstawę wytoczonego powództwa przepis art. 68 ust. 2 u.g.n był wielokrotnie zmieniany , to jednak w chwili nowelizacji dokonanej na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych ustaw / Dz.U. nr 173 poz. 1218 / , zasadnicza jego treść pozostawała taka sama . Przepis ten dotyczył sytuacji, w której Gmina sprzedawała określonym uprzywilejowanym nabywcom nieruchomość lub odrębną własność lokalu za preferencyjną cenę pomniejszoną o udzieloną bonifikatę . Przewidywał on prawo żądania przez Gminę zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji , jeżeli nabywca nieruchomości przed upływem czasu określonego w ustawie zbył lub wykorzystał nieruchomość na inne cele , niż przewidziane w ustawie , co jednak nie dotyczyło zbycia na rzecz osoby bliskiej . Od dnia 22 września 2004 r treść tego przepisu uległa na podstawie ustawy nowelizacyjnej z dnia 28 listopada 2003 r / Dz.U. z 2004 r nr 141 poz. 1492 / takiej modyfikacji, że przewidywał powstanie zobowiązania do zwrotu kwoty równiej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji , obciążającego nabywcę nieruchomości lub odrębnej własności lokalu , który zbył je w czasie określonym w ustawie albo wykorzystał na inne cele niż uzasadniające udzielenie bonifikaty . Zgodnie z art. 2a przepis ten miał zastosowanie w przypadku zbycia na rzecz osoby bliskiej . Zmiana ta nie miała istotnego znaczenia dla określenia charakteru przedmiotowego roszczenia i stanowiła w istocie modyfikację natury redakcyjnej . W ocenie sądu to , czy określone zobowiązanie zostanie opisane w ustawie jako prawo wierzyciela do dochodzenia określonego świadczenia , czy też jako obowiązek dłużnika spełnienia tegoż świadczenia jest prawnie irrelewantne . W obu przypadkach ustawa kreuje bowiem stosunek o charakterze zobowiązaniowym i to od woli wierzyciela zależy , czy roszczenie to zostanie wykorzystane .

Sąd I instancji podkreślił nadto , że ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw / Dz.U. nr 173 poz.1218 / dokonano w przedmiotowym zakresie zmiany faktycznej istotnej , poprzez dodanie art. 68 ust.2a pkt 5 ugn , zgodnie z którym przepisu ust.2 / obowiązku zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty / nie stosuje się w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego , jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe . Sąd Rejonowy przypomniał , że zarówno w dacie zawarcia przez strony umowy sprzedaży lokalu i udzielenia bonifikaty , jak i dacie zaistnienia zdarzenia będącego przesłanką ziszczenia się roszczenia zwrotnego obowiązywał art. 68 ust.2 ugn w pierwotnym brzmieniu , który nie przewidywał w razie zbycia nabytego uprzednio lokalu komunalnego na rzecz osoby trzeciej zwolnienia od obowiązku zwrotu udzielonej bonifikaty w przypadku przeznaczenia środków uzyskanych z tej ostatniej transakcji na cele mieszkaniowe . Powołane zwolnienie ustawodawca wprowadził dopiero ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych ustaw / Dz.U. nr 173 poz.1218 / poprzez dodanie art. 68 ust.2a pkt 5 u.g.n. , zgodnie z którym przepisu ust.2

/ obowiązku zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty / nie stosuje się w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego , jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe . Aktualnie obowiązujące unormowanie art. 68 ust. 2a u.g.n. nie mogło więc stanowić podstawy dla oceny obowiązków pozwanych w zakresie zwrotu powódce zwaloryzowanej bonifikaty . Ponieważ ustawa nowelizacyjna z roku 2003 , jak i wcześniejsze ustawy z roku 1998 i 2000 nie zawierały przepisów przejściowych , zgodnie z ogólną zasadą nie retroakcji , do umów sprzedaży lokali zawieranych przez gminę z najemcą zastosowanie znajdowały przepisy w brzmieniu obowiązującym w chwili ich zawierania i te przepisy określają prawa i obowiązki stron umowy , w tym ewentualny obowiązek zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty według zasad obowiązujących w dacie zawarcia umowy.

Przytaczając powyższe przepisy Sąd Rejonowy stwierdził , że skoro zatem w rozpoznawanej sprawie pierwotna umowa sprzedaży lokalu powodową Gminę z pozwanymi zwarta została w dniu 24.07.2001 r , a umowa zbycia lokalu przez pozwanych osobom trzecim doszła do skutku w dniu 12.04.2002 r , a więc oba te zdarzenia zaistniały pod rządami art. 68 ust.2 u.g.n. w jej pierwotnym brzmieniu , również zasady ustalające obowiązek zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty określać należy w oparciu o art. 68 ust.2 u.g.n w brzmieniu pierwotnym .

Sąd I instancji wskazał , że w rozpoznawanej sprawie bezspornym było , iż pozwani w dniu 12.04.2002 r , a zatem przed upływem 10 lat od dnia nabycia lokalu od powódki , zbyli sporny lokal na rzecz osób trzecich – nie należących do kręgu osób bliskich . Nie budziło również wątpliwości to , że do zawarcia wskazanej umowy doszło w szczególnym trybie , jaki ustawodawca unormował w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami co de facto wynika z treści tej umowy . W konsekwencji , stosownie do treści art. 56 kc , dokonana z udziałem pozwanych czynność prawna wywołała skutki nie tylko w niej wyrażone

/ przeniesienie własności lokalu mieszkalnego na pozwanych / , ale i skutki wynikające z ustawy stanowiącej podstawę jej dokonania , w tym objęte treścią art. 68 ust. 2 u.g.n. Pomimo, że w łączącej strony umowie sprzedaży nie zastrzeżono żądania zwrotu bonifikaty w przypadku wcześniejszego niż to wynika z art. 68 ust. 2 ugn zbycia lokalu mieszkalnego , ani też pozwani nie zostali poinformowani o takim ryzyku , zarówno na etapie przed , jak i po zawarciu umowy , to dla wywołania skutku wynikającego z unormowania omawianego przepisu u.g.n nie jest konieczna – zdaniem Sądu – wola , ani nawet świadomość i wiedza stron stosunku prawnego , co do treści norm w systemie obowiązującego prawa . Zastrzeżony bowiem ustawowo skutek czynności prawnej powstaje z mocy samego prawa . Sąd zauważył nadto , iż w łączącej strony umowie sprzedaży nieruchomości wyraźnie zastrzeżono , że zostaje ona zawarta w oparciu o unormowania u.g.n / § 2 aktu notarialnego z dnia 24.07.2001 r /.

Sąd podniósł następnie , iż jego ocenie podlegało , czy wytoczone powództwo narusza zasady współżycia społecznego , stąd czy należy je traktować jako nadużycie przysługującego prawa , a w konsekwencji odmówić takiemu powództwu ochrony .

W ocenie Sądu Rejonowego , w rozpoznawanej sprawie nie istnieją wyjątkowe okoliczności uzasadniające uznanie powództwa o zapłatę wywiedzionego przez Gminę M. S. za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego . Przytaczając orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd wskazał , że w niniejszej sprawie nie ujawniły się okoliczności świadczące o sprowokowaniu zajścia przez powódkę , czy wykorzystaniu przez nią położenia drugiej strony , bowiem pozwani to osoby w pełni sił umysłowych , które zawierając umowę w określonym trybie powinni zapoznać się z całokształtem regulacji prawnej dotyczącej udzielonej im bonifikaty , a nie zostało wykazane , aby znajdowały się w sytuacji przymusowej . Sąd zaakcentował , że powódka dochodząc od pozwanych zwrotu udzielonej im uprzednio bonifikaty w istocie realizuje spoczywający na niej obowiązek racjonalnego dysponowania środkami publicznymi . R. legis unormowań u.g.n pozwalających na udzielenie najemcy upustu cenowego , na rzecz którego Gmina zbyła lokal, było przyznanie pomocy ze środków publicznych dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych lokatorów pod warunkiem wszakże , że lokal objęty bonifikatą wykorzystywany będzie przez okres co najmniej 5 lat w tym właśnie celu . Zbycie przedmiotowego lokalu za cenę parokrotnie przenoszącą uiszczoną na rzecz gminy cenę nabycia / a dokładnie rzecz biorąc , za cenę ponad pięć razy wyższą / przed upływem zastrzeżonego ustawowo terminu skutkuje wzbogaceniem podmiotu , któremu udzielono bonifikaty kosztem powódki , a tym samym wspólnoty samorządowej . Celem jednakże udzielenia pozwanym pomocy ze środków publicznych było zaspokojenie ich podstawowych potrzeb mieszkaniowych . W tym stanie rzeczy trudno czynić powódce zarzut nadużycia prawa , albowiem jego realizacja zmierza faktycznie do odzyskania pomocy publicznej wykorzystanej przez pozwanych niezgodnie z jej przeznaczeniem i ewentualnego ich przeznaczenia na zaspokojenie potrzeb pozostałych przedstawicieli społeczności lokalnej . W konsekwencji , w ocenie Sądu trudno czynić powódce zarzut nadużycia prawa , albowiem jego realizacja zmierza faktycznie do odzyskania pomocy publicznej wykorzystanej przez pozwanych niezgodnie z jej przeznaczeniem , samo zaś żądanie zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty stanowiło w istocie realizację jej zadań w zakresie racjonalnego wykorzystania środków publicznych i nie stanowiło nadużycia prawa . Sąd Rejonowy dostrzegł przy tym , że zrealizowanie przez powódkę roszczenia o zwrot zwaloryzowanej bonifikaty spowoduje utratę przez pozwanych sumy niższej niż ta , jaką zyskali odsprzedając przedmiotowy lokal niecały rok po wykupie go od powodowej gminy . Trudno w tym stanie rzeczy stwierdzić , aby zaspokojenie wierzytelności powódki następowało z rażącym naruszeniem zasad współżycia społecznego i stanowiło nadużycie prawa .

Wbrew stanowisku pozwanych , nadużycia prawa nie stanowiła również , w ocenie Sądu I instancji , długotrwała zwłoka powódki w dochodzeniu przysługującego jej roszczenia o zwrot udzielonej pozwanym bonifikaty . Podkreślenia bowiem wymagało , że wierzyciel może poszukiwać ochrony sądowej przysługującego mu względem dłużnika roszczenia w zasadzie w każdym czasie , chyba że dłużnik skutecznie podniesie zarzut przedawnienia dochodzonego przed sądem roszczenia . Sąd podzielił stanowisko powódki , że fakt przeznaczenia przez pozwanych środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży lokalu przy ulicy (...) w S. na nabycie lokalu przy ulicy (...) w S. nie mógł wpłynąć na powyższą ocenę ujawnionego stanu rzeczy . Z zeznań przesłuchanych w sprawie osób , którym Sąd dał wiarę wobec braku dowodów przeciwnych nie wynikały żadne okoliczności , które uzasadniałyby oddalenie powództwa z uwagi na zasady współżycia społecznego. Za znamienne Sąd I instancji uznał stanowisko pozwanego , który zeznał , że gdyby wiedział , że przypadku zbycia lokalu nabytego z bonifikatą będzie miał obowiązek zwrócić udzieloną mu bonifikatę , to być może pozwani nie wykupiliby tego lokalu od Gminy M. S. .Wskazuje to na okoliczność , że pozwani mieli możliwość zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych poprzez zamieszkiwanie w lokalu przy ulicy (...) w S. .

Sąd Rejonowy uzasadnił również , że roszczenie stanowiące podstawę powództwa nie uległo przedawnieniu . Jest to roszczenie , które ulega przedawnieniu z upływem ogólnego terminu dziesięcioletniego / art. 118 kc /, a zaktualizowało się w dacie zbycia przez pozwanych lokalu przy ulicy (...) z naruszeniem art. 68 ust 2 u.g.n tj. z dniem 12.04.2002 r . Powództwo w sprawie wywiedziono w dniu 17.08.2012 r , jednakże bieg terminu przedawnienia został wcześniej przerwany przez zawezwanie do próby ugodowej . Wniosek taki został przez powódkę złożony w dniu 11.04.2012 r , a posiedzenie w tej sprawie odbyło się w dniu 24.05.2012 r .Tym samym najpóźniej w dacie 11.04.2012 r nastąpiło z mocy art. 123 par.1 pkt 1 kc przerwanie biegu przedawnienia i nie biegło ono aż do zakończenia postępowania w sprawie / art. 124 par 2 kc , a następnie zgodnie z art.124 par.1 kc dziesięcioletni termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo w maju 2012 r . Sąd Rejonowy podniósł również , że nie sposób uznać za racjonalne różnicowanie oceny dochodzonego roszczenia w kontekście zasad współżycia społecznego w zależności od tego , w jakim czasie od jego wymagalności będzie dochodzone . Ustawodawca po to bowiem ustanawia terminy przedawnienia , aby określić , w jak długim czasie interes prawny wierzyciela powinien podlegać ochronie prawnej .

Nie budziło również wątpliwości Sądu Rejonowego , że waloryzacji kwoty stanowiącej bonifikatę udzieloną pozwanym / 30.731,25 zł / należy dokonywać od daty jej udzielenia . Istotą bowiem waloryzacji jest przywrócenie przynajmniej w przybliżeniu początkowej wartości tej bonifikaty poprzez skorygowanie skutków zmiany siły nabywczej pieniądza na przestrzeni pomiędzy datą jej udzielenia a majem 2002 r , a tym samym zapewnienie podmiotowi uprawnionemu do żądania jego zwrotu uzyskania kwoty odpowiadającej jej wartości z daty udzielenia . Mając na uwadze fakt , iż strona pozwana nie kwestionowała przyjętej przez powódkę metody waloryzacji , przedstawione przez powódkę wyliczenie zwaloryzowanej bonifikaty Sąd uznał za prawidłowe i opiewające na kwotę 31.349 zł .

Reasumując powyższe Sąd Rejonowy uznał wywiedzione powództwo za w pełni zasadne i orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku . O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc . Podstawę orzeczenia o kosztach postępowania stanowił przepis art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 kpc .

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiedli pozwani zaskarżając go w całości oraz wnosząc o :

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje , w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za obie instancje według norm przepisanych , ewentualnie :

-uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu sądowi kwestii rozstrzygnięcia o kosztach procesu za obie instancje .

Zaskarżonemu wyrokowi pozwani zarzucili naruszenie prawa materialnego tj.:

-art. 68 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarowaniu nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym w chwili zbycia lokalu przez pozwanych w związku z art. 5 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie , że roszczenie strony powodowej jest uzasadnionego do zasady , podczas gdy udzieleniu powodowi ochrony prawnej w niniejszej sprawie sprzeciwiają się zasady współżycia społecznego , bowiem Gmina przez okres ponad 10 lat zwlekała z wystąpieniem do Sądu o zwrot bonifikaty , co narusza zasady lojalności , uczciwości stron , bezpieczeństwa prawnego oraz pewności obrotu prawnego , a nadto pozwani przeznaczyli środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych tj. zgodnie z celem wprowadzenia preferencyjnych warunków sprzedaży mieszkań za cenę uwzględniającą bonifikatę , co Sąd pominął w rozstrzygnięciu , co w konsekwencji doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy ,

-art. 353 kc poprzez zobowiązanie pozwanych do świadczenia nieuwzględnionego w łączącej strony umowie z dnia 24 lipca 2001 r.

W uzasadnieniu skarżący wskazali , że umowa sprzedaży lokalu na rzecz pozwanych przez powódkę jest zwykłą umową prawa cywilnego podlegającą wszelkim rygorom przepisów kodeksu cywilnego . Tym samym , z uwagi na treść art. 353 kc , pozwani jako dłużnicy winni znać swoje obowiązki . W niniejszej sprawie pozwani nie zostali poinformowani o treści obowiązującego przepisu stanowiącego o zwrocie kwoty równowartości udzielonej bonifikaty nie tylko w umowie , ale i w okresie uzgodnień poprzedzających zawarcie umowy . Strony łączyła umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu , sprzedaży oraz o oddanie we współużytkowanie wieczyste z dnia 24 lipca 2001 r . W umowie tej strony nie zawarły zapisu o możliwości żądania przez Gminę zwrotu bonifikaty . Również podczas negocjacji pozwani nie byli informowani ani przez przedstawiciela Gminy , ani przez notariusza o możliwości żądania zwrotu bonifikaty . Pozwani wskazali również , że treść przepisu art. 68 ust 2 ugn w brzmieniu obowiązującym w dacie zbycia lokalu przez pozwanych nie nasuwa wątpliwości , że sprzedający lokale komunalne mogli , ale nie musieli domagać się zwrotu udzielonych bonifikat . Ustawa dała im do tego prawo , lecz ich nie zobowiązała / obligatoryjnie / do domagania się zwrotu tych ulg , gdy nabywca sprzedał lokal przed upływem wskazanego w przepisie okresu . Oznacza to , że w dacie obowiązywania przepisu art. 68 ust. 2 ugn w przypadku pozwanych powódka była zobowiązana do zawarcia w umowie wszelkich istotnych postanowień , których będzie wymagała od dłużników w wykonaniu zawartej umowy .

Pozwani wskazali również , że zachowanie powódki narusza zasady współżycia społecznego , bowiem pomimo pozoru wykonywania prawa podmiotowego powódka tak naprawdę nie ma uprawnienia do twierdzenia , że takie prawo posiada . Powódka nigdy w żadnej formie nie wspomniała , że zamierza uczynić użytek z przepisu art. 68 ust 2 ugn i domagać się zwrotu ulgi . Powódka wręcz przez ponad 10 lat zwlekała z sądowym dochodzeniem zwrotu bonifikaty . Dzień przed upływem terminu przedawnienia złożyła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej , jedynie celem przerwania terminu przedawnienia. Pozwani zaś nie nadużyli prawa , gdyż pieniądze uzyskane ze sprzedaży lokalu przeznaczyli ostatecznie na zakup innej większej nieruchomości . Nie nastąpiło więc wzbogacenie pozwanych w wyniku sprzedaży lokalu z bonifikatą . Pozwani podnieśli , że osoba która wykupiła lokal od gminy , a następnie w ciągu pięciu lat go sprzedała i kupiła nowy , musi zwrócić tę część bonifikaty , której nie przeznaczyła na nabycie nowego . W przypadku zaś pozwanych kwota uzyskana ze sprzedaży lokalu w całości została przeznaczona na zakup innego lokalu , co potwierdzili zarówno pozwani , jak i rodzice pozwanych , J. i S. J. .

Zdaniem apelujących , Sąd Rejonowy nie rozpatrzył również wszystkich istotnych okoliczności sprawy wskazywanych przez pozwanych , w szczególności okoliczności sprzedaży lokalu od powódki , celu na jaki została przeznaczona kwota uzyskana w wyniku sprzedaży lokalu 12 kwietnia 2002 r .W ich ocenie Sąd uznał , że roszczenie strony powodowej jest uzasadnione , lecz pominął istotne okoliczności zgłaszane przez pozwanych , które w niniejszej sprawie zasługują na uwzględnienie . Udzieleniu powodowi ochrony prawnej sprzeciwiają się zasady współżycia społecznego . Za takim stanowiskiem przemawia przeznaczenie przez pozwanych środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych tj. zgodnie z celem wprowadzenia preferencyjnych warunków sprzedaży mieszkań za cenę uwzględniającą bonifikatę .

Apelujący wskazali również , iż uwagi na treść obecnie obowiązującego przepisu art. 68 ust. 2a pkt. 5 ugn , który wprawdzie nie ma zastosowania w niniejszej sprawie z uwagi na moment sprzedaży nieruchomości , należy przyznać pozwanym ochrony prawnej , bowiem w relacjach z władzą publiczną obywatel , będący słabszym partnerem , ma prawo pozostawać w przekonaniu , że działanie jej organów nie narazi go na konflikt z prawem , nie spowoduje dla niego negatywnych konsekwencji finansowych . Zasadę tę naruszało zaniechanie przez powodową Gminę poinformowania pozwanych o możliwości i przesłankach żądania zwrotu udzielonej bonifikaty / wówczas o możliwości żądania , nie zaś obligatoryjnym obowiązku /. Pozwani działali zaś w celu polepszenia swoich warunków mieszkaniowych , sprzedając zakupiony od powódki lokal , a następnie za uzyskaną kwotę zakupili większy lokal , spełniając warunki z art. 68 ust.2 a pkt 5 ugn.

W odpowiedzi na apelację, powódka wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanych solidarnie na jej rzecz zwrotu kosztów zastępstwa prawnego za II instancję .

Sąd Okręgowy zważył , co następuje :

Apelacja pozwanych nie zasługiwała na uwzględnienie .

W pierwszej kolejności wskazać należy , że Sąd Rejonowy procedując w przedmiotowej sprawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne na podstawie całokształtu materiału dowodowego zaoferowanego mu przez strony procesu , dlatego też Sąd Odwoławczy przyjmuje je za własne bez konieczności powielenia . Również ocena prawna dokonana w pisemnym uzasadnieniu spełniającym wymagania art. 328 § 2 kpc nie budzi wątpliwości i zasługuje na pełną aprobatę Sądu Odwoławczego . W sporządzonym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy w sposób wyczerpujący wskazał tok rozumowania , którym kierował się wydając zaskarżone orzeczenie , umożliwiając tym samym kontrolę jego prawidłowości , tak stronom postępowania , jak i obecnie Sądowi II instancji przez pryzmat wszystkich wyartykułowanych w apelacji pozwanych zarzutów .

Wbrew stanowisku skarżących w przedmiotowej sprawie nie doszło do naruszenia art. 68 ust 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarce nieruchomościami / Dz.U. z 2010 r nr 102 poz. 651 ze zmianami / w związku z art. 5 kc z uwagi na fakt , że powodowa Gmina przez okres ponad 10 lat zwlekała z wystąpieniem do Sądu o zwrot bonifikaty , a nadto że pozwani przeznaczyli środki uzyskane ze sprzedaży mieszkania na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych , a więc zgodnie z celem wprowadzenia preferencyjnych warunków sprzedaży mieszkań za cenę uwzględniającą bonifikatę . Nie można uznać za nadużycie prawa długotrwałą zwłokę powódki w dochodzeniu przysługującego jej roszczenia o zwrot udzielonej bonifikaty , bowiem wierzyciel może poszukiwać ochrony sądowej przysługującego mu względem dłużnika roszczenia w każdym czasie , chyba że dłużnik podniesie skutecznie zarzut przedawnienia .W niniejszej sprawie dochodzone pozwem roszczenie powstało w dacie zbycia przez pozwanych mieszkania nabytego z bonifikatą z naruszeniem art. 68 ust.1 ugn tj. z dniem 12.04.2002 r . W tej samej dacie rozpoczął bieg dziesięcioletni termin przedawnienia tego roszczenia . Termin ten skutecznie został przerwany przez powódkę , która w dniu 11.04.2012 r złożyła do Sądu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej . Następnie w dniu 16.08.2012 r powódka złożyła pozew w niniejszej sprawie . Tym samym , dochodzone przez powódkę roszczenie nie uległo przedawnieniu , a skorzystania przez Gminę z przysługującego jej uprawnienia o zwrot udzielonej bonifikaty nie sposób uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego , nawet jeżeli z żądaniem takim wystąpiła na jeden dzień przed upływem terminu przedawnienia .

Bezzasadny okazał się również zarzut , iż pozwani przeznaczyli środki ze sprzedaży mieszkania nabytego z bonifikatą na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych , a więc zgodnie z celem wprowadzenia preferencyjnych warunków sprzedaży mieszkań . Bezspornym bowiem było , że w sprawie znajduje zastosowanie art. 68 ust.2 u.g.n w brzmieniu obowiązującym w dacie wtórnego zbycia lokalu nabytego od gminy. Dlatego też ta okoliczność podnoszona przez pozwanych nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia , bowiem zarówno w dacie pierwotnego , jak i wtórnego zbycia lokalu przy ulicy (...) w S. wyłączenie domagania się zwrotu bonifikaty wraz z waloryzacją dotyczyło wyłącznie przypadku zbycia lokalu na rzecz osoby bliskiej . Zmiana dotycząca zwolnienia od obowiązku zwrotu udzielonej bonifikaty w przypadku przeznaczenia środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu nabytego z bonifikatą na cele mieszkaniowe została wprowadzona dopiero ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych ustaw / Dz.U. nr 173 poz. 1218 / poprzez dodanie art. 68 ust 2a pkt. 5 u.g.n. , zgodnie z którym przepisu ust.2 nie stosuje się w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego , jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe . Aktualnie obowiązujące więc unormowanie art. 68 ust.2a ugn nie mogło stanowić podstawy dla oceny obowiązków pozwanych w zakresie zwrotu powódce zwaloryzowanej bonifikaty , bowiem w sprawie zastosowanie znalazł przepis art. 68 ust 2 ugn w jej pierwotnym brzmieniu , który to przepis takiego wyłączenia nie przewidywał . Podkreślić należy również , iż przywoływane przez apelujących wydatkowanie środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu nabytego z bonifikatą na zakup lokalu przy ulicy (...) nastąpiło dopiero po upływie 36 miesięcy , a więc znacznie po upływie 12 miesięcy wskazanych w ww. przepisie .Tak więc nawet aktualnie obowiązujące przepisy u.g.n nie pozwoliłyby na zwolnienie pozwanych z obowiązku zwrotu bonifikaty .

Nie zasługiwał na uwzględnienie również podniesiony przez skarżących zarzut naruszenia art. 353 kc poprzez zobowiązanie pozwanych do świadczenia nieuwzględnionego w umowie z dnia 24 lipca 2001 r . Po pierwsze wskazać należy , iż w § 2 umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu , sprzedaży oraz o oddanie we współużytkowanie wieczyste z dnia 24 lipca 2001 r zapisano , że umowa zostaje zawarta na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarce nieruchomościami / Dz.U. z 2000 r nr 46 poz. 543 /. Pozwani zostali więc poinformowani , w jakim trybie i na podstawie jakich przepisów umowa została zawarta . Po wtóre podkreślić należy , że art. 68 ust 2 u.g.n jest normą prawa powszechnie obowiązującego i jego obowiązywanie nie jest uzależnione od powołania w każdej umowie cywilnoprawnej . Sąd Najwyższy wielokrotnie dokonywał wykładni art. 68 ust 2 ugn i w doktrynie przesądzone zostało , że w sprawie dotyczącej zwrotu bonifikaty zastosowanie znajduje przepis art. 68 ust 2 ugn w brzmieniu obowiązującym w dacie wtórnego zbycia lokalu nabytego od gminy z bonifikatą bez względu na to , czy stosowny zapis o treści art. 68 ust.2 ugn zamieszczony został w umowie , czy też nie . W wyroku z dnia 7 grudnia 2012 r , II CSK 256/12 , Sąd Najwyższy akceptując dotychczasową linię orzeczniczą potwierdził , że : roszczenie o zwrot bonifikaty powstaje z datą wtórnego zbycia lokalu , dla oceny zasadności roszczenia decyduje stan prawny obowiązujący w dacie wtórnego zbycia lokalu , roszczenie art. 68 u.g.n powstaje z mocy samego prawa i dla jego powstania nie jest konieczne umieszczenie stosownego zapisu w łączącej strony umowie.

Mając na uwadze powyższe , nie znajdując podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku , uznając jednocześnie wszelkie zarzuty pozwanych zawarte w wywiedzionej apelacji za chybione , Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku .

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 kpc. Zgodnie z nią strona przegrywająca sprawę winna zwrócić przeciwnikowi koszty postępowania za daną instancję . Apelacja pozwanych została oddalona , wobec czego to na pozwanych, jako przegrywających sprawę , ciążył obowiązek zwrotu -wygrywającej sprawę powodowej Gminie - poniesionych kosztów postępowania odwoławczego . Na koszty te składało się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 1200 zł , ustalone na podstawie § 12 ust.1 pkt.1 w zw. z § 6 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu / Dz.U. z 2013 r poz.490 /.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku .