Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Robert Bury (spr.)
Sędziowie:	SO Zbigniew Ciechanowicz SR (del.) Agnieszka Trytek- Błaszak
Protokolant:	Lidia Saga-Kolasa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 czerwca 2014 roku w S.

sprawy z powództwa J. A.

przeciwko S. P.

o zapłatę

oraz sprawy z powództwa wzajemnego S. P.

przeciwko J. A.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionych przez powódkę oraz powoda wzajemnego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 28 czerwca 2013 roku w sprawie I C 1846/10

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  w punkcie I. - zasądza od pozwanego S. P. na rzecz powódki J. A. kwotę 7600 zł (siedmiu tysięcy sześciuset złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 8 października 2010 roku i oddala powództwo w pozostałym zakresie;

b.  w punkcie II. - zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 864 zł (ośmiuset sześćdziesięciu czterech złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

c.  w punkcie V. - nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie od powódki J. A. kwotę 566,76 zł (pięciuset sześćdziesięciu sześciu złotych siedemdziesięciu sześciu groszy), od pozwanego S. P. kwotę 100 zł (stu złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

2.  oddala apelację powódki w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 964 zł (dziewięciuset sześćdziesięciu czterech złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wywołanego apelacją powódki;

4.  oddala apelację powoda wzajemnego;

5.  zasądza od powoda wzajemnego S. P. na rzecz pozwanej wzajemnej J. A. kwotę 600 zł (sześciuset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego wywołanego apelacją powoda wzajemnego.

Sygn. akt II Ca 1135/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy Szczecin Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013 roku po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. A. przeciwko S. P. oraz sprawy z powództwa wzajemnego S. P. przeciwko J. A. oddalił powództwo J. A. oraz oddalił powództwo wzajemne S. P., orzekł o kosztach procesu oraz o kosztach sądowych.

Wyrok zapadł w sprawie, w której powódka J. A. wniosła o zasądzenie od pozwanego S. P. kwoty 50.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 października 2010 roku. Powódka domagała się zwrotu spełnionego na rzecz pozwanego świadczenia – 7.600,- zł oraz naprawienia szkody w łącznej wysokości 42.200 zł, na którą składają się koszty naprawy i wykonania instalacji c.o. – 12.000 zł, kosztów robót budowlanych w celu ponownego wykonania instalacji – 26.840 zł oraz za konieczność ogrzewania olejem – 3.560 zł.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kwoty 9.700 zł w ramach powództwa wzajemnego.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego stanowił następujący stan faktyczny.

Powódka zleciła pozwanemu uszczelnienie 2 kominów masą SKD, wymianę wkładu kominowego, dobudowanie trzech przewodów wentylacyjnych (do dwóch łazienek i salonu), doprowadzenie powietrza do kominka i kotłów w piwnicy. Dodatkowo pozwany miał zamontować akumulator ciepła – tzw. bufor, który miał gromadzić ciepło i oddawać je do instalacji c.o., gdy kocioł nie pracuje.

W dniu 7 lipca 2010 roku powódka uiściła pozwanemu kwotę 7.600 zł za uszczelnienie masą SKD dwóch przewodów dymowych, wykonanie trzech nawiewów, podłączenie kotłów c.o. oraz zamontowanie wkładu kominowego z materiałem. W dniu 7 lipca 2010 roku pozwany stwierdził, że wentylacja w kotłowni działa prawidłowo, przewody dymowe zostały uszczelnione masą SKD i działają prawidłowo, zaś przewód spalinowy został zabezpieczony wkładem kwasoodpornym. Pismem z dnia 30 sierpnia 2010 roku, doręczonym 31 sierpnia 2010 roku, powódka wezwała pozwanego do prawidłowego wykonania i zakończenia prac w terminie 7 dni. W oparciu o przeprowadzoną w sprawie opinie biegłego Sąd ustalił, że wymienione prace zostały wykonane w sposób wadliwy. Pismem z dnia 1 października 2010 roku pełnomocnik powódki odstąpił od umowy i wezwał pozwanego do zwrotu zapłaconej kwoty 7.600 zł oraz naprawienia szkód w kwocie 42.400 zł. Pismem z 7 października 2010 roku pełnomocnik pozwanego odmówił zapłaty twierdząc, że prace objęte pierwszym etapem zostały wykonane i brak jest podstaw do zwrotu ich wartości.

Pozwany zamontował w kotłowni powódki zbiornik buforowy o pojemności 800 litrów z uwagi na brak fizycznej możliwości zamontowania większego zbiornika (o pojemności 2000 litrów), który powinien być zamontowany dla zapewnienia optymalnej pracy układu.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo główne jak i wzajemne okazały się nieuzasadnione. Strony łączyły dwie umowy o dzieło, których przedmiotem był remont przewodów kominowych oraz modernizacja kotłowni. Za niezasadne Sąd uznał żądanie powódki dotyczące zwrotu zapłaconej pozwanemu kwoty – 7.600 zł. Zdaniem Sądu odstąpienie od umowy z powodu wad dzieła dokonane przez pełnomocnika powódki pismem dnia 1 października 2010 roku było nieskuteczne z tego względu, że nie zostało poprzedzone wezwaniem pozwanego do usunięcia wad.

Bezzasadne w ocenie Sądu było także zgłoszone przez powódkę roszczenie odszkodowawcze. Powódka nie udowodniła wysokości szkody, która miałaby powstać wskutek nienależytego wykonania zobowiązania. Sąd wskazał, iż powódka nie przedstawiła żadnych rachunków obrazujących koszt wykonanych prac, pomimo, że faktycznie zostały wykonane. Nie udowodniono także zwiększonych kosztów ogrzewania, na które powoływała się strona powodowa. Odnosząc się do żądania zwrotu kosztów prac wykonanych w pokojach i przy kominku Sąd zwrócił uwagę, że z przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika, że koszty te powódka i tak zmuszona byłaby ponieść. Ponadto również i w tym zakresie powódka nie wykazała wysokości poniesionej szkody, nie przedstawiła rachunków na wykonane prace.

Odnosząc się do powództwa wzajemnego, w ocenie Sądu Rejonowego powód wzajemny nie wykazał treści łączącej strony umowy, zakresu prac i umówionego wynagrodzenia oraz faktu jej wykonania.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziły się obie strony postępowania.

Powódka w wywiedzionej apelacji zaskarżyła wyrok Sądu I instancji w części co do punktu I., II. oraz V. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:

1.  art. 233 k.p.c. przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i w konsekwencji przyjęcie, że powódka nie wzywała pozwanego do prawidłowego wykonania umowy, podczas gdy wezwanie takie skierowane zostało do pozwanego w dniu 30 sierpnia 2010 roku,

2.  art. 637 k.c. przez jego błędne zastosowanie oraz art. 627 ¹ k.c., poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji pominięcie regulacji zawartych w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego,

3.  art. 233 k.p.c. i 6 k.c. przez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i w konsekwencji przyjęcie, że powódka nie wykazała wysokości poniesionej szkody, podczas gdy wysokość szkody została przez powódkę wykazana.

Apelująca domagała się zmiany zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancje ewentualnie uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Apelująca wniosła o przeprowadzenie dowodu z wymienionych w apelacji dokumentów oraz przesłuchania wskazanych w niej świadków na okoliczność wysokości szkody poniesionej przez powódkę oraz wad dzieła wykonanego przez pozwanego

W odpowiedzi na apelację powódki pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Powód wzajemny w wywiedzionej przez siebie apelacji zaskarżył wyrok Sądu I instancji w części oddalającej powództwo wzajemne w kwocie 9.700 zł. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego, polegającej na pominięciu zeznań powódki oraz świadków K. P., B. K. i T. Ś., z których wynika fakt zaakceptowania przez zamawiającą prac instalacyjnych, w tym montażu bufora wraz z oprzyrządowaniem. W konsekwencji błędnym uznaniu przez Sąd, że brak jest dowodu na okoliczność zaakceptowania przez powódkę prac dotyczących instalacji bufora oraz kosztów z tym związanych. Apelujący zwrócił uwagę, że Sąd z jednej strony w uzasadnieniu (str. 6) ustala, iż powódka zgodziła się na zamontowanie bufora, zaś w dalszej części uzasadnienia dotyczącej powództwa wzajemnego (str. 10), argumentując jego oddalenie wskazuje, że brak jest chociażby pisemnej akceptacji przez powódkę zlecenia prac oraz wynagrodzenia z tego tytułu. Przy dokonywaniu ustaleń faktycznych w tym zakresie pominięty został również fakt, że powódka w swoich zeznaniach powoływała się również na sporządzone przez pozwanego kalkulacje;

2.  art. 230 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. i art. 232 zd. pierwsze k.p.c. przez pominięcie, że fakt zawarcia pomiędzy stronami umowy o dzieło w zakresie wykonania przez pozwanego remontu instalacji c.o i c.w., w tym instalacji bufora wraz z oprzyrządowaniem oraz braku płatności wynagrodzenia z tego tytułu został przez powódkę wyraźnie przyznany m.in. na rozprawie w dniu 28 marca 2011 roku oraz piśmie z dnia 21 lutego 2011 roku stanowiącym odpowiedź na powództwo wzajemne. Z tego względu fakt zawarcia umowy nie wymagał dowodzenia, a zatem strona pozwana nie naruszyła obowiązku udowodnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Dodatkowo, powódka nie zaprzeczyła również przedstawionym przez pozwanego kalkulacjom, jednocześnie powołując się na nie w swoich twierdzeniach.

Powód wzajemny wniósł o zmianę wyroku i zasądzenie od pozwanej wzajemnej kwoty 9.700 zł wraz z odsetkami ustawowymi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powódki jest częściowo zasadna, apelacja powoda wzajemnego – bezzasadna.

Sąd Odwoławczy przyjmuje ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny za własne ustalenia. Ponowne rozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym, wyrażające się w ocenie zasadności roszczenia na podstawie prawa materialnego prowadzi do wniosków analogicznych, jak przedstawione przez Sąd I instancji, za wyjątkiem oceny skuteczności oświadczenia powódki o odstąpieniu od umowy. Apelacja wywiedziona przez powódkę skutkowała zmianą zaskarżonego orzeczenia jedynie w takim zakresie wynikającym z takiej właśnie oceny.

Powódka zapłaciła pozwanemu kwotę 7600 złotych za wykonanie przez pozwanego prac polegających na uszczelnieniu masą SKD dwóch przewodów dymowych, wykonaniu dwóch nawiewów, zamontowaniu wkładu kominowego z materiałem. Powódka domagała się zwrotu spełnionego przez nią świadczenia powołując się na fakt odstąpienia od umowy z powodu wad dzieła. Dzieło we wskazanym zakresie zostało przez pozwanego wykonane, powódka przed złożeniem oświadczenia o odstąpienia od umowy dokonała jego odbioru (dnia 7 lipca 2010 roku), stąd znajduje zastosowanie art. 637 § 1 i 2 k.c., który dla skuteczności odstąpienia od umowy w razie wystąpienia wad dzieła wymaga wezwania przyjmującego zamówienie do usunięcia wad z wyznaczeniem odpowiedniego terminu. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne, jeżeli wady nie są istotne zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego. Powódka pismem z dnia 30 sierpnia 2010 roku skierowała do pozwanego wezwanie, w którym wezwała do „prawidłowego wykonania i zakończenia prac w terminie 7 dni”. W treści pisma zawarto zastrzeżenie, że nieuczynienie jemu zadość spowoduje wystąpienie przez powódkę na drogę sądową. W ocenie Sądu Okręgowego zawarte w treści pisma sformowanie „prawidłowego wykonania robót” jest wystarczające dla spełnienia wymogów, o jakich mowa w art. 637 k.c. Norma art. 637 k.c. nie wymaga wskazywania i opisywania wad, ponadto powódka wskazała, jakich prac dotyczy wezwanie. Pozwany, mimo otrzymania pisma nie przystąpił do usunięcia wad. Niewątpliwie, w świetle przeprowadzonej w sprawie opinii biegłego, wszystkie wymienione prace zostały wykonane w sposób wadliwy. W tej sytuacji, wobec nieusunięcia wad przez pozwanego, powódka na podstawie art. 637 § 2 zdanie drugie k.c. była uprawniona do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, co uczyniła pismem z dnia 1 października 2013 roku; zarzut apelacji powódki naruszenia art. 233 k.p.c. jest w rozważanym zakresie słuszny. Skutkiem odstąpienia od umowy jest prawo zamawiającego do zwrotu tego, co świadczył na rzecz przyjmującego zamówienie (art. 494 k.c.), więc kwoty 7600 złotych. Świadczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter bezterminowy, zastosowanie znajduje art. 455 k.c., zatem odsetki za opóźnienie należą się zgodnie z terminem wyznaczonym wezwaniem do zapłaty.

Dla odpowiedzialności pozwanego z tytułu wad dzieła nie miały zastosowania, wbrew twierdzeniom apelacji, przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego. Norma art. 627 ¹ k.c. stanowi o stosowaniu ustawy do umów o dzieło, będących rzeczą ruchomą. Roboty, za które powódka zapłaciła wynagrodzenie w kwocie 7.600 zł po ich wykonaniu, więc po wykonaniu dzieła, stanowią immanentną część nieruchomości (art. 47 § 2 k.c.). Dzieło - przewody dymowe, nawiewy, wkład kominowy oraz czynność polegająca na podłączeniu pieca po wykonaniu nie stanowią ruchomości, lecz część składową nieruchomości; wadliwość wykonania dzieła powinna być więc oceniana według ogólnych zasad kodeksowych. Zarzut apelacji powódki naruszenia art. 637 k.c., 627 ¹ k.c. jest bezzasadny.

Z podanych przyczyn, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wyrok Sądu I instancji podlegał zmianie, co skutkowało także stosowną do wyniku sprawy zmianą w zakresie rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu i kosztach sądowych.

W pozostałym zakresie apelacja powódki jest bezzasadna, Sąd II Instancji w tym zakresie w całości podzielił ocenę wyrażoną przez Sąd Rejonowy. Powódka zgłosiła roszczenie o odszkodowanie w wysokości 42.200 złotych twierdząc, że składa się na nią naprawa i wykonanie instalacji c.o. w kwocie 12.000 złotych, koszt robót budowlanych w celu ponownego wykonania instalacji c.o. w kwocie 26.840 zł oraz kwota 3.560 tytułem zwiększonych kosztów ogrzewania. Twierdzenia faktyczne powódki nie mogą uzasadniać nawet potencjalnie zgłoszonych roszczeń o zapłatę kwoty 12.000 zł i 26.840 zł. Powódka żąda kosztów związanych z naprawą funkcjonowania i modernizacją kotłowni powódki, a nie zapłaty zwiększonych kosztów wywołanych działaniem pozwanego. Wadliwe wykonanie dzieła, czyli nienależyte wykonanie zobowiązania, mogło spowodować zwiększenie kosztów modernizacji kotłowni powódki i tego roszczenia odszkodowawczego powódka mogła się domagać. W procesie zgłoszone wskazane roszczenia pomijają działania pozwanego, domagając się w istocie kosztów niezależnych od sposobu wykonania dzieła przez pozwanego. Brak jest więc dowodów wysokości tak rozumianej szkody, powództwo w tym zakresie trafnie oddalono. Brak jest także dowodów dla ustalenia, że wadliwe wykonanie dzieła w ogóle skutkowało zwiększonymi kosztami ogrzewania domu powódki, słusznie zatem Sąd I instancji stwierdził bezzasadność tego roszczenia. Zarzut apelacji powódki naruszenia art. 233 k.p.c. i 6 k.c. jest bezpodstawny.

Dowodem dla stwierdzenia wysokości szkody nie mogła być opinia biegłego; dzieło zostało wykonane przez pozwanego, lecz wadliwie, wycena potencjalnej wartości prac naprawczych nie miała uzasadnienia w okolicznościach sprawy z przyczyn wyjaśnionych. Podobnie powódka nie wykazała wysokości szkody w zakresie prac wykonanych w pokojach oraz przy kominku. Niezależnie od powyższego należało mieć także na uwadze, że prace te były konieczne nawet gdyby pozwany wykonał umowę w sposób prawidłowy. Powyższa argumentacja skutkuje oddaleniem apelacji powódki w rozważanym zakresie na podstawie art. 385 k.p.c.

Dowody zgłoszone przez powódkę w postępowaniu apelacyjnym podlegały pominięciu na podstawie art. 381 k.p.c. Dokumenty mające obrazować wysokość szkody powstały w roku postępowania przed Sądem I instancji i nie wykazano przyczyn niepowołania ich w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Podobnie dowody z zeznań świadków powódka mogła powołać przed Sądem Rejonowym i przed tym sądem istniała potrzeba ich powołania dla udowodnienia wysokości szkody.

Trafnie Sąd I instancji uznał powództwo wzajemne za nieuzasadnione, nieco odmienna jest jednak argumentacja prowadząca do takiego wniosku. Zawarcie umowy o zamontowanie bufora, bez względu za jej kwalifikację prawną jako umowy sprzedaży czy umowy o dzieło miało miejsce, skoro bufor ten został zainstalowany. Nie istnieje jednak dowód dla ustalenia wysokości ceny albo wynagrodzenia za wykonanie dzieła. Wniosek powódki o oddalenie powództwa oznacza jego oddalenie bez względu na okoliczność, czy powód nie udowodnił zasady, czy wysokości żądania. Powódka zaprzeczyła zatem aby ustalona cena albo wynagrodzenie za montaż bufora wynosiło 9.700 zł., zaprzeczyła także (karta 56) aby otrzymała jakąkolwiek kalkulację wskazującą taką kwotę. Skutkuje to obciążeniem powoda wzajemnego ciężarem dowodu tej okoliczności. Wbrew twierdzeniom powoda wzajemnego, nie istnieje dowód dla ustalenia, że kalkulacja (karta 50) dotycząca bufora i przerobienia instalacji została powódce przedstawiona - nie zawiera podpisu powódki i brak jest dowodu, że powódka ją zaakceptowała. Faktó tych nie dostarczają także zeznania świadków K. P., B. K. i T. Ś.. Powód wzajemny nie udowodnił zatem wysokości wynagrodzenia za czynność polegającą na zamontowaniu kupionego bufora. Powództwo wzajemne trafnie oddalono, a zarzuty apelacji są w tym przedmiocie bezpodstawne, co skutkował oddaleniem apelacji na podstawie art. 385 k.p.c.

Powódka częściowo przegrała postępowanie apelacyjne wywołane jej apelacją, co skutkowało stosunkowym rozdzieleniem kosztów procesu (art. 100 k.p.c., pkt 3. wyroku). Powód wzajemny przegrał sprawę w postępowaniu apelacyjnym w całości, zgodnie z art. 98 k.p.c. zobowiązany jest do zwrotu pozwanej wzajemnej celowych kosztów procesu, wynagrodzenia adwokata ustalonego na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z 2002 roku ze zmianami).