Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 lutego 2019 roku Sąd Rejonowy w Stargardzie, po rozpoznaniu sprawy z wniosku S. K. z udziałem A. R. (1) i A. R. (2) o rozgraniczenie nieruchomości (sygn. akt I Ns 1/19):

1. ustalił, że granica pomiędzy stanowiącą własność S. K. nieruchomością gruntową oznaczoną jako działka o nr ewidencyjnym (...) położoną w obrębie M., dla której Sąd Rejonowy w Stargardzie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) a stanowiącą współwłasność na zasadzie małżeńskiej wspólności majątkowej A. R. (1) i A. R. (2) nieruchomością gruntową oznaczaną jako działka o nr ewidencyjnym (...) położoną w obrębie M., dla której Sąd Rejonowy w Stargardzie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) przebiega od punktu granicznego nr (...) w linii prostej do punktu granicznego nr (...), stamtąd w linii prostej do punktu granicznego nr (...) i dalej do punktu granicznego nr (...) zgodnie z operatem technicznym oznaczonym identyfikatorem (...). i ze stanowiącą integralną część postanowienia „Mapą z Projektem Rozgraniczenia Nieruchomości z dnia 22 marca 2018 r.” sporządzoną jako załącznik do opinii biegłego w zakresie geodezji spoza Listy Biegłych Prezesa Sądu Okręgowego w Szczecinie J. K. (1) z dnia 23 marca 2018 r. znajdującą się na k. 216;

2. ustalił, że uczestnicy postępowania we własnym zakresie ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sąd rejonowy oparł powyższe orzeczenie na następujących ustaleniach faktycznych oraz rozważaniach:

M. K. i W. K. (1) byli małżeństwem.

S. K. jest synem M. i W. małżonków K..

M. K. jest żoną S. K..

J. K. (2) jest synem W. K. (2).

Na podstawie aktu nadania Ministerstwa Ziem Odzyskanych Rzeczpospolitej Polskiej nr 562 z dnia 7 sierpnia 1947 r. (...) Komisja Osadnictwa w G. przyznała W. K. (1) gospodarstwo rolne nr (...) położone w gromadzie K., gmina K., powiat G. obejmujące: grunty o obszarze około 10 ha, dom, stodołę, chlewy, oborę i piec do chleba.

Na podstawie decyzji z dnia 4 listopada 1971 r. nr (...) Prezydium (...) Rady Narodowej w S. w trybie art. 1 i 5 ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach rolników przekazujących nieruchomości rolne na własność Skarbu Państwa przejęło od małżonków W. i M. K. gospodarstwo rolne o powierzchni 9,52 ha położone we wsi M. i uwidocznione w księdze wieczystej nr KW (...) z wyłączeniem zabudowań stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności i przyznało im prawo do bezpłatnego dożywotniego użytkowania działki gruntu o powierzchni 0,50 ha z parceli nr (...), a wyodrębniona w ten sposób działka została oznaczona nr (...) i będzie dalej zwana działką nr (...).

Na podstawie zlecenia z dnia 15 kwietnia 1983 r. Urząd Gminy w K. zlecił (...) Biuru Geodezji i Terenów Rolnych w S. (...) wykonanie podziału działki nr (...) o powierzchni 1,84 ha położonej we wsi M. poprzez wydzielenie z niej działki o powierzchni 0,50 ha będącej w użytkowaniu M. K. na podstawie umowy dzierżawy z 1981 r. i działki o powierzchni 1,34 ha dla nabywcy W. K. (2).

Daty dokładnie nieustalonej z działki nr (...) wyodrębniono działkę nr (...) o powierzchni 0,04701 ha w kształcie nieregularnego prostokąta (zwaną dalej działką nr (...)).

Daty dokładnie nieustalonej nie później niż w dniu 20 października 1983 r. z działki nr (...) wydzielono działkę nr (...) o powierzchni 1,3755 ha (zwaną dalej działką nr (...)).

Działki nr (...) miały wspólne punkty graniczne nr (...) zamarkowane na gruncie drewnianymi palikami.

Szkic podstawowy nr 4 sporządzony w 1983 r. przez geodetę K. P. z (...) Biura Geodezji i Terenów Rolnych Oddział w S. na okoliczność podziału działki nr (...) na działkę nr (...) wraz z opisem i mapą plus operat techniczny nr (...) został włączony do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, gdzie dla działki nr (...) przyjęto pole powierzchni 0,50 ha.

Daty dokładnie nieustalonej nie później niż w dniu 20 października 1983 r. własność działki nr (...) nabył W. K. (2).

W dniu 20 października 1983 r. dla działki nr (...) Sąd Rejonowy w Stargardzie V Wydział Ksiąg Wieczystych urządził księgę wieczystą o aktualnym nr (...).

Na podstawie umowy z dnia 5 marca 1985 r. o przekazaniu gospodarstwa rolnego własność działki nr (...) nabył J. K. (2).

Na podstawie decyzji z dnia 8 lutego 1993 r. nr (...) Kierownik Urzędu (...) w S. w trybie art. 118 ust. 2a i 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników działając na wniosek S. K. w sprawie przyznania na własność działki nr (...) o powierzchni 0,50 ha położonej w M., gmina K. przyznał nieodpłatnie na własność S. K. ze Skarbu Państwa- Państwowego Funduszu Ziemi działkę nr (...) o powierzchni 0,50 ha położoną w M., gmina K., dla której nie urządzono księgi wieczystej.

W dniu 10 marca 1993 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie V Wydział Ksiąg Wieczystych urządził dla działki nr (...) księgę wieczystą o aktualnym nr (...).

W dniu 2 sierpnia 2010 r. działająca na zlecenie J. K. (2) geodeta G. D. z Zakładu Geodezji (...) w S. dokonała okazania granic działki nr (...).

Daty dokładnie nieustalonej nie później niż 21 stycznia 2011 r. z działki nr (...) wyodrębniono działki nr (...).

Na okoliczność podziału działki nr (...) geodeta G. D. z Zakładu (...) w S. sporządziła szkic podstawowy dz. (...) obr. M. (...), który został włączony do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Po podziale działki nr (...) działka nr (...) graniczyła z działką nr (...), a granica między nimi przebiegała przez punkty graniczne nr: (...), spośród których punkty nr (...) zostały w czasie prac geodezyjnych zamarkowane betonowym słupkiem z krzyżem.

Po podziale działki nr (...) dokonano zmian w ewidencji gruntów dla działki nr (...) poprzez skorygowanie jej powierzchni z 0,50 ha na 0,04701 ha.

W dniu 10 marca 2011 r. działający na zlecenie S. K. geodeta M. C. prowadzący (...) w S. dokonał przyjęcia granic nieruchomości nr (...).

Na podstawie umowy z dnia 14 marca 2012 r. zawartej w formie aktu notarialnego sporządzonego przed Notariuszem L. P. zapisanego w jego kancelarii notarialnej w Rep. A (...) własność nieruchomości obejmującej działki nr (...) nabyli na zasadzie małżeńskiej wspólności majątkowej A. R. (2) i A. R. (1) (zwani dalej A. R. (2) i A. R. (1)).

Postanowieniem z dnia 4 maja 2015 r. Wójt Gminy K. działając na wniosek S. K. z dnia 18 marca 2015 r. wszczął postępowanie rozgraniczeniowe w zakresie odcinków granic działki nr (...) w obrębie M., gmina K. (zwane dalej postępowaniem rozgraniczeniowym).

W dniu 18 września 2015 r. geodeta inż. A. G. działając z upoważnienia Wójta Gminy K. sporządził operat techniczny i protokół graniczny odcinka granicy działki nr (...) oznaczony nr (...) (zwany dalej operatem technicznym i protokołem granicznym).

W czasie prac rozgraniczeniowych przeprowadzonych na potrzeby postępowania rozgraniczeniowego punkt graniczny nr (...) został zamarkowany betonowym słupkiem z krzyżem z tym, że S. K. kwestionował przebieg granicy w punktach granicznych nr (...).

Aktualnie punkty graniczne nr (...) oznaczone są odpowiednio nr: (...).

Od strony punktu granicznego nr (...) działka nr (...) graniczy z działką nr (...), którą jej współwłaściciele na zasadzie małżeńskiej wspólności majątkowej S. i M. małżonkowie K. wykorzystują jako działkę siedliskową.

Kontrolne pomiary znaków granicznych dokonane w czasie oględzin na potrzeby postępowania rozgraniczeniowego i pozostałe prace geodezyjne polegające na przygotowaniu dokumentacji dla administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego działki nr (...) zostały przeprowadzone prawidłowo i zgodnie z obowiązującymi przepisami i standardami technicznymi, a powstały w ich wyniku operat techniczny jest prawidłowy pod względem formalnym i został przyjęty do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego pod identyfikatorem (...).

Odcinek granic działki nr (...) posiada jednoznaczne dane geodezyjne pozwalające na odtworzenie pierwotnej lokalizacji punktów granicznych na podstawie oficjalnych map urzędowych, w oparciu o które opracowano dokumenty będące podstawą dla założenia ksiąg wieczystych dla ww. nieruchomości.

Granica ewidencyjna pomiędzy działkami nr (...) wskazana w operacie technicznym nr (...) i w szkicu granicznym z dnia 18 września 2015 r. stanowi granicę prawną.

Aktualnie S. i M. małżonkowie K. użytkują teren o powierzchni 0,2352 ha leżący w granicach działki nr (...).

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny sąd rejonowy zważył, że protokół graniczny i operat techniczny sporządzony w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym jest prawidłowy i odzwierciedla przebieg granicy prawnej pomiędzy działkami nr (...).

Po przywołaniu treści art. 153 k.c., art. 29, 30, 31 i 32 ust. 5, 33 ust. 1 i 2, 33 ust. 3, 34, 36, 37 ustawy z 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne, jak również po przedstawieniu szczegółowych zasad rozgraniczenia nieruchomości określonych w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w sprawie rozgraniczenia nieruchomości z 14 kwietnia 1999 roku sąd rejonowy wskazał, że zważywszy na fakt, że przebieg granicy pomiędzy działkami nr (...) wyznaczony punktami granicznymi nr (...) (poprzednio (...)) wynika zarówno z dokumentów stwierdzających stan prawny nieruchomości tj. księgi wieczystej nr (...), decyzji administracyjnej z dnia 8 lutego 1993 roku, umowy o przekazaniu gospodarstwa rolnego z dnia 5 marca 1985 roku i aktu notarialnego z dnia 14 marca 2012 roku Rep. A (...) oraz z włączonego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego dokumentu określającego położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości w postaci szkicu podstawowego nr 4 wraz z opisem i mapą i operatem technicznym nr (...) sporządzonego w 1983 roku przez geodetę K. P. z (...) Biura Geodezji i Terenów Rolnych Oddział w S. na zlecenie Urzędu Gminy w K. z dnia 15 kwietnia 1983 roku na okoliczność podziału działki nr (...) na działkę nr (...) i jak wykazało administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe, którego prawidłowość potwierdził biegły w zakresie geodezji J. K. (1), ich usytuowanie na gruncie odpowiada temu stanowi prawnemu tak, że sporządzony na tę okoliczność protokół graniczny i operat techniczny przyjęty do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego pod nr identyfikacyjnym(...) jest poprawny pod względem formalnym i merytorycznym, w tym odzwierciedla przebieg granicy zgodnie ze stanem prawnym sąd postanowił jak w pkt 1. sentencji.

O kosztach postępowania sąd orzekł zgodnie z przepisem art. 520 § 1 k.p.c. i uznając wnioskodawcę za wyłącznie zainteresowanego rozstrzygnięciem sprawy w całości obciążył go związanymi z nią kosztami.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł wnioskodawca i zaskarżając je w całości, wniósł o jego zmianę poprzez dokonanie rozgraniczenia nieruchomości w sposób przedstawiony przez geodetę A. G., stanowiącą załącznik do pisma z 14 sierpnia 2018 roku, dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów, tj. postanowienia Naczelnika Gminy K. z 16 kwietnia 1983 roku, decyzji Naczelnika Gminy K. z 14 grudnia 1982 roku oraz decyzji Naczelnika Gminy K. z 18 października 1983 roku na okoliczność powierzchni sprzedanej W. K. (2) działki nr (...), konieczności dokonania zwrotu na rzecz M. K. działki o powierzchni 0,5 ha i jej wydzielenia z działki (...).

Apelujący zarzucił sądowi pierwszej instancji:

1. Naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, wyrażającej się w nieuwzględnieniu części dokumentów mających znaczenie dla ustalenia przebiegu granic, tj. umowy sprzedaży na rzecz W. K. (2) nieruchomości oznaczonej jako działka (...), umowy sprzedaży zawartej pomiędzy J. K. (2) a uczestnikami postępowania dotyczącej tej samej nieruchomości, pisma z dnia 15 kwietnia 1983 r. zawierającego szkic (powierzchnię , kształt i przebieg granic działki (...), decyzji administracyjnych;

2. Naruszenie prawa materialnego, tj. art. 153 k.c. poprzez niewłaściwą wykładnię i nieuwzględnieniu, że granice są sporne, a ostatni spokojny stan posiadania przypada na rok 1971, a w konsekwencji nierozpoznanie sprawy z uwzględnieniem wszelkich okoliczności;

3. Błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, a polegający na pominięciu następujących okoliczności:

- Faktu zakupu przez poprzednika prawnego uczestników postępowania nieruchomości o powierzchni 1,34 ha, a dokonaniu sprzedaży tej samej nieruchomości uczestnikom postępowania już o powierzchni 1,37 ha, w sytuacji gdy J. K. (2) nie dokonał żadnej czynności faktycznej ani prawnej, która mogłaby wpłynąć na zwiększenie się powierzchni posiadanej przez niego nieruchomości, zaś granice z pozostałymi sąsiadującymi nieruchomościami nie są i nie były sporne;

- Powstanie sporu co do granic obu sąsiadujących nieruchomości, których dotyczy przedmiotowe postępowanie dopiero w 2010 r., gdy poprzednik prawny uczestników dokonał podziału należącej wówczas do niego nieruchomości na kilka mniejszych działek;

- Nieuwzględnieniu faktu sporządzenia przez urzędnika Urzędu Gminy K. pisma z dnia 15 kwietnia 1983 r., zgodnie z którym na rzecz wnioskodawcy miała zostać wydzielona nieruchomość o powierzchni 0,5 ha o kształcie prostokąta, jak również tego, iż pismo to do (...) Ośrodka Geodezji i Kartografii w S. nie zostało przesłane, co rzutuje z kolei na prawidłowość ustalenia granic nieruchomości podlegających rozgraniczeniu;

- Nieuwzględnieniu uzupełniającej ustnej opinii złożonej przez biegłego geodetę A. G., w której wskazywał on na niską staranność uprawnionych pracowników w oznaczaniu punktów granicznych nieruchomości, ustalony w wyniku robót geodezyjnych - prawdopodobnie w 2010 r. - kształt działki wnioskodawcy odbiega od standardowo wyznaczanych.

W uzasadnieniu apelujący rozwinął tak postawione zarzuty i wniósł jak wyżej.

W odpowiedzi na apelację uczestnicy A. i A. R. (3) wnieśli o oddalenie apelacji w całości oraz zasądzenie od wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy okazała się bezzasadna.

Wbrew zarzutom pozwanego, nie można uznać, aby sąd pierwszej instancji w sposób dowolny ocenił zgromadzony materiał dowodowy i na tej podstawie przyjął błędne ustalenia faktyczne w sprawie. W myśl art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną we w/w przepisie, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", tj. z uwzględnieniem dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak i wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (vide wyroki SN z dnia 17 listopada 1966 r., II CR 423/66, OSNPG 1967/5-6/21 oraz z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, Nr 10, poz. 382; postanowienia SN z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, Lex, nr 80266 oraz z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, Lex, nr 80267). Jak ujmuje się w orzecznictwie, moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, zaś wiarygodność decyduje o tym, czy dany środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę. Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (vide wyroki SN: z dnia 20 marca 1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980/ 10/200; z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655; z dnia 15 lutego 2000 r., III CKN 1049/99, Lex nr 51627; z dnia 16 maja 2000 r., IV CKN 1097/00, Lex nr 52624; z dnia 29 września 2000 r., V CKN 94/00, Lex nr 52589; z dnia 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00, Lex nr 52544; z dnia 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00, OSNP 2003, Nr 5, poz. 137; z dnia 14 marca 2002 r., IV CKN 859/00, Lex nr 53923; z dnia 16 maja 2002 r., IV CKN 1050/00, Lex nr 55499; z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, Lex nr 56906; z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, Lex nr 80273).

Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Dla skuteczności zarzutu naruszenia w/w przepisu nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący winien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Zwalczanie swobodnej oceny dowodów nie może, polegać na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego wersji zdarzeń, ustaleń stanu faktycznego opartej na własnej ocenie, lecz konieczne jest posłużeniu się argumentami jurydycznymi. Wykazywanie, że ujęte w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 lipca 2008 r., VI ACa 306/08).

Przy tak określonej zasadzie swobodnej oceny dowodów nie sposób zarzucić sądowi pierwszej instancji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., albowiem dokonana przezeń ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w żadnym razie nie nosi znamion dowolności. Sąd ten dokonał wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, poddał go wnikliwej analizie a przyjęte przezeń stanowisko szeroko i wyczerpująco uzasadnił. Brak podstaw do formułowania twierdzeń, by wnioski przezeń zawarte były nielogiczne czy sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Odmienna ocena apelującego przeprowadzonych w rozpatrywanej sprawie dowodów nie może podważyć uprawnienia sądu do dokonania oceny tego materiału według swego przekonania, przy zachowaniu reguł wynikających z art. 233 § 1 k.p.c., co miało miejsce w realiach sprawy. Wnioskodawca w istocie poprzestał na przedstawieniu własnej korzystnej dlań oceny przeprowadzonych dowodów i gołosłownym zaprzeczeniu wersji oceny materiału procesowego przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia. Nie poddał krytycznej analizie stanowiska sądu pierwszej instancji z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego, a wręcz całkowicie pominął zaprezentowaną przezeń obszerną i wyczerpującą argumentację wyjaśniającą zajęte przez sąd stanowisko. Apelujący nie wskazał, w czym upatruje uchybień sądu, które z tych zasad i w jaki sposób naruszył sąd rejonowy, nadto na czym istotnie miałaby polegać sprzeczność dokonanej oceny czy to z zasadami logicznego myślenia, czy zasadami doświadczenia życiowego. Nie jest zrozumiałe na jakiej podstawie przedstawionym dowodom należało odmówić wiarygodności, zwłaszcza, że dokonana ocena i w konsekwencji poczynione ustalenia faktyczne wprost odpowiadały treści dowodów zgłoszonych i dopuszczonym w toku postępowania. Podobnie nie sposób ocenić, w czym miałaby się wyrażać sprzeczność między treścią dowodów, a poczynionymi na ich podstawie ustaleniami.

W konsekwencji przyjąć należało, że sąd rejonowy ocenił zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w sposób odpowiadający wymogom stawianym na gruncie art. 233 § 1 k.p.c. i na jego podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które sąd okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne. Co istotne, tak poczynione ustalenia sąd pierwszej instancji poddał trafnej analizie pod kątem mających zastosowanie w sprawie przepisów prawa materialnego dokonując w sposób prawidłowy ustalenia granic pomiędzy nieruchomościami.

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności zgłoszonego wniosku o rozgraniczenie zauważenia wymaga, iż przed Wójtem Gminy K. toczyło się postępowanie administracyjne uregulowane w art. 31 – 33 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2010 r., nr 193, poz. 1287 tj. ze zm.), którego przedmiotem było rozgraniczenie pomiędzy będącą własnością wnioskodawcy nieruchomością stanowiącą działkę nr (...), położoną w obrębie M., gminą K. (Kw nr (...)), a sąsiednią nieruchomością stanowiącą działkę gruntu nr (...) (Kw nr (...)).

Z uwagi na okoliczność, iż w postępowaniu administracyjnym S. K. kwestionował ustalony przebieg granicy (decyzja rozgraniczeniowa z 20 kwietnia 2016 roku, znak (...)), zażądał przekazania sprawy sądowi. W konsekwencji pismem z 6 maja 2016 roku Wójt Gminy K. na podstawie art. 33 ust. 3 Prawa geodezyjnego i kartograficznego przekazał do Sadu Rejonowego w Stargardzie wniosek S. K. z 6 maja 2016 roku o rozgraniczenie w zakresie odcinków granic pomiędzy działką stanowiącą nieruchomość oznaczoną nr 68/8 i 68/9.

Sąd orzekający w sprawie o rozgraniczeniu nieruchomości w trybie art. 34 omawianej ustawy, w zakresie podstaw rozgraniczenia kieruje się normą wyrażoną w art. 153 k.c., zgodnie z którą, jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną.

W świetle cytowanego przepisu w postępowaniu sądowym rozgraniczenie następuje na podstawie jednego z przewidzianych w nim kryteriów, tj. stanu prawnego, ostatniego spokojnego stanu posiadania i wszelkich okoliczności. Zastosowanie tych kryteriów powinno następować w przedstawionej wyżej kolejności, a następne kryterium sąd bierze pod uwagę dopiero wtedy, gdy poprzednie nie dało dostatecznych podstaw do dokonania rozgraniczenia. Wymaga zaznaczenia, że sąd obowiązany jest dokonać rozgraniczenia w pierwszej kolejności według stanu prawnego, jeżeli tylko materiał zebrany w sprawie pozwoli na ustalenie tego stanu, w tym pozwoli na ustalenie, do jakiego miejsca sięga prawo własności przysługujące właścicielom gruntów sąsiadujących stosownie do ich tytułów własności (postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1620/00, LEX nr 56046). Nie można przy tym tracić z pola widzenia, iż nawet stwierdzenie, że stan prawny jest wątpliwy z jakichkolwiek względów, nie uzasadnia odstąpienia od dokonania rozgraniczenia według kryterium stanu prawnego (por. postanowienie SN z dnia 11 grudnia 2013 r., IV CSK 180/13, LEX nr 1415507).

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę rozpatrywanej sprawy sąd odwoławczy zważył, iż bez wątpienia istniał między stronami będącymi właścicielami sąsiadujących ze sobą nieruchomości, spór co do przebiegu granicy między nimi, co aktualizowało wystąpienie przesłanki dokonania rozgraniczenia nieruchomości podług zasad wynikających z przepisów kodeksu cywilnego. Jak wynika z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, stosując kryteria ujęte we art. 153 k.c., sąd rejonowy rozważył dokonanie rozgraniczenia sąsiadujących ze sobą nieruchomości według stanu prawnego. Słusznie zdaniem sądu odwoławczego sąd rejonowy doszedł do przekonania na podstawie zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy materiału dowodowego, w tym posiłkując się wnioskami zawartymi w sporządzonej na potrzeby postępowania opinii biegłego geodety J. K. (1), że jest możliwe ustalenie granic pomiędzy nieruchomościami według stanu prawnego. Podkreślić należy, że wnioski zawarte w opinii biegłego geodety J. K. (1) nie były przez wnioskodawcę kwestionowane. Po doręczeniu opinii pełnomocnikowi wnioskodawcy, żadne zarzuty do opinii nie zostały złożone. Wnioskodawca nie wskazywał, aby opinia biegłego była błędna, nierzetelna, sprzeczna ze stanem faktycznym, zasadami logiki, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Wnioskodawca w żaden sposób nie podważał jej przydatności do czynienia ustaleń w sprawie, wyrażając jedynie życzenie dokonania ustalenia przebiegu granic odmiennego niż wskazał biegły. Także w opinii sądu odwoławczego brak jest podstaw do kwestionowania oceny wyrażonej w opinii biegłego. Wnioski biegłego J. K. (1) zawarte w sporządzonej opinii pisemnej, z uwagi na ich logiczność, spójność oraz należyte umotywowanie, poparte specjalistyczną wiedzą, przekonywały o zasadności uznania tej opinii za miarodajną do czynienia ustaleń faktycznych w sprawie. Biegły szczegółowo opisał jakie czynniki zdecydowały o przyjęciu takiego, a nie innego sposobu rozgraniczenia. Biegły wskazał przy tym, że położenie znaków granicznych istniejących obecnie na gruncie, odszukanych i pomierzonych w czasie czynności oględzin nieruchomości w listopadzie 2017 roku, jest zgodne (w tolerancji dopuszczalnych dokładności geodezyjnych) z pierwotnym usytuowaniem odpowiadających im punktów granicznych wyznaczonych przy podziale nieruchomości w 1983 roku. Skoro zaś tak, to zgodność przebiegu granic działki ze stanem prawnym jest niewątpliwa.

Podkreślić w tym miejscu stanowczo należy, że dokumenty, na który powołuje się apelujący, tj. decyzja z 8 lutego 1993 roku o nieodpłatnym przyznaniu na własność S. K. ze Skarbu Państwa – Państwowego Funduszu Ziemi działki nr (...) o powierzchni 0,50 ha położonej w M. gm. K. (k. 86 akt) oraz zlecenie z dnia 15 kwietnia 1983r. (k. 13.) , nie są dokumentami ustalającymi granice. Jeśli wnioskodawca chciałby się na nie skutecznie powoływać musiałby wykazać, że w wyniku tegoż zlecenia doszło do wyznaczenia granic w sposób przewidziany ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne. Niewątpliwie do takiego ustalenia granic nie doszło. Wskazać w tym miejscu należy, że biegły J. K. (1) w sposób niezwykle krytyczny odniósł się do prac podziałowych wykonywanych w 1983 roku, wskazując po pierwsze, że nie zostało właściwie zrealizowane zlecenie Urzędu Gminy w K. odnośnie powierzchni działek powstających w wyniku podziału (działka nr (...) powinna mieć pole powierzchni 0,5 ha, a faktycznie ma 0,4701 ha) oraz po drugie, że kształt wydzielonej działki (...) uznać należy za zupełnie nieracjonalny i niefunkcjonalny, co jest niewytłumaczalne oraz narusza zasady logiki i wyobraźni przestrzennej. Jakkolwiek sąd odwoławczy w pełni ową negatywna ocenę podziela, niemniej jednak ta negatywna opinia biegłego nie ma żadnego wpływu na przebieg granic, który został ustalony w sposób przewidziany prawem i nigdy się nie zmienił. Biegły wyjaśnił przy tym, że popełniony przy wyznaczaniu granic działki nr (...) błąd powierzchni rzędu 300 m ² wynika z błędu popełnionego w trakcie obliczeń, który spowodowany był niedoskonałością technik pomiarowych i ręcznym nanoszeniem danych na mapy.

Uznając wnioski zawarte w opinii biegłego J. K. (1) za trafne i w pełni zasługujące na aprobatę, sąd okręgowy stanął na stanowisku, iż przyjęty przez sądu pierwszej instancji sposób rozgraniczenia nieruchomości wedle wariantu ujętego w operacie technicznym oznaczonym identyfikatorem (...). i ze stanowiącą integralną część postanowienia „Mapą z Projektem Rozgraniczenia Nieruchomości z dnia 22 marca 2018 r.” sporządzoną jako załącznik do opinii biegłego w zakresie geodezji spoza listy biegłych Prezesa Sądu Okręgowego w Szczecinie J. K. (1) z dnia 23 marca 2018 roku znajdująca się na k. 216 akt, jest w pełni prawidłowy.

Reasumując stwierdzić należy, że sąd rejonowy słusznie ustalił, że na podstawie zebranego materiału dowodowego jedynym prawidłowym rozstrzygnięciem w niniejszej sprawie było dokonanie rozgraniczenia w oparciu o kryterium stanu prawnego. Tym samym nie było podstaw do ustalenia przebiegu granic wedle ostatniego spokojnego stanu posiadania. Marginalnie więc jedynie stwierdzić należy, że ustalenie tego stanu w niniejszej sprawie, w sposób nie budzący wątpliwości, nie jest w ocenie sądu okręgowego możliwe. Aktualny sposób użytkowania terenu wynika bowiem, jak wskazał biegły sądowy w sporządzonej opinii i co wynika z załączonej dokumentacji fotograficznej, z przebiegu drutów elektrycznego ogrodzenia. Poza nim na gruncie nie istnieją wzdłuż prawie całej spornej granicy jakiekolwiek inne formy urządzenia lub zagospodarowania służące na potrzeby rozdzielenia gruntów będących w odrębnym władaniu, tj. ogrodzenia, miedze, skarpy itp. Takie ślady na gruncie mogłyby stanowić podstawę do domniemania, że w ten sposób wyznaczony jest ostatni spokojny stan posiadania, który z założenia powinien być długotrwały i ustabilizowany. Istniejące obecnie na gruncie elektrycznie ogrodzenie nie może być uznane za urządzenie wyznaczające przebieg granicy. Taka konstrukcja (oparta na wbijanych w grunt w dowolnym miejscu palikach) jest bowiem nietrwała, łatwa do przesunięcia, zaś brak różnicy w rodzaju nasadzeń po obu stronach owego ogrodzenia nie pozwala ustalić, aby jego przebieg był niezmienny przez okres czasu na tyle długi, aby można go uznać za co najmniej długotrwały.

Już tylko marginalnie sąd okręgowy wskazuje, że wnioskodawca zdaje się nie odróżniać pojęcia „przebiegu granic” od „powierzchni działki”. Okoliczność bowiem, że wnioskodawca nie zgadza się z powierzchnią swojej działki nie oznacza jednocześnie, że granica została ustalona w sposób nieprawidłowy. Nie można zgodzić się przy tym ze stwierdzeniem wnioskodawcy, że granica ewoluowała. Granica ma bowiem taki sam przebieg co najmniej od roku 1983 roku, a ewentualnie wskazania dokonane przez pracownika Urzędu Gminy K., z oczywistych względów, nie wywołują jakiegokolwiek skutku prawnego w zakresie wyznaczonych granic.

Tak argumentując sąd okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił, o czym orzeczono w sentencji postanowienia.

Violetta Osińska Tomasz Szaj Monika Rabiega

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)

(...)