Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Mariola Wojtkiewicz (spr.)
Sędziowie:	SO Karina Marczak SO Wiesława Buczek - Markowska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Dorota Szlachta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 marca 2016 roku w S.

sprawy z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w G.

przeciwko D. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – P.
i Zachód w S. z dnia 1 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I C 2217/13

oddala apelację.

SSO Karina Marczak SSO Mariola Wojtkiewicz SSO Wiesława Buczek - Markowska

Sygn. akt II Ca 1056/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie I Wydział Cywilny w sprawie z powództwa B. (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w G. przeciwko D. S. o zapłatę oddalił powództwo.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach:

D. S. dnia 05 grudnia 2007 roku zawarła z S. A. z siedzibą w P., oddział w W. umowę kredytu odnawialnego nr (...). Wysokość udzielnego kredytu to kwota 8.000,00 zł, a przeznaczenie to cele konsumpcyjne. Pozwana otrzymała rzeczoną kwotę.

Na skutek braku spłaty kwot określonych w umowie dnia 27 listopada 2008 roku S. A. z siedzibą w P., oddział w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny stwierdzający wymagalne zadłużenie D. S., na które składały się kwoty: 7.944,09 zł tytułem niespłaconego kapitału kredytu, 1.064,08 zł z tytułu odsetek umownych, 104,69 zł z tytułu niespłaconych odsetek karnych, 527,71 zł z tytułu niespłaconych opłat, 0,00 zł z tytułu niespłaconych prowizji, a także dalsze odsetki ustawowe liczone od kwoty 7.944,09 zł począwszy od dnia 28 listopada 2008 roku do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie postanowieniem z dnia 13 tycznia 2009 roku tak wystawionemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nadał klauzulę wykonalności.

Pomiędzy S. A. z siedzibą w P., oddział w W. a B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Funduszu Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. została zawarta w dniu 27 kwietnia 2012 roku umowa sprzedaży wierzytelności.

Z załącznika nr 1 sporządzonego do tej umowy wynika, że powód nabył wierzytelność wynikającą z umowy pożyczki gotówkowej o nr (...) zawartej z D. S..

Dnia 19 czerwca 2012 roku B. (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Funduszu Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w G. wezwał pozwaną D. S. do zapłaty zawiadamiając jednocześnie o dokonanym przelewie wierzytelności.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, że powództwo okazało się niezasadne.

W ocenie Sądu pierwszej instancji z przedstawionych przez powoda dokumentów, które zostały przywołane w ustalonym wyżej stanie faktycznym, wbrew twierdzeniom powoda, wysnuć należało wniosek, że ten nie wykazał, iż przelew przysługującej bankowi w stosunku do pozwanej wierzytelności, został stwierdzony (wykazany) pismem. Wbrew wymogom przepisu art. 511 k.c.

Sąd wyjaśnił, że przelew zgodnie z art. 509 k.c. jest umową, na mocy której wierzyciel - cedent przenosi na nabywcę - cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Powód powołał się na zawarcie umowy kredytu odnawialnego pomiędzy pozwaną a wierzycielem pierwotnym S. A. z siedzibą w P., oddział w W.. Podniósł, że pozwana nie wywiązała się z obowiązków wynikających z umowy. Poinformował również, że wierzytelność banku wobec pozwanej została skutecznie zbyta na rzecz powoda. W ocenie Sądu pierwszej instancji powód nie udowodnił, aby nabył przedmiotową wierzytelność od wierzyciela pierwotnego. Sąd wskazał, że strona powodowa wniosła o dopuszczenie dowodu z „umowy przelewu wierzytelności z dnia 27 kwietnia 2012 r.” Jednak z treści tej umowy nie wynika, aby przedmiotem sprzedaży była wierzytelność wierzyciela pierwotnego S. A. z siedzibą w P., oddział w W. względem pozwanej. Przywołana przez powoda umowa odsyła do załączników. Jednak w ocenie Sądu pierwszej instancji do akt sprawy nie został złożony ten dokument w takiej formie, który umożliwiałby weryfikację twierdzeń strony powodowej. Sąd wytknął, że w załączniku o którym mowa stwierdzone jest, że przedmiotem umowy cesji wierzytelności jest „pożyczka gotówkowa” nie zaś „kredyt odnawialny” pomimo, iż numer umowy jest zbieżny z numerem ujawnionym na umowie kredytu odnawialnego. Ponadto załącznik ten został poświadczony za zgodność z oryginałem przez asystenta ds. wierzytelności detalicznych Pana P. C., z równoczesnym niewykazaniem, że osoba ta jest uprawniona do dokonania takiego poświadczenia. Tym samym w ocenie Sądu pierwszej instancji strona powodowa nie udowodniła, że posiada legitymację czynną procesową do wystąpienia w przedmiotowym procesie w roli powoda. Powyższe wykluczało uwzględnienie powództwa, z uwagi na fakt iż nie zostało ono udowodnione.

Jednocześnie Sąd uznał, że chybiony jest zarzut pozwanej, iż w umowie kredytu odnawialnego strony ograniczyły możliwość stosowania art. 509 k.c.

Sąd Rejonowy, analizując podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia uznał, że roszczenie nie jest przedawnione, gdyż poprzednik prawny wierzyciela złożył dnia 26 lipca 2010r. wniosek o wszczęcie egzekucji i tym samym przerwał bieg terminu przedawnienia. Termin rozpoczął bieg na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego to jest po 12 kwietnia 2012r., pozew zaś został wniesiony dnia 23 maja 2013r., a zatem przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia.

Z treścią rozstrzygnięcia nie zgodził się powód, który złożył apelację i zaskarżył orzeczenie w części, to jest w zakresie kwoty 13.872,42 zł i wniósł o jego zmianę poprzez zasądzenie tej właśnie kwoty wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje. Ewentualnie apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji i pozostawienie temu Sądowi orzeczenia o kosztach za obie instancje.

Skarżący zarzucił wyrokowi:

1.  naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na braku wszechstronnego rozpoznania części zgromadzonego materiału dowodowego i zaniechania wszechstronnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności dowodu: z umowy kredytu odnawialnego, umowy sprzedaży wierzytelności, (...), dowodu z akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie B. B. (Km 1370/10), wyciągu z ksiąg rachunkowych co w efekcie doprowadziło do oddalenia powództwa,

2.  naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów, wyrażającym się na sprzecznym z zasadami logicznego wnioskowania i zasadami doświadczenia życiowego uznaniu przez sąd, że wyciąg z umowy cesji wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznikami nie stanowią wiarygodnego dowodu na przejście wierzytelności, podczas gdy wyciąg ten zawierał najważniejsze postanowienia i dane do tego, aby ustalić fakt nabycia wierzytelności, w szczególności w sytuacji, kiedy zapisy w tym wyciągu są spójne z całością dokumentacji zgromadzonej w sprawie, co w konsekwencji doprowadziła do uznania, iż powód nie ma legitymacji czynnej do dochodzenia roszczenia,

3.  naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów wyrażające się na bezpodstawnym przyjęciu jakoby powód przedłożył do akt sprawy umowę inną aniżeli umowę stanowiącą podstawę powództwa, podczas gdy w rzeczywistości umowa przelewu obejmowała umowę o kredyt odnawialny co potwierdziła również strona pozwana w swoim sprzeciwie, a co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

4.  naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na braku rozpoznania całości przedstawionego przez powoda materiału dowodowego oraz przyjęcia jakoby powód nie udowodnił jakie składniki wchodzą w skład dochodzonego przez powoda roszczenia podczas gdy w piśmie procesowym z dnia 6.12.2013 roku powód sprecyzował kwotę nabytą w drodze umowy cesji, przedłożył (...), umowę wraz z regulaminem oraz wyciąg z ksiąg rachunkowych z których to Sąd I instancji w razie wątpliwości mógł potwierdzić kwotę dochodzoną pozwem,

5.  naruszenie art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. polegające na zaniechaniu ustalenia faktu cesji wierzytelności z pozostałych w sprawie faktów tj.:

a)  niekwestionowania przez pozwaną legitymacji czynnej powoda,

b)  zaksięgowanie danej wierzytelności w księgach rachunkowych powoda,

c)  przekazanie powodowi całości dokumentacji w formie papierowej jak i bazy elektronicznej,

d)  prowadzenia przedsądowych czynności upominawczym, w których wskazano poprawne dane identyfikujące wierzytelność,

e)  zawiadomienia pozwanego o cesji,

f)  zawiadomienia pozwanego o przetwarzaniu jego danych osobowych,

6.  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak uzasadnienia podstawy faktycznej oraz przyczyn dla których Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej pozostałych dowodów zaoferowanych przez powoda, w szczególności: umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 27.04.2012 r., wraz z wyciągiem z załącznika, wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda, (...), dowodu z akt postępowania egzekucyjnego jak i pism upominawczych kierowanych przez powoda do pozwanego,

7.  naruszenie art. 511 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że nie został spełniony wymóg stwierdzenia przelewu wierzytelności pismem mimo przedłożenia przez powoda do akt sprawy umowy sprzedaży wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika do umowy cesji oraz wyciągu z ksiąg rachunkowych powoda,

8.  nierozpoznanie istoty sprawy.

Ponadto wszystko to, skarżący wniósł o przeprowadzenie w trybie art. 381 k.p.c. dowodu z całej treści rozporządzającej umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 27.04.2012 r., poświadczonej za zgodność z oryginałem oraz odpisu fragmentu załącznika do umowy cesji wierzytelności. Skarżący wyjaśnił, że potrzeba przedłożenia tego dokumentu powstała dopiero na obecnym etapie postępowania, gdyż powód był przekonany, że wyciąg umowy cesji wraz z elektronicznym wyciągiem z załącznika jest dowodem w sposób wystarczający potwierdzającym przejście wierzytelności na powoda, (co wynika z doświadczenia powoda w innych sprawach sądowych prowadzonych na podstawie analogicznych dokumentów), pozwana nie kwestionowała faktu cesji wierzytelności, a ponadto przeprowadzenie tego dowodu ma dla niniejszego postępowania znaczenie kluczowe, biorąc pod uwagę zasadę prawdy materialnej oraz motywy jakimi kierował się I instancji oddalając powództwo.

Skarżący wskazał, iż jego zdaniem ten dowód nie jest dowodem spóźnionym, bowiem z przyczyn powyższych, nie widział potrzeby przedłożenia oryginału umowy wraz z wyciągiem z załącznika albowiem w praktyce przedłożenie wyciągu z załącznika do umowy cesji w formie elektronicznej jest dowodem w pełni wystarczającym na udowodnienie umowy cesji. Apelujący wskazał, także iż z powodu ochrony danych osobowych nie jest możliwe przedłożenie całego wyciągu z załącznika, a jedynie jego fragment dotyczący tej wierzytelności.

Autor apelacji wniósł także z daleko posuniętej ostrożności o przeprowadzenie w trybie art. 381 k.p.c. dowodu z wyciągu z operacji na rachunku kredytu na okoliczność wykazania kwoty zadłużenia na dzień umowy cesji wierzytelności, sposobu rozliczania poszczególnych wpłat oraz składowych zadłużenia, argumentują że potrzeba powołania tych dowodów wynikła dopiero na obecnym etapie postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie mogła doprowadzić do zmiany zaskarżonego wyroku, aczkolwiek Sąd Okręgowy, z przyczyn podanych poniżej, nie podzielił części ustaleń oraz rozważań prawnych Sądu Rejonowego.

Przede wszystkim materiał dowodowy zebrany w sprawie daje podstawy do przyjęcia, iż powód, co słusznie podnosi w apelacji, zawarł z S. A. umowę przelewu wierzytelności wobec pozwanej. Umowę zawartą przez poprzednika prawnego powoda z pozwaną charakteryzowała nie tylko nazwa „kredyt odnawialny”, ale przede wszystkim numer umowy: (...). Przedmiotem przelewu, co wynika z załącznika do umowy były wierzytelności objęte umową zawartą z pozwaną o numerze (...). Nie ma zatem wątpliwości, że chociaż błędnie nazwano czynność prawną dokonaną z udziałem pozwanej jako umowę pożyczki zamiast kredyt odnawialny, to jednak numer umowy uwidoczniony w załączniku indywidualizował umowę a jednocześnie wierzytelność będącą przedmiotem przelewu.

Ocena zebranego materiału dowodowego, zgodnie z wytycznymi jakie wyznaczył ustawodawca w art. 233 k.p.c., prowadzi zatem do wniosku, że powód miał legitymację czynną do wytoczenia powództwa w sprawie. Zarówno dowody bezpośrednio wskazujące na tę okoliczność, jak umowa cesji wierzytelności wraz z wyciągiem z załącznika, oraz dowody wykazujące ją pośrednio, jak bankowy tytuł egzekucyjny, czy też korespondencja upominawcza, muszą doprowadzić do wniosku, że została skutecznie scedowana na powoda wierzytelność wynikająca z umowy nr (...).

Jak już zaznaczono powyżej, chociaż przesłanki, na których oparł orzeczenie Sąd Rejonowy okazały się chybione, to jednak apelacja nie mogła doprowadzić do pozytywnego rozstrzygnięcia. Pozwana bowiem podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Sąd Rejonowy ocenił wprawdzie, że zarzut nie jest skuteczny, jednak w tym zakresie naruszył prawo materialne, to jest art. 117 § 2 k.c. i art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

Wskazać należy, że dokonana przez Sąd I instancji ocena prawna zarzutu pozwanej podlega kontroli Sądu Okręgowego bez względu na podniesione w apelacji zarzuty. Wynika z to z tego, że sąd odwoławczy z urzędu bada naruszenie prawa materialnego, zaś naruszenie prawa procesowego uwzględnia tylko na zarzut. Co istotne Sąd ten jest również sądem merytorycznym, który rozstrzyga sprawę na podstawie materiału dowodowego zebranego w postepowaniu w pierwszej instancji oraz w postepowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.).

Poprzednik prawny powoda S. A. z siedzibą w P., oddział w W., z którym pozwana zawarła umowę nr (...), to przedsiębiorca, zajmujący się udzielaniem m.in. kredytów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Roszczenie zatem zgłoszone w pozwie jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej. Termin przedawnienia tego roszczenia wynosi trzy lata (art. 118 k.c.).

Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Z treści bankowego tytułu egzekucyjnego wynika, że roszczenie S. A. z siedzibą w P. stało się wymagalne z dniem 3 listopada 2008r. Dnia 27 listopada 2008 roku Bank wystawił tytuł egzekucyjny i wystąpił do Sądu o nadanie klauzuli wykonalności temu tytułowi. Ustawodawca zdecydował w art. 123 § 1 k.c., że bieg przedawniania przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Niemniej jednak w art. 124 § 2 k.c. ustawodawca przyjął, że w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. W związku z faktem, iż postanowieniem z dnia 13 stycznia 2009 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie IX Co 1056/09 nadał bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności, tego dnia po przerwaniu biegu przedawnienia, termin trzyletni rozpoczął bieg na nowo. Wierzytelność, wynikającą z bankowego tytułu egzekucyjnego, powód nabył umową z dnia 27 kwietnia 2012 roku. Z powództwem wystąpił dnia 23 maja 2013 roku. W związku z powyższym pomiędzy dniem 13 stycznia 2009 roku (tego dnia termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo) a czynnością powoda podjętą dnia 23 maja 2013 roku upłynęło ponad cztery lata. Faktem jest, że w tym czteroletnim okresie pierwotny wierzyciel wszczął dnia 28 lipca 2010 roku postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie B. B. pod sygn. akt Km 1370/10, które następnie zostało przez tego komornika umorzone postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2012 roku. Jednak wszczęcie przez S. A. z siedzibą w P. Odział w W. postępowania egzekucyjnego nie przerwało biegu terminu przedawnienia roszczenia powoda.

Podobnym problemem zajmował się już Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II CSK 196/14 stwierdził po pierwsze, że do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których/przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Po drugie po umorzeniu postępowania egzekucyjnego, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo (art. 124 k.c.), jednak w tych samych granicach podmiotowych (wynikających z tytułu wykonawczego), co wynika z istoty przedawnienia. Brak więc podstaw do twierdzenia, że skutek rozpoczęcia biegu przedawnienia na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego może odnosić się do sytuacji gdy uprawnionym do wszczęcia ponownej egzekucji jest już inny niż wymieniony w pierwotnym tytule wykonawczym wierzyciel. Sąd Okręgowy, w składzie orzekającym w sprawie w pełni podziela ten pogląd.

Reasumując stwierdzić należy, że po umorzeniu postępowania egzekucyjnego Km 1370/10, przedawnienie rozpoczęłoby bieg na nowo, zgodnie z brzmieniem art. 124 k.c., jednak tylko w tych samych granicach podmiotowych, wynikających z tytułu wykonawczego. Oznacza to, że bieg terminu przedawnienia został przerwany przez wszczęcie postępowania egzekucyjnego przed Komornikiem jedynie w stosunku do pierwotnego wierzyciela tj. S. A. z siedzibą w P., oddział w W.. Jest to o tyle uzasadnione, że z przywileju wszczęcia postepowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego mógł skorzystać tylko Bank, powód nie jest i nie był podmiotem uprzywilejowanym, a realizację jego roszczeń w drodze przymusu państwowego musiało poprzedzać wystąpienie z roszczeniem o zapłatę. W takim stanie rzeczy brak jest podstaw do twierdzenia, że termin przedawnienia roszczenia uległ przerwaniu i rozpoczął bieg na nowo po umorzeniu postępowania egzekucyjnego w stosunku do nabywcy wierzytelności – powoda. Oznacza to, że roszczenie powoda uległo przedawnieniu, a pozwana mogła uchylić się od jego zaspokojenia (art. 117 § 2 k.c.). Zgłoszeniu tego zarzutu przez pozwaną, w ocenie Sądu Okręgowego, nie sprzeciwiały się zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.) z tego względu, że powód jest profesjonalistą, a wierzytelność nabył już po upływie terminu przedawnienia.

Właśnie z powodu skutecznie podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia powództwo należało oddalić i takiej też treści rozstrzygnięcie, choć oparte na innej podstawie, zawarte jest w zaskarżonym wyroku. Oznacza to, że apelacja powoda nie mogła doprowadzić do zmiany czy też uchylenia tego wyroku i na podstawie art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

SSO Karina Marczak SSO Mariola Wojtkiewicz SSO Wiesława Buczek- Markowska