Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 maja 2017 roku (sygn. akt I Ns 689/15) Sąd Rejonowy w Gryficach I Wydział Cywilny ustalił, iż (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. nabyła na nieruchomości uczestnika W. B. stanowiącej działkę gruntu nr (...), położoną w miejscowości W., gmina P., dla której Sąd Rejonowy w Gryficach prowadzi księgę wieczystą (...) z dniem 05 grudnia 2010 roku przez zasiedzenie służebność gruntową odpowiadającą prawu służebności przesyłu polegającą na eksploatacji, dokonywaniu kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń, wycinaniu zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatacje tych urządzeń, dystrybucji energii elektrycznej oraz na prawie wstępu w celu przeprowadzenia tychże czynności na obciążoną nieruchomość, z ograniczeniem do pasa gruntu o powierzchni 1.634,42 m2 tej nieruchomości, na której posadowione są konstrukcje wsporcze w ilości siedmiu słupów wraz z przewodami linii 15kv nr 58/3 – jak w załączniku do opinii biegłego geodety R. Z. k. 529-530 akt - czyniąc ten dokument integralną częścią orzeczenia( pkt I.) ustalił, iż wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania we własnym zakresie ( pkt II.); ściągnął od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gryficach kwotę 117,03 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych ( pkt III.).

Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o następujący stan faktyczny:

Uczestnik W. B. jest właścicielem nieruchomości położonej w W., składającej się z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Gryficach, prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). Przedmiotową nieruchomość uczestnik nabył w dniu 24.05.2011 r., na podstawie umowy zawartej z Agencją Nieruchomości Rolnych. Przed tą datą nieruchomość ta stanowiła własność Skarbu Państwa i w okresie od 1 stycznia 1992 r. – w związku z utworzeniem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa – następnie Agencji Nieruchomości Rolnych – nieruchomość pozostawała w zarządzie tych podmiotów. Na wyżej nieruchomości wymienionej usytuowana jest linia nr 58/3 wybudowana w pierwszej połowie ubiegłego wieku wraz z konstrukcją wsporczą w postaci 7 słupów. Linia posiada ponad 25 km długości, a swój początek bierze w miejscowości W.. W okresie od 1982-1988 r. dokonano wymiany drewnianych słupów na betonowe, oraz wymieniono większość wadliwych izolatorów. Niniejsza linia została wybudowana po trasie wcześniej istniejącej. W dniu 28.12.1988 r. dokonano ostatniego odbioru technicznego linii nr 58 po remoncie. Po tym okresie dokonywano przeglądu linii nr 58 w okresie od 20.01.-07.02.1992 r., 04.03.-13.03.1992 r., a także 22.12.1994 r. Następny przegląd linii miał miejsce po 10 latach tj. 30.09.2004 r., a kolejny 11.12.2009 r. Czynności kontrolne przeprowadzono również w 2011 r. Raz na 5 lat dokonywane są zabiegi eksploatacyjne. Dokonywanie tych czynności nie było uzgadniane z właścicielem nieruchomości. Urządzenia położone na nieruchomości uczestnika stanowią środki trwałe majątku wnioskodawczyni, a wcześniej jej poprzedników prawnych. Korzystanie z tych urządzeń sprowadzało się i nadal się sprowadza do eksploatacji, remontów, dokonywania oględzin, ewentualnych napraw, konserwacji, modernizacji, w razie zaistnienia konieczności – na wycince roślinności oraz prawie wstępu w celu wykonania tych czynności. W archiwach Wydziału Urbanistyki (...) i Budownictwa Starostwa Powiatowego w G., Urzędzie Miejskim w P. i Agencji Nieruchomości Rolnych, brak jest dokumentacji związanej z realizacją posadowienia, remontu, czy wymianą części składowych linii napowietrznej przebiegającej przez nieruchomość uczestnika, bądź świadczących o uregulowaniu sposobu korzystania przez wnioskodawczynię z tej nieruchomości na drodze administracyjnej. Z dniem 01.04.1958 r. Zakład (...) przyjął nazwę Zakład (...). Przedmiotem działania Zakładu była m.in. eksploatacja sieciowych urządzeń energetycznych oraz elektrowni niewydzielonych. Na mocy zarządzenia nr 232 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 25.11.1958r. utworzono przedsiębiorstwo państwowe Zakłady (...). W 1969 r. dostawą energii elektrycznej zajmowały się Zakłady (...) - Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład (...) w S.. Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu nr 196/O./93 z dnia 9 lipca 1993 r. Zakład (...) w S. został przekształcony w jednoosobowa spółkę Skarbu Państwa o nazwie Zakład (...) Spółkę Akcyjną w S., której to firma została zmieniona na (...) Spółka Akcyjna w S. (postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 27.12.1999 r.).

W wyniku połączenia dokonanego w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. – cały majątek (...) Spółki Akcyjnej w S. przeniesiony został na rzecz (...) Spółki Akcyjnej w P.. Powyższe zostało wpisane do KRS w dniu 2 stycznia 2003 r. Jednocześnie zmianie uległa dotychczasowa firma (...) Spółki Akcyjnej w P., która z chwilą połączenia otrzymała nowe brzmienie: Grupa (...) Spółka Akcyjna w P.. Nadto w dniu 13 października 2004 r. uległa zmianie dotychczasowa firma Grupy (...) Spółka Akcyjna w P. otrzymując nowe brzmienie: (...) Spółka Akcyjna w P.. Ostatnia z wymienionych spółek zawiązała spółkę (...) Spółkę Akcyjną w P., która prowadzi działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej. Wraz z nabyciem przez (...) Spółkę Akcyjną w P. zorganizowanej części przedsiębiorstwa na własność wnioskodawczyni przeszły prawa własności wszelkich urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej należących do (...) Spółki Akcyjnej w P.. W. B. od 2006 r. był w faktycznym posiadaniu nieruchomości stanowiącej działkę nr (...). Uczestnik, jako dzierżawca uprawiał tam zboża, rzepak i kukurydzę. Większość prac polowych wykonywał syn uczestnika M. B., bądź jego pracownicy. Nieruchomość była i obecnie wykorzystywana jest rolniczo. M. B. dla potrzeb związanych z zapewnieniem właściwej jakości upraw, dokonywał codziennych oględzin nieruchomości.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd mając na uwadze art. 386 § 6 k.p.c. stwierdził, że wniosek zasługiwał na uwzględnienie. W ocenie Sądu posadowienie urządzeń na nieruchomościach stanowiących obecnie własność uczestnika odbyło się legalnie, były one posadowione jeszcze w pierwszej połowie ubiegłego wieku, zaś przesunięte na działkę numer (...) w latach osiemdziesiątych. Nikt nie zgłaszał żadnych roszczeń z tego tytułu, zaś wykonywanie tego na gruncie Skarbu Państwa przez przedsiębiorstwa państwowe, usprawiedliwiało przekonanie posiadacza, iż czynią to zgodnie z przysługującym mu uprawnieniem. Stwierdził, że urządzenia powstały w okresie, gdy nieruchomość stanowiła własność Skarbu państwa. Ich budowa a następnie eksploatacji następowały nie w ramach władczych uprawnień państwa, lecz w celu wykonania państwowych zadań gospodarczych. Dodał, że przebieg linii został nakreślony przez biegłego na mapie stanowiącej załącznik do postanowienia. Przyjmując, zatem dobra wiarę stwierdził, że z dniem 5 grudnia 2010 roku kiedy jeszcze nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa, zaś linie i urządzenia energetyczne własność wnioskodawczyni, doszło do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu co do linii energetycznej 15 kV nr 58/3 przez wnioskodawcę i termin ten nie został przerwany.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł uczestnik domagając się jego zmiany poprzez oddalenie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności przesyłu przez wnioskodawczynię oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, względnie jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Gryficach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie:

- art. 292 k.c. w zw. z art 305 ¹ k.c. i art. 305 ⁴ k.c. poprzez błędną wykładnię prowadzącą do uznania, iż w świetle obowiązujących przepisów prawa dopuszczalne jest nabycie służebności przesyłu w drodze zasiedzenia;

- art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. i art. 305 ¹ k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż w sprawie zachodzą przesłanki uprawniające do stwierdzenia zasiedzenia służebności przesyłu w zakresie żądanym przez wnioskodawczynię;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż wnioskodawczyni oraz poszczególni jej poprzednicy prawni posiadali służebność przesyłu, a przed 3.08.2008 r. służebność gruntową odpowiadającą służebności przesyłu w zakresie opisanym w pkt. 1 zaskarżonego postanowienia, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego poza przeniesieniem własności urządzeń pomiędzy poprzednikami prawnymi a wnioskodawczynią nie został wykazany zakres posiadania przez każdego z poprzedników prawnych wnioskodawczyni.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja co do zasady okazała się bezzasadna. Dokonana przez Sąd Okręgowy korekta postanowienia Sądu Rejonowego miała charakter redakcyjny.

Poddając analizie ocenę zarzutów, których treść zmierzała do podważenia prawidłowości uwzględnienia wniosku powódki o zasiedzenie mieć należało przede wszystkim na uwadze treść art. 386 § 6 k.p.c. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 386 § 6 k.p.c. ocena prawna i wskazania, co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji wiążą zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy nastąpiła zmiana stanu prawnego.

Przytoczony przepis przewiduje dwa zakresy przedmiotowe, w których ograniczona zostaje swoboda sądu rozpoznającego sprawę w pierwszej instancji po uchyleniu wydanego w tej sprawie orzeczenia przez sąd odwoławczy oraz samego sądu odwoławczego. Sądy te związane są oceną prawną i wskazaniami, co do dalszego postępowania wyrażonymi w uzasadnieniu orzeczenia uchylającego wcześniejsze orzeczenie. Wskazania, co do dalszego postępowania z kolei wytyczają sądowi pierwszej instancji kierunek i zakres ponownego rozpoznania sprawy w celu usunięcia uchybień popełnionych poprzednio oraz sprawnego doprowadzenia do wydania prawidłowego wyroku.

Ocena prawna, o której mowa w powołanym przepisie, odnosi się tak do przepisów prawa materialnego, jak i przepisów prawa procesowego. Dokonując oceny prawnej, sąd drugiej instancji wyjaśnia rzeczywistą treść przepisów prawa oraz sposób ich zastosowania w rozpoznawanej sprawie. Wiążąca jest taka wykładnia zastosowanych przepisów zawarta w orzeczeniu sądu odwoławczego, której logiczną konsekwencją było uchylenie orzeczenia sądu pierwszej instancji z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Owa ocena prawna bezwzględnie wiąże sądy obydwu instancji przy ponownym rozpoznawaniu sprawy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że wyrażona w art. 386 § 6 k.p.c. zasada podporządkowania i związania oceną prawną sądu drugiej instancji oraz wskazaniami, co do dalszego postępowania jest jedną z naczelnych ustrojowych zasad procesu cywilnego, zapobiegającą powtarzaniu popełnionych błędów oraz gwarantującą pewność i trwałość raz zajętego w sprawie stanowiska sądu wyższej instancji, co umożliwia stronom podjęcie właściwej obrony ich interesów procesowych i materialnoprawnych. Fundamentalne znaczenie tej zasady sprawia, że choć ogranicza ona, w ściśle określonym zakresie, niezawisłość sędziowską, to, jako niezbędna gwarancja pewności orzeczniczej, musi być stosowana przez wszystkie sądy, a zatem nie mogą być akceptowane żadne odstępstwa od niej, poza wskazanymi w ustawie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2004 r., III CK 335/02, LEX nr 585801). Związanie, o jakim mowa w powołanym przepisie, oznacza zaś m.in. zakaz formułowania przez sąd pierwszej instancji ocen prawnych sprzecznych z wyrażonymi wcześniej w uzasadnieniu sądu drugiej instancji, a nawet zakaz podejmowania jakichkolwiek prób podważania czy kontestowania wiążącej go oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2012 r., II UK 237/11, OSNP 2013 nr 7-8, poz. 91). To samo dotyczy sądu drugiej instancji rozpoznającego apelację od wyroku zapadłego w wyniku ponownego rozpoznania sprawy przez sąd pierwszej instancji. Jeżeli bowiem związanie sądu wyrażone w art. 386 § 6 k.p.c. implikuje dla stron zakaz opierania apelacji na zarzutach sprzecznych z oceną prawną sformułowaną w orzeczeniu sądu drugiej instancji, to tym bardziej wiąże sąd drugiej instancji zakaz formułowania ocen prawnych sprzecznych ze stanowiskiem wyrażonym przez ten sąd w poprzednim orzeczeniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1999 r., I CKN 175/99, LEX nr 50734).

W niniejszej sprawie, postanowieniem z dnia 22 maja 2015 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie (sygn. akt II Ca 1355/14) na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością od postanowienia Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 18 września 2014 roku, sygn. akt I Ns 91/13 – uchylił wymienione postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Gryficach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej. Sąd w wymienionym orzeczeniu kasatoryjnym przesądził istnienie przesłanek zasiedzenia służebności przesyłu przez wnioskodawczynię. Rzeczą Sądu, któremu sprawa została przekazana zgodnie z wytycznymi zawartymi w tym orzeczeniu było przeprowadzenie postępowania dowodowego mającego na celu wyłącznie wytyczenie i ustalenie zakresu posiadania przez przedsiębiorstwo przesyłowe. Do czasu wydania kwestionowanego aktualnie orzeczenia przez Sąd Rejonowy, jak również w dacie procedowania przez Sąd Odwoławczy nie nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych, na podstawie których sąd drugiej instancji dokonał swojej oceny prawnej i udzielił wskazań, jak również zmiana stanu prawnego wobec powyższego została spełniona hipoteza art. 386 k.p.c., a więc ocena prawna i wskazania wyrażone w przedmiotowym postanowieniu były wiążące dla sądów obu instancji. Przesądzenie istnienia przesłanek zasiedzenia nieruchomości przez wnioskodawczynie, powodowało że uczestnik na aktualnym etapie sprawy nie miał możliwości kwestionowania tego stanowiska, jak niechybnie czyni to w wywiedzionej przez siebie apelacji. Wszystkie podniesione w tej mierze zarzuty, tak naruszenia przepisów postępowania (art. 233 k.p.c.) jak również prawa materialnego (art. 292 k.c., art. 305 ¹ k.c., art. 305 ⁴ k.c., art. 172 k.c. ) jako polemizujące z ocena prawną sformułowaną uprzednio przez Sąd II instancji, były niedopuszczalne.

Sąd Rejonowy zrealizował wytyczne zawarte w postanowieniu Sądu Okręgowego z dnia 22 maja 2015 roku. Dopuszczono i przeprowadzono dowód z opinii biegłego z zakresu geodezji R. Z. na okoliczność graficznego przedstawienia na mapie faktycznego zakresu korzystania przez wnioskodawczynię z nieruchomości uczestnika W. B., położonej w miejscowości W. gmina P. stanowiącej działkę numer (...) ( (...)) z określenie powierzchni pasa eksploatacyjnego i podaniem wymiarów nieruchomości zajętej przez linię napowietrzną ŚN 15kV 58/3 wraz z konstrukcją wsporczą w postaci słupów, jak również określenie dojazdu do ewentualnej służebności. W sporządzonej na potrzeby tego postepowania opinii pisemnej oraz uzupełniającej biegły określił szerokość pasa gruntu na 1634,42 m2. Dostrzeżona przez Sąd Okręgowa nieprawidłowość polegała na tym, że przedłożona przez biegłego mapa nie została uwierzytelniona w trybie art. 12b ustawy z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. e) ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2017 r., poz. 2101 t.j.), wykonawca prac geodezyjnych lub prac kartograficznych zgłasza prace geodezyjne lub prace kartograficzne przed ich rozpoczęciem właściwym miejscowo starostom, jeżeli celem lub zakładanym wynikiem tych prac jest dokumentacja geodezyjna w postaci map, rejestrów lub wykazów na potrzeby m.in. postępowań sądowych. Przy tym zgodnie z art. 12a ust. 1 w/w ustawy wykonawca prac geodezyjnych lub prac kartograficznych zawiadamia organ Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, do którego zostały zgłoszone prace geodezyjne lub prace kartograficzne, o zakończeniu tych prac, przekazując stosowne dokumenty, a organ Służby Geodezyjnej i Kartograficznej niezwłocznie weryfikuje je pod względem zgodności z przepisami prawa obowiązującymi w geodezji i kartografii (art. 12b ust. 1 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne). Co istotne, zgodnie z art. 12b ust. 5 omawianej ustawy, organ Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, do którego przekazane zostały zbiory danych lub inne materiały stanowiące wyniki prac geodezyjnych lub prac kartograficznych, potwierdza ich przyjęcie do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego wpisem do ewidencji materiałów tego zasobu, a także uwierzytelnia dokumenty opracowane na podstawie wykonanych prac geodezyjnych lub prac kartograficznych na potrzeby postępowań administracyjnych, postępowań sądowych lub czynności cywilnoprawnych, jeżeli w sprawie tego uwierzytelnienia złożony został wniosek. Uwierzytelnienie polega na potwierdzeniu zgodności dokumentu z danymi zawartymi w bazach danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a oraz 1b, lub z dokumentacją przekazaną do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w sposób i w trybie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 12d ust. 2. W przypadku negatywnego wyniku weryfikacji organ zwraca wykonawcy prac przekazane zbiory danych lub inne materiały wraz z protokołem zawierającym opis stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości (art. 12b ust. 6 ustawy).

Z powyższego wynika, że biegły geodeta R. Z., wykonując na potrzeby niniejszego postępowania sądowego czynności geodezyjne i kartograficzne, winien był prace te zgłosić właściwemu miejscowo staroście, jak również winie był zawiadomić ten organ o zakończeniu prac przekazując temu organowi mapę geodezyjna przedstawiającą w sposób graficzny zakres posiadania wnioskodawczyni. Złożone przez geodetę dokumenty zostałyby poddane weryfikacji przez właściwy organ geodezyjny i wobec zaakceptowania ich jako poprawne pod względem zgodności z przepisami prawa obowiązującymi w zakresie geodezji i kartografii, zostałyby wciągnięte do zasobów geodezyjnych tego organu i na wniosek uwierzytelniono by dokumenty opracowane na podstawie wykonanych prac geodezyjnych lub prac kartograficznych na potrzeby postępowania sądowego. Jest to tymczasem o tyle istotne, iż wobec nie posiadania przez sąd wiadomości specjalnych, przyjęcie takich dokumentów przez organ geodezyjny stanowi w istocie jedyną realną możliwość weryfikacji poprawności czynności wykonanych przez biegłego pod kątem właściwych przepisów prawa geodezyjnego i kartograficznego. Stwierdziwszy, że z widniejącej w aktach sprawy mapy geodezyjnej (k. 529-530) w żadnym razie nie wynika, by w wyniku ich pozytywnej weryfikacji została ona wciągnięta do zasobu geodezyjnego, Sąd Okręgowy zobowiązał biegłego do uzupełnienia opinii przez przedłożenie mapy, która czyniłaby zadość wymaganiu wskazanemu w art. 12 b ust. 5 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne. Biegły uczynił zadość powyższemu zobowiązaniu przedkładając szkic graficzny (k. 597) uwierzytelniony przez Starostwo Powiatowe w G.- (...) Ośrodek (...) w G.. Skutkiem powyższego, to dokument znajdujący się na karcie 597 alt sprawy stanowił integralną część niniejszego orzeczenia.

Sąd Okręgowy miał także zastrzeżenia co do sposobu sformułowania orzeczenia zawartego w punkcie I. postanowienia.

Konstrukcja prawna służebności przesyłu została wprowadzona z dniem 3 sierpnia 2008 r. (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.). Została ukształtowana z jednoznaczną intencją potwierdzenia dotychczasowej praktyki orzeczniczej, która konsekwentnie przyjmowała możliwość ustanowienia na nieruchomości służebności gruntowej, pozwalającej na korzystanie ze znajdujących się na niej urządzeń przesyłowych przez przedsiębiorcę wykorzystującego je w swojej działalności gospodarczej. Kluczowe znaczenie miały uchwały Sądu Najwyższego z dnia z 17 stycznia 2003 r., III CZP 79/02 oraz z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08. Przyjęto w nich, że możliwe jest nabycie przez zasiedzenie służebności gruntowej o cechach odpowiadających służebności przesyłu, uregulowanej następnie w art. 305 ¹ -3054 k.c. Dla analizowanej aktualnie kwestii szczególnie istotne znaczenie miała druga uchwała, w której posłużono się określeniem "służebność odpowiadająca treści służebności przesyłu" oraz dopuszczono nabycie jej przez zasiedzenie na rzecz przedsiębiorcy. Stanowisko to zostało podzielone w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego (uchwala siedmiu sędziów z dnia 9 sierpnia 2011 r., III CZP 10/11; wyrok z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08., oraz postanowienia z dnia 26 lipca 2012 r., II CSK 752/11).

W konsekwencji, w odniesieniu do służebności przesyłu należy wyraźnie oddzielić dwie konstrukcje: służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu, która mogła zostać nabyta przez zasiedzenie przed dniem 3 sierpnia 2008 r., oraz służebności przesyłu. Oba prawa mają analogiczną treść oraz pełnią te same funkcje, nie oznacza to jednak, że można je utożsamiać. Odmienna jest przede wszystkim ich podstawa prawna (art. 145 i 292 k.c. oraz art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.). Zgodnie z wypowiedziami, układającymi się w konsekwentną linię orzeczniczą przed dniem 3 sierpnia 2008 r. możliwe było nabycie przez zasiedzenie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, zaś jeżeli stan ten utrzymywał się po tym dniu, stwierdzenie zasiedzenia winno dotyczyć już służebności przesyłu- uregulowanej po tym dniu w art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.

Konsekwentnie przyjmuje się przy tym, że okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ – 305 ⁴ k.c. podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności – tj. służebności przesyłu (tak m.in. wyroki SN: z dnia 12.12.2008 r., II CSK 389/08; z dnia 10.07.2013 r., V CSK 320/12 oraz z dnia 25.04.2014 r., II CSK 433/13; uchwała siedmiu sędziów SN z dnia 9.08.2011 r., III CZP 10/11; postanowienia SN: z dnia 26.07.2012 r., II CSK 752/11; z dnia 6.07. 2011 r., I CSK 157/11, oraz z dnia 26.06.2013 r. II CSK 626/12).

Mając zatem na uwadze fakt, że termin zasiedzenia przez przedsiębiorstwo energetyczne upłynął z dniem 5 grudnia 2010 roku, czyli po dniu 3 sierpnia 2008 r., to nie ulega wątpliwości, że przedmiotem sprawy jest nabycie przez zasiedzenie nie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, lecz służebności przesyłu uregulowanej w art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.

W konsekwencji Sąd Odwoławczy w oparciu o treść art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone orzeczenie w zakresie jego punktu I. sentencji w ten sposób, iż stwierdził, że z dniem 5 grudnia 2010 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. nabyła przez zasiedzenie służebność przesyłu na nieruchomości położonej w miejscowości W., Kw nr (...), polegającą na eksploatacji, dokonywaniu kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwaniu awarii, wymianie urządzeń, wycinaniu zadrzewień i zakrzewień uniemożliwiających właściwą obsługę i eksploatację tych urządzeń, dystrybucji energii elektrycznej oraz na prawie wstępu w celu przeprowadzenia tychże czynności na nieruchomości, z ograniczeniem do pasa gruntu o powierzchni 1634,42 m2, na której posadowione są konstrukcje wsporcze w ilości siedmiu słupów wraz z przewodami linii 15 kv nr 58/3, jak na szkicu sporządzonym przez geodetę R. Z. k.597 akt stanowiącym integralną część orzeczenia.

W pozostałym zakresie, z przyczyn wyżej opisanych apelacja podlegała oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., orzekł w punkcie 2. sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art. 520 § 2 k.p.c., stwierdzając, że twierdzenia wnioskodawczyni i uczestnika w przedmiotowym postępowaniu były sprzeczne. Założenie, iż obie strony zainteresowane były w ustaleniu stanu prawnego nieruchomości pozostaje uzasadnione jednakże w tej sprawie trudno dopatrzeć się wspólnego celu, jaki chcieli osiągnąć wnioskodawczyni i uczestnik postępowania. Odmiennie niż np. w sprawach o zniesienie współwłasności (w których co do zasady celem pozostaje jej zniesienie), w sprawach o zasiedzenie celem jest nabycie uprawnień kosztem uprawnień innego uczestnika tego postępowania. Brak jest zatem podstaw do uznania, iż w realiach niniejszej sprawy wobec stanowisk procesowych wnioskodawczyni i uczestnika postępowania ich interesy nie pozostawały sprzeczne. Zasadnym pozostaje zatem orzeczenie o kosztach tego postępowania stosownie do jego wyniku i obciążenie obowiązkiem poniesienia kosztów postępowania apelacyjnego uczestnika postępowania, gdyż wywiedziona przezeń apelacja nie doprowadziła do wzruszenia orzeczenia Sądu Rejonowego. Na koszty poniesione przez wnioskodawczynię złożyło się wynagrodzenie reprezentującego ją pełnomocnika w osobie radcy prawnego ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Małgorzata Grzesik SSO Tomasz Szaj SSO Sławomir Krajewski

Zarządzenia:

1.  Odnotować;

2.  Odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełn. uczestnika;

3.  Do zbioru;

4.  Po upływie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej akta zwrócić;

4.06.2018