Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2013r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Violetta Osińska

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2013r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko T. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie

z dnia 10 lipca 2012r. , sygn. akt III C 916/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego T. C. kwotę 90 (dziewięćdziesięciu) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 415/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. akt III C 916/12 Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie oddalił powództwo (punkt I) oraz zasądził od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego T. C. kwotę 257 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości. Strona skarżąca orzeczeniu temu zarzuciła naruszenie prawa materialnego tj. art. 384 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie § 3 pkt 1, 18 pkt 5 i pkt. 7, § 12 pkt 5 Regulaminu świadczenia Usług (...) przez (...) spółkę z o. o. dla Abonentów. Wskazując na powyższe strona skarżąca wniosła o: zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 1134,11 zł wraz z ustawowymi odsetkami; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu przed Sądem pierwszej instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa dla radcy prawnego, opłaty sądowej od apelacji oraz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania odwoławczego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej okazała się bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy stwierdza, iż dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie uchybia podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów, a więc ocena ta nie narusza dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. W następstwie prawidłowo dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny materiału dowodowego, Sąd ten dokonał również prawidłowych ustaleń faktycznych. Kolejno Sąd Rejonowy wyciągnął właściwe wnioski dotyczące kwestii zasadności roszczenia strony powodowej.

Ustosunkowując się do treści apelacji Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności wskazuje, iż zgodnie z treścią art. 384 § 1 k.c. ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Mając powyższy przepis na względzie Sąd Okręgowy zaznacza, iż T. C. jako konsument zawierając z powódką w dniu 14 maja 2009 r. umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych nr (...) (k. 36) otrzymał m.in. Regulamin Świadczenia Usług (...) przez (...) spółkę z o.o. w W. dla Abonentów (k. 48), tym samym jego treść wiązała pozwanego. W związku z tym należy wskazać, iż stosownie do treści § 3 ust. 1 wymienionego regulaminu przez zawarcie umowy Operator zobowiązał się do świadczenia usług zgodnie z Umową i Regulaminem, a Abonent do terminowego uiszczania opłat za wykonane usługi i przestrzegania postanowień Regulaminu i Umowy. W przypadku, gdy Abonent zawiera Umowę w ramach akcji promocyjnej ogłoszonej przez Operatora, wzajemne prawa i obowiązki stron określa także Oferta Promocyjna. Z § 12 ust. 1 powyższego regulaminu wynika zaś, że opłaty za usługi i inne opłaty należne zgodnie z Umową określone są w Rachunku Telekomunikacyjnym wystawionym przez powoda w Okresach Rozliczeniowych. Dalej zgodnie z ustępem 4 Rachunki Telekomunikacyjne będą dostarczane Abonentom listem poleconym zwykłym albo, po uprzednim wprowadzeniu usługi przez Operatora i pod warunkiem uprzedniego złożenia przez Abonenta stosownego oświadczenia w przedłożonej przez Operatora formie, udostępniane w sposób umożliwiający ich wydrukowanie poprzez sieć internet. W myśl ustępu 5 w razie nieotrzymania Rachunku Telekomunikacyjnego w terminie, w którym Rachunek Telekomunikacyjny był zwykle doręczany Abonentowi, Abonent powinien zawiadomić o tym niezwłocznie Operatora, jednak nie później niż w terminie 14 dni. Niedostarczenie przez Operatora Rachunku Telekomunikacyjnego nie zwalnia Abonenta od obowiązku terminowego uregulowania należności wobec Operatora. Zgodnie z § 18 ust. 5 Abonent zobowiązuje się zawiadomić Operatora o zmianie swego stałego miejsca zamieszkania lub siedziby, statusu prawnego, nazwy lub nazwiska niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 7 dni od daty dokonania zmiany. Zawiadomienie powinno mieć formę pisemną oraz zawierać w załączeniu dokumenty potwierdzające powyższe zmiany. Kolejno w myśl ust. 6 w razie niedopełnienia przez Abonenta obowiązków, o których mowa w ust. 4, Operator może zawiesić świadczenie Usług (...) lub ograniczyć zakres świadczonych Usług (...) . Zgodnie zaś z ust. 7 wszelką korespondencję kierowaną do Abonenta pod ostatni wskazany adres uznaje się za prawidłowo doręczoną ze skutkiem prawnym. Przy cytowanych postanowieniach regulaminu należy zwrócić uwagę na treść art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c. który stanowi, iż postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Ponadto należy podkreślić, iż Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem z dnia 6 lutego 2012 r. (sygn. akt XVII Amc 3026/11, MSiG 2012/205/13819) uznał za niedozwolone i zakazał pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umownego o nazwie „Regulamin świadczenia Usług (...) przez (...) Sp. z o.o. dla Abonentów” o treści: „Wszelką korespondencję kierowaną do Abonenta pod ostatni wskazany adres uznaje się za prawidłowo doręczoną ze skutkiem prawnym. W związku z tym, powoływany przez apelującą § 18 ust. 7 Regulamin Świadczenia Usług (...) przez (...) spółkę z o.o. dla Abonentów nie był wobec T. C. wiążący. Jednocześnie Sąd Odwoławczy stwierdza, iż postanowienie § 12 ust. 5 tego regulaminu w zakresie w jakim nie zwalnia Abonenta od obowiązku terminowego uregulowania należności w stosunku do Operatora w przypadku gdy Operator nie dostarczył Abonentowi Rachunku Telekomunikacyjnego, już wobec okoliczności, że opłaty za usługi i inne opłaty należne zgodnie z Umową określone są w Rachunku Telekomunikacyjnym (§ 12 ust. 1 cytowanego regulaminu) -rażąco narusza interesy konsumenta, a jako taki stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże pozwanego. W świetle kwestionowania przez pozwanego zasadności roszczeń powoda, zarzutu nieistnienia roszczenia i zarzutu by pozwany zalegał z jakąkolwiek płatnością - zgodnie z normą prawną zawartą w art. 6 k.c. - to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia okoliczności przez niego podnoszonych w pozwie. Słusznie przyjął Sąd Rejonowy w sprawie, że zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. to stronę powodową obciążał obowiązek wykazania prawdziwości jej twierdzeń. Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 23 października 2012r. wydanego w sprawie o sygn. akt: I ACa 563/12 „z art. 6 k.c. płynie generalny wniosek, że prawa podmiotowe mogą być skutecznie dochodzone o tyle, o ile strona jest w stanie przekonać sąd co do faktów, z których wyprowadza korzystne dla siebie twierdzenia. Patrząc w ten sposób na art. 6 k.c., należałoby powiedzieć, że zawiera on informację niezwykle istotną dla podmiotów prawa. Dlatego, choć przepis nie kształtuje praw i obowiązków, można uznać, iż jego adresatem jest ogół podmiotów. Z treści przepisu art. 6 k.c. wyprowadzić można również wniosek, że w istocie wprowadza on prawo strony do przedstawienia dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Strona bowiem nie ma materialnoprawnego obowiązku aktywnego działania w procesie. Jednakże brak należytej aktywności w postępowaniu dowodowym może w konsekwencji doprowadzić do uznania przez sąd, że twierdzenia tej strony nie zostaną udowodnione, a tym samym nie uzyska ona korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia”. Nadto należy w tym miejscu zacytować również wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 04 października 2012r. (sygn. akt: I ACa 510/12 ) „w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu (...). Reguły rozkładu ciężaru dowodu, stosowane przez Sąd w fazie wyrokowania, mają fundamentalne znaczenie dla dokonania prawidłowej oceny wykonania przez każdą ze stron obowiązku dowodzenia w zakresie przesłanek uzasadniających roszczenie lub zwalniających stronę pozwaną od konieczności jego spełnienia. Obowiązkiem Sądu jest ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne, których zaistnienie determinuje możliwość jego skutecznego wpisania (subsumcji) w odpowiednią podstawę prawną. Jeśli ustalenia takiego dokonać nie można, to fakt ten samoistnie niweczy zasadność powództwa i to niezależnie od tego, czy pozwany z kolei udowodnił podstawy faktyczne przyjętej linii obrony czy też nie”.

Przenosząc powyższe na kanwę niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż powód nie udźwignął ciężaru udowodnienia twierdzeń pozwu. Sąd Okręgowy, podzielając w pełni stanowisko Sądu pierwszej instancji, doszedł do przekonania, że w przedmiotowej sprawie to na stronie powodowej ciążył obowiązek wykazania, że powstały po stronie powoda roszczenia o zapłatę należności za usługi telekomunikacyjne, a zatem, że usługi te na rzecz pozwanego zostały wykonane przez powoda, co z kolei mogło implikować wystawienie faktur VAT z tego tytułu, które notabene zostały przedłożone przez powoda jako dowód na poparcie roszczeń. Dodatkowo Sąd Odwoławczy wskazuje, iż powód jako podmiot profesjonalny winien zdawać sobie sprawę z faktu, iż doręczenie faktury VAT powinno nastąpić w taki sposób aby można było następnie przedłożyć dowód nadania. Jednakże powód nie przedłożył Sądowi dowodu wskazującego na doręczenie faktury. W tym miejscu Sąd Okręgowy wskazuje, iż stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten rozstrzyga zatem na kim, w razie sporu między stronami stosunku cywilnoprawnego, spoczywa obowiązek udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozostaje on w ścisłym związku i tłumaczony jest w powiązaniu z przepisami kodeksu postępowania cywilnego normującymi reguły dowodzenia. W wyroku z dnia 9 stycznia 2001 r. (sygn. akt II CKN 1194/00, LEX nr 52375) Sąd Najwyższy wskazał, iż w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Zgodnie z dyspozycją art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Mając powyższe uwagi na względzie Sąd Okręgowy stwierdza, iż powódka powołując się na wystawione przez nią faktury VAT nr (...) nie wykazała, aby pozwany nie wykonał obowiązku, o którym mowa w § 3 ust. 1 wymienionego regulaminu. Przy tym należy zaakcentować stanowisko pozwanego zaprezentowane już w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 3 listopada 2010 r., zgodnie z którym zaprzeczył on istnieniu tego roszczenia oraz aby zalegał z jakąkolwiek płatnością na rzecz powoda z tytułu świadczenia usług telekomunikacyjnych. Ponadto skarżąca nie wykazała też, aby przedmiotowe rachunki telekomunikacyjne zostały T. C. dostarczane. Zatem w tym zakresie powódka nie wykazała faktów, z których wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Dlatego też Sąd Rejonowy słusznie nie uwzględnił roszczenia powódki dotyczącego należności z tytułu usług telekomunikacyjnych.

Co do kary umownej należy wskazać, że zgodnie z dyspozycją art. 483 § 1 k.c. kara umowna może być zastrzeżona w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Kara umowna została także zastrzeżona cytowanym już powyżej zapisem Regulaminu. Kara umowna może być zastrzeżona na wypadek nienależytego wykonania lub niewykonania umowy. Jest to dodatkowe zastrzeżenie, wedle którego naprawienie szkody wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Z tego też względu przesłanki obowiązku zapłaty kary umownej określane są przez pryzmat ogólnych przesłanek kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej (wyrok SN z dnia 11 stycznia 2008r., sygn. akt: V CSK 362/07). Przy karze umownej w razie braku rozszerzenia odpowiedzialności na podstawie art. 471 k.c., wina w niewykonaniu zobowiązania jest podstawową przesłanką roszczenia kary umownej. W konsekwencji, niewykonanie lub nienależyte niewykonanie zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, wynikać więc musi z nie dołożenia przez dłużnika staranności, czyli jego winy w postaci (co najmniej) niedbalstwa (orzeczenie SN z dnia 11 lutego 1999r., sygn. akt: III CKN 166/98).

W niniejszej sprawie nie można przypisać pozwanemu winy w niewykonaniu zobowiązania. Jak również powód w żaden sposób winy pozwanego nie udowodnił. To na wierzycielu spoczywa ciężar dowodowy, że wykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło na skutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

W świetle powyższego nie sposób podzielić zarzutu apelacji, co do obrazy prawa materialnego, tj. art. 384 § 1 k.c. Abstrahując od powyższego, zupełnie marginalnie Sąd drugiej instancji zwraca uwagę na fakt, iż art. 56 ust 3 ustawy z dnia 16 lipca 2004r. prawo telekomunikacyjne określa essentialia negotii umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W pkt 7 i 8 wskazuje, iż w umowie winno się znaleźć: sposób dokonania płatności oraz okres rozliczeniowy. Jak zostało to podkreślone w judykaturze „wprawdzie nie ma przeszkód prawnych, aby umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawierała także załączniki w postaci regulaminów świadczenia takich usług, ale nie mogą one zastępować istotnych elementów umownych określonych w art. 56 ust. 3 p.t., które powinny być uzgodnione na piśmie indywidualnie i bezpośrednio w dokumencie umownym. Tylko w takiej bowiem sytuacji jest miejsce na jednoznaczność zawartej umowy, która ma pierwszeństwo wobec wszelkiego rodzaju wzorców umownych, do których to wzorców zalicza się również regulamin świadczenia usług (art. 384 § 1 k.c.)” (wyrok NSA z dnia 27 maja 2009r., sygn. akt: II GSK 975/08). Zatem również i z tego powodu nie mogło dojść do uregulowania kwestii dotyczących płatności w regulaminie, co też zostało uczynione w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zwraca uwagę, iż zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Z regulacji tej wynika, iż o zakresie zastosowania kary umownej rozstrzyga treść dokonanego przez strony zastrzeżenia. Zatem ilekroć w umowie zastrzegana jest kara umowna, strony powinny precyzyjnie wskazać tytuł do jej naliczenia, oznaczając przy tym jej określoną wysokość albo sztywne kryterium odniesienia. Z kolei określenie rodzaju naruszenia zobowiązania może nastąpić przez wskazanie na „niewykonanie” lub „nienależyte wykonanie zobowiązania” albo przez precyzyjny opis konkretnych przykładów niespełnienia świadczenia lub jego spełnienia nienależytego. W rozpatrywanej sprawie z treści § 16 ust. 13 wyżej wymienionego regulaminu wynika, iż w przypadku Umowy zawartej na czas określony, której zawarcie wiązało się z przyznaniem Abonentowi przez Operatora ulgi, Operator jest uprawniony żądać kary umownej z tytułu rozwiązania umowy przez Abonenta lub przez Operatora z przyczyn leżących po stronie Abonenta przed upływem okresu, na który umowa została zawarta, w wysokości nieprzekraczającej równowartości ulgi przyznanej abonentowi i pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Mając powyższe postanowienie umowne na względzie, Sąd Okręgowy stwierdza, iż umowa jaką w dniu 14 maja 2009 r. zawarł z powódką T. C. zalicza się do kategorii umów, o których w tym postanowieniu mowa. Oznacza to, iż co do zasady powódce mogło by przysługiwać uprawnienie do żądania od pozwanego kary umownej. Jednakże zdaniem Sądu Odwoławczego strona powodowa nie wykazała przesłanki decydującej o zasadności tego żądania, a mianowicie aby rozwiązanie przedmiotowej umowy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pozwanego. Samo twierdzenie skarżącej, iż pozwany nie wykonał obowiązku, o którym mowa w § 3 ust. 1 wyżej wymienionego regulaminu i wystawienie w związku z tym noty obciążeniowej w dniu 8 lutego 2010 r. Nr (...) jest w tym zakresie niewystarczające. W szczególności, jeśli zważy się na stanowisko pozwanego zaprezentowane już w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 3 listopada 2010 r., zgodnie z którym niedotrzymanie warunków umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz wypowiedzenie umowy miało nastąpić z przyczyn leżących wyłącznie po stronie powoda. Natomiast powódka jedynie w treści pozwu stwierdziła, że wywiązała się z warunków określonych w umowie. W konsekwencji, Sąd Rejonowy również słusznie nie uwzględnił roszczenia powódki dotyczącego należności z tytułu kary umownej.

W świetle powyższych rozważań, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 2 wyroku w oparciu o treść art. 98 § 1 i 3 k.p.c., a więc w myśl reguły odpowiedzialności za wynik procesu. Zgodnie z nią strona przegrywająca sprawę na żądanie strony przeciwnej winna zwrócić jej koszty procesu. Apelacja strony powodowej została oddalona, a więc jest ona stroną przegrywającą sprawę w postępowaniu apelacyjnym. Stąd wobec wniosku pełnomocnika strony pozwanej o zwrot kosztów tego postępowania - należało zasądzić od powódki na rzecz pozwanego koszty tego postępowania, na które złożyło się wyłącznie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego w wysokości 90 zł, ustalone na podstawie § 2 ust. 1 i 2, § 6 pkt 2 oraz § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).