Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Grzesik

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej w K.

przeciwko M. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 29 grudnia 2014r., sygn. akt I C 1348/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  w punkcie I. zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powoda Kancelarii (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 400 zł (czterysta złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 7 października 2014r. do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałym zakresie,

b.  w punkcie II. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 136,50 zł (sto trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem kosztów procesu;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 78 zł (siedemdziesiąt osiem złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 410/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Świnoujściu, w sprawie o sygn. akt I C upr. 1348/14, oddalił powództwo Kancelarii (...) S.A. w K. przeciwko pozwanej M. K. o zapłatę kwoty 618,89 zł.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód w części oddalającej powództwo co do kwoty 440 zł. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez niezasadne przyjęcie, iż powód nie przedstawił dowodów potwierdzających zasadność roszczenia co do kwoty 440 zł. Nadto naruszenie art. 339 § 2 k.p.c. poprzez niezasadne oddalenie powództwa wyrokiem zaocznym w całości w sytuacji, gdy zasadność powództwa nie budzi jakichkolwiek wątpliwości, co do kwoty 440 zł.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 440 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego, według norm prawem przewidzianych za obie instancje. Ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda częściowo zasługiwała na uwzględnienie.

W myśl przepisu art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli Sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, to uzasadnienie wyroku Sądu Odwoławczego w postępowaniu uproszczonym powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej orzeczenia z przytoczeniem przepisów prawa.

Uwzględniając powyższe wskazania wymaga, że zaskarżony wyrok jest wyrokiem zaocznym, a ustawodawca w treści art. 339 § 2 k.p.c. przewidział, iż w takiej sytuacji za prawdziwe przyjmuje się twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W cytowanym przepisie zawarto domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda w zakresie okoliczności faktycznych, które to zastępuje postępowanie dowodowe, jednakże ma to miejsce jedynie wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości ( por. uzasadnienie SN z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972, z. 7-8, poz. 150). Niezależnie jednak od wynikającego z art. 339 § 2 k.p.c. domniemania prawdziwości twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd ma każdorazowo obowiązek krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń powoda z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy ( vide wyrok SN z dnia 20 października 1998 r., I CKU 85/98, Lex nr 1216211).

Dostrzec należało zatem, iż powód jako podstawę wywiedzionego roszczenia wskazywał na zawartą przezeń z (...) Sp. z o.o. w W. umowę przelewu wierzytelności z dnia 29 lipca 2014 r., na mocy której miał nabyć wierzytelność wobec pozwanej w łącznej kwocie 618,98 zł. Podkreślenia wymaga, iż stosownie do reguły rozkładu ciężaru dowodów wyrażonej w art. 6 k.c., to na powodzie spoczywał ciężar wykazania za pomocą załączonych do pozwu dowodów nie tylko tego, iż przeszła na niego wierzytelność przysługująca uprzednio wierzycielowi pierwotnemu, ale także to, iż wierzytelność ta faktycznie przysługiwała wierzycielowi pierwotnemu nadto w jakiej wysokości. Przy czym oceny tego, czy powód sprostał powyższemu ciężarowi dowodowemu należało w niniejszej sprawie dokonać przez pryzmat dyspozycji przepisu art. 339 § 2 k.p.c.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż w realiach sprawy nie zaistniały podstawy do powzięcia uzasadnionych wątpliwości co do okoliczności dokonania na rzecz powoda przelewu wierzytelności obejmującą przedmiotową umowę pożyczki, skoro do pozwu załączono kopię umowy cesji (k.14-15) wraz z załącznikiem nr 1 do tej umowy zawierającym wykaz przelewanych wierzytelności (k.16-22), wśród których pod pozycją 872 wskazana jest ta przysługująca pierwotnemu wierzycielowi wobec pozwanej na podstawie umowy pożyczki zawartej z dnia 7 stycznia 2014 r. (k. 18v). Co ważne, na gruncie art. 509 § 1 k.c., wierzyciel pierwotny mógł bez zgody pozwanej przenieść wierzytelność, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Mając na uwadze, iż pozwana nie kwestionowała skuteczność czy ważność umowy cesji, a przy tym czynności tej nie sprzeciwia się ani ustawa ani właściwość zobowiązania jakim jest umowa pożyczki, nadto nie jest wiadomym by strony w umowie zastrzegły zakaz zbywania wierzytelności, to przyjąć należało, iż wierzytelność opisana w pozwie przeszła na powoda. Oceny tej nie zmienia przy tym fakt, iż umowa cesji została załączona w formie kserokopii. Zgodnie z art. 129 § 1, 2 i 4 k.p.c. strona jest obowiązana złożyć oryginał dokumentu lub jego poświadczony odpis, jedynie na żądanie strony przeciwnej lub sądu. Pozwana tymczasem takiego żądania nie zgłosiła, wobec czego brak było podstaw do przyjmowania, by powód miał obowiązek złożyć oryginał tego dokumentu.

W dalszej kolejności uwzględniając to, że pozwana w żaden sposób nie ustosunkowała się do żądania pozwu, Sąd Odwoławczy stanął na stanowisku, iż brak było podstaw do powzięcia uzasadnionych okolicznościami sprawy wątpliwości co do samego faktu zawarcia przez pozwaną z wierzycielem pierwotnym umowy pożyczki.

Co należy podkreślić, w procedurze cywilnej nie występuje hierarchia dowodów, co oznacza, że dany fakt – w realiach sprawy fakt zawarcia umowy pożyczki i przeniesienia na pozwaną przedmiotu pożyczki - może być wykazywany przez stronę za pomocą dowolnego środka dowodowego, przewidzianego w ustawie procesowej. Powyższa reguła doznaje pewnych ograniczeń w sytuacji, gdy zachodzi potrzeba udowodnienia faktu dokonania czynności prawnej, dla której prawo materialne przewidywało wymóg zachowania formy pisemnej lub innej formy szczególnej pod rygorem nieważności ( ad solemnitatem) ze skutkami przewidzianymi w art. 73 k.c. Wówczas to czynność prawna dokonana bez zachowania przewidzianej prawem formy jest nieważna.

Z kolei w przypadku zastrzeżenia formy pisemnej bez rygoru nieważności, niezachowanie zastrzeżonej formy pisemnej dla celów dowodowych ( ad probationem) ma w świetle art. 74 § 1 k.c. tylko ten skutek, że nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Wprowadzając ograniczenia dowodowe przeciwko dokumentom zawężono je jedynie do dwóch środków dowodowych, tj. dowodu ze świadków i z przesłuchania stron.

W niniejszej sprawie nie można przyjąć, iż strony pozostają w sporze co do faktu zawarcia umowy, skoro pozwana nie zaprzeczyła twierdzeniom pozwu.

Należało mieć również na uwadze, iż strona powodowa oprócz dokumentu zatytułowanego „Umowa Ramowa Pożyczki” (k.25-27), w którym widnieją dane pozwanej (m.in. adres zamieszkania, numer dowodu osobistego, numer PESEL), przedłożyła także dokument w postaci dowodu dokonania operacji finansowej w ramach której w dniu 9 stycznia 2014 r. na konto o numerze (...) prowadzonym dla pozwanej przekazano kwotę 400 zł (k.29). Powyższe dowody oceniane łącznie, przy uwzględnieniu tego, że pozwana w toku postępowania nie zaprzeczyła ani okoliczności zawarcia umowy pożyczki ani przekazania na jej rzecz przedmiotu pożyczki, pozwalają na przyjęcie, że powód za pomocą przedłożonych przez dowodów wykazał, iż pozwana zawarła z wierzycielem pierwotnym umowę pożyczki na podstawie której przekazano jej – wedle załączonego dokumentu przelewu - kwotę 400 zł.

W tym stanie rzeczy Sąd Odwoławczy uznał, iż powód w niniejszej sprawie wykazał zasadność powództwa, jednakże jedynie w takim zakresie, w jakim dotyczyło ono kwoty 400 zł tytułem zwrotu przedmiotu pożyczki udzielonej pozwanej i tylko w tej części podlegało ono uwzględnieniu. Przy czym jednocześnie, na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i zgodnie żądaniem wskazanym w wywiedzionej apelacji, zasądzono na rzecz powoda odsetki ustawowe za zwłokę od dnia wytoczenia powództwa, tj. od dnia 7 października 2014 r., do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie, tj. w jakim powód domagał się zasądzenia na jego kwoty 40 zł tytułem prowizji za udzielenie pożyczki jak również kosztów wezwań do zapłaty na kwotę 190 zł, powództwo podlegało oddaleniu, albowiem okoliczności podawane przez stronę powodową odnośnie zasadności pobrania przedmiotowych opłat budzą zastrzeżenia Sądu II instancji. Z załączonych do akt sprawy dokumentów w żaden sposób nie wynika, na jakiej podstawie koszty akurat w takiej wysokości zostały naliczone, nadto nie sposób nie zauważyć, iż powód nawet nie wskazał, co miałoby się składać na koszty wezwań do zapłaty, tym bardziej, że nie załączył żadnych dowodów celem wykazania, iż koszty takie rzeczywiście poniósł.

Tak argumentując Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, iż zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 400 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 października 2014 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo co do kwoty 218,98 zł oraz w zakresie odsetek ustawowych za okres od 4 lutego 2014 r. do 6 października 2014 r., oddalił.

Powyższa zmiana rodziła jednocześnie konieczność modyfikacji rozstrzygnięcia Sądu I instancji w przedmiocie kosztów postępowania, o czym orzeczono na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. w myśl którego, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zważyć należało, iż strona powodowa domagała się w pozwie zasądzenia na jej rzecz kwoty 618,98 zł, tymczasem powództwo ostatecznie zostało uwzględnione jedynie co do kwoty 400 zł. Sąd przyjął, iż powód wygrał spór w zakresie 65 % dochodzonego pozwem roszczenia i w takim zakresie winny mu zostać zwrócone koszty postępowania przez pozwaną. W toku procesu powód poniósł koszty w łącznej kwocie 210 zł, na które składało się: 30 zł tytułem opłaty od apelacji oraz 180 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika - ustalone na podstawie § 6 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 tj.), z czego 65 % to 136,50 zł i taką też kwotę zasądzono od pozwanej na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone orzeczenie, o czym orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie, w jaki apelacja powoda nie doprowadziła do zmiany zaskarżonego orzeczenia, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił, orzekając jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono jak w punkcie 3 wyroku na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. Zważyć należało, iż apelacja powoda została wywiedziona jedynie od części wyroku Sądu Rejonowego, tj. w zakresie nieuwzględnionej części powództwa w kwocie 440 zł. Skoro ostatecznie z kwoty tej zasądzone zostało świadczenie w wysokości 400 zł, to Sąd Okręgowy rozstrzygając o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, przyjął, iż powód okazał się stroną wygrywająca postępowanie apelacyjne w 87 % i w takim stosunku należy mu się zwrot poniesionych kosztów instancji odwoławczej na które składały się opłata od apelacji w kwocie 30 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 60 zł (ustalone na podstawie § 6 pkt 1 w zw. z§ 12 ust. 1 pkt 1 w/w Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości). Łącznie powód poniósł w toku postępowania apelacyjnego koszty kwocie 90 zł, z czego 87 % stanowi w sumie 78 zł i taką też kwotę zasądzono na jego rzecz od pozwanej tytułem zwrotu koszów instancji odwoławczej.