Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim w sprawie z powództwa Gminy W. przeciwko T. G. o zapłatę 280 zł w punkcie I. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 32,40 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 września 2015 r. do dnia zapłaty; w punkcie II. w pozostałym zakresie powództwo oddalił, w punkcie III. nie obciążyła pozwanego kosztami procesu; w punkcie IV. wyrokowi w punkcie I nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w części dotyczącej punktu II i III.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

- naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

1.  art. 227 § 1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy,

2.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i błędną ocenę stanu faktycznego, które doprowadziły do sprzeczności istotnych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału, a mianowicie błędne przyjęcie – wbrew konstytucyjnej zasadzie ochrony interesów w toku – że pozew wniesiony do sądu przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1104) nie przerywa biegu terminów zawitych, wyznaczonych przez prawo materialne dla sądowego dochodzenia roszczeń,

a w konsekwencji dopuszczenie się bezpodstawnego skrócenia wobec powódki określonego w art. 8 ww. ustawy 30-dniowego okresu vocatio legis tej ustawy;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

1.  błędne zastosowanie przepisu art. 117 § 2[1] k.c. w aktualnym brzmieniu,

2.  błędne zastosowanie przepisu art. 5 ust. 1-4 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1104) do sprawy w toku,

a w konsekwencji:

3.  niezastosowanie art. 117 k.c. w dotychczasowym brzmieniu,

ewentualnie:

4.  niezastosowanie w sprawie przepisu art. 117[1] § 1 i § 2 k.c. w aktualnym brzmieniu,

5.  nierówne – wbrew art. 32 Konstytucji RP – traktowanie tego samego podmiotu w tych samych okolicznościach, albowiem w innych spawach o zapłatę z powództwa Gminy W. Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim wydał po dniu 9 lipca 2018 r. (tj. po dniu wejścia w życie ww. ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw) nakazy zapłaty na należności bez uwzględnienia z urzędu ich przedawnienia, pomimo tego, że pozwy w tych sprawach zostały złożone później, niż w niniejszej sprawie.

W oparciu o powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w jego punkcie II poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki 280,80 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 września 2015 r., w punkcie III poprzez zasądzenie kosztów procesu, a nadto zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania przed Sądem drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ewentualnie apelująca wniosła o uchylenie wyroku w zakresie objętym apelacją i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Powódka wniosła również o dopuszczenie dowodów z dokumentów wskazanych w niniejszej apelacji na okoliczność ich treści oraz okoliczności wskazane w uzasadnieniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazania wymaga, że sprawę rozpoznawano w postępowaniu uproszczonym, gdyż dotyczyła roszczenia o zapłatę 280,80 zł za dostarczoną wodę i odprowadzone ścieki do lokalu, a więc opłat za korzystanie z lokalu. Stosownie zaś do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela prawidłowe ustalenia faktyczne, przyjmując je za własne oraz ich ocenę prawną, zaprezentowaną przez Sąd I instancji, a w związku z tym stwierdza, iż zarzut niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych sprawy jest nietrafiony. Co istotne autor apelacji nie precyzuje, które okoliczności faktyczne Sąd Rejonowy pominął, dlatego też niemożliwe jest podjęcie pogłębionej analizy tego zarzutu.

Wbrew kolejnym zarzutom apelacji Sąd Rejonowy nie naruszył też przepisów prawa materialnego regulujących przedawnienie roszczeń. Wyjaśniając to stanowisko należy wskazać, iż z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (art. 117 § 1 k.c.). Zgodnie z art. 117 § 2 k.c., po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Przypomnienia wymaga, iż od wejścia w życie ustawy nowelizującej Kodeks cywilny (ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny , Dz. U. Nr 55, poz. 321) do dnia 9 lipca 2018 r. (do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. poz. 1104) sąd badał zarzut przedawnienia tylko wówczas, jeżeli został zgłoszony przez stronę. Od dnia 9 lipca 2018 r. wszedł w życie przepis art. 117 § 2 ¹ k.c., zgodnie z którym, po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, a ponadto zgodnie z przepisem art. 5 ust. 4 ww. ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r., roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w ustawie zmienianej (to jest Kodeksie cywilnym), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą (to jest w znowelizowanym brzmieniu). Powyższe oznacza konieczność rozważenia przez sąd z urzędu przedawnienia roszczenia przy orzekaniu od dnia 9 lipca 2018 r., także w sprawach wszczętych przed tym dniem, a dotyczących roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. Art. 117 § 2 ¹ k.c. nie pozostawia wątpliwości, że niemożność przymusowej realizacji roszczenia następuje ex lege.

Konsument, a tak należy traktować pozwanego w przedmiotowej sprawie, jako słabsza strona stosunku prawnego łączącego go z przedsiębiorcą, zostaje zatem "zwolniony od obowiązku" podniesienia zarzutu przedawnienia, a ochrona korzystnej dla niego sytuacji prawnej związanej z upływem terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przedsiębiorcy przeciwko niemu jest gwarantowana przez normę ustawową
i nie wymaga dokonywania dodatkowych aktów staranności ze strony konsumenta. Ratio legis omawianej normy sięga również do potrzeby zdyscyplinowania uprawnionych przedsiębiorców. Jak wskazywał projektodawca, "potencjalne zagrożenie skutkami przedawnienia już z mocy samej ustawy (…) zmobilizuje przedsiębiorcę, aby wykonał swoje prawo podmiotowe, poprzez realizację przysługującego mu roszczenia w określonym terminie, doprowadzając w ten sposób do zgodności stanu faktycznego z obowiązującym prawem" (Uzasadnienie do projektu z dnia 19 grudnia 2017 r., s. 8) (zob. M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–352, Warszawa 2018).

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. nowelizująca kodeks cywilny, zawiera szczątkowe przepisy intertemporalne, w tym przywołany już wyżej art. 5 ust. 4 stanowiący, że roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym przepisami znowelizowanymi. Oznacza to, że w każdej obecnie toczącej się sprawie przeciwko konsumentowi sąd z urzędu ma obowiązek rozważyć, czy roszczenie uległo przedawnieniu przy zastosowaniu nowych przepisów. Nie ograniczono bowiem zastosowania przepisów nowych do spraw wszczętych po dniu 9 lipca 2018 r. Tym samym Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował w sprawie przepis art. 5 ust. 4 ustawy nowelizującej kodeks cywilny, błąd popełniłby wówczas gdyby pominął przy orzekaniu ten przepis.

Wspomniana ustawa ani nie wydłużyła terminu przedawnienia o świadczenia okresowe, ani ich nie skróciła. Roszczenie powódki o część świadczeń okresowych była przedawniona już w momencie złożenia pozwu i to powódka ryzykowała przegranie sporu wiedząc, że występuje z roszczeniem częściowo przedawnionym, a pozwany może w każdym czasie podnieść zarzut przedawnienia. Sytuacja prawna powódki po wejściu w życie ustawy nowelizującej nie zmieniła się. Roszczenie jej nadal było przedawnione. Sąd jedynie mógł zbadać to przedawnienie niezależnie od zarzutu pozwanego, który w sprawie nie podjął działania. Sąd zatem, zgodnie z wolą ustawodawcy, dostał w procesie narzędzie, które pozwala zapobiegać konieczności zasądzenia od konsumenta (strony słabszej, bez obsługi prawnej) świadczenia już przedawnionego, którego powódka w odpowiednim czasie nie dochodziła przed sądem. Trudno w tej konstrukcji dopatrywać się naruszenia jakiegokolwiek przepisu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, czy też art. 233 § 1 k.p.c.

Już zupełnie niezrozumiały jest zarzut naruszenia art. 32 Konstytucji z tego względu, że w innych sprawach podobnych sąd zasądzał przedawnione roszczenie, a w tej nie zasadzając potraktował powódkę nierówno. Jeżeli już, to nie strona powodowa została potraktowana nierówno tylko problem prawny przedstawiony w różnych sprawach został oceniony odmiennie, co jest dopuszczalne, a nawet wskazane, aby każdą sprawę, choćby podobną, traktować indywidualnie.

Podzielić należy stanowisko Sądu Rejonowego, że roszczenia powódki ulegały trzyletniemu przedawnieniu jako roszczenia okresowe (art. 118 k.c.). Oznacza to, że przedawnione świadczenia nie podlegały zasądzeniu, co doprowadziło do oddalenia powództwa w punkcie II wyroku. Sąd Okręgowy, nie znajdując zatem podstaw do zmiany, czy też uchylenia wyroku w zaskarżonej części, w oparciu o przepis art. 385 k.p.c. w związku z art. 505 ¹⁰ § 1 k.p.c. oddalił apelację powódki.

SSO Mariola Wojtkiewicz

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)