Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Iwona Siuta
Sędziowie:	SO Robert Bury SR del. Julia Ratajska (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Dorota J. Szlachta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 września 2015 roku w S.

sprawy z powództwa H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.

przeciwko B. K.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Świnoujściu z dnia 4 listopada 2014 roku, sygn. akt I C 1261/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

I.  zasądza od pozwanej B. K. na rzecz powoda H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. kwotę 8.599,65 zł (osiem tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych sześćdziesiąt pięć groszy) wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego od dnia 26 lipca 2013 roku;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 450,26 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych dwadzieścia sześć groszy) tytułem kosztów procesu;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 951,59 zł (dziewięćset pięćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 273/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem zaocznym z dnia 04.11.2014 roku Sąd Rejonowy w Świnoujściu oddalił powództwo H. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K. przeciwko B. K. o zapłatę kwoty 20.259,23zł z odsetkami ustawowymi oraz kosztami postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 17 listopada 2009r. pozwana B. K. zawarła z (...) Bankiem S.A. umowę pożyczki nr (...). Powód w dniu 7 czerwca 2013r. zawarł umowę przelewu wierzytelności z (...) Bankiem S.A. Z wyciągu z elektronicznego załącznika do umowy wynika, iż jej przedmiotem była m. in. wierzytelność wobec pozwanej wynikająca z umowy nr (...). Pismami z dnia 5 lipca 2013r. pozwana została zawiadomiona o zawarciu w dniu 7 czerwca 2013r. umowy sprzedaży wierzytelności pomiędzy (...) Bankiem S.A. i powodem oraz wezwana do zapłaty długu w wysokości 20.639,38zł, na który składały się: kapitał w wysokości 8.599,65zł; odsetki umowne 2.175,29zł, odsetki karne 9.864,44zł.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy ocenił, że powództwo jest nieuzasadnione. Powód twierdził w pozwie, iż przysługuje mu w stosunku do pozwanej wierzytelność nabyta przez powoda w drodze umowy przelewu wierzytelności od (...) Banku S.A., wynikająca z zawartej pomiędzy pozwaną a pierwotnym wierzycielem umowy z dnia 18 listopada 2009r. nr (...). Ponieważ pozwana B. K. nie wzięła udziału w sprawie, Sąd Rejonowy rozważał, czy w świetle treści art. 339 kpc, zachodzą w sprawie warunki do wydania wyroku zaocznego uwzględniającego powództwo. W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Rejonowego, zachodzą wątpliwości co do tego czy dłużnik istotnie jest zobowiązany do świadczenia na rzecz powoda. Powód trudni się masowym obrotem wierzytelnościami. Z praktyki sądowej wynika, że wiele z nabywanych w ten sposób wierzytelności już nie istnieje, w szczególności z uwagi na fakt, że zostały spłacone lub wyegzekwowane. Dlatego, w przekonaniu sądu, powód na poparcie twierdzeń, że dochodzona wierzytelność mu przysługuje powinien dołączyć do akt stosowne dokumenty, czego jednak nie uczynił. Sąd Rejonowy, nie kwestionując faktu zawarcia przez pozwaną samej umowy pożyczki a także zawarcia pomiędzy wierzycielem pierwotnym a powodem umowy przelewu, zauważył, że powód nie wskazał żadnych okoliczności ani nie przedstawił dokumentów wskazujących na powstanie i istnienie zadłużenia pozwanej. W ocenie sądu, dokumenty dołączone do pozwu nie są w niniejszej sprawie wystarczające i powinny być poparte dokumentami (w szczególności harmonogramem spłat, wydrukiem operacji na koncie pozwanej), które wyjaśniałyby powstanie i wielkość zadłużenia dochodzonego w niniejszej sprawie od pozwanej. Powyższe braki dowodowe spowodowały, iż – w ocenie Sądu Rejonowego – zasadność roszczenia powoda nie została wykazana.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się powód i w wywiedzionej apelacji zaskarżył powyższy wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił narzucenie przepisów prawa materialnego tj.

a) art. 230 k.p.c. poprzez niezasadne przyjęcie, iż twierdzenia powoda w zakresie podstawy i wysokości dochodzonej należności pozostają nieudowodnione, w szczególności gdy pozwana nie kwestionowała tych twierdzeń,

b) art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów oraz błąd w ustaleniach faktycznych, w szczególności poprzez uznanie, że powód nie udowodnił podstawy i wysokości dochodzonego roszczenia.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty dochodzonej pozwem wraz z odsetkami ustawowej liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami procesowego, według norm prawem przewidzianych za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda częściowo zasługiwała na uwzględnienie.

Wskazania wymaga, że zaskarżony wyrok jest wyrokiem zaocznym, a ustawodawca w treści art. 339 § 2 k.p.c. przewidział, iż w takiej sytuacji
za prawdziwe przyjmuje się twierdzenia powódki o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W cytowanym przepisie zawarto domniemanie prawdziwości twierdzeń powódki w zakresie okoliczności faktycznych, które to zastępuje postępowanie dowodowe, jednakże ma to miejsce jedynie wówczas, gdy twierdzenia powódki nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP1972, z. 7-8, poz. 150). Niezależnie jednak od wynikającego z art. 339 § 2 k.p.c. domniemania prawdziwości twierdzeń powódki z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd ma każdorazowo obowiązek krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń powódki z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 1998 r., I CKU 85/98, Lex nr 1216211). Oceniając prawidłowość zaskarżonego wyroku należało wziąć również pod uwagę, iż pozwana została prawidłowo o terminie zawiadomiona, bowiem wezwanie zostało wysłane pod adres wynikający z umowy pożyczki oraz widniejący w bazie PESEL, wobec czego brak było racjonalnych podstaw do czynienia na tym etapie sprawy założeń, iż pozwana pod tym adresem faktycznie nie zamieszkuje.

Powód jako podstawę wywiedzionego roszczenia wskazywał na zawartą w dniu 17 listopada 2009r. przez pozwaną B. K. z (...) Bankiem S.A. umowę pożyczki nr (...) oraz na zawartą w dniu 7 czerwca 2013r. przez siebie umowę przelewu wierzytelności z (...) Bankiem S.A. Podkreślenia wymaga, iż stosownie do reguły rozkładu ciężaru dowodu wyrażonej w art. 6 k.c., to na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania za pomocą załączonych do pozwu dokumentów nie tylko tego, iż przeszła na niego wierzytelność przysługująca uprzednio wierzycielowi pierwotnemu, ale także to, iż wierzytelność ta faktycznie przysługiwała wierzycielowi pierwotnemu, nadto w określonej wysokości. Przy czym oceny tego, czy powód sprostał powyższemu ciężarowi dowodowemu należało w niniejszej sprawie dokonać przez pryzmat dyspozycji przepisu art. 339 § 2 k.p.c.

Sąd Odwoławczy nie podziela stanowiska Sądu Rejonowego o zasadności oddalenia roszczenia powoda w całości. W ocenie Sądu Okręgowego część żądania strony powodowej – w kontekście art. 339 § 2 k.p.c. – zasługuje na uwzględnienie. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż pomiędzy pozwaną a (...) Bankiem S.A. doszło do zawarcia umowy pożyczki. Pozwana zawarła umowę pożyczki z poprzednikiem prawnym powoda, który następnie dokonał przelewu wierzytelności przysługującej mu w stosunku do pozwanej na rzecz powoda, o czym pozwana została poinformowana. Nie budzi wątpliwości również wysokość przekazanej pozwanej kwoty pożyczki – 20.000 zł.

Należy podkreślić, iż w procedurze cywilnej nie występuje hierarchia dowodów, co oznacza, że dany fakt - w realiach sprawy fakt zawarcia umowy pożyczki i przeniesienia na pozwanego przedmiotu pożyczki – może być wykazywany przez stronę za pomocą dowolnego środka dowodowego, przewidzianego w ustawie procesowej. W niniejszej sprawie nie można przyjąć, iż strony pozostają w sporze co do faktu zawarcia umowy, skoro pozwana nie zaprzeczyła twierdzeniom pozwu.

Należało mieć przy tym na uwadze, iż strona powodowa przedłożyła umowę pożyczki, w której widnieją dane pozwanej (m.in. adres zamieszkania, numer dowodu osobistego, numer PESEL). Zdaniem Sądu Okręgowego powyższy dowód, przy uwzględnieniu tego, że pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew, pozwalają na przyjęcie, że powód wykazał, iż pozwana zawarł z wierzycielem pierwotnym umowę pożyczki, na podstawie której przekazano jej kwotę 20.000 zł. W konsekwencji należało uznać, że powód przedłożył do akt dokumenty pozwalające stwierdzić na potrzeby wyroku wydanego w trybie zaocznym, że pozwana zawarła umowę pożyczki, zaś kwota kapitału żądana przez powoda mieści się w kwocie pożyczki otrzymanej przez pozwaną. Tymczasem Sąd Rejonowy dowolnie uznał, że w świetle okoliczności faktycznych podanych w pozwie zachodzą wątpliwości czy cała wierzytelność objęta żądaniem nie zostały spłacona lub wyegzekwowana. Ciężar dowodu tych faktów obciąża pozwaną, a pozwana nie podniosła twierdzeń i zarzutów w tym zakresie.

W tym stanie rzeczy Sąd Odwoławczy uznał, iż powód w niniejszej sprawie wykazał zasadność powództwa częściowo, a mianowicie w takim zakresie, w jakim dotyczyło ono kwoty 8.599,65 zł tytułem zwrotu przedmiotu pożyczki udzielonej pozwanej i tylko w tej części podlegało ono uwzględnieniu. Przy czym jednocześnie, na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i zgodnie żądaniem wskazanym w wywiedzionej apelacji, zasądzono na rzecz powódki odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego za zwłokę od dnia wytoczenia powództwa, tj. od dnia 26.07.2013 roku, skoro wysokość tych odsetek wynika z § 2 pkt 9 umowy pożyczki. Niewątpliwie bowiem jeszcze przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie powód zawiadamiając pozwaną o dokonaniu cesji wierzytelności wezwał ją do wpłaty dochodzonej pozwem kwoty (pismo z dnia 05.07.2013 roku).

W pozostałym zakresie objętym apelacją, tj. w jakim powódka domagała się jeszcze zasądzenia na jej rzecz skapitalizowanych odsetek umownych w kwocie 2175,29 zł i odsetek karnych w kwocie 9484,29 zł powództwo podlegało oddaleniu, albowiem okoliczności podawane przez stronę powodową odnośnie sposobu wyliczenia budziły zastrzeżenia Sądu II instancji. Wymaga bowiem podkreślenia, że strona powodowa nie przedstawiła sposobu wyliczeń tych odsetek, w tym okresów za jaki naliczono odsetki, oraz kwot, od których odsetki liczono.

Tak argumentując Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, iż zasądził od pozwanego na rzecz powódki tytułem kapitału pożyczki kwotę 8.599,65 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 26 lipca 2013 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

Powyższa zmiana powodowała jednocześnie konieczność modyfikacji rozstrzygnięcia Sądu I instancji w przedmiocie kosztów postępowania, o czym orzeczono na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zważyć należało, iż strona powodowa domagała się w pozwie zasądzenia na jej rzecz kwoty 20259,23zł, tymczasem powództwo ostatecznie zostało uwzględnione jedynie co do kwoty 8599,65 zł. Sąd należało przyjąć, iż powód wygrał spór w zakresie 43 % dochodzonego pozwem roszczenia i w takim zakresie winny zostać zwrócone mu koszty postępowania przez pozwaną. W postępowaniu przed Sądem Rejonowym powód poniósł koszty w kwocie
1013 zł tytułem opłaty od pozwu, opłaty manipulacyjnej w kwocie 4,57 zł, kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz opłaty za poświadczenia notarialne w kwocie 13,16 zł. Powód w postępowaniu przez Sądem I instancji złożył wyraźne oświadczenia, iż nie wnioskuje o przyznanie mu kosztów zastępstwa procesowego. Żądanie w tym zakresie złożył dopiero w apelacji, jednak w świetle art. 109 § 1 k.p.c. żądanie w tym zakresie należało uznać za spóźnione. Z tych przyczyn przyznano powodowi od pozwanej kwotę 450,26 zł tytułem kosztów postępowania przed Sądem I instancji.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone orzeczenie, o czym orzekł jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono jak w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. Sąd Okręgowy rozstrzygając o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu przyjął, iż powódka okazała się stroną wygrywająca postępowanie apelacyjne w 43 % i w takim stosunku należy jej się zwrot poniesionych kosztów instancji odwoławczej. Na koszty te składała się opłata od apelacji w kwocie 1013 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1200 zł, a z sumy tej 43 % stanowi 951,59 zł i taką też kwotę zasądzono na rzecz strony powodowej od pozwanego.

SSR Julia Ratajska SSO Iwona Siuta SSO Robert Bury