Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

II Ca 42/14 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Szczecinie z 2014-10-23

Sygn. akt II Ca 42/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział II Cywilny Odwoławczy - w składzie:

Przewodniczący:

SSO Violetta Osińska (spr.)

Sędziowie:

SSO Tomasz Szaj

SSO Dorota Gamrat-Kubeczak

Protokolant:

St. sekr. sądowy Dorota Szlachta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2014 roku

sprawy z powództwa Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w S.

przeciwko W. G. i R. G.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin-Centym w S.

z dnia 25 czerwca 2013 roku , sygn. akt I C 571/12

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

a/ w punkcie I. oddala powództwo;

b/ w punkcie III. zasądza od powódki Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w S. na rzecz pozwanych W. G. i R. G. kwotę 1476 zł (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć ) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego udzielonego pozwanym z urzędu;

c/ uchyla punkt IV i V wyroku,

2. zasądza od powódki na rzecz pozwanych kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem ) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego udzielonego pozwanym z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt II Ca 42/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 r. , sygn. akt I C 571/12 , Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanych R. G. i W. G. na rzecz powódki Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w S. kwotę 3980,51 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi w stosunku rocznym od kwot: 8780,02 zł od dnia 26 sierpnia 2011 r. do dnia 11 października 2012 r. i kwoty 3980,51 zł od dnia 12 października 2012 r. (punkt I. sentencji), w pozostałej części powództwo oddalił (punkt II. sentencji). Zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 712,51 zł tytułem kosztów procesu (punkt III.) oraz od powódki solidarnie na rzecz pozwanych kwotę 841,32 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ( punkt IV.) Przyznał od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie na rzecz radcy prawnej N. L. kwotę 634,68 zł tytułem części kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu.

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach
i rozważaniach.

Pozwani R. G. i W. G. są współwłaścicielami lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...). Przedmiotowy lokal składa się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, przedpokoju, skrytki oraz werandy o łącznej powierzchni użytkowej 86,42 m 2. Z własnością tego lokalu związany jest udział wynoszący (...) części w częściach wspólnych budynku oraz udział (...) części w prawie wieczystego użytkowania gruntu. Budynek, w którym posadowiony jest ww. lokal, należy do powodowej wspólnoty mieszkaniowej. Pozwani zawarli umowę o dostawę wody i odprowadzanie ścieków z ww. lokalu. Uchwałą nr 10/03 z dnia 22 maja 2003 r. ogół właścicieli stanowiących powodową Wspólnotę powierzył zarząd i zarządzanie nieruchomością wspólną spółce (...)-944 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Uchwałą nr 11/2003 z dnia 31 lipca 2003 r. ogół właścicieli stanowiących powodową Wspólnotę mieszkaniową wyraził zgodę na zwiększenie stawki funduszu remontowego do wysokości 1,50 zł za m 2 powierzchni użytkowej lokalu na okres 48 miesięcy. Uchwałą nr 7/2004 z dnia 9 czerwca 2004 r. ogół właścicieli stanowiących powodową Wspólnotę udzielił zarządowi Wspólnoty pełnomocnictwa do dochodzenia na drodze sądowej zaległości z tytułu ponoszonych zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną i funduszu remontowego. Pozwem z dnia 12 lutego 2008 r. powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 1963,02 zł tytułem zaległości w opłatach na fundusz remontowy i zaliczki na poczet zarządu nieruchomością wspólną za okres do końca 2007 r. Sprawa została zarejestrowana w Wydziale II Cywilnym Sądu Rejonowego w Szczecinie pod sygnaturą II Nc 201/08.Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydanym w dniu 20 lutego 2008r. przez Sąd Rejonowy w Szczecinie w sprawie II Nc 201/08, nakazano pozwanym, aby zapłacili solidarnie powódce kwotę 1 963,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lutego 2008 r. do dnia zapłaty. Na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego powódka prowadziła wobec pozwanych postępowanie egzekucyjne. W wyniku egzekucji do depozytu sądowego złożona została kwota 3 921,74 zł. Postępowanie egzekucyjne zostało zwieszone. Uchwałą nr 2/2008 z dnia 15 marca 2008 r. ogół właścicieli stanowiących powodową Wspólnotę mieszkaniową ustalił wysokość zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną w wysokości 1,43 zł za m 2 powierzchni użytkowej od dnia 1 maja 2008 r., w tym koszty zarządzania w wysokości 0,52 zł za m 2. Nadto w uchwale przyjęto, że do zaliczek należy doliczyć media dostarczone do lokalu. W pkt 2 uchwały przyjęto, że od dnia 1 stycznia 2009 r. do czasu ustalenia przez Wspólnotę mieszkaniową nowej wysokości zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną, właściciele lokali obowiązani będą płacić zaliczki w wysokości ustalonej w 2008 r. Tego samego dnia ogół właścicieli powodowej Wspólnoty mieszkaniowej przyjął plan gospodarczy na 2008 r. ustalając planowane koszty zarządu nieruchomością wspólną. Uchwałą nr 2/2009 r. z dnia 24 kwietnia 2009 r. ogół właścicieli Wspólnoty mieszkaniowej ustalił wysokość zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną od dnia 1 maja 2009 r. w wysokości 1,47 zł za m 2 powierzchni użytkowej, w tym koszty zarządzania w wysokości 0,52 zł za m 2, plus media dostarczone do lokalu i zaliczkę dla gminy bez ubezpieczenia. Tego samego dnia właściciele przyjęli plan gospodarczy na 2009 r. Za przyjęciem uchwały głosowali m.in. pozwani. Uchwałą nr 2/2010 z dnia 25 marca 2010 r. ogół właścicieli Wspólnoty mieszkaniowej ustalił wysokość zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną od dnia 1 maja 2010 r. w wysokości 1,47 zł za m 2 powierzchni użytkowej, w tym koszty zarządzania w wysokości 0,52 zł za m 2, plus media dostarczone do lokalu i zaliczkę dla gminy bez ubezpieczenia. Tego samego dnia przyjęto plan gospodarczy na 2010 r. Za przyjęciem uchwały głosowali m.in. pozwani. Pismem z dnia 21 marca 2011 r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty zaległości z tytułu opłat na fundusz remontowy oraz zaliczek na poczet kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w kwocie 5 257,55 zł. Pozwani nie regulowali opłat za koszty zarządzania nieruchomością wspólną oraz na fundusz remontowy za okres od lutego 2009 r. do czerwca 2011 r. Zaległość z tego tytułu wyniosła 8.780,02 zł. Nadto powódka naliczyła pozwanym odsetki za zwłokę w uiszczaniu zaliczek. Na zaliczkę na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się m.in. wynagrodzenie zarządcy, bieżąca konserwacja, utrzymanie czystości, zaliczka na śmieci, energia elektryczna części wspólnych oraz pozostałe koszty. Od stycznia 2009 r. zaliczka na koszty zarządu nieruchomością wspólną wynosiła 155,46 zł, zaś na fundusz remontowy 129,63 zł. Od maja 2009 r. zaliczka na koszty zarządu wynosiła 158,92 zł, zaś na fundusz remontowy 129,63 zł. Od stycznia 2010 r. zaliczka na koszty zarządu wynosiła 161,93 zł, zaś na fundusz remontowy 129,63 zł. Od maja 2011 r. zaliczka na koszty zarządu wynosiła 162,75 zł, zaś na fundusz remontowy 129,63 zł. Właściciele sami określają normy zużycia wody, które następnie przelicza się na zaliczki zgodnie z ceną wody podawaną przez zakład wodociągów. Rozliczenie mediów odbywa się dwukrotnie w roku, w czerwcu i grudniu, na podstawie faktycznego zużycia wody. Pozwani nie byli obciążani zaliczką za wodę, gdyż mieli indywidualną umowę o dostawę wody. Pozwani popadli również w zaległości w regulowania opłat wobec dostawy wody, z którym zawarli indywidualną umowę. W piśmie z dnia 10 czerwca 2011 r. pozwana R. G. wskazała, że nie uchyla się od płacenia zaległego czynszu i jednocześnie zadeklarowała, że w miarę możliwości będzie spłacać ten dług jak najszybciej. W piśmie wskazała, że jest w trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej, a nadto że zobowiązuje się do spłaty 1/3 długu, albowiem reszta obciąża jej męża i syna, zamieszkujących lokal. Powódka nie zareagowała na powyższe pismo, w związku z czym pozwana wystosowała do Wspólnoty ponaglenie, wnosząc o odroczenie spłaty zaległości bądź rozłożenie jej na raty. Następnie pozwana skierowała ponownie pismo w sprawie swojej sytuacji materialnej i życiowej do zarządu powódki. W dniu 11 października 2012 r. pozwani dokonali przelewu na rzecz powódki kwoty 4 799,51 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd I instancji stwierdził, że powództwo okazało się częściowo uzasadnione. Bezsporna w sprawie była okoliczność, że pozwani są współwłaścicielami lokalu położonego w nieruchomości należącej do powodowej wspólnoty i że ciążył na nich obowiązek uiszczania zaliczek na koszty zarządzania nieruchomością wspólną i na fundusz remontowy. Poza sporem pozostawała, zdaniem Sądu Rejonowego również wysokość zaliczek i opłat oraz terminy, w których należało dokonywać opłat. Kwestią sporną, zdaniem Sądu Rejonowego, było istnienie zaległości po stronie pozwanej oraz wielkość tej zaległości. Nadto pozwani podnieśli zarzut niewłaściwego umocowania pełnomocnika powódki oraz zarzut przedawnienia roszczenia. Sąd pierwszej instancji uznał zarzut niewłaściwego umocowania pełnomocnika za bezzasadny. Stwierdził, że ogół właścicieli tworzących powodową wspólnotę powierzył zarówno zarząd jak i zarządzanie nieruchomością jednemu podmiotowi, a mianowicie (...)944 Sp. z o.o., który w związku z podjęciem uchwały nr 10/03 był umocowany do występowania przed sądem i ustanowienia pełnomocnika procesowego. Również zarzut przedawnienia, zdaniem Sądu pierwszej instancji nie zasługiwał na uwzględnienie, ponieważ roszczenie o zapłatę zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną i fundusz remontowy, wymagalne do 10. dnia każdego miesiąca w okresie od lutego 2009 r. do czerwca 2011 r. włącznie, nie uległo przedawnieniu w jakiejkolwiek części. Termin zapłaty najwcześniej wymagalnej zaliczki przypadał na luty 2009 r., więc termin przedawnienia tej zaliczki upływał z dniem 10 lutego 2012 r., natomiast pozew w sprawie złożono w dniu 26 sierpnia 2011 r. Zarzut nieprawidłowej wysokości i zawyżenia opłat z tytułu kosztów zarządu i opłat na fundusz remontowy, Sąd pierwszej instancji uznał go za niemający podstaw w przedłożonych przez powódkę wyliczeniach. Jednocześnie Sąd zaznaczył, że pozwani nie skonkretyzowali, na czym te nieprawidłowości miałyby polegać. Sąd pierwszej instancji uwzględnił fakt, że pozwani w dniu 10 października 2012 r. dokonali przelewu na rzecz powódki kwoty 4799,51 zł. Wskazał, że dokonana przez powódkę w piśmie z dnia 15 lutego 2013 r. modyfikacja żądania nie stanowiła cofnięcia powództwa, ponieważ powódka reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika nigdy nie sformułowała oświadczenia w tym przedmiocie. Jej działanie nie mogło być w sposób dorozumiany intepretowane jako rezygnacja z poszukiwania sądowej drogi dochodzenia roszczeń. W ocenie Sądu Rejonowego do zapłaty pozostała pozwanym kwota 3 980,51 zł, która została zasądzona na rzecz powódki w pkt. I wyroku z dnia 25 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy nie uwzględnił żądania powódki w zakresie skapitalizowanych odsetek, ponieważ w toku postępowania różnie przedstawiała się wysokość należności głównej, a nadto nie przedstawiła wpływu częściowej spłaty zadłużenia pozwanych na wysokość świadczenia ubocznego. W związku z tym, Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż nie miał możliwości ustalenia w jakim okresie i od jakiego świadczenia ubocznego miałyby pochodzić, a co za tym idzie jaką ostatecznie kwotą mogłyby się wyrazić. O odsetkach Sąd rozstrzygnął zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. uwzględniając , że w dacie zainicjowania niniejszej sprawy pozwani pozostawali w zwłoce w opłatach na poczet kosztów zarządu nieruchomością wspólną i fundusz remontowy, i powinni uiścić na rzecz powódki odsetki liczone od kwoty 8 780,02 zł. Jako datę graniczną uwzględnił datę częściowego spełnienia świadczenia w dniu 11 października 2012 r., po którym zaległość pozwanych uległa zmniejszeniu do kwoty 3 980,51 zł, o czym orzekł w punkcie I. sentencji wyroku. Sąd Rejonowy oddalił powództwo co do części spełnionego świadczenia głównego, co do którego powódka nie cofnęła pozwu oraz obejmującego żądanie zasądzenia skapitalizowanych odsetek, a nadto nie dające się pogodzić z faktem częściowej zapłaty żądanie dalszych odsetek ustawowych od kwoty 8 780,02 zł. Stan faktyczny w sprawie Sąd pierwszej instancji ustalił w oparciu o ogół dokumentów przedstawionych przez strony w toku postępowania, których autentyczność nie była kwestionowana.Rozstrzygając w pkt II i III wyroku o kosztach procesu Sąd przyjął, że powódka wygrała niniejszą sprawę w 43%, w pozostałym zaś zakresie sprawę wygrali pozwani (57%). W pkt IV wyroku Sąd, na podstawie § 2 ust. 3, § 6 pkt 5 i § 15 cytowanego wyżej rozporządzenia, przyznał radcy prawnemu N. L. kwotę 634,68 zł tytułem pozostałej części wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanym z urzędu, powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług.

Z wyrokiem tym nie zgodziła się strona pozwana, która w wywiedzionej apelacji zaskarżyła wyrok w części tj. w zakresie punktu I i III i wniosła o jego zmianę w tej części poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki solidarnie na rzecz pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje.

Skarżący zarzucili wyrokowi:

1.  naruszenie art. 6 k.c. poprzez jego błędną wykładnię, a tym samym poprzez przyjęcie, że strona powodowa należycie wykazała swoje roszczenie, co pozwoliło na uwzględnienie przez Sąd orzekający jej żądania oraz poprzez uznanie, że to pozwani powinni wykazać prawidłową wysokość zaliczki naliczanej przez powódkę na koszty zarządzania nieruchomością wspólną i na fundusz remontowy;

2.  naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w szczególności w zakresie zasady sprawiedliwości społecznej;

3.  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, a przez to naruszenie przepisu art. 233 k.p.c.;

4.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym ustaleniu, iż wysokość zaliczki należnej powódce jest wyliczona przez powódkę w sposób prawidłowy oraz błędnym ustaleniu, że dochodzone roszczenie nie było powiększone o koszty zużycia wody.

W uzasadnieniu apelująca podniosła, że powód nie udowodnił swojego roszczenia co do wysokości, bowiem wskazane przez powódkę kwoty zaliczek na rzecz wspólnoty nie odpowiadają prawdzie. Zdaniem pozwanych błąd dotyczy kosztów eksploatacji i mediów, ponieważ w kosztach tych ujęta została zaliczka na wodę, mimo iż pozwani posiadają indywidualną umowę ze (...) w S. i zaliczki na wodę nie powinny być w rozliczeniu Wspólnoty ujęte. Pozwani wskazali, że suma bezpodstawnie naliczanych opłat za wodę w latach 2008 i 2011 wynosi 2644,26 zł.Według skarżących, Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę okoliczności, że termin naliczania odsetek nie rozpocząłby się, gdyby zaległość wynikająca z nakazu zapłaty II Nc 201/08 została pokryta z zajętej przez Komornika kwoty 3921,74 zł znajdującej się na depozycie sądowym. Pozwani zarzucili, że kwota ta była przekazywana przez Komornika sukcesywnie od 2008 r. na rachunek depozytowy Sądu i to Wspólnota nie dokonała odpowiednich czynności mających na celu podjęcie zawieszonego postępowania egzekucyjnego i jego zakończenie. Wobec całkowitej spłaty zadłużenia, pozwani mieliby możliwość wcześniejszej spłaty zadłużenia i zmniejszenia tym samym wielkości odsetek. W przeświadczeniu pozwanych, takie działanie powódki stanowi nadużycie prawa, a zatem naruszenie art. 5 k.c., natomiast Sąd Rejonowy nie wypowiedział się w tym zakresie w przy wydawaniu orzeczenia. Nadto pozwani podkreślili, że mieli wolę ugodowego zakończenia sporu, wielokrotnie zwracali się o rozwiązanie zaistniałej sytuacji w drodze pozasądowej, wskazywali na swoją trudną sytuację, jednak powódka nie przychyliła się do ich wniosków, co ich zdaniem stanowi naruszenie zasad współżycia społecznego. Zdaniem pozwanych powódka przesyłała im wezwania do zapłaty w wysokości od 5000 zł do 10 000 zł, co również świadczy o nieprawidłowościach jej wyliczeń. Pozwani z daleko posuniętej ostrożności procesowej wnieśli o rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia wskazując na bardzo trudną sytuację materialną i osobistą pozwanej.

Na rozprawie, która odbyła się w dniu 1 października 2014 r. Sąd Okręgowy zobowiązał stronę powodową do przedstawienia w terminie 7 dni szczegółowego zestawienia sposobu ustalenia dochodzonej należności i sposobu zaliczenia wpłat pozwanych pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c. W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. Wskazała, że elementy składające się na miesięczną zaliczkę nie zawierają opłat za wodę, co wynika z kart rozliczeń rocznych dołączonych do akt sprawy. Zaznaczyła, że szczegółowe rozliczenie widnieje na kartotekach dołączonych do pozwu. Stwierdziła raz jeszcze, że zaliczała wpłaty na zaległości najwcześniej wymagalne, więc zadłużenie sprzed 2009 r. zostało w całości spłacone. Powódka przyznała, że egzekwowane przez Komornika należności z nakazu zapłaty II Nc 201/08 znajdują się w depozycie sądowym, ponieważ postępowanie egzekucyjne jest zawieszone, jednak środki te nie trafiły do tej pory na konto Wspólnoty. Jednocześnie powódka zwróciła uwagę, że okoliczności związane ze sprawą dotyczącą nakazu zapłaty z dnia 20 lutego 2008 r. nie mają bezpośredniego wpływu na dochodzenie należności w niniejszym postępowaniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zarzuty apelacji okazały się być w znacznej części zasadne co doprowadziło do zmiany orzeczenia w zaskarżonej tylko przez stronę pozwaną części.

Sąd drugiej instancji zauważa, że Sąd Rejonowy na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego dokonał błędnych ustaleń faktycznych. Na wstępie Sąd Okręgowy odnosząc się do zarzutu podnoszonego przed Sądem Rejonowym dotyczącego nieprawidłowej reprezentacji strony powodowej wskazuje, iż zgodnie z art. 378 k.p.c. Sąd drugiej instancji w granicach zaskarżenia z urzędu bierze pod uwagę nieważność postępowania. Przepis art. 379 pkt 2 k.p.c. wskazuje z kolei, że nieważność postępowania zachodzi m.in. jeżeli pełnomocnik strony nie był należycie umocowany. Na podstawie przedstawionych przez powódkę dokumentów należy stwierdzić, że jej pełnomocnik został należycie umocowany. W dniu 22 maja 2003 r. powodowa Wspólnota podjęła uchwałę zaprotokołowaną notarialnie, w której powierzyła zarząd i zarządzanie podmiotowi (...)944” sp. z o.o. w S.. Podstawą prawną do dokonania tej czynności był art. 18 ust. 2a ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Zauważyć jednak należy, że zarząd budynkiem przed dniem wejścia w życie ustawy o własności lokali sprawowany był przez jednostkę organizacyjną gminy, a mianowicie Administrację (...) w S.. Okoliczność ta wynika z przedstawionego przez powódkę aktu notarialnego rep. Nr (...) z dnia 28 stycznia 1994 r. W § 8 tego aktu wskazane zostało, że do czasu sprzedaży ostatniego lokalu w budynku zarząd budynkiem sprawować będzie właściwa Administracja (...) w S.. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 21 stycznia 2009 r. III CZP 129/08 stwierdził, że jeżeli zarząd nieruchomością wspólną w dniu wejścia w życie ustawy o własności lokali sprawowała komunalna jednostka organizacyjna, zmiana zarządcy wymaga jedynie podjęcia uchwały właścicieli lokali zaprotokołowanej przez notariusza. Zarząd nieruchomością wspólną został więc powierzony spółce (...)-944” w sposób prawidłowy. Następnie w dniu 9 czerwca 2004 r. ogół właścicieli stanowiących powodową Wspólnotę podjął uchwałę nr 7/2004 o udzieleniu pełnomocnictwa zarządowi do dochodzenia na drodze sądowej zaległości z tytułu ponoszonych zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną i fundusz remontowy. Zgodnie z dołączonym do pozwu odpisem pełnym z (...)944” sp. z o.o. upoważnionym do reprezentacji Spółki jest zarząd działający jednoosobowo, w skład którego wchodzi E. L. jako prezes zarządu. Powódka załączyła do pozwu pełnomocnictwo z dnia 1 czerwca 2011 r. udzielone przez (...)944” sp. z o.o. w S. do występowania w imieniu powodowej Wspólnoty w sprawie o zapłatę przeciwko pozwanym R. G. i W. G.. Mając na uwadze powyższe, uznać należy, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ocenił, iż pełnomocnik strony powodowej był należycie umocowany do występowania w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy w Szczecinie zgodnie z art. 378 k.p.c. w związku z art. 379 pkt 3 k.p.c. zbadał również podnoszony przed Sądem pierwszej instancji zarzut ponownego dochodzenia roszczeń zasądzonych już w prawomocnym nakazie zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym przez Sąd Rejonowy w Szczecinie w dniu 20 lutego 2008 r. w sprawie o sygn. akt II Nc 201/08. Sąd stwierdził, że taka okoliczność nie wystąpiła w sprawie. Co prawda, kartoteka księgowa z 2009 r. zawiera w bilansie otwarcia kwotę 3191,72 zł z poprzedniego okresu, jednakże kwota ta nie została doliczona przez powódkę do zaległości w opłatach na fundusz remontowy i pozostałe opłaty, które powstały w okresie objętym pozwem, ponieważ zgodnie z argumentacją strony powodowej, w chwili wytoczenia powództwa należności za wcześniejszy okres były już spłacone. Niesporne jest, że na pozwanych, będących współwłaścicielami lokalu mieszkalnego, spoczywa obowiązek uiszczania na rzecz Wspólnoty zaliczek na fundusz remontowy i koszty zarządu nieruchomością wspólną. Okolicznością bezsporną było również, że pozwani dokonywali wpłat na konto powodowej Wspólnoty. Suma wpłat w okresie od stycznia 2008 r. do listopada 2010 r. stanowiła zgodnie z twierdzeniem samej strony powodowej zawartym w piśmie z dnia 29 lutego 2012 r. ( k. 116) kwotę 5812,38 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego, zasadny okazał się zarzut strony pozwanej naruszenia przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, a więc naruszenia art. 233 k.p.c., bowiem Sąd pierwszej instancji błędnie przyjął za udowodnioną wysokość roszczenia powódki w kwocie 8780,02 zł. Już na podstawie samego sumarycznego wyliczenia zaliczek za poszczególne miesiące, których wysokość wynika z uchwał wspólnoty i uwidoczniona jest w kartotekach dołączonych do pozwu, można stwierdzić, że jest to kwota niższa, niż żądana przez powódkę. Okres dochodzenia roszczeń w niniejszej sprawie przypada od lutego 2009 r. do czerwca 2011 r. Suma należnych zaliczek za ten okres, zgodnie z dołączoną przez powódkę dokumentacją ( k.27-34) wynosi 7978,17 zł. i zdaniem Sądu Okręgowego o zasądzenie takiej maksymalnie kwoty mogła wnosić powódka w pozwie. Na kwotę tę składają się następujące kwoty zaliczek miesięcznych:

- od lutego do kwietnia 2009 r.: 285,09 zł miesięcznie,

- od maja do listopada 2009 r.: 288,55 zł miesięcznie,

- w grudniu 2009 r. kwota przewyższająca należną za ten miesiąc zaliczkę o 24,41 zł,

- od stycznia do listopada 2010 r.: 291,56 zł miesięcznie,

- w grudniu 2010 r.: 169,30 zł,

- od stycznia do kwietnia 2011 r.: 291,56 zł miesięcznie,

- od maja do czerwca 2011 r.: 292,38 zł miesięcznie.

Powódka nie wskazywała na inne składniki zaliczek, ani też na żadne dodatkowe opłaty, do uiszczania których zobowiązani byli pozwani. Kwotę należności głównej wskazaną w pozwie w wysokości 8780,02 zł uznać więc należało za nieudowodnioną. W ocenie Sądu Okręgowego żądanie zapłaty w tej wysokości nie zostało przez powódkę wykazane. O ile Sąd drugiej instancji uznał, że wysokość miesięcznych zaliczek na fundusz remontowy i koszty zarządu nieruchomością wspólną wynika z podjętych przez Wspólnotę uchwał, które zostały załączone do pozwu, to w żaden sposób nie zostały wyjaśnione przez powódkę wysokości kwot naliczonych pozwanym w miesiącach kwiecień 2011 r. w wysokości 406,44 zł, maj 2011 r. w wysokości 892,37 zł i czerwiec 2011 r. w wysokości 549,38 zł. ( k.34). Strona pozwana zaprzeczyła prawidłowości wyliczeń dokonanych przez powódkę, a więc to na powódce, zgodnie z treścią art. 6 k.c., spoczywał ciężar udowodnienia, że zaliczki w tej wysokości są uzasadnione. W zakresie przewyższającym wysokość zaliczek wynikającą z uchwał, żądane kwoty za miesiące kwiecień 2011 r., maj 2011 r. i czerwiec 2011 r. nie znalazły uzasadnienia w przedstawionym materiale dowodowym. Łącznie nieuzasadniona okazała się żądana za ten okres kwota w wysokości 971,05 zł (114,06 zł za kwiecień 2011 r., 599,99 zł za maj 2011 r. oraz 257 zł za czerwiec 2011 r.). W przekonaniu Sądu drugiej instancji powództwo okazało się również nieuzasadnione z uwagi na następujące okoliczności. W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 29 lutego 2012 r. ( k.116) strona powodowa, stwierdziła, że zadłużenie pozwanych za okres sprzed lutego 2009 r. zostało w całości spłacone. W związku z tym, że powódka w pozwie nie wnosiła o należności za okres wcześniejszy, przyjąć należało, że spłata zaległości za okres sprzed lutego 2009 r. nastąpiła jeszcze przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, tj. przed 29 sierpnia 2011 r. Powódka oświadczyła w odpowiedzi na sprzeciw, że wpłaty pozwanej w okresie od stycznia 2008 r. do listopada 2010 r. wynosiły łącznie 5812,38 zł ( k.116). Należność dochodzona w nakazie zapłaty II Nc 201/08 wynosiła natomiast 1963,02 zł. Zdaniem Sądu drugiej instancji, Sąd Rejonowy nie mógł na podstawie zebranego materiału dowodowego stwierdzić, jak została rozdysponowana kwota dokonanych przez pozwanych wpłat w wysokości 5812,38 zł i na poczet jakich zaległości została zaliczona. Okoliczność ta nie została również wyjaśniona przez powódkę w postępowaniu apelacyjnym. Strona powodowa nie wykazała, że występowały i ewentualnie w jakiej wysokości inne należności nieobjęte nakazem zapłaty II Nc 201/08 i nieobjęte niniejszy powództwem. Powódka została wezwana do przedstawienia w terminie 7 dni szczegółowego zestawienia sposobu zaliczenia wpłat pozwanych pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c. Nie przedłożyła jednak takiego rozliczenia odwołując się jedynie do kartotek księgowych znajdujących się w aktach sprawy. W pierwszej kolejności zauważyć należy, że z kartotek księgowych dołączonych do pozwu nie wynika, że powódka zaliczała dokonywane przez pozwanych wpłaty na zaległości najdawniejsze. Przeciwnie, każdorazowe wpłaty pozwanych są uwidocznione i przyporządkowane w kartotekach księgowych na pozycji odpowiadającej wysokości zaliczek za dany miesiąc, czego Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę. Co więcej pominięta została okoliczność, że niektóre z wpłat dokonanych przez pozwanych zostały przeznaczone na pokrycie zaliczek za konkretnie wskazane miesiące, które zawierały się w okresie objętym pozwem, nie zaś na zaliczenie ich na zaległości wcześniejsze. Wynika to wprost z pozycji „komentarz” na kartotekach księgowych załączonych do pozwu ( k. 30). Należą do nich wpłaty zaksięgowane:

- 21 maja 2010 r. w wysokości 161,95 zł przeznaczona na zaliczkę za miesiąc kwiecień 2010r.

- 21 maja 2010 r. w wysokości 161,93 zł- przeznaczona na zaliczkę za miesiąc maj 2010 r.,

- 31 maja 2010 r. w wysokości 129,63 zł- przeznaczona na zaliczkę na fundusz remontowy za miesiąc marzec 2010 r.,

- 31 maja 2010 r. w wysokości 216,05 zł- przeznaczona na zaliczkę na fundusz remontowy za miesiąc kwiecień 2010 r.,

- 15 września 2010 r. w wysokości 161,93 zł- przeznaczona na zaliczkę za miesiąc czerwiec 2010 r.,

- 7 października 2010 r. w wysokości 161,93 zł- przeznaczona na zaliczkę za miesiąc lipiec 2010 r.,

- 11 października 2010 r. w wysokości 161,93 zł- przeznaczona na zaliczkę za miesiąc sierpień 2010 r.,

- 15 listopada 2010 r. w wysokości 161,93 zł- przeznaczona na zaliczkę za miesiąc wrzesień 2010 r.,

- 22 listopada 2010 r. w wysokości 161,93 zł- przeznaczona na zaliczkę za miesiąc październik 2010 r.

Łącznie więc w 2010 r. pozwani wpłacili na rzecz Wspólnoty tytułem zaliczek na fundusz remontowy i koszty zarządu za miesiące od marca 2010 r. do października 2010 r. kwotę 1479,21 zł. Z przedstawionego przez stronę powodową materiału dowodowego nie wynika, że ww. wpłaty zostały zaksięgowane zgodnie z pozycją „komentarz” znajdującą się w kartotekach księgowych. Powódka w sposób nieprawidłowy dokonała zaliczenia wpłat dokonanych przez pozwanych na bliżej nieokreślone należności najdawniej wymagalne, mimo iż powinna je zaliczyć zgodnie z dyspozycją art. 451 § 1 k.c. na dług wskazany w komentarzu do zaksięgowanych dokumentów. W związku z tym, w ocenie Sądu Okręgowego należało uznać, że pozwani spełnili świadczenie wynikające z ich zobowiązania do uiszczenia zaliczek na fundusz remontowy i koszty zarządu za miesiące od marca 2010 r. do października 2010 r. do kwoty 1479,21 zł. i w tym zakresie powództwo o zapłatę okazało się nieuzasadnione.

Sąd Okręgowy dokonując analizy dokumentów księgowych znajdujących się w aktach sprawy dostrzegł również nieścisłość wynikającą z noty odsetkowej na dzień 22 lutego 2011 r. ( k.33). Mimo, iż badanie zasadności wysokości dochodzonych przez powódkę odsetek ustawowych nie jest przedmiotem rozważań Sądu drugiej instancji, ponieważ powództwo w tym zakresie zostało oddalone, a powódka nie wniosła apelacji, to dokument ten posłużył Sądowi do częściowego odtworzenia sposobu zaliczania wpłat dokonywanych przez pozwanych. Dokument ten zawiera m.in. pozycje : (...), (...), „Ilość dni zwłoki”. Zgodnie z tym dokumentem w dniu 10 lutego 2009 r. kwota zobowiązania pozwanych wynosiła 188,12 zł. Zapłata tej kwoty nastąpiła w dniu 21 września 2009 r., a więc ilość dni zwłoki powódka określiła na 223 dni. Z powyższego wynika, że już we wrześniu 2009 r. powódka dokonywała zaliczenia wpłat pozwanych kolejno na zaliczki za miesiące od lutego 2009 r. do lipca 2009 r. Do tak określonych przez samą powódkę dat spłaty zaległych należności skapitalizowała ona odsetki ustawowe. Zdaniem Sądu Okręgowego na podstawie dokumentów przedstawionych przez samą stronę powodową wynika, że wpłaty dokonane przez pozwanych w dniach:

- 21 września 2009 r. w wysokości 288,55 zł,

- 19 października 2009 r. w wysokości 556,92 zł,

- 21 grudnia 2009 r. w wysokości 288,55 zł,

- 18 stycznia 2010 r. w wysokości 158,92 zł,

- 25 stycznia 2010 r. w wysokości 129,63 zł,

w łącznej wysokości 1422,57 zł zostały przez nią zaliczone na należności przypadające w okresie luty 2009 r. do lipiec 2009 r. W związku z tym żądanie zasądzenia od pozwanych na rzecz powódki kwoty należnych jej za te miesiące zaliczek również należało uznać za zupełnie nieuzasadnione. W dalszej kolejności zauważyć należy, że kartoteki księgowe zawierają co prawda ogólną pozycję „saldo”, które po każdej wpłacie jest pomniejszane, jednakże nie wynika z niego w żaden sposób, na zaległości za jaki konkretnie okres zostały zaliczane wpłaty. Zdaniem Sądu Okręgowego, przy określeniu wysokości zadłużenia pozwanych w niniejszej sprawie nie można w ogóle opierać się na pozycji „saldo” znajdującej się na kartotekach księgowych. Pozycja ta zawiera bowiem w lutym 2009 r. kwotę (-)3761,90 zł, a przecież powódka wystąpiła z powództwem o zapłatę należnych jej zaliczek liczonych właśnie od miesiąca lutego 2009 r., ponieważ poprzedni okres według niej został w całości spłacony. W związku z tym, zdaniem Sądu drugiej instancji w miesiącu lutym 2009 r. rzeczywiste saldo zaległości pozwanych dla potrzeb niniejszego postępowania wynosiło -285,09 zł. Powódka twierdziła w toku postępowania, że należności za poprzedni okres nie mają znaczenia dla niniejszej sprawy, a jednocześnie opierała się na rozliczeniach ogólnego salda zaległości pozwanych, które zawierało również zaległości za poprzedni okres. Taki sposób wyliczenia, zdaniem Sądu jest mylący, niejasny i nie obrazuje rzeczywistej wysokości należności pozwanych w okresie od lutego 2009 r. do czerwca 2011 r. W tym miejscu wskazać należy, że Sąd nie ma obowiązku wyliczania i wskazywania powódce reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika rzeczywistej wysokości roszczenia, o które mogłaby wystąpić. Jeżeli powódka konsekwentnie twierdziła, że poprzedni okres jest niejako zamknięty, a należności zostały spłacone, to w uzasadnieniu wysokości kwoty żądanej w pozwie, nie może powoływać się na wyliczenia dokonane w oparciu o kartoteki księgowe zawierające saldo początkowe z 2009 r. (...),90. Powódka w tej sytuacji nie może również powoływać się na sztywne ramy programu księgowego, w którym jest ograniczona możliwość dokonywania zmian sposobu księgowania, ponieważ miała możliwość wykazania, że jej sposób wyliczenia zaległości jest prawidłowy, wnioskując o przeprowadzenie dodatkowych dowodów np. z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, a także odpowiadając na zobowiązanie Sądu Okręgowego do przedstawienia szczegółowego sposobu zaliczenia wpłat dokonanych przez pozwanych. Powódka zaniechała jednak wykazania na jakie konkretnie pozycje zadłużenia i w jakiej wysokości zaliczyła wpłaty pozwanych dokonane w okresie od lutego 2009 r. do czerwca 2011 r. i kolejne. Słusznie podnosi strona pozwana, że powódka różnie wskazywała kwotę zadłużenia pozwanych w wezwaniu do zapłaty z dnia 21 marca 2011 r. jako 5257,55 zł natomiast pięć miesięcy później w pozwie dochodziła już należności głównej w wysokości 8781 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego zwiększenie żądania zapłaty o taką wartość nie ma uzasadnienia w zebranym materiale dowodowym. Różnica tych kwot wynosi bowiem 3523,45 zł, natomiast za okres pięciu miesięcy suma zaliczek na fundusz remontowy i koszty zarządu nie odpowiada tej kwocie. Ustalenie rzeczywistej wysokości zaległości pozwanych również w toku postępowania sądowego nie zostało udowodnione. W szczególności dotyczy to wykazania mechanizmu zaliczeń wpłat dokonywanych przez pozwanych w ujęciu reguł wynikających z art. 451 k.c. Reasumując, brak aktywności powódki we wskazaniu mechanizmu zaliczeń oraz podstawy kwot wymienionych w kartotekach dołączonych do sprawy (w istotnej części zakwestionowanych przez pozwanych) przy jednoczesnym kwestionowaniu przez pozwanych prawidłowości dokonanych wyliczeń obciąża zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c. stronę powodową. Naliczanie pozwanym dodatkowych kwot (bez wskazania ich tytułu, czy też nie odpowiadających wysokości stałych miesięcznych zobowiązań względem powódki wynikających z podjętych uchwał) , niegodne z dyspozycją art. 451 § 1 k.c. ich zaliczanie, brak odniesienia do okoliczności wszczęcia postępowania egzekucyjnego w związku z nakazem zapłaty również przy uwzględnieniu wpłaty dokonanej przez pozwanych w toku niniejszego postępowania, uzasadnia stwierdzenie , iż zarzut apelacyjny braku wykazania wysokości dochodzonego roszczenia , wadliwych ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego okazał się zasadny. Poszczególne składniki zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną zostały uwidocznione na rozliczeniach załączonych przez powódkę w odpowiedzi na sprzeciw ( k.128-134). Wynika z nich, że wysokość zaliczek została określona w sposób zgodny z uchwałami powodowej Wspólnoty, które również znajdują się w aktach sprawy. Nie ulega wątpliwości, że pozwani są osobami znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej i osobistej. Wielokrotnie zwracali się do powódki o ugodowe zakończenie sporu bez konieczności kierowania sprawy na drogę sadową, co pozwoliłoby im uniknąć ponoszenia dodatkowych kosztów. Nie bez znaczenia jest również okoliczność podtrzymywania przez powódkę zawieszenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika na podstawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym II Nc 201/08. To działanie powódki spowodowało, że na depozycie sądowym utrzymywana jest kwota w wysokości 3963,67 zł, która z uwagi na uprawomocnienie się nakazu zapłaty, nie podlega zwrotowi dłużnikom, a nie została podjęta przez wierzyciela. Według twierdzeń strony powodowej zaliczała ona wpłaty dokonywane przez pozwanych w okresie objętym pozwem nie na bieżące zaległości, tylko na należności najstarsze, w tym należności na podstawie nakazu zapłaty były egzekwowane w postępowaniu egzekucyjnym i przekazywane do depozytu. To doprowadziło do naliczania pozwanym odsetek, które nie powstałyby, gdyby należności zostały szybciej pokryte z kwoty znajdującej się na depozycie sądowym. Sąd Okręgowy przyznał więc rację stronie pozwanej, że takie zachowanie się powódki w okolicznościach niniejszej sprawy stanowi naruszenie art. 5 k.c.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o przepis art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 1. sentencji.

Na skutek wniesionej przez pozwanych apelacji, orzeczenie Sądu Rejonowego zostało zmienione poprzez oddalenie powództwa w części objętej zaskarżeniem. Tym samym, stronę pozwaną należy uznać za wygrywającą to postępowanie. Z tego też względu zwrot kosztów procesu za I instancję, na podstawie art. 98 k.p.c., należał się w całości pozwanym uznając, że wygrali oni sprawę w 100 %. Na koszty należne pozwanym składa się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego świadczącego pomoc prawną z urzędu, powiększone o należny mu podatek VAT. Zgodnie z powołaną już reguła prawną, Sąd Okręgowy orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego w punkcie 2. wyroku zasądzając od powódki na rzecz pozwanych kwotę 738 zł wraz z należnym podatkiem VAT , tytułem kosztów zastępstwa prawnego udzielonego pozwanym z urzędu w tym postępowaniu.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy orzekł jak sentencji wyroku.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Dorota Szlachta
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Szczecinie
Osoba, która wytworzyła informację:  Violetta Osińska,  Tomasz Szaj ,  Dorota Gamrat-Kubeczak
Data wytworzenia informacji: