Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sądu Okręgowego Barbara Smolska
Protokolant:	Starszy sekretarz sądowy Anna Majorek

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2024 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. S. i J. S.

przeciwko (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W.

o zapłatę i ustalenie

ewentualnie o zapłatę i ustalenie

I.  oddala powództwo główne,

II.  oddala powództwo ewentualne,

III.  zasądza solidarnie od powodów na rzecz pozwanego kwotę 5 417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku.

SSO Barbara Smolska

Sygn. akt I C 1017/21

UZASADNIENIE

Powodowie A. S. i J. S. pozwem złożonym 17 maja 2024 roku przeciwko pozwanemu (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej w W. wnieśli o:

1.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwoty 20 000 euro tytułem zwrotu świadczenia nienależnego spełnionego przez powodów w walucie euro na podstawie całkowicie nieważnej umowy pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 roku w postaci uiszczonych na rzecz pozwanego rat kredytu i innych świadczeń wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 7 marca 2019 r. do dnia zapłaty,

2.  ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że zawarta przez powodów umowa pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia20 kwietnia 2010 roku jest nieważna;

W przypadku nieuwzględnienia żądań zawartych w pkt 1. i 2. (łącznie lub choćby jednego z nich) powodowie wnieśli o:

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwoty 50.000 zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego w postaci nadpłaconych rat kredytu w skutek uznania za bezskuteczne względem powodów poniższych zapisów umowy pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 marca 2019 roku do dnia zapłaty;

4.  oraz ustalenie, że powodowie nie są związani następującymi niedozwolonymi postanowieniami umownymi zawartymi w: § 1 ust. 1 pkt 20, § 7 ust. 5 umowy pożyczki oraz ust. 1, ust. 2, ust. 3, ust. 5, ust. 6, ust. 10 załącznika nr 6 do umowy.

Nadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz solidarnie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości z uwagi na stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy pełnomocnika.

Następnie pismem z dnia 7 lutego 2023 roku (k.137 i nast.) powodowie rozszerzyli powództwo wnosząc o:

1.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie do ich majątku wspólnego kwoty 82 715,96 euro oraz kwoty 43 836,69 zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego spełnionego przez powodów w walucie euro oraz w złotych na podstawie całkowicie nieważnej umowy pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 roku w postaci uiszczonych na rzecz pozwanego rat kredytu i innych świadczeń wraz z odsetkami za opóźnienie:

a)  od kwoty 43 836,69 zł od dnia 7 marca 2019 roku do dnia zapłaty;

b)  od kwoty 20 000 euro od dnia następnego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu pozwu o zapłatę do dnia zapłaty;

c)  od kwoty 62 715,96 euro od dnia następnego po dniu doręczenia modyfikacji powództwa do dnia zapłaty;

2.  ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c., że zawarta przez powodów umowa pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 roku jest nieważna;

W przypadku nieuwzględnienia żądań z pkt 1. i pkt 2. Powodowie wnieśli o:

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów łącznie do ich majątku wspólnego kwoty 50 000 zł tytułem zwrotu świadczenia nienależnego w postaci nadpłaconych rat kredytu w skutek uznania za bezskuteczne względem powodów poniższych zapisów umowy pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 roku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 marca 2019 roku do dnia zapłaty;

4.  oraz ustalenie, że powodowie nie są związani następującymi niedozwolonymi postanowieniami umownymi zawartymi w - § 1 ust. 1 pkt 20, § 7 ust. 5 umowy pożyczki oraz § ust. 1, ust. 2, ust. 3, ust. 5, ust. 6, ust. 10 załącznika nr 6 do umowy.

Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz solidarnie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości z uwagi na stopień skomplikowania sprawy i nakład pracy pełnomocnika.

W uzasadnieniu swoich roszczeń powodowie w pozwie wskazali, że dnia 20 kwietnia 2010 roku zawarli jako konsumenci umowę kredytu hipotecznego nr (...) indeksowanego kursem waluty obcej z (...) S.A., którego następcą prawnym jest pozwany (...) Bank (...) S.A. Zgodnie z jej postanowieniami bank udzielił kredytu w kwocie 450 000 zł na okres 300 miesięcy a powodowie przeznaczyli środki pochodzące z kredytu na potrzeby własne.

W umowie postanowiono, że kredyt jest wypłacany w PLN po przeliczeniu po kursie kupna danej waluty obowiązującym w Tabeli kursowej banku w dniu uruchomienia środków z tytułu kredytu na wybraną walutę obcą. Natomiast kwoty spłaty rat kredytu indeksowanego do waluty obcej określane są w tejże walucie obcej, a spłacane w złotych polskich, przeliczone po kursie sprzedaży danej waluty zgodnie z Tabelą kursową banku obowiązującą w dniu określonym w umowie.

W ocenie powodów za abuzywne, a tym samym niewiążące ich, należy uznać postanowienia wymienione w petitum pozwu tj. § 1 ust. 1, § 7 ust. 5 umowy pożyczki oraz § ust. 1, ust. 2, ust. 3, ust. 5, ust. 6, ust. 10 załącznika nr 6 do umowy, w tym przede wszystkim klauzule waloryzacyjne. Kwestionowane przez powodów postanowienia umowne przejęte zostały z wzorca umowy zaproponowanego przez pozwanego i nie zostały z powodami indywidualnie uzgodnione. Powodowie jako konsumenci nie mieli rzeczywistego wpływu na ich treść a przy zawieraniu umowy strony korzystały z gotowych formularzy przedstawionych przez pozwanego. Powodowie dokonali przedmiotowej czynności prawnej w celu niezwiązanym z bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową, a zatem nie może, w ich ocenie, budzić wątpliwości, iż występują w niniejszej sprawie w charakterze konsumentów. Zdaniem powodów wskazane postanowienia kształtują ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy, w konsekwencji czego postanowienia te pozostają w sprzeczności z kontraktową ochroną konsumencką, którą zapewnia art. 385 ¹ § 1 k.c.

O abuzywności analizowanych postanowień przesądza fakt, że kwestionowane klauzule nie odwoływały się do obiektywnych wskaźników, na które żadna ze stron (powodowie) nie mieli wpływu, lecz pozwalały wyłącznie bankowi na określenie miernika wartości wedle swojej woli oraz uprawniały bank do określania wysokości kursu kupna i sprzedaży EUR bez żadnych formalnych ograniczeń. Na mocy kwestionowanych postanowień to pozwany mógł jednostronnie o arbitralnie, a przy tym w sposób wiążący modyfikować wskaźnik, według którego obliczana była wysokość świadczenia kredytobiorców, a tym samym mógł on wpływać na wysokość świadczeń powodów.

Przedmiotowa umowa, zdaniem powodów narusza zasadę swobody kontraktowania, w myśl art. 353 ¹ k.c. oraz jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego zgodnie z art. 58 § 2 k.c. Rezultatem tego brak jest możliwości dalszego funkcjonowania umowy, której po wyłączeniu z niej postanowień niedozwolonych, nie da się wykonać - określić sposobu oraz wysokości świadczenia stron, ale także umowy, która bez wyeliminowanych z niej postanowień, tworzyć będzie stosunek prawny, którego cel lub treść sprzeciwiałyby się właściwości (naturze) stosunku prawnego, ustawie lub zasadom współżycia społecznego. Zdaniem powodów taki stosunek prawny musi zostać uznany za nieważny z racji sprzeczności z ustawą, polegającą na naruszeniu granic swobody umów, na podstawie art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. Po wyeliminowaniu z umowy klauzuli zmiennego oprocentowania umowa stron nie będzie zawierać elementu z art. 69 ust. 2 pkt 5 ustawy Prawo bankowe stanowiącego essentialia negotii umowy kredytu w postaci oprocentowania i warunków jego zmiany a tym samym należy uznać ją za nieważną w całości.

Powodowie wskazali, że nawet w przypadku braku uznania za abuzywne klauzuli zmiennego oprocentowania a w zamian uznania bezskuteczności klauzul waloryzacyjnych, umowę należałoby uznać za nieważną, gdyż istnienie umowy kredytu udzielonego i spłacanego w walucie polskiej, w której stawka oprocentowania byłaby oparta o wskaźnik EURIBOR, który pozostaje integralnie związany z klauzulą indeksacyjną i rozliczeniami w walucie obcej, nie jest możliwe. Zastrzeżenie oprocentowania odnoszącego się do stawki EURIBOR w umowie kredytu udzielonego i spłacanego, po wyeliminowaniu indeksacji, w złotych polskich formalnie wydaje się spełniać warunek odpłatności umowy kredytu. Jednak pozostaje w sprzeczności z określoną na podstawie całokształtu uregulowań zawartych w ustawie Prawo bankowe i wykształconą w obrocie właściwością (naturą) stosunku prawnego, a zatem pozostaje w sprzeczności z art. 353 ¹ k.c. Jednocześnie w ocenie strony powodowej właśnie utrata przez stosunek prawny powstały po wyeliminowaniu z niego indeksacji jego sensu gospodarczego prowadzi do wniosku, że takie ukształtowanie stosunku prawnego jest nieważne, gdyż nastąpiłoby z przekroczeniem granic swobody umów.

Powyższe okoliczności dają podstawę do zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów dochodzonej kwoty w EUR tytułem zwrotu uiszczonych na rzecz pozwanego rat kredytu oraz innych świadczeń wraz z odsetkami za opóźnienie, zgodnie z żądaniem głównym pozwu.

Niezależnie od żądania zapłaty powodowie wnieśli o ustalenie nieważności umowy w trybie art. 189 k.p.c. W ocenie powodów w niniejszej sprawie niewątpliwie istnienie po ich tronie interes prawny w usunięciu niepewności co do nieważności przedmiotowej umowy kredytu. Oczekiwane rozstrzygnięcie pozwoliłoby na jednoznaczne określenie sytuacji prawnej stron oraz wyeliminowanie ryzyka naruszenia praw powodów w przyszłości. Zarówno w chwili zawarcia umowy, jak i w późniejszym czasie, powodowie nie mieli możliwości obiektywnego ustalenia kwoty udzielonego im kredytu, jak i kursu waluty, według którego następuje przeliczenie ich raty z PLN na EUR. Powodowie spłacają raty, jednak czynią to de facto celem uniknięcia przymusu, gdyż pozwany nie podziela ich argumentacji co do nieważności umowy, a zaprzestanie spłat skutkowałoby zgłoszeniem przez pozwanego dodatkowych roszczeń.

Powodowie ponadto przedstawili argumentację, iż posiadają interes prawny w dochodzeniu żądania o ustalenie, gdyż zlikwiduje to stan niepewności, który zaistniałby między stronami w przypadku zasądzenia roszczenia, w tym co do zasadności wykreślenia hipoteki ciążącej na nieruchomości.

Powodowie posiadają również interes prawny w dochodzeniu roszczenia ewentualnego żądania o ustalenie, gdyż jego uwzględnienie zlikwiduje stan niepewności, który zaistniałby między stronami w przypadku zasądzenia roszczenia o zapłatę, w tym co do konkretnych klauzul, które podlegają eliminacji z umowy kredytu, co ma fundamentalne znaczenie dla ustalenia wzajemnych obowiązków stron umowy na dalszym etapie jej wykonywania, oceny prawidłowości wydanego ewentualnie przez pozwanego nowego harmonogramu spłat po zakończeniu niniejszego procesu oraz zabezpieczenie interesu powodów przed dalszym arbitralnym wykonywaniem umowy przez pozwanego. Umożliwi ponadto wyegzekwowanie należytego wykonywania tejże umowy przez bank i zapewni ochronę przed środkami przymusu, jakie pozwany może zastosować, gdyby powodowie nie spłacali rat na podstawie nieprawidłowo sporządzonego przez bank harmonogramu. Kwota z żądania ewentualnego pozwu stanowi różnicę pomiędzy sumą rat faktycznie uiszczonych przez powodów, a kwotą, jaką powinni uiścić, gdyby na podstawie łączącej strony umowy bank udzielił kredytu w PLN, który byłby spłacany w PLN z pominięciem mechanizmu waloryzacji.

Pozwany (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i

zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k.55). Pozwany odnośnie stanu faktycznego oraz twierdzeń przedstawionych przez powodów w pozwie zaprzeczył w szczególności aby:

1.)  umowa pożyczki hipotecznej nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 roku była nieważna, bądź spełniała warunki uprawniające Sąd do ustalenia bezskuteczności jej postanowień;

2.)  powodom należne były od pozwanego jakiekolwiek świadczenia;

3.)  powodowie dokonali na rzecz pozwanego nadpłaty rat kredytu;

4.)  strony nie negocjowały treści umowy;

5.)  umowa została zawarta przez powodów w charakterze konsumentów;

6.)  prawa i obowiązki powodów zostały ukształtowane w umowie w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy;

7.)  istniały w umowie klauzule abuzywne;

8.)  umowa była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego oraz właściwością stosunku prawnego, czy też nieważna;

9.)  pozwany nie wypełnił wobec powodów obowiązków informacyjnych;

10.)  po stronie powodów występował „brak świadomości i rozeznania co do znaczenia klauzuli indeksacyjnych oraz waloryzacyjnych;

11.)  powodowie nie mieli świadomości „co do rzeczywistego rozmiaru ryzyka walutowego”, jakoby nie zostało im ono dostatecznie wyjaśnione;

12.)  strony zawarły umowę kredytu hipotecznego, bowiem zawarta umowa jest umową pożyczki, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i art. 78 Prawa bankowego;

13.)  powodowie przeznaczyli środki pochodzące z pożyczki na „potrzeby własne”, bowiem nie wykazali tego w żaden sposób, zaś okoliczności sprawy wskazują, iż przeznaczone zostały na cele związane z działalnością gospodarczą;

14.)  powodowie nie mieli rzeczywistego wpływu na treść umowy;

15.)  powodowie dokonali czynności w celu niezwiązanym bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową;

16.)  umowa przewidywała „ nierównomierne rozłożenie praw, obowiązków, czy ryzyka między stronami”, jakoby doszło do „zachwiania równowagi kontraktowej”;

17.)  pozwany przyznał sobie prawo do „jednostronnego wpływania na wysokość wypłaconej kwoty kredytu”, gdyż wypłacana kwota pożyczki została ustalona zgodnie w umowie jako 450.000 PLN i do wypłaty takiej kwoty bank był zobowiązany;

18.)  postanowienia umowy cechowały się „rażącym brakiem jednoznaczności”, gdyż postanowienia są jednoznaczne i zrozumiałe, powodowie nie zaproponowali innego niż dosłowne i zgodne z wolą obu stron przy zawieraniu umowy - ich rozumienia;

19.)  powodowie „uiszczali raty w zawyżonej wysokości” i przysługiwało im roszczenie o „zwrot świadczenia nienależnego w postaci nadpłaconej części każdej raty”;

20.)  istniała jakakolwiek podstawa wyeliminowania „klauzuli zmiennego oprocentowania”;

21.)  powodowie „ nie mieli możliwości obiektywnego ustalenia kwoty udzielonego kredytu”, gdyż wynika ona wprost z § 1 ust. 1 pkt 1umowy;

22.)  powodowie spłacają raty „celem uniknięcia przymusu”, gdyż powodowie spłacają raty w celu spłaty ważnego zobowiązania do zwrotu bankowi udzielonego im finansowania oraz zapłaty ustalonych w umowie odsetek;

23.)  umowa nie zawierała essentialia negotii, bądź wypaczała sens gospodarczy umowy.

Nadto pozwany w odpowiedzi na pozew wskazał, iż przed podjęciem decyzji o wystąpieniu o finansowanie powodowie zostali poinformowani o kosztach obsługi kredytu w przypadku zmiany kursu waluty indeksacji, tj. o możliwości wzrostu raty kapitałowo – odsetkowej oraz zadłużenia z tytułu kredytu wyrażonego w złotych. Informacja ta została im przedstawiona w postaci symulacji wysokości rat kredytu, co zostało przez nich potwierdzone w pkt 10 str. 8 wniosku o kredyt z dnia 3 lutego 2010 roku. Symulacja wpływu zmiany kursu walutowego na przykładową kwotę kredytu i wysokość raty została zaprezentowana powodom w formie pisemnej m. in. w oświadczeniach o ryzyku walutowym. Obrazowała ona możliwość istotnej zmiany wartości kredytu ponownie wyrażonej w PLN, a także wysokość raty kredytu, przy czym w przedstawionej symulacji zwiększona rata kredytu wyniosła 165 % raty pierwotnej, czyli przykładowej raty dla kwoty kredytu 150.000 PLN w wysokości 690 PLN – symulacja wskazywała na możliwość wzrostu do 1.137 PLN.

Pozwany, wbrew twierdzeniem strony przeciwnej, zapewnił możliwość wpływu na postanowienia umowne w drodze negocjacji, o czym już świadczy okoliczność trzykrotnej zmiany umowy w drodze zawartych z kontrahentami aneksów. Powodowie wynegocjowali z pozwanym w okresie lipiec – sierpień 2010 roku obniżenie marży banku kredytodawcy, w związku z czym marża począwszy od września 2010 roku została obniżona o 0,4 punkty procentowe do poziomu 3,35 %, co znalazło odzwierciedlenie w harmonogramie spłat z dnia 5 sierpnia 2010 roku. Dnia 24 października 2011 roku strony na wniosek powodów, zawarły aneks nr (...), w którym zmianie uległą między innymi waluta spłaty z PLN na EUR. Zmianie uległa również treść § 1 ust. 1 pkt 19 i 20 umowy oraz § 4 i § 8 umowy oraz nadano nowe brzmienie załącznikowi nr 6 do umowy. Dnia 21 grudnia 2020 roku na wniosek powodów, strony zawarły aneks nr (...) do umowy, na mocy którego dokonano zmiany zabezpieczenia pożyczki poprzez wyłączenie spod zabezpieczenia części nieruchomości z lokalu nr (...) w S. przy ul. (...). W dniu 2 lutego 2021 roku, na wniosek powodów, strony zawarły aneks nr (...) do umowy, dotyczący zmiany zabezpieczenia kredytu i zgody na wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości nr (...).

Zdaniem pozwanego okoliczności sprawy wskazują, iż zawarcie umowy dokonane zostało w ramach i w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Powodowie prowadzą od 1995 roku działalność „na rynku usług finansowych i prawnych”. Nadto w celu uzyskania finansowania już na wczesnym etapie ubiegania się o finansowanie podkreślili zawodowy charakter, w tym fakt prowadzenia działalności w zakresie usług finansowych oraz własne wysokie kompetencje w tym zakresie a składając wniosek o kredyt wskazali na posiadanie kredytu firmowego w M., na analogiczną kwotę jak kwota udzielonej pożyczki, który mieli zamiar spłacić w związku z udzielonym przez pozwanego finansowaniem. Nadto nieruchomości, na których ustanowiono hipotekę jako zabezpieczenie pożyczki położonych w S., przy ul. (...) lok. 3 oraz w S., przy ul. (...) wykorzystywane były i są nadal do prowadzenia działalności gospodarczej pod nazwą Centrum (...). Prócz tego zabezpieczeniem pożyczki była również cesja umowy ubezpieczenia dla firm a w kontaktach z bankiem powodowie występowali jako „ Centrum (...).”

Pozwany wskazał również, że jakakolwiek działalność gospodarcza prowadzona jest formalnie na imię powoda J. S., lecz jednocześnie w prowadzeniu działalności uczestniczy również powódka A. S.. Ponadto udział powódki w umowie pożyczki był niezbędny ze względu na istniejącą pomiędzy powodami wspólność majątkową małżeńską, również w zakresie nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie spłaty pożyczki. Tym samym pozwany kwestionuje, jakoby do oceny stosunku prawnego łączącego strony zastosowanie miały przepisy dotyczące czynności prawnych z udziałem konsumentów, w tym między innymi art. 385 ¹ k.c. i następnych k.c.

Pozwany w piśmie z 23 marca 2023 r. (k.155 i nast.) wniósł o oddalenie rozszerzonego powództwa i zasadzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości.

Powodowie na rozprawie w dniu 6 października 2023 r. i piśmie z 20 października 2023 r. wskazali, że sporna umowa jest umową kredytu.

Pozwany na rozprawie w dniu 6 października 2023 r. i w piśmie z 22 listopada 2023 r. zajął stanowisko, że strony zawarły umowę pożyczki hipotecznej a nie umowę kredytu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie J. S. oraz A. S. są małżeństwem. J. S. zaczął prowadzić działalność gospodarczą w 1996 roku pod firmą Centrum (...) . Przedmiotem tej działalności było w szczególności: 1.) wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi; 2.) realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków; 3.) kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, jak również 4.) działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych; 6.) działalność wspomagająca ubezpieczenia i fundusze emerytalne; 6.) wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn urządzeń, oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowanych.

Jeszcze w 2009 roku adres zakładu głównego przedsiębiorcy ujawniony w ewidencji działalności gospodarczej znajdował się przy ul. (...) w P., gdzie powodowie również zamieszkiwali. Ponadto jako miejsca wykonywania działalności gospodarczej przez J. S. wskazane były następujące adresy: ul. (...) w S., ul. (...) w S., ul. (...) w P. i ul. (...) w P..

dowody:

- zaświadczenie o prowadzonej działalności gospodarczej powoda z dnia 3 lutego 2010 roku, (k. 82),

- zaświadczenie o zmianie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej powoda, (k. 83 - 83v.).

- zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v).

W 2009 roku powodowie kupili nieruchomość przy ul. (...) w P. zabudowaną murowanym domem mieszkalnym o powierzchni 225,20 m ² i garażem murowanym o powierzchni 37,60 m ². Zakup sfinansowali środkami pochodzącymi z kredytu hipotecznego w (...) Bank (...) S.A. w kwocie 450.000 PLN.

W 2010 roku powodowie zamierzali dokonać gruntownego remontu oraz przebudowy domu mieszkalnego przy ul. (...) w P.. W tym celu zapoznawali się z ofertami różnych banków, w tym z ofertą poprzednika prawnego pozwanego - (...) S.A. w W.. Powodowie postanowili umówić spotkanie z doradcą. Podczas spotkania doradca przedstawił powodom ofertę kredytu waloryzowanego kursem euro. Doradca przedstawił tę ofertę jako najkorzystniejszą z dostępnych ofert z uwagi na niską wysokość raty spłaty w porównaniu z innymi ofertami oraz stabilność waluty euro.

dowody:

- umowa sprzedaży (k.231-232)

zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v)

Powodowie przekonani przedstawioną ofertą w dniu 3 lutego 2010 roku wypełnili wniosek o kredyt, który został złożony w oddziale (...) S.A. w dniu 8 lutego 2010 r. We wniosku powodowie ubiegali się o przyznanie finansowania w kwocie 500.000 PLN. Cel kredytu oznaczono jako dowolny cel konsumpcyjny. Walutę kredytu oznaczono jako PLN indeksowany do EUR. Powodowie wnieśli o jednorazową wypłatę kredytu z okresem spłaty wynoszącym 300 miesięcy w walucie PLN w równych ratach kapitałowo - odsetkowych.

Jako przedmiot zabezpieczenia wskazano hipotekę łączną na dwóch lokalach mieszkalnych: przy ul. (...) w S. oraz przy ul. (...) w S..

W dacie złożenia wniosku kredytowego powód J. S. legitymował się wykształceniem wyższym ekonomicznym. Prowadził wówczas działalność gospodarczą na własny rachunek pod firmą Centrum (...). Wnioskiem powód wskazał jako formę uzyskiwania dochodu: 1.) najem nieruchomości; 2.) działalność gospodarczą oraz 3.) dochody z tytułu pełnienia członka rad nadzorczych i z tego tytułu zadeklarował dochód w wysokości 15.000,00 PLN netto miesięcznie. Powódka we wniosku nie wskazała źródeł uzyskiwania dochodu ani miejsca zatrudnienia.

Powodowie wskazali we wniosku następujące zobowiązania: 1.) kredyt mieszkaniowy w D. Banku zaciągnięty umową z dnia 15 stycznia 2009 roku oraz datą spłaty do dnia 15 stycznia 2039, ratą w wysokości 700 CHF i wartością zadłużenia 470.000 PLN; 2.) zobowiązanie z karty kredytowej w A. Banku z września 2009 roku z zadłużeniem wynoszącym 1.000 PLN przy limicie zadłużenia wynoszącym 30.000 PLN; 3.) kredyt odnawialny w M. na własną działalność gospodarczą zaciągnięty na podstawie umowy z czerwca 2003 roku z wartością zadłużenia wynoszącą 430.000 PLN.

W dacie złożenia wniosku powodowie oświadczyli, że kredyt odnawialny w M. w kwocie ok. 455 000 zł będzie spłacony przed uruchomieniem pożyczki hipotecznej, natomiast zobowiązanie z karty kredytowej w A. Bank może zostać zmniejszone.

dowód:

- wniosek o kredyt z dnia 3 lutego 2010 roku, (k. 77 - 81v., 77-81)

- oświadczenie (k.84)

- zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v)

Wraz z wnioskiem powodowie podpisali dwa oświadczenia następującej treści:

1.  Oświadczenie o ponoszeniu ryzyka walutowego dla Kredytu hipotecznego / Kredytu hipotecznego konsolidacyjnego / Pożyczki hipotecznej, w którym oświadczyli, że przedstawiciel Banku (...) S.A. przedstawił im ofertą Kredytu hipotecznego / Kredytu hipotecznego konsolidacyjnego / Pożyczki hipotecznej w złotych oraz w złotych indeksowany do waluty obcej. Po zapoznaniu się z tymi ofertami dokonali wyboru oferty Kredytu / Pożyczki w złotych indeksowanego do waluty obcej. Zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej, w tym wpływ spreadu walutowego na obciążenia z tytułu spłaty kredytu zostały im przedstawione jak niżej. Do określenia własnego kursu kupna i sprzedaży waluty w Tabeli kursów walut dla Kredytów/Pożyczek Bank stosuje odchylenie od średniego kursu danej waluty, określanej przez Narodowy Bank. Różnica pomiędzy kursem kupna waluty a kursem sprzedaży waluty wynosi maksymalnie 9% od wartości obu kursów waluty. Różnica ta stanowi spread walutowy. Wysokość kursu kupna z dnia uruchomienia Kredytu ma wpływ na wyrażenie wysokości zadłużenia z tytułu zaciąganego kredytu w walucie indeksacji. Należności pozostające do spłaty z tytułu rat kredytu i odsetek określone są w harmonogramie w walucie indeksacji i w dacie spłaty podlegają przeliczeniu na złote według obowiązującego w tej dacie kursu sprzedaży waluty obcej określonej w Tabeli kursów walut dla Kredytów/Pożyczek. Dokonując wyboru ww. oferty mają pełną świadomość, że w okresie obowiązywania umowy Kredytu / Pożyczki może nastąpić deprecjacja [osłabienie] złotego względem indeksowanej waluty obcej co spowoduje, że kwota zadłużenia z tytułu Kredytu / Pożyczki, jak również należna rata kapitałowo-odsetkowa albo odsetkowa będą wyższe po przeliczeniu na złote. Powodowie potwierdzili otrzymanie poniższych informacji zawierających przykładową symulację pokazującą wpływ zmiany kursu walutowego i spreadu na kwotę miesięcznej raty kredytu:

Kwota Kredytu / Pożyczki: 150 000 PLN

Kwota Kredytu po dokonaniu indeksacji wg kursu kupna waluty obcej wynoszącego 3, (...): - 38 966,09 EUR

Okres spłaty Kredytu / Pożyczki: 30 lat

Oprocentowanie Kredytu / Pożyczki: 3,69%

Metoda spłaty równe raty kapitałowo-odsetkowe

Kurs sprzedaży waluty obcej 1 EUR: 4,1916

Miesięczna rata kredytu wynosi 690,00 złotych przy kursie kupna 3,8495 złotych za 1 EUR i wysokości zmiennej stopy procentowej 3,69% - na dzień 05 stycznia 2010 r.

Miesięczna rata kredytu wynosi 1137,00 złotych przy założeniu, że zmienna stopa oprocentowanie wynosi 6,49% a kwota Kredytu / Pożyczki wynosi 120% kwoty Kredytu / Pożyczki tj. 180 000 złotych - na dzień 5 stycznia 2010 r. [stawka % dla kredytu / pożyczki w złotych a kwota wynosi 120% kwoty kredytu / pożyczki]

Różnica pomiędzy miesięczną ratą Kredytu / Pożyczki wyliczoną dla najwyższego kursu złotego do waluty indeksacji w okresie ostatnich 12 pełnych miesięcy [31.12.2008 - 31.12.2009] a miesięczną ratą Kredytu / Pożyczki wyliczoną dla najniższej kursu złotego do waluty indeksacji w okresie ostatnich 12 pełnych miesięcy [31.12.2008 - 31.12.2009] wynosi 176,00 zł; [rata w złotych dla najwyższego kursu minus rata w złotych dla najniższego kursu].

Miesięczna rata kredytu wynosi 753,00 złotych przy założeniu, że nastąpiła zmiana spreadu walutowego w wysokości odpowiadającej różnicy między maksymalnym i minimalnym spreadem walutowym w okresie od 05.07.2009 do 05.01.2010 [minimalny spread walutowy 8,60% - maksymalny spread walutowy 8,89%].

Niniejsza symulacja oparta była o dane: kurs waluty, spread walutowy aktualne na dzień 05 stycznia 2010r. (data sporządzenia)

Bank (...) SA aktualizuje symulację ryzyka walutowego w okresach jednomiesięcznych.

Powodowie przyjęli do wiadomości, że Bank (...) S.A. przygotuje symulację ryzyka walutowego odnoszącą się do konkretnej oferty dostosowanej do wniosku o udzielenie produktu hipotecznego i zaakceptowanej przez wnioskodawcę, którą przedstawi wraz z projektem umowy.

2.  Informacja dla Wnioskodawcy o skutkach związanych ze zmienną stopą procentową, w którym oświadczyli że zostali poinformowani, że Kredyt / Pożyczka oferowana przez Bank (...) S.A. jest oprocentowana według zmiennej stopy procentowej składającej się, ze stopy referencyjnej oraz marży i każda zmiana wysokości stopy referencyjnej lub marży - w trakcie obowiązywania Umowy - wpływa na:

- wysokości zmiennej stopy procentowej oraz

- wysokość miesięcznej raty kapitałowo - odsetkowej Kredytu / Pożyczki oraz

- kwotę miesięcznej raty, która jest przeznaczona na spłatę kapitału z tytułu posiadanego Kredytu / Pożyczki

Jednocześnie oświadczyli, że są świadomi ryzyka wzrostu oprocentowania Kredytu / Pożyczki i godzą się na nie.

W dokumencie tym przedstawiono przykładową symulację pokazującą wpływ zmiany stopy procentowej na wysokość miesięcznej raty kapitałowo - odsetkowej Kredytu / Pożyczki:

Kwota Kredytu / Pożyczki: 150 000,00 PLN Okres spłaty Kredytu/Pożyczki: 30 lat

Metoda spłaty Kredytu/Pożyczki: równe raty kapitałowo-odsetkowe

Miesięczna rata wynosi 947,00 złotych przy wysokości zmiennej stopy procentowej 6,49% na dzień 05 stycznia 2010r.

Miesięczna rata wynosi 1371,00 złotych przy założeniu, że zmienna stopa oprocentowanie wynosi 10,49% [stawka oprocentowania powiększona o 4,00 punkty procentowe]

Różnica pomiędzy miesięczną ratą wyliczoną dla najwyższej wartości zmiennej stopy procentowej w okresie ostatnich 12 pełnych miesięcy [31.12.2008 - 31.12.2009] a miesięczną ratą wyliczoną dla najniższej wartości zmiennej stopy procentowej w okresie ostatnich 12 pełnych miesięcy [31.12.2008 - 31.12.2009] wynosi 173,00 zł;

Powodowie potwierdzili że zapoznali się z „Informacją dla Kredytobiorcy o skutkach związanych ze zmienną stopą procentową".

Bank (...) S.A. w dniu 9 kwietnia 2010 roku wydał pozytywną decyzję kredytową, którą przyznał powodom kredyt w kwocie 450.000 PLN.

dowód:

- oświadczenia (k.73-74)

- Informacja dla wnioskodawcy (k.75-76)

- decyzja kredytowa z dnia 9 kwietnia 2010 roku, (k. 86 - 86v.)

- zapytanie o odstępstwo (k.118-119)

- korespondencja mailowa (k.87)

Dnia 20 kwietnia 2010 roku pomiędzy A. S. i J. S. jako kredytobiorcami a bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. jako kredytodawcą została zawarta umowa oznaczona jako „Umowa pożyczki hipotecznej z nr (...)”, przy czym treść umowy składała się z dwóch części: I. (...) i II. (...) Banku (...). W umowie strony ustaliły, że kwota kredytu wynosi 450.000 PLN i jest indeksowana do Euro. W przypadku kredytu indeksowanego do waluty obcej wypłata kredytu następuje w złotych. Zasady dotyczące przeliczania wysokości kredytu, kwoty wypłaty oraz kwoty spłaty i stosowanych przez bank kursów walut obcych oraz spreadu walutowego zawiera załącznik nr 6 do niniejszej umowy (§1 ust. 1 pkt 1 i 2). Cel kredytowania określono jako dowolny cel (§ 1 ust. 1 pkt 6 umowy). Prowizja za udzielenie kredytu wynosiła 0,00% (§ 1 ust. 1 pkt 7).

Marża kredytu wyniosła 3,75% w stosunku rocznym i jest ona stała w całym okresie kredytowania z zastrzeżeniem § 1 ust. 1 pkt 9 i 10 umowy. Zastrzeżono również marżę dodatkową, zwiększającą marżę kredytu, do czasu prawomocnego wpisu hipoteki na rzecz banku do księgi wieczystej w wysokości 1,50 % w stosunku rocznym (§ 1 ust. 1 pkt 9 umowy).

Stopa referencyjna EURIBOR 6M dla Euro z dnia 5 kwietnia 2010 roku i aktualna na dzień sporządzenia umowy przez bank wyniosła 0,945 % w stosunku rocznym. Roczna zmienna stopa oprocentowania stanowiąca sumę marży kredytu oraz stopy referencyjnej na dzień sporządzenia umowy przez bank wyniosła 4,695 % (§ 1 ust. 1 pkt 12 umowy). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania w skali roku wyniosła 4,81 % zgodnie z założeniami określonymi w § 6 w części II umowy (§ 1 ust. 1 pkt 13 umowy). Szacunkowy całkowity koszt udzielonego kredytu wyniósł 315.167,96 PLN, do wyliczenia przyjęto założenia określone w § 6 w części II umowy (§ 1 ust. 1 pkt 13 umowy).

Okres kredytowania wynosił 300 miesięcy od daty uruchomienia kredytu, przy czym nie zastrzeżono okresu karencji (§ 1 ust. 1 pkt 15 i 16 umowy). Zastrzeżono spłatę kredytu w równych ratach kapitałowo - odsetkowych (§ 1 ust. 1 pkt 17 umowy). Przewidziano, że rachunkiem kredytobiorcy przeznaczonym do obsługi kredytu będzie rachunek o nr: (...) jako walutę spłaty wskazano polski złoty (§ 1 ust. 1 pkt 19 i 20 umowy).

Jako nieruchomości stanowiące przedmiot zabezpieczenia wskazano: lokal mieszkalny nr (...) położony w S. przy ul. (...), dla którego urządzono księgę wieczystą nr (...) oraz lokal mieszkalny nr (...) położony w S. przy ul. (...), dla której urządzono księgę wieczystą nr (...) (§ 1 ust. 3 umowy).

Jako zabezpieczenie kredytu wskazano: hipotekę kaucyjną na pierwszym miejscu do kwoty 900.000 PLN ustanowioną dla zabezpieczenia spłaty kapitału kredytu, zapłaty odsetek od kapitału kredytu, opłat i prowizji oraz innych kwot należnych bankowi z tytułu umowy i innych kosztów kredytu (§1.4 pkt 1 umowy); cesję na bank przysługującej kredytobiorcom wierzytelności z umowy ubezpieczenia nieruchomości przy ul. (...) od ognia i innych żywiołów (zdarzeń losowych), cesja na banku przysługującej kredytobiorcom wierzytelności z umowy ubezpieczenia nieruchomości przy ul. (...) od ognia i innych żywiołów (zdarzeń losowych) (§ 1 ust. 4 umowy).

Postanowiono, że bank uruchomi kredyt jednorazowo, przy czym kwota pożyczki zostanie przelana na rachunek bankowy kredytobiorców z przeznaczeniem na dowolny cel (§ 1 ust. 7 pkt 1 i 2 umowy).

Definicje umowne zostały określone w § 2 umowy. Zgodnie z §2 ust. 1 użyty w umowie termin „umowa” oznacza niniejszą umowę kredytu wraz z załącznikami. Postanowiono przy tym, pozostałe terminy pisane wielką (dużą) literą użyte w umowie określa „Regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych przez Bank (...) S.A. dla klientów indywidualnych” stanowiący integralną część umowy.

Zgodnie z § 3 ust. 1 Bank udzielił kredytobiorcom kredytu na warunkach określonych w umowie, w tym w części I - Warunki Szczegółowe Kredytu hipotecznego oraz Regulaminie. Kredytobiorcy zobowiązali się do wykorzystania kredytu i do jego spłaty, wraz z wszelkimi pozostałymi należnościami zgodnie z postanowienia umowy oraz do wykonania wszystkich obowiązków wynikających z umowy (§ 3 ust. 2 umowy).

Warunki uruchomienia kredytu określono w §4 umowy, gdzie wskazano, że uruchomienie kredytu zostanie dokonane przez bank po spełnieniu warunków wypłaty kredytu, określonych w części I umowy - Warunki Szczegółowe Kredytu Hipotecznego oraz bank dokona uruchomienia kredytu w terminie 5 dni roboczych od daty złożenia przez kredytobiorcę wypełnionej „Dyspozycji uruchomienia kredytu/Pierwszej transzy Kredytu” oraz wypełnienia warunków wypłaty (§ 4 ust. 1 i 2 umowy). Kredyt miał być uruchomiony przez bank w złotych.

Oprocentowanie kredytu opisano w §5 umowy, gdzie postanowiono, że kredyt oprocentowany jest według rocznej zmiennej stopy procentowej, określonej w części I. Umowy - Warunki Szczegółowe Kredytu Hipotecznego, § 1 ust. 1, równej stopie referencyjnej dla lokat 6 – miesięcznych (stopa referencyjna, właściwa dla kredytu określona jest w części I Umowy - Warunki Szczegółowe Kredytu Hipotecznego, § 1 ust. 1, jest ona zmienna po upływie każdego 6 miesięcznego okresu), powiększonej o marżę kredytu stałą w całym okresie kredytowania. Marża kredytu może być podwyższona o marżę dodatkową w przypadkach i w sposób określony w § 5 ust. 1 umowy. Okres obowiązywania stopy referencyjnej, zwany okresem stopy referencyjnej, trwa 6 miesięcy. Okres stopy referencyjnej trwa od 5. dnia danego miesiąca, a wysokość tej stopy dla danego 6- miesięcznego okresu ustalana jest na dwa dni robocze przed 5. dniem miesiąca rozpoczynającego 6 miesięczny okres stopy referencyjnej. Zastrzeżono jednocześnie, iż wysokość stopy dla pierwszego okresu stopy referencyjnej ustalana jest na ostatni, występujący przed pierwszym uruchomieniem kredytu, 5. dzień miesiąca. W przypadku, gdy pierwsze uruchomienie kredytu przypada na 5 dzień miesiąca wysokość stopy referencyjnej ustalana jest w tym dniu. Każdy kolejny okres stopy referencyjnej rozpoczyna się po zakończeniu poprzedniego okresu i trwa 6 miesięcy (§5 ust. 2 umowy). Zmiana stopy referencyjnej wpływa na wysokość rocznej zmiennej stopy procentowej oraz na wysokość miesięcznej raty kredytu jak i na wysokość kwoty przeznaczonej na comiesięczną spłatę zadłużenia z tytułu kredytu (§ 5 ust. 3 umowy).

Zasady spłaty kredytu określono w § 7 umowy. Zgodnie z § 7 ust. 1 raty kapitałowo i odsetkowe płatne są co miesiąc w 5. dniu każdego miesiąca kalendarzowego a jeżeli termin płatności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny lub inny dzień wolny od pracy w banku, środki na spłatę należności powinny być zapewnione w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym ten dzień. Spłata należności z tytułu kredytu następuje z rachunku bankowego kredytobiorcy wskazanego w części I umowy - Warunki Szczegółowe Kredytu Hipotecznego, § 1 ust. 1, poprzez obciążenie tego rachunku przez bank kwotami należności, w terminach płatności (§ 7 ust. 4 umowy). W przypadku gdy spłata kredytu indeksowanego do waluty obcej następuje w PLN przeliczenie raty wyrażonej w walucie obcej na złote następuje według kursu sprzedaży waluty, do której indeksowany jest kredyt, obowiązującego w Banku w dniu faktycznej spłaty (obciążenia rachunku) raty zgodnie z Tabelą przy czym bierze się pod uwagę ostatnią Tabelę z tego dnia. W przypadku gdy spłata kredytu indeksowanego do waluty obcej następuje w tej walucie obcej (walucie indeksacyjnej) do pokrycia wymagalnych należności banku z tytułu kredytu (§ 7 ust. 6 umowy). W przypadku, gdy kredytobiorca, w chwili zawierania umowy, wybrał walutę PLN jako walutę spłaty kredytu indeksowanego do waluty obcej kredytobiorca miał możliwość, po złożeniu wniosku, zmiany waluty spłaty kredytu na walutę indeksacyjną. Zmiana waluty mogła być dokonana raz w całym okresie kredytowania. W przypadku: zmiany waluty spłaty kredytu na walutę indeksacji lub wybrania, w chwili zawarcia umowy, waluty obcej jako waluty spłaty kredytu, wyłączono zastosowanie art. 358 k.c., tj. kredytobiorca nie był uprawniony do spłaty kredytu w PLN.

W § 15 ust. 1 umowy postanowiono, iż w sprawach nieuregulowanych w umowie zastosowanie mają postanowienia Regulaminu, który stanowi integralną część umowy. Kredytobiorcy oświadczali iż otrzymali, zapoznali się i akceptują treść warunki Regulaminu oraz zobowiązują się przestrzegać jego postanowień, a także potwierdzają dotyczące ich zobowiązania, oświadczenia i zapewnienia w nim zawarte. W przypadku rozbieżności pomiędzy postanowieniami umowy i Regulaminu pierwszeństwo mają postanowienia umowy.

§ 15 obejmował oświadczenia kredytobiorców zgodnie, z którym kredytobiorcy oświadczyli, że: otrzymali wzorzec umowy przed podpisaniem niniejszej umowy, a w przypadku zawarcia umowy poza lokalem banku przed zawarciem niniejszej umowy zostali poinformowani na piśmie o przysługującym im prawie odstąpienia od umowy bez podania przyczyny, poprzez złożenie w banku oświadczenia o odstąpieniu, stanowiącego załącznik nr 7 do umowy, w terminie 10 dni od daty zawarcia umowy; otrzymali wzór ww. oświadczenia o odstąpieniu, wręczony przez przedstawiciela banku, w obecności którego dokonali podpisania umowy; otrzymali potwierdzenie zawarcia umowy, wg wzoru stanowiącego załącznik nr 8 do umowy.

Wraz umową powodowie podpisali załącznik nr 4 – Informacja o ponoszeniu ryzyka walutowego, w którym potwierdzili otrzymanie informacji zawierającej symulację pokazującą wpływ zmiany kursu walutowego na kwotę miesięcznej raty kredytu. Informacja ta wskazaywała, że:

- miesięczna rata wynosi 2 551 zł przy kursie 3,6711 zł za 1 euro i wysokości zmiennej stopy procentowej 4,70% na dzień sporządzenia umowy,

- miesięczna rata kredytu wynosi 4 111 zł przy założeniu że zmienna stopa oprocentowania wynosi 7,84%, a kwota kredytu wynosi 120% kwoty kredytu tj. 540 000 zł – na dzień sporządzenia umowy,

- różnica pomiędzy miesięczną ratą kredytu wyliczoną dla najwyższego kursu złotego do waluty indeksacji w okresie ostatnich 12 pełnych miesięcy (31 marca 2009 r. – 31 marca 2010 r.) a miesięczną ratą kredytu wyliczoną dla najniższego kursu złotego do waluty indeksacji w okresie ostatnich 12 pełnych miesięcy (31 marca 2009 r. – 31 marca 2010 r.) wynosi 583 zł,

- miesięczna rata kredytu wynosi 2 786 zł przy założeniu, że nastąpiła zmiana spreadu walutowego w wysokości odpowiadającej różnicy między maksymalnym i minimalnym spreadem walutowym w okresie od 14 kwietnia 2009 r. do 14 kwietnia 2010 r. (minimalny spread 8,60% - maksymalny spread 8,89%).

Ponadto powodowie podpisali załącznik nr 5 do umowy, w którym oświadczyli, że są świadomi obciążeń związanych z udzielonym kredytem, a uwzględniając posiadany majątek i uzyskiwane dochody są w stanie regularnie i terminowo spłacać raty kapitałowo – odsetkowe a także obsługiwać wydatki i obciążenia związane z prowadzonym gospodarstwem domowym i inne ciążące na nich zobowiązania finansowe przy czym powyższe oświadczenie składają mając świadomość, że wysokość raty, która na dzień sporządzenia umowy wynosi 3 216 PLN może ulec zwiększeniu w wyniku zmiany oprocentowania i/lub zmiany kursu walut.

Załącznik nr 6, który powodowie również podpisali przy zwarciu umowy, określał następujące zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej:

1.  Informację o wysokości uruchomionego Kredytu, jak również o wysokości należnych Bankowi kwot z tytułu rat kapitału i odsetek wyrażonych w walucie obcej, do której kredyt jest indeksowany, określa harmonogram spłaty, który stanowi załącznik do Umowy. Harmonogram zawiera w szczególności terminy płatności oraz należne w tych terminach Bankowi kwoty z tytułu należności Banku: kapitał, odsetki, opłaty i prowizje oraz opłaty z tytułu ubezpieczeń.

2.  Bank dokonuje przeliczenia uruchomionej kwoty Kredytu, o której mowa w par 1 ust 1. I części Umowy po kursie kupna ty obcej, określonej w Tabeli na moment dokonania uruchomienia Kredytu przez Bank.

3.  Bank określa wysokość kursu kupna i sprzedaży waluty indeksacji Kredytu, który ma zastosowanie do przeliczenia kwoty uruchamianego kredytu i obliczania należności z tytułu rat kredytu i odsetek w sposób następujący:

3.1  Bank bazuje na średnim, kursie danej waluty ogłaszanym w poprzednim dniu roboczym przez Narodowy Bank Polski, który określony jest zgodnie w § 2 pkt l uchwały Nr 51/2002 Zarządu Narodowego Banku Polskiego z dnia 23 września 2002 r. w sprawie sposobu wyliczania i ogłaszania bieżących kursów walut obcych,

3.2  Do określenia własnego kursu kupna i sprzedaży waluty w Tabeli Bank stosuje odchylenie od średniego kursu danej/waluty, określanej przez Narodowy Bank Polski. Różnica pomiędzy kursem kupna waluty a kursem sprzedaży waluty wynosi maksymalnie 10% od wartości obu kursów waluty. Różnica ta stanowi spread walutowy.

4.  Wysokość kursu kupna z dnia uruchomienia Kredytu ma wpływ na wyrażenie wysokości zadłużenia z tytułu zaciąganego kredytu w walucie indeksacji.

5.  Należności pozostające do spłaty z tytułu rat Kredytu i odsetek określone są w harmonogramie w walucie indeksacji i w dacie spłaty podlegają przeliczeniu na złote według obowiązującego w tej dacie kursu sprzedaży waluty obcej określonej w Tabeli.

6.  Wysokość comiesięcznych należności wynikających z kwoty zaciągniętego Kredytu uzależniona jest od wysokości zadłużenia z tytułu zaciągniętego Kredytu, okresu kredytowania, kursu sprzedaży waluty indeksacji Kredytu, który zależy od wysokości spreadu walutowego stosowanego przez Bank, wysokości oprocentowania kredytu.

7.  Klient ma możliwość przewalutowania kredytu, to jest zmiany waluty indeksacji kredytu z waluty obcej na PLN (rezygnacja z indeksacji) lub na inną walutę obcą, zgodnie z ofertą Banku. Zmiana waluty indeksacji kredytu oznacza, że Bank:

7.1. przeliczy kwotę należności pozostałą do spłaty z tytułu Kredytu określoną w walucie indeksacji na PLN po kursie sprzedaży aktualnej waluty indeksacji, zgodnie z obowiązującym w tym dniu kursem według Tabeli,

7.2. następnie przeliczoną kwotę Kredytu na PLN przewalutuje na wnioskowaną przez Kredytobiorcę inną walutę indeksacji po kursie kupna tej waluty, zgodnie z obowiązującym w tym dniu kursem w Tabeli,

7.3. w przypadku rezygnacji z indeksacji przeliczy pozostałą do spłaty kwotę Kredytu po aktualnym na dzień przewalutowania kursie sprzedaży waluty indeksacji kredytu, określonym w Tabeli.

8.  Kredytobiorca wnioskujący o zmianę waluty, do której Kredyt jest indeksowany musi posiadać zdolność kredytową do obsługi kredytu w nowej walucie, co oznacza, że Bank dokona oceny tej zdolności tak jak dla kredytu nowoudzielanego opierając się na aktualnych dokumentach dostarczonych przez Kredytobiorcę wymaganych do dokonania oceny zdolności kredytowej.

9.  Bank pobiera prowizję za zmianę waluty kredytu, zgodnie z treścią §8 ust. 1 części II Umowy.

10.  Kredytobiorca ma możliwość zmiany waluty, w której dokonuje spłaty, z PLN na walutę, do której Kredyt jest indeksowany. Spłata należności z tytułu Kredytu może nastąpić z prowadzonego w Banku rachunku bankowego Kredytobiorcy prowadzonego w walucie indeksacji, po złożeniu wniosku o zmianę waluty spłaty Kredytu, podpisania aneksu do Umowy zmieniającego rachunek spłaty Kredytu oraz opłacenia należnej prowizji z tytułu zmiany waluty spłaty Kredytu.

dowód:

- umowa z dnia 20 kwietnia 2010 roku, z załącznikami (k. 17 - 28, 88 - 93v., 97-100)

Przedmiotem Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych przez Bank (...) S.A. dla klientów indywidualnych były zasady i warunki udzielenia klientom indywidualnym kredytów hipotecznych, kredytów hipotecznych konsolidacyjnych oraz pożyczek hipotecznych oraz zasady korzystania z tych produktów (§ 1 Regulaminu).

§2 Regulaminu zawierał definicje pojęć użytych w jego treści, w tym w szczególności takich jak: 1.) kredyt - kredyt hipoteczny udzielany na cele mieszkaniowe lub kredyt hipoteczny konsolidacyjny udzielany na spłatę (refinansowanie) posiadanych przez wnioskodawcę/kredytobiorcę zobowiązań finansowych oraz na dowolny cel konsumpcyjny, którego podstawowym zabezpieczeniem spłaty jest hipoteka; 2.) pożyczka - pożyczka hipoteczna udzielona na dowolny cel konsumpcyjny lub na dowolny cel konsumpcyjny oraz spłatę posiadanych przez pożyczkobiorcę zobowiązań finansowych, której podstawowym zabezpieczeniem spłaty jest hipoteka; 3.) kredytowana nieruchomość – nieruchomość w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, samodzielny lokal mieszkalny stanowiący odrębną własność albo lokal mieszkalny stanowiący przedmiot spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, na finansowanie której przeznaczony jest w części lub w całości udzielany przez bank kredyt/pożyczka; 4.) Tabela kursów walut dla kredytów/pożyczek hipotecznych - tabela kursów walut w banku zawierająca kursy kupna i sprzedaży walut obcych stosowanych dla kredytów/pożyczek hipotecznych, tabela może ulegać zmianie w trakcie dnia roboczego, kolejne tabele w trakcie dnia są oznaczane datą, godziną, minutą ogłoszenia oraz. Tabela jest publikowana na stronie internetowej banku i w oddziałach banku.

§8 Regulaminu zawierał postanowienia dotyczące spłaty zobowiązania – w przypadku kredytu/pożyczki udzielonego w walucie obcej kapitał, odsetki oraz inne zobowiązania z tytułu kredytu/pożyczki spłacane będą w złotych jako równowartość kwoty podanej w walucie obcej przeliczonej według kursu zgodnego z Tabelą kursów walut obcych dla kredytów/pożyczek hipotecznych lub w walucie indeksacji kredytu/pożyczki poprzez obciążenie rachunku bankowego kredytobiorcy przeznaczonego do spłaty kredytu/pożyczki . Sposób spłaty określa umowa (§8 ust. 2 Regulaminu). Szczegółowe informacje o wysokości rat określa harmonogram przekazywany kredytobiorcy/pożyczkobiorcy bezzwłocznie po wypłacie kredytu/pożyczki oraz po każdej zmianie stawki oprocentowania. Jednocześnie bank ustala, że dla kredytu/pożyczki spłacanej metodą równych rat kapitałowo – odsetkowych ostatnia rata jako rata wyrównująca. O wysokości raty wyrównującej Bank zawiadomi kredytobiorcę/pożyczkobiorcę przed terminem przed terminem jej wymagalności (§ 8 ust. 4 Regulaminu).

Zaległość powstała w spłacie kapitału kredytu/pożyczki staje się zadłużeniem przeterminowanym i podlega oprocentowaniu w wysokości odsetek maksymalnych określonych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa (§ 8 ust. 9 Regulaminu).

Kredytobiorca/pożyczkobiorca ma prawo wnioskować o zmianę umowy w zakresie okresu kredytowania, kwoty kredytu/pożyczki lub innych warunków umowy (§10 ust. 1 Regulaminu). Bank może zażądać przedłożenia dodatkowych dokumentów, w związku ze złożeniem wniosku, dotyczących aktualnej sytuacji finansowej kredytobiorcy/pożyczkobiorcy oraz dokumentów dotyczących zabezpieczeń (§10 ust. 2 Regulaminu). W przypadku pozytywnej analizy złożonego wniosku przez bank wymagane jest zawarcie aneksu, chyba że postanowienia umowy lub Regulaminu lub przepisów prawa dopuszczają inną formę oraz naliczenia opłaty zgodnej z umową . Wejście w życie aneksu do umowy zależy od wypełnienia warunków wskazanych w aneksie do umowy, lub innym dokumencie przekazanym przez bank kredytobiorcy/pożyczkobiorcy (§10 ust. 3 Regulaminu).

dowód:

- regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych, (k. 101 - 102v.)

- zeznania świadka A. D. (k.177-180)

- zeznania świadka T. T. (k.182-187)

Powodowie w dniu 31 stycznia 2010 r. podpisali dyspozycję uruchomienia kredytu wnosząc o wypłatę kredytu w kwocie 450.000 zł przeznaczonego na cel dowolny. Następnie zmienili zdanie i podpisali 11 dyspozycji transz, przy czym z uwagi na czas oczekiwania na aneks zmieniający sposób uruchomienia kredytu powodowie ostatecznie zgodzili się na uruchomienia jednorazowo.

Kredyt został wypłacony powodom w PLN w dniu 14 czerwca 2010 r. i stanowił równowartość 116 378,31 euro, po kursie kupna 3, (...) i spreadzie 8,89%.

Pismem z 30 lipca 2010 r. powodowie zwrócili się do banku o obniżenie marży kredytu o 0,4 p.p. wskazując na następujące błędy banku przy uruchomieniu kredytu: opóźnienie w podjęciu decyzji kredytowej, brak podania załączników w umowie kredytowej, niewykonanie przelewów złożonych jako dyspozycję uruchomienia pożyczki. Bank wyraził zgodę na obniżenie marży.

dowód:

- historia kredytu (k. 41-48),

- pismo z 28 marca 2019 r. (k.40)

- dyspozycja uruchomienia (k.96)

- tabela kursów (k.103)

- pismo z 30 lipca 2010 r. (k.106)

- korespondencja (k.107-108)

W dniu 24 października 2011 r. strony podpisały Aneks nr (...) do umowy nr (...) w związku ze zmianą waluty spłaty kredytu na walutę indeksacji. Załącznik nr 1 do tego aneksu określał następujące zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej:

1. udzielenie przez Bank (...) w walucie polskiej indeksowanego do waluty obcej oznacza, że:

- kredyt jest udzielany w walucie polskiej,

- kredyt jest uruchamiany (wypłacany) w walucie polskiej, z zastrzeżeniem treści punktu 11 poniżej,

- kredyt jest spłacany w walucie polskiej, z zastrzeżeniem treści punktu 12 poniżej,

- kwota udzielonego Kredytu (wyrażona w walucie polskiej) jest przeliczana na walutę indeksacji w dacie uruchomienia (wypłaty) Kredytu,

- zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu Kredytu wobec Banku jest wyrażone w walucie indeksacji.

2. Informacja o wysokości Kredytu i wysokości jego poszczególnych transz w walucie indeksacji w dacie uruchomienia (wypłaty) oraz wysokość należnych Bankowi kwot z tytułu rat kapitału i odsetek wyrażonych w walucie obcej, do której kredyt jest indeksowany, zawarta jest w harmonogramie spłaty, który stanowi załącznik do Umowy. Harmonogram zawiera w szczególności terminy płatności oraz należne w tych terminach Bankowi kwoty z tytułu należności Banku: kapitał, odsetki, opłaty i prowizje oraz opłaty z tytułu ubezpieczeń.

3. Bank dokonuje przeliczenia uruchomionej kwoty Kredytu, o której mowa w par 1 ust 1.1 części Umowy po kursie kupna waluty obcej, określonej w Tabeli na moment dokonania uruchomienia Kredytu przez Bank.

4. Bank określa wysokość kursu kupna i sprzedaży waluty indeksacji Kredytu, który ma zastosowanie do przeliczenia kwoty uruchamianego kredytu i obliczania należności z tytułu rat kredytu i odsetek w sposób następujący:

4.1 Bank bazuje na średnim kursie danej waluty ogłaszanym w poprzednim dniu roboczym przez Narodowy Bank Polski, który określony jest zgodnie w § 2 pkt 1 i 2 Uchwały Nr 51/2002 Zarządu Narodowego Banku Polskiego ż dnia 23 września 2002 r. w sprawie sposobu wyliczania i ogłaszania bieżących kursów walut obcych.

4.2 Do określenia własnego kursu kupna i sprzedaży waluty w Tabeli Bank stosuje odchylenie od średniego kursu danej waluty, określanej przez Narodowy Bank Polski. Różnica pomiędzy kursem kupna waluty a kursem sprzedaży waluty wynosi maksymalnie 10% od wartości obu kursów waluty. Różnica ta stanowi spread walutowy.

5.  Wysokość kursu kupna z dnia uruchomienia Kredytu ma wpływ na wyrażenie wysokości zadłużenia z tytułu zaciąganego kredytu w walucie indeksacji.

6.  Należności pozostające do spłaty z tytułu rat Kredytu i odsetek określone są w harmonogramie w walucie indeksacji i w dacie spłaty podlegają przeliczeniu na złote według obowiązującego w tej dacie kursu sprzedaży waluty obcej określonej w Tabeli.

7. Wysokość comiesięcznych należności wynikających z kwoty zaciągniętego Kredytu uzależniona jest od wysokości zadłużenia z tytułu zaciągniętego Kredytu, okresu kredytowania, kursu sprzedaży waluty indeksacji Kredytu, który zależy od wysokości spreadu walutowego stosowanego przez Bank, wysokości oprocentowania kredytu.

8. Klient ma możliwość przewalutowania kredytu, to jest zmiany waluty indeksacji kredytu z waluty obcej na PLN (rezygnacją z indeksacji) lub na inną walutę obcą, zgodnie z ofertą Banku, Zmiana waluty indeksacji kredytu oznacza, że Bank:

8.1. przeliczy kwotę należności pozostałą do spłaty z tytułu Kredytu określoną w walucie indeksacji na PLN po kursie sprzedaży aktualnej waluty indeksacji, zgodnie z obowiązującym w tym dniu kursem według Tabeli,

8.2. następnie przeliczoną kwotę Kredytu na PLN przewalutuje na wnioskowaną przez Kredytobiorcę inną walutę indeksacji po kursie kupna tej waluty, zgodnie z obowiązującym w tym dniu kursem w Tabeli,

8.3. w przypadku rezygnacji z indeksacji przeliczy pozostałą do spłaty kwotę Kredytu po aktualnym na dzień przewalutowania kursie sprzedaży waluty indeksacji kredytu, określonym w Tabeli.

9. Kredytobiorca wnioskujący o zmianę waluty, do której Kredyt jest indeksowany musi posiadać zdolność kredytową do obsługi kredytu w nowej walucie, co oznacza, że Bank dokona oceny tej zdolności tak jak dla kredytu nowoudzielanego opierając się na aktualnych dokumentach dostarczonych przez Kredytobiorcę wymaganych do dokonania oceny zdolności kredytowej.

10. Bank pobiera prowizję za zmianę waluty kredytu, zgodnie z treścią §8 ust. 1 części II Umowy.

11. Kredyt może być wypłacony w walucie indeksacji na warunkach określonych w Umowie, z tym że również w takim przypadku kwota udzielonego Kredytu wyrażona w walucie polskiej jest przeliczona na walutę indeksacji, zgodnie z zasadami określonymi Wyżej.

12. Kredytobiorca ma możliwość zmiany waluty w której dokonuje spłaty, z PLN na walutę, do której Kredyt jest indeksowany. Spłata należności z tytułu Kredytu może nastąpić z prowadzonego w Banku rachunku bankowego Kredytobiorcy prowadzonego walucie indeksacji, po złożeniu wniosku o zmianę waluty spłaty Kredytu oraz podpisania aneksu do umowy zmieniającego rachunek spłaty Kredytu. Wpłata na rachunek prowadzony w walucie indeksacji waluty PLN oznacza przeliczenie przez Bank po kursie sprzedaży aktualnej waluty indeksacji, zgodnie z obowiązującym w tym dniu kursem wg tabeli.

dowód:

- aneks nr (...) do umowy (k.113-114)

Na mocy aneksu nr (...) zawartego w dniu 15 grudnia 2020 r. strony postanowiły wyłączyć spod zabezpieczenia cześć lokalu mieszkalnego przy ul. (...) z uwagi na wyodrębnienie z części tej nieruchomości innego lokalu i jego sprzedaż.

dowód:

- aneks nr (...) do umowy (k. 29-33, 115-117)

J. S. od 1996 roku prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Centrum (...) . Przedmiotem działalności obejmuje: 1.) wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi; 2.) realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków; 3.) kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, jak również 4.) działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych; 6.) działalność wspomagająca ubezpieczenia i fundusze emerytalne; 6.) wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn urządzeń, oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowanych.

W 2009 roku adres zakładu głównego przedsiębiorcy ujawniony w CEIDG znajdował się przy ul. (...) w P.. Ponadto jako miejsca wykonywania działalności wskazane były następujące adresy: ul. (...) w S., ul. (...) w S., ul. (...) w P. i ul. (...) w P..

Przed 2010 r. powodowie nabyli na rynku wtórnym dwa lokale mieszkalne: w dniu 26 listopada 1999 r. lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w S., w dniu 5 kwietnia 2000 r. lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w S.. Przedmiotowe lokale mieszkalne były przez powodów wynajmowane – lokal przy ul. (...) od 2012 r., a lokal przy ul. (...) od 2013 r. Dochody z najmu tych lokali były przez powodów wykazywane w kolejnych zeznaniach podatkowych PIT. Ponadto w latach 2009-2013 powodowie wynajmowali znajdujący się na posesji przy ul. (...) w P. murowany garaż o powierzchni 37,60 m2.

W budynku mieszkalnym przy ul. (...) w P. powodowie przeprowadzili remont: wymienili pokrycie dachowego, podbitkę na piętrze, naprawili taras, który przeciekał, wymienili część podłóg i okien, wymienili piec węglowy na gazowy. Prace sfinansowane zostały ze środków uzyskanych z kredytu od pozwanego banku.

W 2013 r. powodowie wykonali kolejne prace remontowe w tym budynku wyodrębniając 4 mieszkania (dwa mieszkania jednopokojowe oraz dwa mieszkania dwupokojowe) z pełnym węzłem sanitarnym i kuchnią każde. Lokale te następnie wynajmowali, czerpiąc z tego tytułu w latach 2014-2020 dochody, wykazywane w kolejnych zeznaniach podatkowych PIT. Lokale w tym budynku wynajmowane były w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez powoda.

dowód:

- umowa sprzedaży nieruchomości z dnia 15.01.2009 r. (k. 231-232)

- zestawienie przychodów z najmu lokali (k.233)

- umowy najmu garażu (k. 234-235)

- umowy najmu lokali mieszkalnych (k. 236-245)

- zeznania PIT (k. 246-281)

- fotografia (k.282)

- umowy sprzedaży (k.283-286)

- zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v).

W 2021 roku w (...) jako adres stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej przez powoda wskazany był: ul. (...) w P.. Ponadto jako dodatkowe stałe miejsca wykonywania działalności wskazane były następujące adresy: al. (...) S., ul. (...) P., ul. (...) P., ul. (...) S., ul. (...) P., ul. (...) P..

dowody:

- zaświadczenie o prowadzonej działalności gospodarczej powoda z dnia 3 lutego 2010 roku, (k. 82),

- zaświadczenie o zmianie wpisu w ewidencji działalności gospodarczej powoda, (k. 83 - 83v., 120-122),

- aneks do polisy (k.123)

- polisa (k.124-125)

- wydruk ze strony internetowej Centrum (...) (k.126-127)

- zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v).

W okresie od 5 lipca 2010 r. do 5 października 2011 r. powodowie spłacali raty kredytu w PLN i z tego tytułu zapłacili pozwanemu kwotę 43 836,69 zł. Następnie od 5 listopada 2011 r. powodowie spłacali raty w walucie euro i do dnia 5 stycznia 2023 r. zapłacili pozwanemu kwotę 82 715,96 euro.

dowód:

- historia kredytu ( k. 44-48)

- zaświadczenie historia spłaty produktu hipotecznego (k.140-144)

- zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v).

Pismem z 21 stycznia 2019 r. pełnomocnik powodów złożył ich imieniu reklamację, w której wskazał na nieważność umowy pożyczki hipotecznej nr (...) i wezwał pozwanego do zapłaty – w terminie 30 dni – na rzecz powodów solidarnie kwoty 263 400 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z tytułu nieważnej umowy ewentualnie do zapłaty kwoty 48 217 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na podstawie bezskutecznych postanowień waloryzacyjnych. Pismo zostało odebrane przez pozwanego 13 lutego 2019 r.

Pozwany Bank odpowiedział na reklamację pismem z 6 marca 2019 r. wskazując, że roszczenia są bezzasadne a umowa nie zawiera żadnych wad.

dowód:

- pismo z 21 stycznia 2019 r. (k.34-36)

- potwierdzenie odbioru (k.37)

- pismo z 6 marca 2019 r. (k.348-39)

Powodowie są świadomi konsekwencji uznania umowy kredytu za nieważną.

dowód:

- zeznania powódki A. S., (k. 164 -165, 289-289v),

- zeznania powoda J. S., (k. 165 - 165v., 292v)

Pozwany (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jest następcą (...) S.A. w W..

bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo główne i ewentualne jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Żądanie główne pozwu dotyczyło zasądzenia kwot 43 836,69 zł i 82 715,96 euro tytułem świadczenia nienależnego uiszczonego przez powodów na podstawie nieważnej umowy kredytu hipotecznego oraz ustalenia, że umowa nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 r. jest nieważna. W razie oddalenia powyższych żądań, powodowie zgłosili żądanie ewentualne o zapłatę kwoty 50.000 zł tytułem różnicy pomiędzy kwotą zapłaconą przez powodów tytułem rat a kwotą jaką powinni byli zapłacić po wyeliminowaniu klauzul niedozwolonych przewidujących waloryzację w oparciu o kurs euro oraz ustalenie, że powodów nie wiążą postanowienia § 1 ust. 1 pkt 20, § 7 ust. 5 umowy oraz § ust. 1, ust. 2, ust. 3, ust. 5, ust. 6, ust. 10 załącznika nr 6 do umowy

Podstawą prawną roszczenia powodów o ustalenie nieważności umowy jest przepis art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia istnienia stosunku prawnego lub prawa, jeżeli ma w tym interes prawny. Materialnoprawną przesłanką powództwa z art. 189 k.p.c. jest wykazanie przez powodów istnienia interesu prawnego w ustaleniu prawa lub stosunku prawnego. Interes prawny w ustaleniu istnieje wówczas, gdy istnieje niepewność stosunku prawnego lub prawa, wynikająca z obecnego lub przewidywanego ich naruszenia lub kwestionowania. Interes prawny zachodzi zatem nie tylko wtedy, gdy dotyczy obecnych stosunków prawnych i praw, ale dotyczy także przyszłych lub prawdopodobnych stosunków prawnych. Może on wynikać zarówno z bezpośredniego zagrożenia prawa powodów jak i zapobiegać temu zagrożeniu ( uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2006 r., sygn. akt III CZP 106/05).

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości Sądu, że taki interes prawny po stronie powodowej występuje. Tylko powództwo o ustalenie może w sposób definitywny rozstrzygnąć niepewną sytuację prawną powodów i zapobiec także na przyszłość możliwym sporom, a tym samym w sposób pełny zaspokoić ich interes prawny ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2004 r. II CK 387/02). Biorąc pod uwagę aktualną niepewność, co do związania stron postanowieniami umowy jak i potrzebę rozstrzygnięcia sporu także, co do dalszego wykonywania umowy, interes prawny w ustaleniu jest uzasadniony. Samo zaś powództwo o zapłatę nie rozwiązuje sporu na przyszłość i nie rozstrzygałoby kwestii dalszego bytu umowy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2006 r. V CSK 188/05).

Skoro powodowie posiadają interes prawny w ustaleniu nieważności umowy 20 kwietnia 2010 r. rozważyć należało czy łącząca strony umowa zawiera postanowienia przedmiotowo istotne umowy kredytu, a także – biorąc pod uwagę argumentację obu stron – czy zawiera postanowienia, które miałyby prowadzić do jej nieważności.

Przed przystąpieniem do oceny właściwych zarzutów podnoszonych przez powodów, w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć z jakim rodzajem umowy mamy do czynienia na kanwie niniejszego postępowania – umową kredytu czy umową pożyczki. Celem uczynienia zadość powyższemu, należy zwrócić uwagę na cechy charakterystyczne tychże umów.

Kredyt bankowy to stosunek ekonomiczny pomiędzy bankiem a kredytobiorcą, którego istota polega na dostarczeniu przez bank określonej kwoty środków pieniężnych kredytobiorcy, pod warunkiem jej późniejszego zwrotu wraz z wynagrodzeniem dla banku, stanowiącym odsetki, prowizje, opłaty manipulacyjne. Przez umowę kredytu więc bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków finansowych, z przeznaczeniem na ustalony cel (przedmiot kredytu), a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie i zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w oznaczonym terminie. Dodatkowo zobowiązanie kredytobiorcy obejmuje też obowiązek zapłacenia bankowi odsetek oraz prowizji, przewidzianych w umowie. Nie istnieje definicja legalna umowy kredytu - w stosownych przepisach natomiast mamy określoną jej treść, skutki, strony i elementy istotne (art. 69 ustawy Prawo bankowe).

Umowa pożyczki to, zdefiniowana w Kodeksie cywilnym, umowa dwustronnie zobowiązująca, przez którą dający pożyczkę (pożyczkodawca) zobowiązuje się przenieść na własność biorącego (pożyczkobiorca) określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 k.c.). Pożyczka należy do grupy umów o korzystanie z kapitału. W wymiarze praktycznym środki pozyskiwane przez bank pod tytułem zwrotnym obciążane są ryzkiem wynikającym głównie z udzielonych kredytów i pożyczek pieniężnych. Cecha ta sprawia, że umowa pożyczki pieniężnej, w której dającym pożyczkę jest bank, zestawiana jest (także w wymiarze normatywnym) z kredytem. Pomimo niewątpliwego podobieństwa, wynikającego z uwarunkowań o charakterze ekonomicznym, między pożyczką pieniężną a kredytem występują jednak istotne różnice. Pożyczka, w odróżnieniu od kredytu, nie jest czynnością bankową sensu stricto, zastrzeżoną wyłącznie dla banków – została bowiem wymieniona w art. 5 ust. 2 pkt 1 prawa bankowego wśród tzw. czynności bankowych sensu largo. Pożyczka pieniężna nie należy do umów kwalifikowanych pod względem podmiotowym, w związku z czym dającym może być także podmiot inny niż bank. Pożyczka przenosi własność przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę (środki pieniężne udostępnione na podstawie umowy o kredyt pozostają własnością banku). Umowa pożyczki, której wartość przekracza 1 tys. zł, wymaga zachowania formy dokumentowej (art. 720 § 2 k.c.). Umowa pożyczki pieniężnej (inaczej niż umowa kredytu) nie musi określać celu przeznaczenia środków pieniężnych. W kodeksowej regulacji umowy pożyczki pieniężnej nie ma też rozwiązań dotyczących badania zdolności kredytowej poprzedzającego udzielenie pożyczki pieniężnej. Termin zwrotu nie jest elementem istotnym umowy pożyczki (także pożyczki pieniężnej) – jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę (art. 723 k.c.). W wymiarze normatywnym art. 78 prawa bankowego w pierwszej kolejności potwierdza odrębność formalnoprawną między umową kredytu a umową pożyczki pieniężnej udzielanej przez bank. Niewątpliwie przepis ten świadczy też o zbliżonym charakterze tych dwóch umów. W wypowiedziach doktryny dotyczących pożyczek pieniężnych udzielanych przez banki przywoływane są rozwiązania przyjęte w Prawie bankowym w ramach ustawowej regulacji kredytu, które przypisywane są też pożyczkom bankowym niejednokrotnie w zakresie, w którym różnice między pożyczką pieniężną a kredytem wręcz się zacierają. Zapewne jest to motywowane podobieństwami między kredytem a pożyczką, ale – jak się wydaje – także i tym, że ustawowa konstrukcja kredytu jest „atrakcyjniejsza” od kodeksowej regulacji pożyczki pieniężnej, z punktu widzenia zarządzania przez bank ryzykiem braku zwrotu udzielonych środków pieniężnych. Należy jednak mieć na uwadze, że sformułowane w art. 78 prawa bankowego odesłanie do przepisów dotyczących zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu wydaje się na tyle konkretne, że rozszerzanie na pożyczki pieniężne udzielane przez banki innych przepisów dotyczących kredytów – jeżeli nie wynika to z brzmienia tych przepisów – nie znajduje normatywnego uzasadnienia.

Dokonując kwalifikacji prawnej spornej umowy należy odwołać się do ogólnych reguł wykładni oświadczeń woli zawartych art. 65 k.c. Zgodnie z tymże przepisem oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje (§ 1). W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (§ 2). Kryteria zarysowane przez cytowaną normę prawną zostały uszczegółowione przez bogate orzecznictwo sądowe, w ramach którego przeważa tzw. kombinowana metoda wykładni przyznająca pierwszeństwo – w wypadku oświadczeń woli składanych innej osobie – temu znaczeniu oświadczenia woli, które rzeczywiście nadały mu obie strony w chwili jego złożenia (subiektywny wzorzec wykładni). Podstawą tego pierwszeństwa jest zawarty w art. 65 § 2 k.c. nakaz badania raczej, jaki był zgodny zamiar stron umowy, aniżeli opierania się na dosłownym brzmieniu umowy (zob.m.in. uchwalę (7) SN z 29 czerwca 1995 r., III CZP 66/95, publ. OSNC z 1995 r. nr 12 poz. 168). Jeżeli okaże się, że strony różnie rozumiały treść złożonego oświadczenia woli, to za prawnie wiążące – zgodnie z kombinowaną metodą wykładni – należy uznać znaczenie oświadczenia woli ustalone według wzorca obiektywnego. Ustalając powyższe znaczenie oświadczenia woli należy zacząć od sensu wynikającego z reguł językowych, z tym że przede wszystkim należy uwzględnić zasady, zwroty i zwyczaje językowe używane w środowisku, do którego należą strony, a dopiero potem ogólne reguły językowe. Trzeba jednak przy tym mieć na uwadze nie tylko interpretowany zwrot, ale także jego kontekst. Przy wykładni oświadczenia woli - poza kontekstem językowym - należy brać pod uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tzw. kontekst sytuacyjny (art. 65 § 1 k.c.). Obejmuje on w szczególności przebieg negocjacji (por. wyrok SN z 3 września 1998 r., I CKN 815/97, OSNC z 1999 r. nr 2 poz. 38), dotychczasowe doświadczenie stron i ich status (por. wyrok SN z 4 lipca 1975 r., III CRN 160/75, publ. OSP z 1977 r. nr 1 poz. 6). Wątpliwości interpretacyjne, nie dające się usunąć za pomocą ogólnych reguł, powinny być rozstrzygane na niekorzyść strony, która zredagowała tekst wywołujący wątpliwości. Decydujące jest obiektywne rozumienie oświadczenia woli w chwili, w której zostało złożone adresatowi.

Przenosząc powyższe rozważania na kanwę niniejszej sprawy wskazać należy po pierwsze, że pomimo zatytułowania umowy jako umowa pożyczki hipotecznej literalna treść postanowień umowy wskazuje, że była to umowa kredytu. Powodowie określeni zostali w części wstępnej umowy jako kredytobiorcy, tytuły części I. i II. dotyczą warunków kredytu i zobowiązań kredytobiorcy, zapisy §1 określające podstawowe warunki umowy (kwotę udostępnionych środków, mechanizm indeksacji do waluty obcej, okres kredytowania, datę uruchomienia, oprocentowanie, sposób spłaty, walutę spłaty, szacunkowe koszty) również dotyczą kredytu a nie pożyczki. Dalsze postanowienia szczegółowe dotyczące zabezpieczeń (§1 pkt 4), warunków wypłaty (§1 pkt 5), uruchomienia kredytu (§4), oprocentowania (§5), RRSO (§6), sposobu i terminu spłaty rat (§7), opłat i prowizji (§8) również odnoszą się do kredytu a nie pożyczki. W §2 zawarte są definicje terminów użytych w umowie i tam również przedmiotowa umowa zdefiniowana jest jako umowa kredytu. Analizując zapisy umowy zwrócić należy uwagę przede wszystkim na postanowienie §3 („Udzielenie kredytu”), w którym jednoznacznie wskazano, iż bank udziela kredytobiorcy na jego wniosek, kredytu na warunkach określonych w umowie oraz regulaminie a kredytobiorca zobowiązuje się do wykorzystania kredytu i do jego spłaty zgodnie z postanowieniami umowy. Jedną z zasadniczych różnic pomiędzy kredytem a pożyczką jest ta, że w przypadku kredytu środki pieniężne są udostępniane kredytobiorcy, natomiast w przypadku pożyczki – przekazywane są one na własność pożyczkobiorcy. W §3 umowy nie ma mowy o przeniesieniu własności środków pieniężnych przez bank na rzecz powodów. Użyte tam określenia „udziela kredytu”, „zobowiązuje się do wykorzystania kredytu i do jego spłaty” wskazują na to, że środki pieniężne zostały przez pozwanego udostępnione powodom do wykorzystania, a nie przekazane na własność. Na zawarcie umowy kredytu wskazują również tytuły załączników do umowy: oświadczenie kredytobiorcy o poddaniu się egzekucji, dyspozycja uruchomienia kredytu/transzy kredytu, pełnomocnictwo do wykonywania czynności w imieniu kredytobiorcy, oświadczenie kredytobiorcy, zasady funkcjonowania kredytu indeksowanego do waluty obcej, oświadczenie o odstąpieniu od umowy kredytu. Przy kwalifikacji spornej umowy, należało mieć na uwadze także to, że powodowie składali wniosek o kredyt (k.77-81) a nie pożyczkę. Wprawdzie w informacji o decyzji kredytowej wstępnej wskazano rodzaj produktu hipotecznego w postaci pożyczki hipotecznej (k.85) to już w ostatecznej decyzji kredytowej nie ma mowy o pożyczce, lecz o kredycie (k.86). O kwalifikacji spornej umowy jako umowy pożyczki nie przesądza również sposób określenia celu przeznaczania środków pieniężnych. W analizowanej umowie cel ten został oznaczony w §1 ust. 1 pkt 6 jako „cel dowolny”. Chociaż wymienienie w umowie kredytu celu, na który środki pieniężne mają być przeznaczone jest – inaczej niż w przypadku pożyczki – konstruktywnym elementem tej umowy, ustawa nie precyzuje, czy musi to być wskazanie konkretnego celu. W literaturze przyjmuje się natomiast, że cel na który kredyt został udzielony nie musi być określony w sposób szczegółowy w umowie, lecz wystarczy, iż jest oznaczony ogólnikowo. Dodać także wypada, iż w pełni kompatybilne z powołanym poglądem były zapisy Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych przez Bank (...) S.A. dla klientów indywidualnych, w którym w §2 w definicji kredytu wprost wskazano, że kredyt może być udzielony na cel dowolny (k.101).

Konstatując powyższe Sąd uznał, że zawarta przez strony umowa, pomimo zatytułowania jej „pożyczka hipoteczna”, była umową kredytu a nie jak twierdzi strona pozwana umową pożyczki.

Nieważność kwestionowanej pozwem umowy wywodzono z okoliczności jej sprzeczności z prawem i zasadami współżycia społecznego oraz z faktu zawarcia w niej przez kredytodawcę klauzul abuzywnych, których wyeliminowanie z umowy, skutkować musi stwierdzeniem jej nieważności. Strona powodowa podnosiła więc, z jednej strony, bezwzględną nieważności umowy, z drugiej zaś wskazywała na przepisy dotyczące ochrony praw konsumentów ustanawiające system ochrony przed postanowieniami niedozwolonymi (abuzywnymi) – 385 ¹ kc i następne. Zaznaczyć przy tym należy, że strona powodowa z każdej podstawy prawnej wywodziła skutek w postaci nieważności kwestionowanej umowy kredytowej.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Natomiast według art. 69 ust. 2 pr. bank. umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności: 1) strony umowy; 2) kwotę i walutę kredytu; 3) cel, na który kredyt został udzielony; 4) zasady i termin spłaty kredytu; 4a) w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu; 5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany; 6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu; 7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu; 8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych; 9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje; 10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy. Ponadto stosownie do art. 69 ust. 3 pr. bank. w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, kredytobiorca może dokonywać spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz dokonać przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie; w tym przypadku w umowie o kredyt określa się także zasady otwarcia i prowadzenia rachunku służącego do gromadzenia środków przeznaczonych na spłatę kredytu oraz zasady dokonywania spłaty za pośrednictwem tego rachunku.

Sąd nie miał wątpliwości co do kwalifikacji prawnej umowy łączącej strony jako umowy kredytu w rozumieniu art. 69 ustawy Prawo bankowe. W ocenie Sądu umowa będąca przedmiotem sporu w niniejszej sprawie to umowa kredytu indeksowanego w walucie euro.

W dacie zawarcia umowy poddanej pod osąd w niniejszej sprawie przepis art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe nie przewidywał wprost możliwości udzielenia kredytu indeksowanego w walucie obcej tj. kredytu powiązanego z walutą inną niż waluta polska. Uregulowanie przewidujące taki rodzaj kredytu zostało wprowadzone dopiero w dniu 26 sierpnia 2011 roku na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2011 roku o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (zwana dalej ustawą antyspreadową). Zgodnie z nowym brzmieniem art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, w przypadku umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty innej niż waluta polska, powinny być w niej wskazane szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego w szczególności wyliczana jest kwota kredytu, jego transz i rat kapitałowo-odsetkowych oraz zasad przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu. Dokonana w 2011 roku zmiana art. 69 ustawy Prawo bankowe nie oznacza jednak, że wcześniej, przed tą datą, zawarcie umowy o kredyt denominowany lub indeksowany do waluty obcej, nie było dopuszczalne. Na gruncie obowiązujących wówczas przepisów Kodeksu cywilnego, możliwe było bowiem zarówno spłacanie w walucie polskiej zobowiązania wyrażonego w walucie obcej, jak i zastosowanie klauzuli waloryzacyjnej polegającej na odniesieniu wartości świadczenia pieniężnego wyrażonego w pieniądzu polskim do innego niż pieniądz polski miernika wartości, a następnie ustaleniu wysokości świadczenia w pieniądzu polskim według jego relacji do tego miernika (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 grudnia 1997 r., (...) 558/97, OSNC 1998/7-8/12; wyrok Sądu najwyższego z dnia 14 lipca 2017 r., sygn. akt II CSK 803/16). Podkreślić przy tym należy, iż nawet obecnie ustawa prawo bankowe nie zawiera definicji takich pojęć jak kredyt indeksowany, kredyt denominowany czy kredyt walutowy. Definicje te wypracowano natomiast w doktrynie i orzecznictwie. W tego rodzaju umowach wartość wyrażona w walucie obcej stanowić może określenie wartości kapitału do spłaty i podstawę ustalenia wysokości rat spłaty kredytu wskazywanych w harmonogramie płatności, które to raty z kolei każdorazowo podlegają przeliczeniu na złote według kursu z dnia płatności raty, z dnia poprzedzającego dzień płatności albo jeszcze innej daty. Regulacje prawne dotyczące kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej wprowadzone ustawą antyspreadową, doprecyzowujące jedynie dodatkowe zasady obowiązujące przy zawieraniu tego rodzaju umów, nie stanowią więc o tym, iż przed datą wprowadzenia przepisów tej ustawy zawarcie tego rodzaju umowy kredytu nie było dopuszczalne w ramach ogólnej swobody kontraktowania przewidzianej w art. 353 ¹ kc (por. wyrok SN z dnia 19.04.2015 r. sygn. akt V CSK 445/14).

Mając powyższe na względzie Sąd nie mógł uznać, że łącząca strony umowa kredytu jest nieważna tylko dlatego, że przyjętym w niej miernikiem waloryzacji jest waluta obca. Możliwość stosowania klauzul waloryzacyjnych wyraźnie przewidywał art. 358 ¹ § 2 k.c. Zgodnie z jego treścią strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Takim miernikiem, zaś, co nie ulega wątpliwości, może być również pieniądz inny niż ten, w którym zostało określone świadczenie pieniężne. Umieszczenie zaś w umowie klauzul waloryzacyjnych skutkuje sytuacją, w której wysokość zobowiązania stron nie jest znana tym stronom w dacie zawarcia umowy, zależna jest ona bowiem właśnie od stosowanego wskaźnika, miernika waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji, będący zmienną zależną od różnych czynników, ma wpływ na ustalenie wysokości zobowiązania i o ile strony na zwarcie mechanizmu waloryzacji w umowie się godzą, nie mogą następnie wywodzić z takiego charakteru zawartej umowy – braku możliwości ustalenia wysokości zobowiązania przez cały czas trwania umowy już w dacie zawarcia umowy – skutku jej nieważności. Stwierdzić więc trzeba, iż co do zasady umieszczenie w umowie kredytu klauzuli waloryzacyjnej (wprowadzenie mechanizmu indeksacji czy denominacji wysokości zobowiązania do waluty obcej), a tym samym brak jednoznacznego określenia wysokości zobowiązania stron w umowie, nie pozostaje w sprzeczności z przepisami obowiązującymi w chwili zawarcia kwestionowanej przez powodów umowy, nie pozostaje też w sprzeczności z naturą umowy kredytu ani też nie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Stąd też brak podstaw do przyjęcia, aby kwestionowana umowa była bezwzględnie nieważna na podstawie art. 58 § 1 bądź § 2 k.c.

Jak już wyżej wskazano treść umowy zawartej pomiędzy stronami (§ 1 ust.2) wskazuje, że jest to umowa kredytu indeksowanego w walucie obcej, wypłacanego w złotych. W umowie określone zostały również zasady spłaty kredytu przez kredytobiorców - w równych ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych w walucie polskiej. Umowa kredytu określa także: cel kredytu, czas trwania umowy, sposób i termin wypłaty kredytu i postanowienia dotyczące sposobu spłaty kredytu. Umowa o kredyt indeksowany kursem waluty obcej charakteryzuje się właśnie tym, że bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę stanowiącą równowartość kwoty wskazanej w umowie w walucie polskiej, która następnie podlega waloryzacji do waluty obcej na zasadach określonych w umowie. Wypłata takiego kredytu następuje w walucie polskiej, a zatem przedmiotem świadczenia banku jest kwota w złotych i tylko taką mogą otrzymać kredytobiorcy. W ocenie Sądu również sposób wypłaty kredytu został jasno określony w umowie, powodowie doskonale wiedzieli o tym, że wypłata kredytu nastąpi w złotówkach i że będzie to określona w umowie kwota 450 000 zł. Oznacza to, że kredytobiorcy wiedzieli jaka kwota zostanie im udostępniona przez bank. Z dokonanych ustaleń wynika, że powodowie początkowo spłacali kredyt w złotówkach, bo taki sposób spłaty wybrali we wniosku kredytowym (k.77v), przy czym zgodnie z §7 ust.8 umowy od samego początku mieli również możliwość zmiany waluty spłaty kredytu. Fakt zawarcia aneksu nr (...) do umowy oraz spłata kredytu w walucie euro od listopada 2011 r. świadczy o tym, że przewidziana w umowie możliwość zmiany waluty spłaty nie była tylko iluzoryczna. Analiza postanowień umownych wskazuje zatem jednoznacznie, że powodowie mieli możliwość wyboru waluty w jakiej nastąpi spłata kredytu, co nie tylko wynika z treści umowy i aneksu nr (...), ale i zeznań powodów.

Jak już wyżej wskazywano przyjąć należy, że przedmiotowa umowa – co do zasady – nie może być uznana za nieważną ze względu na określenie świadczeń stron poprzez zastosowanie klauzul indeksacyjnych. Zauważyć należy, że w dacie zawarcia umowy kredytu obowiązywał art. 358 ¹ § 2 k.c., zgodnie z którym strony mogły zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości. Chodzi tu o miernik inny niż ten pieniądz, na który zobowiązanie opiewa. Miernikiem tym może być zatem inna waluta. W świetle tego przepisu, Sąd uznał, że waloryzacja wartością euro kredytu zaciągniętego przez powodów nie może być uznana za sprzeczną z prawem. W doktrynie i w judykaturze przesądzono już dopuszczalność konstruowania umów kredytu indeksowanego (waloryzowanego, denominowanego) do waluty obcej w stanie prawnym obowiązującym w dacie zawarcia przedmiotowej umowy (por. wyrok SN z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14, OSNC 2016/11/134 i wyrok SN z 19.03.2015 r., IV CSK 362/14, Biul. SN z 2015 r., nr 5). Jak słusznie podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 kwietnia 2015 r., wydanym w sprawie V CSK 445/14 (Lex nr 1751291), „dopuszczalne jest ułożenie stosunku prawnego w taki sposób, że strony ustalą w umowie inną walutę zobowiązania i inną walutę wykonania zobowiązania. Strony mogą zatem ustalić jako walutę zobowiązania (wierzytelności) walutę obcą, a jako walutę wykonania tego zobowiązania (spłaty wierzytelności) walutę polską. Także z art. 69 ust. 2 i 4 Prawa bankowego wynika, że określona w umowie kredytu bankowego waluta kredytu oraz określona w tej umowie waluta spłaty kredytu nie muszą być tożsame”. Tym samym nie doszło również do naruszenia przepisu art. 358 § 1 k.c. (zasada walutowości) w brzmieniu obowiązującym w dacie zawierania umowy przez strony. Stwierdzić więc trzeba, że co do zasady umieszczenie w umowie kredytu klauzuli waloryzacyjnej polegającej na wprowadzeniu mechanizmu indeksacji wysokości zobowiązania walutą obcą, a tym samym brak jednoznacznego określenia wysokości zobowiązania stron w umowie, nie pozostaje w sprzeczności z przepisami obowiązującymi w chwili zawarcia kwestionowanej przez powodów umowy, nie pozostaje w sprzeczności z naturą umowy kredytu, ani też nie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.

Powodowie wnosząc o ustalenie nieważności umowy powoływali się na regulacje dotyczące ochrony konsumentów. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, iż powodowie zawierając kwestionowaną umowę kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 20 kwietnia 2010 r. działali jako konsumenci, a więc aby przysługiwała im ochrona należna konsumentom. Przy czym nie tylko roszczenie główne, ale również roszczenie ewentualne powodowie skonstruowali w oparciu o reguły ochrony konsumenta podnosząc, że postanowienia umowy kredytu rażąco naruszają ich interesy jako konsumentów i z tego względu nie są nimi związani.

Definicja konsumenta zawarta w art. 22 ¹ k.c. wyznacza zakres zastosowania unormowań konsumenckich m.in. zawartych w art. 385 ¹ k.c., do którego szeroko nawiązywała strona powodowa w toku procesu. Zakres zastosowania regulacji z art. 385 ¹ k.c. sprowadza się do umów zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami, wobec czego przedsiębiorcy w odróżnieniu od konsumentów nie mogą skutecznie powoływać się na zaistnienie przesłanek wymienionych w tym przepisie.

Przy określeniu, czy powodowie w danym stosunku prawnym - tu przy zawarciu umowy kredytu - występują w charakterze konsumentów, nie powinno ograniczać się do przyjęcia za zasadne deklaracji powodów o spełnieniu warunków uznania za konsumenta w świetle art. 22 ¹ k.c. Dla kwalifikacji osoby fizycznej jako konsumenta nie jest rozstrzygające czy w ogóle prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową. Taki jego status określa konkretne zdarzenie cywilnoprawne objęte hipotezą art. 22 ¹ k.c.

Zgodnie z ustawową definicją konsumenta zawartą w art. 22 ¹ k.c. w brzmieniu obowiązującym na dzień zawarcia spornej umowy, za konsumenta uważało się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Koresponduje to z definicją konsumenta zamieszoną w art. 2 lit. b) ww. dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, gdzie określono, że za „konsumenta” należy rozumieć każdą osobę fizyczną, która w umowach objętych przedmiotową dyrektywą działa w celach niezwiązanych z handlem, przedsiębiorstwem lub zawodem. Obie regulacje kładą zatem nacisk nie na cechy danej osoby, w tym na to czy prowadzi ona działalność gospodarczą lub zawodową, lecz na związek funkcjonalny danej umowy, której postanowienia są oceniane pod kątem ich abuzywności, z takiego rodzaju działalnością, a zatem na to, czy zawarcie umowy służyło bądź miało służyć prowadzeniu działalności gospodarczej lub zawodowej.

Działalność gospodarcza lub zawodowa rozumiana jest zaś jako szeroko pojęta działalność zarobkowa prowadzona w sposób zorganizowany i ciągły. Pojęcie działalności gospodarczej, oprócz definicji zawartej w prawie cywilnym (art. 431 kc i art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), posiada również szerokie określenia w orzecznictwie. Przychylając się do tych poglądów, które definicji zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej nadają uniwersalny charakter, pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, a także wszelką działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 29 lutego 2000 r. (III CZP 26/99) działalność gospodarczą charakteryzuje zawodowy (stały) charakter, powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania i uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Natomiast w uchwale z dnia 14 maja 1998 r. (III CZP 12/98) Sąd Najwyższy wyjaśnił, na czym polega bezpośredni związek celu czynności prawnej z działalnością gospodarczą, stwierdzając, że czynności przedsiębiorcy wchodzą w zakres działalności gospodarczej, jeżeli pozostają w funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności podejmowane są w celu organizacji i realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności określonego podmiotu. Konieczność braku istnienia zależności pomiędzy celem czynności prawnej dokonywanej przez konsumenta, a działalnością gospodarczą jest związanie tej czynności jedynie z jego potrzebami konsumpcyjnymi.

W niniejszej sprawie, bezspornym było, iż w dacie zawarcia przedmiotowej umowy kredytowej powód J. S. prowadził działalność gospodarczą pod firmą Centrum (...) . Działalność tę powód prowadził już o 1996 r. a jej przedmiot obejmował: wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi; realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków; kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, jak również działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych; działalność wspomagająca ubezpieczenia i fundusze emerytalne; wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn urządzeń, oraz dóbr materialnych, gdzie indziej niesklasyfikowanych. Potwierdzają to dokumenty w postaci zaświadczenia o zmianie we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (k.83) oraz wydruku z CEIDG (k.120-122). Dokumenty te potwierdzają nadto, że w 2009 roku (a zatem rok przed zawarciem spornej umowy) adres zakładu głównego przedsiębiorcy ujawniony w CEIDG znajdował się przy ul. (...) w P., a ponadto jako jedno z czterech miejsc wykonywania działalności wskazany był adres nieruchomości przy ul. (...) w P.. Ze zgodnych zeznań powodów wynika nadto, że w budynku przy ul. (...) powodowie wykonali prace remontowe, które sfinansowali ze środków uzyskanych z przedmiotowego kredytu. W pierwszym etapie remontu powodowie przeprowadzili remont: wymienili pokrycie dachowe, podbitkę na piętrze, naprawili taras, wymienili część podłóg i okien, wymienili piec węglowy na gazowy natomiast w drugim etapie wykonali prace polegające na wyodrębnieniu w tym budynku (...) mieszkań (dwa mieszkania jednopokojowe oraz dwa mieszkania dwupokojowe) z pełnym węzłem sanitarnym i kuchnią każde, które następnie przeznaczyli na wynajem. Co prawda powodowie starali się przekonać Sąd, że w dacie zawierania spornej umowy nie mieli jeszcze zamiaru wynajmowania lokali w nieruchomości przy ul. (...) w P., lecz kupili tę nieruchomość z przeznaczeniem dla rodziców, lecz poza własnymi zeznaniami powodowie nie przedstawili żadnych dowodów, które potwierdziłyby ich wersję. Co więcej opisywane przez powodów okoliczności związane z przeznaczeniem nieruchomości przy ul. (...) w P. i ustalona sekwencja zdarzeń czyni twierdzenia powodów wątpliwymi. Powodowie twierdzą, że wzięli dwa duże kredyty (470 000 zł i 450 000 zł) tylko po to, by kupić i wyremontować dom dla rodziców, którym chcieli zapewnić komfortowe warunki życia, przy czym rodzice po krótkim okresie zamieszkiwania w domu na Ł. wyprowadzili się z P. i wrócili do S., by mieć bliżej do lekarzy. W świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego wątpliwe wydaje się zarówno to, że dwoje starszych ludzi potrzebowało domu o powierzchni ponad 200 m ^{( 2)} jak i to, że zamieszkali w nim pomimo konieczności przeprowadzenia rozległych prac remontowych. Wątpliwa wydaje się również wskazywana przez powodów motywacja ich działań jeśli weżnie się pod uwagę wielkość zobowiązań finansowych jakie zaciągnęli w bankach, by móc zrealizować opisywany przez nich cel. Bardziej prawdopodobnym z punktu widzenia zasad logiki i doświadczenia życiowego jest to, że powodowie od początku planowali przeznaczyć dom przy ul. (...) w P. pod wynajem i czynili kolejne kroki, które miały ich do tego celu doprowadzić. Jednym z nich było pozyskanie środków z kredytu objętego niniejszym sporem na remont tej nieruchomości. Z zeznań powodów wynika, że z przedmiotowego kredytu sfinansowany został pierwszy etap prac remontowych a ponadto powód nie wykluczał, że środki z kredytu mogły być przeznaczone również na drugi etap prac kiedy doszło do wyodrębnienia 4 lokali. Po wykonaniu tych prac powodowie zaczęli wynajmować lokale w nieruchomości przy ul. (...) w P. i uzyskiwać z tego tytułu dochody. Co prawda z umów złożonych przez powodów do akt sprawy wynika, że stroną umów najmu była powódka, jednakże powód na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2023r. wprost przyznał, że mniej więcej od 2014 r. to on wynajmuje tę nieruchomość w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Reasumując Sąd przyjął na podstawie wyżej opisanych okoliczności, że powodowie wyremontowali nieruchomość przy ul. (...) z zamiarem prowadzenia w niej działalności gospodarczej w zakresie najmu lokali. Przedmiotowy kredyt został zaś zaciągnięty na sfinansowanie tego remontu i zrealizowanie założonego celu. Skoro więc jedynym racjonalnym celem powodów przy zawieraniu kwestionowanej umowy kredytu było sfinansowanie remontu nieruchomości, w której to nieruchomości powodowie zamierzali prowadzić i prowadzą działalność gospodarczą, to brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż przy zawieraniu tej umowy działali jako konsumenci. Przedmiotowa umowa została zawarta w celu bezpośrednio związanym z działalnością gospodarczą prowadzoną przez powoda tj. w celu wyremontowania nieruchomości przeznaczonej na wynajem. Nieruchomość ta stanowi jedno z miejsc wykonywania przez powoda jego działalności gospodarczej w zakresie najmu, miejsce jego aktywności gospodarczej i zarobkowej. W związku z powyższym przyjąć należy, że na moment zawarcia umowy kredytowej powód działał jako przedsiębiorca. Konsekwencją powyższego jest niemożność zastosowania do powodów reguł ochrony konsumenta przewidzianych w art. 385 ¹ do 385 ³ k.c. Przepis art. 385 ¹ k.c. stanowi bowiem wyraźnie, że przy klauzulach abuzywnych mamy do czynienia z "postanowieniami umowy zawartej z konsumentem".

W przedmiotowej sprawie nie znajdzie też zastosowania art. 385 ⁵ k.c., mówiący o stosowaniu przepisów dotyczących konsumenta do osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Zgodnie z jego treścią przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 385 ¹ -385 ³, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Celem omawianego przepisu jest rozszerzenie ochrony prawnej przysługującej konsumentom na przedsiębiorców będących osobami fizycznymi w wypadku, gdy zawierają oni umowę wprawdzie związaną z ich działalnością gospodarczą, ale zarazem w treści swej wykraczającą poza wiedzę fachową łączącą się z przedmiotem działalności danego przedsiębiorcy. Komentowany artykuł został wprowadzony do Kodeksu cywilnego ustawą z 31.07.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1495) i obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. Artykuł 70 powołanej ustawy zawiera normę intertemporalną, która wyłącza stosowanie art. 385 ¹ do umów zawartych przed 1 stycznia 2021 r. Wobec powyższego, rozszerzona ochrona prawna indywidualnego przedsiębiorcy obejmuje umowy, które zawarł on 1 stycznia 2021 r. lub później, nie znajduje natomiast zastosowania do umów zawartych wcześniej, choćby były wykonywane po 1 stycznia 2021 r. Z uwagi na nieobowiązywanie ww. przepisu w dacie zawarcia umowy przez strony (20 kwietnia 2010 r.), przepis ten nie znalazł zastosowania w niniejszej sprawie.

Sąd rozstrzygając o powództwie, nie mógł zatem zastosować regulacji chroniących konsumenta i z tego względu powództwo oparte na twierdzeniu, że doszło do naruszenia interesów powodów jako konsumentów podlegało oddaleniu. Konstatacja ta dotyczy zarówno powództwa głównego jak i ewentualnego, albowiem oba roszczenia opierały się na tożsamych twierdzeniach, że doszło do rażącego naruszenia interesu powodów jako konsumentów.

Brak jest również podstaw do uznania, że zawarta przez strony umowa kredytu jest nieważna ze względu na sprzeczność jej postanowień z zasadami współżycia społecznego. Sankcja nieważności czynności prawnej z uwagi na naruszenie zasad współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.) może znaleźć zastosowanie, gdy jedna ze stron nadużyła swej silniejszej pozycji kontraktowej, kształtując treść umowy w sposób rażąco (znacząco) niekorzystny dla kontrahenta. Odnoszone jest to także do przypadków, w których rażąca dysproporcja dotyczy głównych świadczeń stron. Wskazać należy, że możliwość powołania się na sprzeczność zawartej umowy z zasadami współżycia społecznego powinna być stosowana wyjątkowo i tylko tam, gdzie nie ma możliwości zastosowania innego środka prawnego. Nie sposób przyjąć, by fakt wprowadzenia do umowy klauzul przeliczeniowych doprowadził do ukształtowania sytuacji prawnej powodów w sposób tak dalece niekorzystny w stosunku do sytuacji pozwanego, który nakazywałyby uznać umowę za nieuczciwą czy kolidującą z dobrymi obyczajami. Jak już wyżej wskazano, sama konstrukcja kredytu indeksowanego nie jest sprzeczna z prawem, jak też nie można wykluczyć jej stosowania nawet w umowach zawieranych z konsumentami.

Jak podnosi się w orzecznictwie w ramach wyrażonej w art. 353 ¹ k.c. zasady swobody umów mieści się przyzwolenie na faktyczną nierówność stron, która może się wyrażać nieekwiwalentnością ich wzajemnej sytuacji prawnej. Nierównomierne rozłożenie ryzyka osiągnięcia korzyści i wysokości świadczeń obciążających jedną lub obie strony umowy nie może co do zasady samo w sobie prowadzić do stwierdzenia, że czynność prawna narusza zasady słuszności kontraktowej i jest nieważna z mocy art. 58 § 2 k.c. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 maja 2022 r., sygn. akt I ACa 188/22). Samo zatem stwierdzenie nierównomiernego rozłożenia ryzyka osiągnięcia korzyści i wysokości świadczeń obciążających tylko jedną lub obie strony umowy nie może w zasadzie wystarczyć do stwierdzenia, że czynność prawna narusza zasady słuszności kontraktowej i jest z tego powodu nieważna na podstawie art. 58 § 2 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2019 r., IV CSK 329/18). W związku z powyższym nie było podstaw do uznania, że umowa kredytu hipotecznego zawarta między stronami jest sprzeczna z naturą stosunku kredytowego oraz z zasadą swobody umów (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe w zw. art. 353 k.c. w zw. z art. 358 ¹ § 2 k.c.).

W rozpoznawanej sprawie powodowie zakwestionowali postanowienia umowy, które dotyczyły przeliczania wysokości udzielonego kredytu, jak również rat kapitałowo-odsetkowych w oparciu o kursy walut obowiązujące u pozwanego. Stwierdzić należy, iż postanowienia te miały wpływ na wysokość salda kapitału kredytu, jak również na wysokość poszczególnych rat kapitałowo-odsetkowych uiszczanych przez powodów na rzecz pozwanego banku. Uznać należy, że bez tych postanowień strony umowy nie mogłyby spełnić swoich świadczeń głównych z niej wynikających. Postanowienia te bowiem odnoszą się do podstawowych świadczeń stron i w ten sposób determinują wysokość salda kapitału udzielonego kredytu jak i wysokość świadczeń powodów. W ocenie Sądu brak jest jednak podstaw do przyjęcia, aby umowa nie określała głównych świadczeń stron, gdyż określała zarówno kwotę kredytu, jak i sposób wyliczenia rat, powodowie mieli przy tym możliwość spłaty rat kredytu bezpośrednio w walucie indeksacji kredytu od samego początku, co wynika z treści umowy. W tym wypadku to powodowie decydowali o tym, czy chcą spłacać kredyt w PLN z zastosowaniem kursu ustalanego przez bank, czy też będą spłacali raty ustalone w sposób jednoznaczny w walcie indeksacji. To od decyzji powodów zależało czy do ustalenia wysokości raty będzie miał zastosowanie kurs banku czy nie. Nie sposób więc w tym wypadku przyjąć, aby bank miał dowolność w ustalaniu wysokości zobowiązania powodów na swoją rzecz. To od decyzji powodów zależało, czy będą spłacać ratę po kursie banku czy po kursie rynkowym dokonując zakupy waluty euro w dowolnie wybranym przez siebie podmiocie. Należało więc przyjąć, że powodowie mieli, od samego początku, możliwość spłaty kredytu z pominięciem zastosowanego przez bank mechanizmu waloryzacji a więc z pominięciem zakwestionowanych przez nich klauzul, co zresztą zdecydowali się czynić od listopada 2011 r. W tym więc konkretnym przypadku nie sposób czynić pozwanemu zarzutów, aby mógł, czy zapewnił sobie możliwość kształtowania w sposób dowolny wysokości zobowiązania powodów na jego rzecz poprzez możliwość dowolnego kształtowania wysokości rat spłaty kredytu.

Brak jest też podstaw do przyjęcia, aby bank mógł w sposób dowolny ustalać, w przypadku kwestionowanej przez powodów umowy, wysokość kwoty kredytu. W przypadku kredytu indeksowanego w walucie obcej kwota kredytu bowiem od samego początku wyrażona jest w walucie PLN i podlega indeksacji do euro według zasad określonych w umowie po kursie ustalonym przez pozwanego. W ocenie Sądu zakwestionowane przez powodów postanowienia załącznika nr 6 do umowy w sposób właściwy określa sposób obliczana kursu kupna i sprzedaży waluty indeksacji kredytu, bazując na średnim kursie danej waluty ogłaszanym w poprzednim dniu roboczym przez NBP. Oparcie kursu na kursie walut ogłaszanym przez NBP świadczy o tym, że są to informacje ogólnodostępne dla kredytobiorcy. Z kolei z samego faktu, iż kurs ustalany jest na podstawie kursu średniego NBP ogłaszanego w poprzednim dniu roboczym wynika realizacja obowiązku wskazania terminów. Pozwany nie może bowiem sam wybierać dowolnej, najbardziej korzystnej pory dnia dla ustalenia kursu. W konkluzji Sąd uznał że kwestionowana klauzula nie stoi w sprzeczności z naturą stosunku kredytowego czy zasadami współżycia społecznego.

Nie sposób też przyjąć, aby w przedmiotowej sprawie doszło do znacznego zachwiania równowagi kontraktowej stron. Powodowie nie posiadali w relacji do pozwanego banku statusu konsumentów zatem przyjąć należy, iż w istniejącym pomiędzy stronami stosunku zobowiązaniowym nie posiadali słabszej pozycji, a w związku z tym ciążył na nich taki sam stopień obowiązków jak na drugiej stronie stosunku prawnego. Powód J. S. jako przedsiębiorca winien wykazać się większą ostrożnością niż ta, która wymagana jest od przeciętnego konsumenta zaciągającego kredyt w instytucji bankowej. Okoliczność, iż powód zaniechał szczegółowego ustalenia jakie ryzyko ciąży na nim w związku z zaciąganym zobowiązaniem, nie może na obecnym etapie obciążać pozwanego banku. Należy wskazać, iż przepisy prawne wymagają od przedsiębiorców większej staranności niż od osoby posiadającej status konsumenta. Zdaniem Sądu okoliczność, iż powód J. S. działał jako przedsiębiorca nie pozwala na zwolnienie go z ryzyka związanego z zaciągniętym zobowiązaniem. Przyjęcie odmiennej oceny prowadziłoby do zbyt daleko idącego obciążenia pozwanego banku, który w relacji z powodem posiadał przecież taką samą pozycję. Podkreślić należy, że powodowie na stronie internetowej firmy Centrum (...) reklamują się jako osoby z długoletnim doświadczeniem na rynku usług finansowych i prawnych, zajmujący się między innymi kredytami hipotecznymi. Tak więc należy przyjąć, że powodowie w dacie zawierania umowy byli osobami doświadczonymi w tym zakresie i obytymi z procedurą udzielania kredytów i funkcjonowania kredytów. Nikt też nie przymuszał powodów do zawarcia umowy kredytu, wyboru formy kredytu. To powodowie, zdecydowali się na zaciągnięcie kredytu takiego, jak w danym momencie wydał im się najbardziej korzystny. W niniejszej sprawie nie zostało ani wykazane, że zawarcie umowy kredytu indeksowanego było rażąco krzywdzące dla powodów, ani że do zawarcia umowy doszło na skutek wykorzystania przez pozwanego silniejszej pozycji, czy też prowadzenia niewłaściwych działań na etapie składania oferty zawarcia umowy. Równocześnie zaś, odmiennie niż w przypadku umowy konsumenckiej, samo zaniechanie przedstawienia wyczerpującej informacji o skutkach umowy, nie może być uznane za na tyle sprzeczne z zasadami uczciwego obrotu, że uzasadniające stwierdzenie nieważności umowy.

Z uwagi na to, że w przedmiotowej sprawie nie ziściły się żadne podstawy prowadzące do stwierdzenia nieważności umowy kredytu zawartej pomiędzy stronami czy też stwierdzenia bezskuteczności postanowień przeliczeniowych w niej zawartych (na takim twierdzeniu oparte było powództwo ewentualne), zarówno powództwo główne o ustalenie i zapłatę jak i ewentualne (o ustalenie i zapłatę) zostały oddalone.

Ustalenia faktyczne, jakie Sąd poczynił, zostały oparte przede wszystkim na wymienionej wyżej (w części uzasadnienia dotyczącej tych ustaleń) dokumentacji złożonej przez obie strony procesu.

Zeznania powodów Sąd ocenił jako wiarygodne jedynie w zakresie okoliczności bezspornych, natomiast Sąd nie dał wiary zeznaniom powodów odnoszącym się do przeznaczenia nieruchomości przy ul. (...) w dacie zawierania umowy kredytu. Zeznania w tym zakresie były sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego a dodatkowo nie zostały poparte innymi dowodami a niektóre dowody z dokumentów były z nimi sprzeczne.

Nadto podstawą ustaleń Sądu stały się częściowo zeznania świadków A. D. i T. T.. Oczywiście, mając na uwadze fakt uprzedniego zatrudnienia u pozwanego, do wskazanych zeznań należało podchodzić z rezerwą, jednakże w zakresie istotnym Sąd nie znalazł podstaw do ich kwestionowania. Sąd miał jednak na uwadze, że świadkowie nie uczestniczyli w zawieraniu umowy z powodami i nie znali okoliczności towarzyszących jej zawarciu.

Na rozprawie Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego uznając, iż przeprowadzenie tego dowodu w świetle dokonanych ustaleń jest nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd pominą też dowód z zeznań świadka M. I. albowiem w sytuacji gdy świadek nie odbierał osobiście korespondencji i nie udzielił odpowiedzi na pytania w zakreślonym terminie dalsze próby przeprowadzenia tego dowodu prowadziłyby do przedłużenia postępowania.

Rozstrzygnięcie o kosztach nastąpiło na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Biorąc pod uwagę, że powodowie są stroną przegrywającą, winni oni uiścić kwotę 5 417 zł na rzecz strony pozwanej tytułem zwrotu kosztów procesu, na które składają się 5 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz kwota 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

SSO Barbara Smolska

Sygn. akt I C 1017/21 29 października 2024 r.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom obu stron z informacją ze termin do złożenia apelacji wynosi 3 tygodnie

3.  z wpływem lub za miesiąc.