Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 29 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Górska (spr.)

Sędziowie SO Patrycja Baranowska

SO Anna Górnik

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2018 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

przeciwko (...) Publicznemu Szpitalowi (...) w N.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu zawarte w punkcie III wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z 7 lipca 2017 r., sygn. akt X GC 881/17

postanawia:

I oddalić zażalenie;

II odstąpić od obciążania powoda kosztami postępowania zażaleniowego.

Patrycja Baranowska Agnieszka Górska Anna Górnik

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 7 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie w punkcie I zasądził od pozwanego odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 6.768,55 zł od 1 listopada 2016 r. do 2 grudnia 2016 r. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od kwoty 6.221,32 zł od 1 grudnia 2016 r. do 2 grudnia 2016 r., w punkcie II oddalił powództwo w pozostałym zakresie, w punkcie III na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył strony przegrywającej kosztami postępowania. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że w zakresie kosztów miał przede wszystkim na uwadze specyfikę prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej oraz świadomość powódki co do potwierdzenia przez pozwanego ciążącego na nim zobowiązania. Sąd ten zwrócił uwagę, że pozwany jest podmiotem publicznym, świadczącym usługi medyczne, który w związku z specyfiką finansowania jego działalności może być płatnikiem nieterminowym, jednakże pewnym. Sąd Rejonowy podkreślił, że pozwany nie kwestionował swojego zobowiązania względem powódki, potwierdził je, a co więcej strony doszły do porozumienia co do sposobu jego uregulowania. Ponadto przed wytoczeniem powództwa pozwana informowała o sytuacji finansowej i o tym, że oczekuje na środki, a płatność zostanie dokonana niezwłocznie po ich uzyskaniu od Narodowego Funduszu Zdrowia. W ocenie Sądu Rejonowego uznać należało, iż wytoczone przez powódkę powództwo było w istocie zbędne, gdyż biorąc pod uwagę całokształt współpracy stron, powódka mogła mieć pewność, że środki te otrzyma.

Powódka wniosła zażalenie na postanowienie o kosztach zawarte w pkt III wyroku, wnosząc o jego zmianę i zasądzenie od pozwanej kwoty 3.647 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Rozstrzygnięciu powyższemu zarzuciła naruszenie art. 98 k.p.c., art. 102 k.p.c. oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. W uzasadnieniu podniosła, że jeszcze przed wniesieniem pozwu pozwany był wezwany do zapłaty za faktury oraz informowany o zamiarze wystąpienia z powództwem w przypadku braku spłaty należności w wyznaczonym dodatkowo terminie. Powódka wyraziła nadto zgodę na spłatę należności w dwóch ratach, a więc wyszła naprzeciw oczekiwaniom pozwanego i wyraziła zgodę na prolongatę terminu zapłaty należności. Dodatkowe terminy minęły, a roszczenie nie zostało zaspokojone, co oznacza, że pozwany winien był liczyć się z wystąpieniem powódki na drogę sądową. W ocenie powódki że koszty procesu zostały wywołane postępowaniem pozwanego, który kupując potrzebne mu materiały nie zapłacił dobrowolnie mimo umówionego terminu, mimo dodatkowych wezwań i mimo uzgodnień w zakresie spłaty ratalnej. To zatem działanie pozwanego powinno zostać uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w szczególności z zasadą uczciwości kupieckiej.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł, że Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w art. 102 k.p.c. Wskazał ponadto, że pozew wpłynął do sądu 28 listopada 2016 r., a więc jeszcze przed upływem terminu płatności II raty zadłużenia, który ustalono na 30 listopada 2016 r., a jednocześnie nie uzgodniono, że uchybienie terminowi płatności pierwszej z rat oznaczać będzie wymagalność całości roszczenia. Pozwany bezzwłocznie po uzyskaniu środków potrzebnych na spłatę zobowiązań wobec powoda, tj. 2 grudnia 2016 r. dokonał spłaty niemal 13.000 zł, stanowiącą całą należność główną dochodzoną przez powoda. Nadto od początku opisywał nie tylko swoją fatalną sytuację finansową, ale również powoływał się na negocjacje stron, spłatę zadłużenia jeszcze przed podjęciem informacji o wytoczeniu powództwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się niezasadne.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie rozstrzygnął o kosztach procesu zgodnie z art. 102 k.p.c., który stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik sporu, a zatem nie podlega wykładni rozszerzającej. Jednocześnie jednak przepis art. 102 k.p.c. daje sądom swobodę przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów procesu, gdy stosowanie zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c. (odpowiedzialności za wynik procesu) nie można by pogodzić z zasadą słuszności.

Zastosowanie art. 102 k.p.c. powinno być każdorazowo oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od generalnych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do katalogu tych okoliczności należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej) strony. Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73). Wobec tego, przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. należy przede wszystkim wziąć pod uwagę fakty związane z samym przebiegiem procesu, tj. podstawę orzekania, szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy, subiektywne przekonanie powoda co do zasadności zgłoszonego roszczenia - trudne do zweryfikowania a limine, a ponadto sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą albo niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie strony wygrywającej, która w ten sposób wywołała proces i koszty połączone z jego prowadzeniem (por. wyrok SA w Katowicach z 18 lipca 2013r., I ACa 447/13).

W zgodzie z powyższym, w ocenie Sądu odwoławczego, sąd I instancji prawidłowo uznał, że w niniejszej sprawie zachodzi sytuacja uzasadniająca odstąpienie od obciążania pozwanego (...) Publicznego Szpitala (...) w N. kosztami przegranego procesu.

Co do zasady, odstąpienie od obciążenia strony kosztami postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. należy do dyskrecjonalnej oceny sądu. Przy tym podważenie tej oceny możliwe jest w zasadzie jedynie w wypadku, gdy nie zawiera uzasadnienia, albo gdy ocena ta jest rażąco niesprawiedliwa (por. wyrok SA w Warszawie z 31 stycznia 2013 r. VI ACa 1083/12, także: postanowienie SN z 12 października 2012 r. IV CZ 69/12, postanowienie SN z 26 września 2012 r. II CZ 100/12, postanowienie SN z 26 września 2012 r. II CZ 95/12, postanowienie SN z 23 maja 2012 r. III CZ 25/12).

Zarzuty skarżącej nie pozwalają na podważenie oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy w odniesieniu do istnienia szczególnych okoliczności, uzasadniających odstąpienie od obciążania pozwanego kosztami procesu. Wskazać należy, że Sąd Rejonowy precyzyjnie wyjaśnił, jakimi przesłankami kierował się podejmując taką decyzję i szczegółowo opisał postawę procesową stron. W ocenie Sądu Okręgowego stanowi to dostateczne uzasadnienie spornych na etapie postępowania zażaleniowego okoliczności, albowiem w toku postępowania sama skarżąca stwierdziła, że od samego początku była zapewniana o chęci uregulowania zaległych świadczeń jednakże z przedłużonym terminem płatności.

Okoliczności sprawy wskazują zatem, że wniesienie powództwa w istocie nie było niezbędne do odzyskania należności. Jakkolwiek bowiem pozwana bezspornie zwlekała z zapłatą nieuiszczonych należności, to zarówno przed wytoczeniem procesu, jak i już po tym fakcie, nie kwestionowała ich ani co do zasady, ani wysokości. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że jak słusznie wskazywał Sąd Rejonowy, pozwany jest szczególnym podmiotem, przede wszystkim z uwagi na fakt sprzężenia w zakresie finansów z innym podmiotem, tj. Narodowym Funduszem Zdrowia, od którego to jest przede wszystkim zależny w odniesieniu do realizowania zobowiązań pieniężnych. Aczkolwiek trafnie wskazano w zażaleniu, iż przymiot ten – co do zasady - nie zwalnia szpitala z obowiązku ponoszenia kosztów procesu, niemniej w rozpatrywanej sprawie ma on znaczenie właśnie z uwagi na fakt, iż powód mógł pozostawać w uzasadnionym przekonaniu, że zwłoka w zapłacie należności ma charakter przejściowy oraz, że zapłatę tę otrzyma po uzyskaniu środków przez pozwanego. Za przyjęciem takiego wniosku przemawia także fakt, że już przed wydaniem nakazu zapłaty w niniejszej sprawie, a zatem przed powzięciem wiedzy po postępowaniu, pozwany uregulował należność główną (2 grudnia 2016 r.). Staje się to tym bardziej istotne gdy weźmie się pod uwagę, że powódka zgodziła się na rozłożenie płatności na raty, zaś w sytuacji braku płatności pierwszej z nich, od razu wystąpiła z powództwem, nie czekając nawet na upływ terminu drugiej raty (powództwo wniesiono bowiem w dniu 23 listopada 2016 r.).

Podsumowując, w ocenie Sądu brak było potrzeby wytaczania powództwa w niniejszej sprawie z uwagi na wcześniejszą współpracę i brak obaw o jakkolwiek nieterminowe, to pewne uregulowanie płatności. Tym samym nie można odmówić słuszności rozstrzygnięciu Sądu Rejonowego w przedmiocie odstąpienia od obciążania pozwanego kosztami procesu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł, jak w punkcie I sentencji.

Wobec tego, że przedmiotem zażalenia było rozstrzygniecie związane z oceną trafności zastosowania art. 102 k.p.c., który to przepis związany jest, jak wcześniej wskazano, z dyskrecjonalną oceną Sądu, Sąd odwoławczy uznał, że istnieją przesłanki do odstąpienia od obciążania powoda kosztami postępowania zażaleniowego.

Patrycja Baranowska Agnieszka Górska Anna Górnik

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)