Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Andrzej Stasiuk
Sędziowie:	SSO Renata Bukowiecka - Kleczaj SSR del. Wioletta Witkowska - Kowalczyk (spr.)
Protokolant:	sekr.sądowy Renata Sekinda

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2013 roku w Szczecinie

sprawy z powództwa D. A.

przeciwko Szkole Podstawowej w W.

o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego Szkołę Podstawową w W.od wyroku Sądu Rejonowego w S.IV Wydziału Pracy z dnia 1 marca 2013 roku, sygn. akt IV P 110/12;

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w S.IV Wydziałowi Pracy do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w instancji odwoławczej.

VI Pa 58/13

UZASADNIENIE

D. A. wniosła przeciwko Szkole Podstawowej w S. pozew o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne, kwestionując prawdziwość podanej przyczyny wypowiedzenia czyli likwidacja z dniem 01.09.2012r. Szkoły Podstawowej w S. , która stała się filią Szkoły Podstawowej W. , co czyniło niemożliwy dalsze zatrudnienie powódki.

W toku postępowania po 01.09.2012r. w miejsce pozwanego wstąpiła Szkoła Podstawowa w W. , powódka sprecyzowała żądanie wnosząc o przywrócenie do pracy.

Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa , podnosząc że podana przyczyna była rzeczywistą. Z uchwały Rady Gminy z dnia 30.03.2012r. nr (...)wynika wprost , że z dniem 31.08.2012r. Szkoła Podstawowa w S.uległa przekształceniu w filię Szkoły Podstawowej Imienia (...)w W..Istotą uchwały była likwidacja szkoły jako samodzielnej placówki dydaktycznej i utworzenie w to miejsce filii Szkoły Podstawowej w W.. Tu pozwany powołał treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12.11.2003r. w sprawie I PK 523/02 publikowane w OSNP 2005/1/3.

Zdaniem pozwanego , zgodnie z treścią art. 59 ustawy o systemie oświaty przepisy o likwidacji szkoły stosuje się odpowiednio do przy przekształceniu szkoły. Jako że przekształcenie spowodowało skutki zlikwidowania szkoły , powodem wypowiedzenia powódce umowy o pracę był art. 20 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela .

Wyrokiem z dnia 01 marca 2013r. Sąd Rejonowy wS., sygn. akt IVP 110/12 przywrócił powódkę do pracy w pozwanej szkole Podstawowej w W.na poprzednich warunkach pracy i płacy ; zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 60zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego i od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2815zł. tytułem kosztów sądowych .

Powyższe rozstrzygniecie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ocenach prawnych :

D. A. była zatrudniona w szkole Podstawowej w S. od 01.09.1980r . , nieprzerwanie. W roku szkolnym 2011/2012 pracowała jako dyrektor tej placówki dydaktycznej , uczyła matematyki . Dnia 06.10.2000r. Wójt nadał powódce stopień nauczyciela mianowanego , zaś (...) Kurator Oświaty 24. lipca 2003r stopień nauczyciela dyplomowanego.

Dnia 30 marca 2012r. Rada Gminy w W. podjęła uchwałę w sprawie przekształcenia Szkoły Podstawowej w S. w filie Szkoły Podstawowej w W. .Zarządzeniem z dnia 18 maja 2012r. Wójt Gminy W. odwołał powódkę ze stanowiska dyrektora Szkoły Podstawowej w S. z dniem 31 sierpnia 2012r. Wójt Gminy W. następnie dokonał wypowiedzenia stosunku pracy powódce pismem z dnia 23 maja 2012r., jako podstawę wypowiedzenia powołał art. 20 ust. 1 pkt 1 KN. Ze Szkoły w S. wypowiedzenie otrzymała tylko powódka i A. C. , pozostali nauczyciele zostali zatrudnieni w Szkole Podstawowej w W. , gdzie obecnie uczy dwóch nauczycieli matematyki . Jeden z nich dojeżdża do S. , gdzie uczy matematyki w wymiarze 4 godzin.

Oceniając powyższe powództwo Sąd Rejonowy uznał, że wbrew twierdzeniom pozwanego wypowiedzenie było wadliwe - podana przyczyna była nieprawdziwą. Zdaniem Sądu Rejonowego nie doszło do likwidacji placówki w S. tylko zaszła sytuacja opisana w art. 23 (1) kp . Skoro z przyczyn ekonomicznych Gmina W. podjęła decyzję o przekształceniu Szkoły Podstawowej w S. w filię Szkoły Podstawowej w W. do ewentualnego zwolnienia pracownika mogło dojść jedynie w trybie art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela. Zdaniem Sądu Rejonowego procedura ta wymagała jednak porównania zwalnianego nauczyciela z tymi o podobnych kwalifikacjach . Dopiero taka ocena po spełnieniu wszelkich warunków formalnych , pozwala na zwolnienie nauczyciela mianowanego.

Odnośnie rozstrzygnięcia o kosztach sądowych postawą rozstrzygnięcia był art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku złożył pozwany reprezentowany przez pełnomocnika . Strona pozwana podniosła następujące zarzuty:

1)  naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w szczególności :

-art. 23 (1) par 6kp przez przyjęcie , że w wypowiedzeniu przepis ten został naruszony na skutek jego nie zastosowania

-art. 20 ust. 1 pkt 1 KN przez przyjęcie , że ten przepis nie mógł mieć w niniejszej sprawie zastosowania

-art. 20 ust. 2 KN przez przyjęcie , że właśnie ten przepis powinien stanowić podstawę wypowiedzenia stosunku pacy

art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przez przyjęcie , że ma zastosowanie w niniejszej sprawie , zamiast art. 35 tejże ustawy

-art. 233par 1kpc przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie pobieżnej i wadliwej oceny zebranego materiału dowodowego.

2) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie , że zabrakło przy wręczeniu powódce czynności porównywania kwalifikacji jej z kwalifikacjami pozostałych nauczycieli zatrudnionych w szkole Podstawowej w S..

Strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu w tym zastępstwa procesowego wg norm przepisanych ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku do ponownego rozpoznania i przekazanie sprawy sądowi I instancji – przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego wg norm przepisanych . W dalszej części apelacji pełnomocnik pozwanego podnosi , że powódka nie była nigdy zatrudniona w Szkole Podstawowej w W. zatem nie może być przywrócona do pracy w tej szkole i nie istnieją warunki do jej ponownego zatrudnienia. Nie było wolnych godzin lekcyjnych matematyki , aby powódkę zatrudnić u pozwanego. Arkusze organizacyjne Szkoły Podstawowej w W. na rok szkolny 2012/2013 łącznie z arkuszem organizacyjnym dla filii w S. przewidywały dla powódki w Szkole Podstawowej w S. 4 godziny matematyki , co nie wystarczało nawet na utworzenie ½ etatu . W związku z brakiem pensum wójt dokonał wypowiedzenia stosunku pracy powódce.

Odnośnie zastosowania art. 20 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela – pozwany podnosi , że Szkoła Podstawowa w S. została zgodnie z procedurą określoną w art. 59 ust. 6 ustawy o systemie oświaty przekształcona w filię Szkoły Podstawowej W. . Jako że w przypadku przekształcenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 58 ust. 1 -5 ustawy o systemie oświaty , zdaniem pozwanego stosuje się w niniejszym przypadku te przepisy wprost. W tej sytuacji dokumentacja przekształconej szkoły została przekazana organowi prowadzącemu z wyjątkiem dokumentacji przebiegu nauczania ,która przekazana została do nadzoru pedagogicznego.

Strona pozwana zarzuciła Sądowi I Instancji naruszenia art. 233par1kpc – rozstrzygniecie w sprawie oparto na ustaleniach , które nie były przedmiotem postępowania dowodowego tzn. bezpodstawnie przyjęto , że na skutek przejęcia bazy materialnej Szkoły Podstawowej w S. przez Szkołę Podstawową w W. ten ostatni stał się pracodawcą na mocy art. 23(1)kp.

W odpowiedzi na apelację , pełnomocnik powódki wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie kosztów postępowania w tym zastępstwa procesowego wg norm przepisanych .W uzasadnieniu odpowiedzi na apelację podniesiono , że zarzut naruszenia art. 20 ust. 1 pkt 1 KN strona pozwana oprała na wykreowaniu odmiennego ustalenia od dokonanego w zaskarżonym wyroku. Zdaniem strony powodowej takie działanie nie może odnieść zamierzonego skutku , bo nie można skutecznie zarzucać naruszenia prawa materialnego za pomocą argumentacji opartej na kwestionowaniu przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia i nie zakwestionowanych skutecznie w ramach zarzutu naruszenia prawa procesowego. Odnośnie podanej w wypowiedzeniu przyczyny , strona pozwana powołała szereg przykładów orzecznictwa , w tym treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26.01.2000r. , I PKN 489/99 , w świetle którego „ przejecie zadań dydaktycznych w zakresie kształcenia uczniów przez inną placówkę stanowi przejecie części zakładu pracy przez innego pracodawcę i nie oznacza wewnętrznych zmian organizacyjnych dotychczasowego pracodawcy , uzasadniających rozwiązanie stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 pkt. 1 KN”.

Sąd zważył , co następuje:

Na wstępie wskazać należy, iż postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 par 1kpc sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, niepubl.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60).Zauważyć w tym miejscu należy , że Sąd II instancji może też zakwestionować ocenę materiału dowodowego sprawy jedynie , gdy jest ona nielogiczna i sprzeczna z pozostałym w sprawie materiałem dowodowym W wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18 maja 2010r. , I ACa 201/10 ). Stosowanie do treści art. 386 par 4kpc Sad II instancji może uchylić wyrok do ponownego rozpoznania tylko w razie nie rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Nierozpoznanie istoty sprawy oznacza nie wyjaśnienie i pozostawienie poza oceną okoliczności faktycznych , stanowiących przesłanki zastosowania prawa materialnego będącej podstawą rozstrzygnięcia , zaniechanie zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominięcie merytorycznych zarzutów pozwanego ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1998r. II CKN 897/97).

W ocenie Sądu odwoławczego apelacja podnosząca zarzut de facto nie rozpoznania istoty sprawy , okazała się zasadna . Obowiązkiem tegoż Sądu było bowiem dokonać oceny czy wypowiedzenie stosunku pracy było skuteczne , nie było wadliwe i czy było uzasadnione. Sąd I instancji pominął kwestię rozważenia czy wójt Gminy miał prawo dokonać wypowiedzenia stosunku pracy powódce. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją , gdzie powódka była dyrektorem placówki szkolnej będąc jednocześnie zatrudnionym tam nauczycielem w oparciu o stosunek pracy z mianowania. Należy przy tych rozważaniach pochylić się nad ustawą z dnia 07.09.1991r. o systemie oświaty.

W przypadku szkoły niewątpliwie tą osobą zarządzającą placówką jest dyrektor szkoły, a potwierdza to art. 39 ust. 3 ustawy o systemie oświaty, który mówi, że dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników nie będących nauczycielami. Zarówno dla nauczyciela, jak i dyrektora pracodawcą jednak jest szkoła. Dla pierwszego osobą wykonującą czynności w sprawach z zakresu prawa pracy jest dyrektor szkoły, który w przypadku art. 20 KN powołany jest do rozwiązania stosunku pracy. Problem powstaje gdy chodzi o osobę dyrektora. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty dyrektorem może być nauczyciel ale też osoba nie będąca nim ( art. 36 ust. 2 ustawy o systemie oświaty ) . W tym ostatnim przypadku ustawa o systemie oświaty używa pojęcia kodeksowego „powołanie”. Przyjąć zatem można, że organ prowadzący wręczając powołanie, nawiązuje tym samym umowę o pracę z dyrektorem . W przypadku dyrektora, który nie jest nauczycielem, dalsze procedury postępowania wynikają z uprawnień osób powoływanych na stanowisko kierownicze zgodnie z kodeksem pracy. Odwołanie ze stanowiska wtedy jest jednocześnie rozwiązaniem stosunku pracy.

Odmienna jest sytuacja dyrektora będącego jednocześnie nauczycielem w placówce szkolnej. Art. 36a ust. 1 ustawy o systemie oświaty wprowadza określenie, które nie jest stosowane w kodeksie pracy – stanowisko dyrektora szkoły powierza organ prowadzący szkołę. Przyjmuje się , że odwołanie dyrektora szkoły w tej sytuacji nie powoduje rozwiązania stosunku pracy- taki pogląd wyraził : Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 czerwca 2000 r. w spr. II SA 634/00, Sąd Najwyższy w wyroku z 10 stycznia 2003 r. w sprawie I PK 74/02 (OSNP nr 13 z 2004 r.

poz. 221), Wojewódzki Sąd Administracyjny w B.w wyroku z 28 listopada 2007 r. w sprawie II SA/Bd 643/07 oraz III SA/Łd 353/10 – Wyrok WSA w Ł..

Z tych orzeczeń wnioskować należy, że powierzenie stanowiska dyrektora szkoły będącego nauczycielem nie zastępuje umowy o pracę.

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją , gdzie powódka jest nauczycielem , z którym zawarty jest stosunek pracy z mianowania i jednocześnie powierzono jej funkcje dyrektora placówki zatrudniającej ją. Stosunek pracy z powódką zawarła szkoła , zaś wypowiedzenia dokonał wójt Gminy. Sąd Rejonowy powinien rozważyć czy uprawniony podmiot dokonał wypowiedzenia stosunku pracy , w zależności od swoich rozważań Sąd powinien zastanowić się jakiego typu roszczenie powinno przysługiwać powódce z przytoczonych przez nią okoliczności faktycznych , co jest powinnością sądu wynikającą z art. 477kpc. : czy roszczenie o przywrócenie do pracy czy o dopuszczenie do pracy . W zależności od ustaleń Sąd powinien dokonać oceny zebranego materiału dowodowego pod kątem prawdziwości czy też nie przyczyny wypowiedzenia , możliwości zatrudnienia powódki przy uwzględnieniu zapisów arkuszy organizacyjnych będących w aktach ale też arkusza organizacyjnego na rok szkolny 2013/2014.

Sąd Okręgowy miał na uwadze treść art. 386par 4kpc , gdzie mowa jest o fakultatywności uchylenia wyroku do ponownego rozpoznania , jednak zadaniem niniejszego Sądu nierozpoznanie istoty sprawy , konieczność uzupełnienia materiału dowodowego i poczynienia na nowo ustaleń faktycznych sprzeciwia się merytorycznemu rozpoznaniu sprawy przez Sąd Odwoławczy z uwagi na ryzyko pozbawienia stron jednej instancji merytorycznej (zob. wyrok SN z dnia 13 listopada 2002 r., I CKN 1149/00, LEX nr 75293).

Mając powyższe rozważania pod uwagę Sąd uchylił wyrok do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S.IV Wydziałowi Pracy , pozostawiając temuż Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania za drugą instancje.