Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk (spr.)
Sędziowie:	SO Aleksandra Mitros SR del. Wioletta Witkowska - Kowalczyk
Protokolant:	sekr.sądowy Agata Furga

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2013 roku w Szczecinie

sprawy z powództwa E. C.

przeciwko Szkole (...)w R.

o przywrócenie do pracy

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną Szkołę (...) w R.od wyroku Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim IV Wydziału Pracy z dnia 9 kwietnia 2013 roku sygn. akt IV P 102/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej Szkoły (...) w R.na rzecz powódki E. C.kwotę 60 (sześćdziesięciu) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej

Sygn. akt VI Pa 79/13

UZASADNIENIE

Powódka E. C.w pozwie złożonym w dniu 23 maja 2012 r. wniosła przeciwko pozwanej Szkole (...) w R.o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę i zasądzenie zwrotu kosztów według norm przepisanych. W pozwie wskazała, że jest zatrudniona na podstawie mianowania, pracuje jako nauczyciel języka polskiego, w dniu 20 grudnia 2011 r. otrzymała stopień awansu zawodowego - nauczyciela dyplomowanego, w trakcie zatrudnienia otrzymywała liczne nagrody, wyróżnienia i dyplomy, w przeszłości pełniła funkcję dyrektora szkoły, realizowała plan rozwoju zawodowego w stopniu bardzo dobrym, podejmowała działania w celu doskonalenia warsztatu i metod pracy.

Powódka wskazała ponadto, że podstawową jednostką organizacyjną szkoły jest oddział zaś liczba uczniów w oddziale powinna wynosić od 15 do 20, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. W pozwanej w Szkole połączono dwa oddziały i powstała jedna klasa licząca 31 uczniów, co jest niezgodne z rozporządzeniem w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Powódka podniosła również, że przy ocenie możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela należy uwzględnić kwalifikacje zawodowe nauczycieli uczących podobnych przedmiotów, powódka ma najwyższe kwalifikacje zawodowe i bogate doświadczenie zawodowe, a rozwiązanie stosunku pracy z powódką może stanowić konsekwencję złożenia przez nią w sądzie prywatnego aktu oskarżenia przeciwko Burmistrzowi Miasta i Gminy W. o czyn z art. 112 par. 2 k.k., oraz że zasadne jest ustalenie liczby ewentualnych nadgodzin pozostałych nauczycieli, którzy pozostali w zatrudnieniu.

Pozwana Szkoła (...) w R.wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano, że w roku szkolnym 2012/2013 połączono dwie klasy VI w jedną klasę integracyjną, która liczy 31 uczniów, w tym 4 uczniów niepełnosprawnych, zajęcia w tej klasie prowadzą nauczyciele przedmiotu i nauczyciele wspomagający. Wskutek połączenia dwóch klas VI zmniejszyła się liczba oddziałów z 9 do 8 i liczba godzin języka polskiego z 21 do 16. Zgodnie zaś z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 07 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. 2012 poz. 204) zmniejszeniu uległa liczba godzin do dyspozycji dyrektora z 9 na 2 na cały etap edukacyjny, które można przeznaczyć na zwiększenie liczby wybranych godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych, i na rok szkolny 2012/2013 nie przyznano żadnych godzin w klasie IV z godzin do dyspozycji dyrektora, a w klasie V i VI przyznano po 1 godzinie na zajęcia obowiązkowe z matematyki, techniki i zajęcia komputerowe. Pozwana wskazała ponadto, że zmniejszyła się liczba godzin świetlicy z 52 do 45 oraz, że w roku szkolnym 2012/2013 w pozwanej szkole zatrudnionych jest na podstawie mianowania dwóch nauczycieli dyplomowanych, którzy posiadają taką sama specjalność jak powódka, jeden z nauczycieli ma przydzielone 18 godzin edukacji wczesnoszkolnej, drugi 16 godzin języka polskiego, 4 godziny historii, jedną godzinę do dyspozycji wychowawcy i 2 godziny plastyki; jeden z tych nauczycieli ukończył studia wyższe z filologii polskiej z przygotowaniem pedagogicznym, studia podyplomowe z historii i posiada decyzję dyrektora z 20 czerwca 2008 r., że ukończone studia i studium pedagogiczne w zakresie plastyki dają dostateczną wiedzę do prowadzenia zajęć z plastyki, drugi z nauczycieli ukończył studia wyższe w zakresie edukacji wczesnoszkolnej i studia podyplomowe z filologii polskiej.

Pozwana podniosła, że z punktu widzenia potrzeb szkoły zasadne było rozwiązanie stosunku pracy z powódką a nie nauczycielem, który może prowadzić również inne zajęcia. Powódka staż na stopień nauczyciela dyplomowanego zakończyła w roku 2008 r. a akt nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego otrzymała w dniu 20 grudnia 2011 r., po zakończeniu stażu nie wdrażała żadnych przedsięwzięć w celu doskonalenia i podnoszenia jakości pracy szkoły. Pozwana wskazała również, ze powódka pełniła obowiązki dyrektora szkoły niezgodnie z prawem, co wynika z rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody (...), oraz że tak jak inni nauczyciele organizowała konkursy wewnątrzszkolne, a od 2008 r. nie otrzymała żadnej nagrody dyrektora szkoły. Ze sprawozdań z pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczej za lata 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011, 2011/2012 nie wynikają większe od innych nauczycieli osiągnięcia zawodowe. Wyniki w roku szkolnym 20 11/2012 sprawdzianu klasy szóstej, w której powódka uczyła języka polskiego były znacząco niższe niż w latach poprzednich. Ponadto pozwana wskazała, że powódka jako jedyny nauczyciel szkoły wykorzystała najwięcej urlopu dla poratowania zdrowia (prawie 3 lata w okresie od 01 września 1995 r. do 28 czerwca 2001 r.), a także posiada uprawnienia emerytalne. Pozwana wskazała, że w 2010 r. uczennica powódki zdobyła I miejsce w konkursie ogólnopolskim, jednakże matka tej uczennicy jest nauczycielką języka polskiego i sukces dziecka to również zasługa matki.

Pozwana podniosła również, że wypowiedzenie stosunku pracy poza powódka otrzymała też nauczycielka I. S. (1), a siedmiu nauczycielom wypowiedziano dotychczasowe warunki zatrudnienia.

W toku postępowania, wobec upływu okresu wypowiedzenia, powódka wniosła o przywrócenie do pracy.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 09 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy w S.oddalił powództwo o przywrócenie do pracy; zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 11.421 zł tytułem odszkodowania; przyznał powódce od pozwanego kwotę 60zł tytułem kosztów procesu i nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w S.kwotę 572zł tytułem kosztów sądowych.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Powódka zatrudniona była u pozwanego na podstawie mianowania. W dniu 20 grudnia 2011 r. nadano powódce stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego.

Poza powódką uprawnienia do nauczania języka polskiego ma D. M. i M. J.. D. M. jest nauczycielem dyplomowanym i zatrudniona jest na podstawie mianowania. M. J. jest nauczycielem dyplomowanym i również jest zatrudniona jest na podstawie mianowania.

M. J. poza uprawnieniami do nauczania języka polskiego ma uprawnienia do prowadzenia zajęć z edukacji wczesnoszkolnej. D. M. poza uprawnieniami do nauczania języka polskiego może prowadzić zajęcia z historii i plastyki.

W roku szkolnym 2011/2012 w pozwanej Szkole były 52 godziny zajęć w świetlicy i 21 godzin języka polskiego. Powódka miała przydzielone 11 godzin języka polskiego a D. M. 10 godzin. Ponadto powódka miała jedną godzinę do dyspozycji wychowawcy, jedną godzinę zajęć wyrównawczych i 7 godzin świetlicy. D. M. miała nadto 5 godzin historii, 4 godziny plastyki, 1 godzinę zajęć wyrównawczych i 4 godziny nauczania indywidualnego.

Burmistrz Gminy W.wydała wytyczne do opracowania arkuszy organizacyjnych szkół na rok 2012/2013 prowadzonych przez Gminę W.. Wskazano w nich m.in., że w Szkole (...) w R.planowana liczba oddziałów w roku szkolnym 2012/2013 wynosi 8, liczba uczniów w oddziałach w szkołach podstawowych wynosi 25 uczniów, ilość godzin świetlicy w Szkole Podstawowej w R.wynosi 45 godzin oraz, że należy w tej Szkole zaplanować godziny dla psychologa w ten sposób, że należy zmniejszyć godziny pedagoga o 6 godzin na rzecz opieki psychologicznej.

W zatwierdzonym na rok szkolny 2012/2013 arkuszu organizacyjnym przewidziano 45 godzin świetlicy i łącznie 16 godzin języka polskiego, tj. 5 godzin w klasie IV, 5 godzin w klasie V i 6 godzin w klasie VI. 16 godzin języka polskiego przydzielono D. M., nadto przydzielono jej 4 godziny historii, 2 godziny plastyki i jedną godzinę wychowawczą- łącznie 23 godziny.

W arkuszu wskazano, że klasa IV liczy 25 uczniów, klasa V 18 uczniów, a klasa VI 31 uczniów. W arkuszu ujęto również 11 godzin do dyspozycji dyrektora. Godziny te w dniu zatwierdzania arkusza nie zostały rozdzielone. Rozdzielono je we wrześniu 2012 r. na podstawie aneksów do arkusza organizacyjnego.

Pismem z dnia 16 maja 2012 r. rozwiązano z powódką umowę o pracę na podstawie art. 20 ust.2 Karty Nauczyciela, za wypowiedzeniem, które miało upłynąć w dniu 31 sierpnia 2012 r. Wskazano, że przyczyną wypowiedzenia są zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów oraz zmiany planów nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki w pełnym wymiarze zajęć. Powódka pismo to otrzymała w dniu 16 maja 2012 r. Poza powódką wypowiedzenia warunków zatrudnienia na podstawie art. 22 ust. 2 w zw. z art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela otrzymały: I. S. (2), A. Z. — J., Z. U., G. K., M. M., M. C., T. K..

Na podstawie aneksu nr (...) do arkusza D. M. miała przydzielone łącznie 25 godzin, gdyż przyznano jej dodatkowo 2 godziny nauczania indywidualnego. Aneksem nr (...) z 25 września 2012 r. przydzielono D. M. dwie dodatkowe godziny nauczania indywidualnego i na jego podstawie miała 27 godzin tygodniowo a na podstawie aneksu nr (...) z 29 października 2012 r. dodatkowo jedną godzinę nauczania indywidualnego i dwie godziny z godzin do dyspozycji dyrektora, łącznie miała 30 godzin

Na podstawie aneksu nr (...) do arkusza przydzielono M. J. dwie godziny z 11 godzin do dyspozycji dyrektora i miała łącznie 20 godzin. Na podstawie aneksu nr (...) przydzielono M. J. 5 godzin nauczania indywidualnego i miała łącznie 25 godzin. Na podstawie aneksu nr (...) dwie godziny z godzin do dyspozycji dyrektora zabrano M. J. i przyznano D. M..

Wynagrodzenie miesięczne powódki liczone jak ekwiwalent a urlop wynosi 3807 zł 62 gr.

Powódka od listopada 2012 r. otrzymuje emeryturę w kwocie około 1800 zł. netto.

Rozstrzygając sprawę, Sąd Rejonowy przywołał treść art. 20 ust. 2 KN zgodnie, z którym dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 KN. Stosownie zaś do treści art. 45 par 1 k.p. w związku z art. 91 c ust. 1 KN wynika, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy — stosownie do żądania pracownika — orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Sąd Rejonowy wskazał, że z materiału dowodowego wynika, że w roku szkolnym 2011/2012 w pozwanej szkole były 52 godziny zajęć w świetlicy i 21 godzin języka polskiego. Powódce przydzielono 11 języka polskiego i 7 godzin świetlicy, jedną godzinę zajęć wyrównawczych i jedną godzinę do dyspozycji wychowawcy. Na rok szkolny 2012/2013 zaplanowano 16 godzin języka polskiego wskutek połączenia dwóch klas VI w jedną klasę integracyjną. Sąd I instancji ocenił, że połączenia tego dokonano wbrew prawu, bo par. 5 ust. 2 rozporządzenia MEN w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznej szkoły (Dz. U. 2001.61.624) stanowi, że liczba uczniów w oddziale szkoły integracyjnej oraz w oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej powinna wynosić od 15 do 20, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. Gdyby połączenia tego nie dokonano to liczba godzin języka polskiego wynosiłaby 21 czyli tyle samo ile w roku szkolnym 2011/2012. Jednocześnie Sąd meriti stwierdził, że zarządzenie burmistrza zatwierdzające arkusz organizacyjny nie zostało zaskarżone w trybie art. 91 ust. 1- 5 ustawy o samorządzie gminnym ( Dz. U. 2001.142.1591 ) wobec czego nie można uznać, że połączenie klasy VI w jedną klasę integracyjną jest nieważne.

Z arkusza organizacyjnego na rok 2012/2013 wynika, że zmniejszeniu o 7 uległa ilość godzin zajęć w świetlicy, do prowadzenia których powódka tak jak każdy inny nauczyciel ma kompetencje. Odnośnie godzin przewidzianych w roku szkolnym 2012/2013 do dyspozycji dyrektora szkoły, to niezrozumiałe jest, zdaniem Sądu Rejonowego, dlaczego zostały one rozdysponowane dopiero we wrześniu 2012 r. Godziny te określane są w arkuszu (druga strona) też jako godziny pomocy psychologiczno- pedagogicznej. Jednocześnie jednak podkreślić należy, że powódka nie miała prawa oczekiwać aby godziny te w większości zostały jej przydzielone, gdyż przydział tych godzin ma być zgodny z interesem uczniów a nie służyć wyłącznie nauczycielom, którym brakuje godzin do uzyskania wymaganego pensum. Z par. 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia MEN w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych ( Dz. U. 2012.204 ) wynika, że godziny do dyspozycji dyrektora przeznaczone są na zwiększenie liczby godzin wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych i na zajęcia realizujące potrzeby i zainteresowania uczniów z uwzględnieniem art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela. W § 6 ust. 1 pkt l-6 rozporządzenia MEN w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2010.228.1487) wskazano, że pomoc psychologiczno- pedagogiczna jest udzielana uczniom w formie klas terapeutycznych, zajęć rozwijających uzdolnienia, zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym, zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej — w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych: porad i konsultacji. W świetle powyższego, w ocenie Sądu Rejonowego, godziny te nie mogły być przyznane tylko powódce lub w przeważającej części powódce.

Sąd I instancji uznał, że zasadne było ograniczenie zatrudnienia w grupie zawodowej osób uprawnionych do nauczania jeżyka polskiego. Przyjęcie przez pracodawcę jako kryterium wyboru nauczyciela do zwolnienia jego przydatności tj. do nauczania ilu przedmiotów nauczyciel ma uprawnienia, jest zdaniem sądu dopuszczalne i nie jest dyskryminujące. W interesie szkoły jest bowiem aby pozostawić w zatrudnieniu tych nauczycieli, którzy są najbardziej przydatni - mają uprawnienia do prowadzenia zajęć nie tylko z jednego przedmiotu, co ma swoje uzasadnienie w przypadku np. konieczności zorganizowania zastępstw za nauczycieli nieobecnych. Powódka, w przeciwieństwie do D. M. i M. J., poza uprawnieniami do nauczania jedynie języka polskiego, mogła tylko, tak jak każdy inny nauczyciel prowadzić dodatkowo zajęcia w świetlicy. Jednocześnie z materiału dowodowego nie wynika w ocenie Sądu meriti, aby D. M. czy M. J. wykonywały swoje obowiązki niewłaściwie co uzasadniałoby przyjęcie, że ich pozostawienie w zatrudnieniu a nie powódki jest niezasadne. Poza tym jak wynika z materiału dowodowego powódka ma przyznaną emeryturę.

Sąd Rejonowy wskazał, że w pisemnym wypowiedzeniu pozwany pracodawca powinien jednak sprecyzować na czym polegają zmiany uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki oraz podać z jakich przyczyn wybrano ją a nie innego nauczyciela uprawnionego do nauczania języka polskiego. Sąd I instancji przywołał przy tym wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2008 r., wydany w sprawie I PK 86/08, zgodnie w którym pracodawca który przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia z pracy, powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy, a także wskazać „że ten wybór jest wywołany i usprawiedliwiony znanymi pracownikowi jego niższymi kwalifikacjami zawodowymi w porównaniu do wszystkich pracowników, których dotyczyły przyczyny zmuszające pracodawcę do ograniczenia wielkości zatrudnienia. Natomiast w wyroku wydanym w sprawie II PK 60/12, Sąd Najwyższy orzekł, że celem regulacji zawartej w art. 30 par. 4 k.p. jest umożliwienie pracownikowi obrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę, a zatem ujęcie przyczyn wypowiedzenia powinno być na tyle konkretne i precyzyjne, aby umożliwiało mu rzeczową obronę w razie ewentualnego procesu. Z tego właśnie względu wskazanie przyczyny (przyczyn) wypowiedzenia przesądza o tym, że spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w jej (ich) granicach.

Sąd Rejonowy uznał, ze w treści wypowiedzenia nie wskazano dlaczego wybrano powódkę i z materiału dowodowego nie wynika, aby informację taką przekazano jej ustnie wraz z doręczeniem wypowiedzenia. W konsekwencji, Sąd meriti stwierdził, że wybór powódki do zwolnienia był zasadny, ale naruszono przepisy o wypowiadaniu umów- art. 30 par. 4 k.p. w zw. z 91 c ust. 1 KN. Art. 30 par. 4 k.p., który stanowi, że w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

Pomimo ustalenia, że wypowiedzenie narusza obowiązujące przepisy, oddalono na podstawie art. 47. 1 k.p.c. roszczenie o przywrócenie do pracy i zasądzono odszkodowanie na podstawie art. 47.1 k.p.

Zdaniem Sądu I instancji, roszczenie o przywrócenie do pracy jest nieuzasadnione, nawet przy założeniu, że liczba godzin języka polskiego wynosi 21 godzin tygodniowo. Łącznie z powódką są bowiem trzy nauczycielki tego przedmiotu i niemożliwym było, aby zapewnić każdej z nich zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy, nawet przy uwzględnieniu tego, że jedna z nich może prowadzić nauczanie wczesnoszkolne, a druga uczyć historii i plastyki. Godzin edukacji wczesnoszkolnej jest wprawdzie w arkuszu 75 tygodniowo, ale jak wynika również z arkusza, osób uprawnionych do jej prowadzenia jest aż 6. Godzin historii jest tylko 4, a plastyki 2. Ustalono wprawdzie „że osoby które tak jak powódka miały uprawnienia do nauczania języka polskiego miały przydzielone we wrześniu 2012 r. nadgodziny i D. M. miała łącznie 9 nadgodzin a M. J. 7. Przy czym ilość godzin nauczania indywidualnego, do którego powódka - jak wskazała pozwana, a nie zaprzeczyła powódka - nie miała kwalifikacji wynosiła w przypadku D. M. 4 godziny, a M. J. 5 godzin. Zatem łącznie D. M. i M. J. miały 16 nadgodzin tygodniowo czyli mniej niż wymiar godzin nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Poza tym, w 16 nadgodzinach przydzielonych łącznie D. M. i M. J. jest 9 godzin nauczania indywidualnego, a nie jest wiadome ile w kolejnym roku szkolnym będzie godzin nauczania indywidualnego, gdyż zależne jest to zaświadczeń, które wpływają do szkoły. Z powyższego, zdaniem Sądu i instancji wynika, że przywracanie powódki do pracy do pozwanego byłoby niezasadne i przywołał jako podstawę rozstrzygnięcia art. 477 ¹ §1 k.p.c. Zasądzone w pkt II odszkodowanie ustalono na podstawie art. 47 ¹ k.p. w związku z art. 91 c ust. 1 KN. Jako podstawę prawną pkt III wyroku Sąd Rejonowy wskazał par. 12 ust. 1 pkt 1 w związku z par. 5 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. 163, poz. 1348 ze zm.) a jako podstawę prawną pkt IV wyroku art. 113 ust. 1 w związku z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 05.167.1398 ze zm.)

Z zaskarżonym wyrokiem nie zgodziła się strona pozwana, wnosząc apelację i zaskarżając go w części tj. w zakresie pkt. II, w zakresie, w jakim Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 11.421,00 zł tytułem odszkodowania. Strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w pierwszej i drugiej instancji według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I-ej instancji oraz pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej.

Strona pozwana zarzuciła naruszenie następujących przepisów prawa procesowego i materialnego:

1/ naruszenie art. 227 w zw. z art. 232 zdanie 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zm.) poprzez zaniechanie przeprowadzenia przez Sąd z urzędu dowodów świadczących o faktach, które miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,

2/ naruszenie art. 30 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. z 1998 r., Dz. U. Nr 21 poz. 94 ze zm.) w zw. z art. 91c ust. I ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. z 2006 r., Dz. U. Nr 9 poz. 674 ze zm.) — poprzez uznanie, iż pozwana naruszyła powyższy przepis nie zamieszczając w treści uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę wyjaśnienia zasad (kryteriów), jakimi kierowała się decydując o zwolnieniu właśnie powódki (a innego nauczyciela).

W uzasadnieniu strona pozwana wskazała, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się zgodnie, że prowadzenie polityki kadrowej należy do kompetencji dyrektora szkoły (por. np. wyroki: z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. akt I PKN 420/98, z dnia „7 kwietnia 1999 r., sygn. akt I PKN 652/98, z dnia 12 września 2000 r., sygn. akt I PKN 26/00). Decyzje personalne podlegają jednak „na wniosek” pracownika kontroli sądu. Skoro tak, to sąd jest uprawniony do oceny formalnej i merytorycznej poprawności czynności dokonywanych przez dyrektora w sprawach ze stosunku pracy i ewentualnej ich korekty (czy raczej korekty ich skutków) poprzez orzekanie o zgłoszonych roszczeniach. Dotyczy to także doboru nauczycieli do zwolnienia w okolicznościach przewidzianych w art. 20 ust. I Karty Nauczyciela. Także dorobek judykatury dotyczący tej właśnie kwestii jest bardzo bogaty (por. np. wyroki: z dnia 7 września 1994 r., sygn. akt I PRN 56/94, z dnia 27 listopada 1997 r., sygn. akt I PKN 399/97, z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt I PKN 77 1/00). Wybór nauczyciela do zwolnienia z przyczyn określonych w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela powinien być dokonany przy zastosowaniu kryteriów obiektywnych, niedyskryminujących, jasnych, czytelnych dla zainteresowanych. Kryteria te powinny w pierwszej kolejności dotyczyć dorobku zawodowego (staż pracy, ocena pracy, kwalifikacje formalne i faktyczne), ale mogą się one odnosić także do sytuacji osobistej nauczyciela (stan rodzinny, posiadanie innych źródeł dochodu - np. emerytury).

Skarżący wskazał, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, Sąd pierwszej instancji podzielił stanowisko pozwanej co do zasadności ograniczenia zatrudnienia w grupie zawodowej osób uprawnionych do nauczania języka polskiego oraz zaaprobował i uznał za niedyskryminujące zastosowane przez pozwaną kryteria, na podstawie których pozwana dokonała wyboru nauczycieli do zwolnienia. W konsekwencji, stwierdzając, że wybór powódki do zwolnienia był zasadny, Sąd uznał również, że wskazane powódce przyczyny wypowiedzenia (zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów oraz zmiany planów nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki) były rzeczywiste, a rozwiązanie z powódką stosunku pracy nastąpiło w związku z prawdziwymi okolicznościami uzasadniającymi tę decyzję. Niezależnie od powyższego, Sąd Rejonowy doszedł również do przekonania, że wręczając powódce wypowiedzenie umowy o pracę z dnia 16 maja 2012 r. pozwana naruszyła art. 30 § 4 k.p. w zw. z art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela. Zdaniem Sądu bowiem, w pisemnym wypowiedzeniu, które zostało wręczone powódce pozwana winna była sprecyzować również na czym polegają zmiany uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki oraz podać z jakich przyczyn do wypowiedzenia została wybrana właśnie ona a nie inny nauczyciel uprawniony do nauczania języka polskiego. Z tego też powodu, uznając, iż dokonane wypowiedzenie narusza obowiązuje przepisy, na podstawie art. 471 KP, Sąd zasądził na rzecz powódki odszkodowanie. W odniesieniu do powyższego skarżący wskazał, iż wbrew stanowisku Sądu pierwszej instancji, na pozwanej nie ciążył obowiązek doprecyzowania w pisemnym wypowiedzeniu umowy o pracę, na czym polegają zmiany uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki oraz poinformowania jej w treści tego dokumentu, z jakich przyczyn do wypowiedzenia została wybrana właśnie ona, a nie inny nauczyciel uprawniony do nauczania języka polskiego.

Apelujący przywołał, że w piśmiennictwie wskazuje się, że jeżeli wybór (nauczyciela wytypowanego do zwolnienia jest ograniczony do jednego z dwóch nauczycieli, ocena, że ten właśnie nauczyciel, a nie drugi został wybrany do zwolnienia, musi być dokonana w sposób obiektywnie uzasadniony. Kryteria te nie muszą być jednak wskazane nauczycielowi jako składnik (element) przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie stosunku pracy” (tak. B. Snieżek, Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń, 9/2009 z dnia 10 maja 2009 r., str. 11). Powyższe stanowisko zostało również wprost potwierdzone zdaniem apelującego, w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 9 sierpnia 2005 r., sygn. akt II PK 392/04, jednoznacznie stwierdził, że „Wskazanie przez szkołę jako przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zwrotu ustawowego zawartego w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela nie narusza art. 30 § 4 k.p., jeżeli w okolicznościach sprawy, w tym uwzględniając informacje podane przez pracodawcę w inny sposób, stanowi to dostateczne skonkretyzowanie tej przyczyny”.

Skarżący podniósł, że w przypadku ustalenia, że w okolicznościach niniejszej sprawy powódka miała możliwość dowiedzenia się o powodach, ze względu na które właśnie ona została wytypowana do zwolnienia, to nie może być również mowy o tym, że doręczając jej wypowiedzenie o treści jak piśmie z dnia 16 maja 2012 r. pozwana dopuściła się naruszenia art. 30 § 4 k.p.

Pozwana wskazała również, iż ustaleń, czy pracodawca przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy informował nauczyciela o przyczynach takiej decyzji Sąd powinien dokonać z urzędu i niezależnie od tego, czy stosowne dowody na tę okoliczność zostały powołane przez strony. Stanowisko to znalazło odzwierciedlenie także w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 15 maja 1997 r. stwierdził, że:

(.) sąd powinien z urzędu dokonać ustaleń, czy pracodawca przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy poinformował nauczyciela o zaistnieniu przesłanek do tego rozwiązania i czy w ten sposób umożliwił nauczycielowi złożenie wniosku o przeniesienie w stan nieczynny”. Pozwana wskazała, że w postępowaniu toczącym się przez Sądem pierwszej instancji kwestia ta w ogóle nie była podnoszona, a Sąd w ogóle nie prowadził postępowania dowodowego w tym zakresie. Gdyby bowiem powódka w jakikolwiek sposób w toku postępowania zasygnalizowała, iż zastosowane przez pozwaną kryteria doboru nauczycieli do zwolnienia od początku były dla niej zrozumiałe oraz że nie było dla niej jasne dlaczego to ona została wytypowana do zwolnienia (a nie któryś z pozostałych nauczycieli języka polskiego), pozwana już w toku tego postępowania naprowadziłaby dowody świadczące o tym, iż kwestia ta — jeszcze przed wręczeniem wypowiedzenia — była powódce wyjaśniana.

Jak natomiast wynika chociażby z treści samego pozwu z dnia 23 maja 2012 r., powódka nie tyle nie rozumiała przyczyn rozwiązania z nią umowy pracę (kryteriów, które zdecydowały o wyborze do zwolnienia właśnie jej, a nie którejś z dwóch pozostałych polonistek), co nie zgadzała się z samym wypowiedzeniem. Powódka twierdziła bowiem od początku, że stanowiące przyczynek wypowiedzenia, wynikające z nowego arkusza organizacyjnego zmiany (połączenie dwóch klas), były niezgodne z przepisami oraz że dokonane względem niej wypowiedzenie było „arbitralne i nieracjonalne”, a nadto stanowiło konsekwencje złożenia przez nią aktu oskarżenia przeciwko Pani M. K. — burmistrzowi W..

Mając powyższe na względzie, z uwagi na opisaną wyżej, niezawinioną przez pozwaną, potrzebę uzupełnienia materiału dowodowego, celem wykazania faktu informowania powódki przez pozwaną o szczegółach zmian organizacyjnych uniemożliwiających dalsze jej zatrudnianie oraz przyczynach wytypowania właśnie jej do zwolnienia, na podstawie art. 381 k.p.c., pozwana wniosła o przeprowadzenie dowodów z:

- protokołu z posiedzenia Rady Pedagogicznej nr (...)z dnia 16 maja 2012 r., w którym został odnotowany fakt (1) przedstawienia i szczegółowego omówienia przez dyrektora szkoły - I. Ś. (1)zatwierdzonego przez organ prowadzący nowego arkusza organizacyjnego szkoły na rok 2012/2013, fakt (2) wręczenia niektórym nauczycielom pozwanej szkoły (w tym powódce) wypowiedzeń i wypowiedzeń zmieniających, co miało miejsce dopiero po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę Pedagogiczną powyższego arkusza oraz fakt (3) poinformowania nauczycieli, którzy otrzymali wypowiedzenia i wypowiedzenia zmieniające o możliwości przeprowadzenia na ten temat indywidualnych rozmów z dyrektorem i w razie takiej potrzeby uzyskania wszelkich dodatkowych wyjaśnień;

- podpisanego m.in. przez powódkę załącznika do protokołu - listy obecności;

- uchwały nr 12/2011/2012 Rady Pedagogicznej pozwanej szkoły, którą został pozytywnie zaopiniowany arkusz organizacyjny pracy szkoły na rok szkolny 2012/2013;

- przesłuchania w charakterze strony pozwanej dyrektora szkoły I. S. (3).

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanej w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ocenie strony powodowej, apelacja pozwanej nie znajduje podstaw tak faktycznych jak i prawnych i stanowi wyłącznie przejaw subiektywnych odczuć strony skarżącej, która nie zgadza się z treścią wyroku. Zdaniem powódki, Sąd Rejonowy, w części, do której odnosi się pozwana w apelacji, poczynił bowiem właściwe ustalenia faktyczne, przy pełnym poszanowaniu zasad procedowania w sprawach cywilnych, wynikających z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Nadto, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej wykładni przepisów prawa materialnego, wykazując się wnikliwością, prawidłową, spójną, jasną i konsekwentną logiką i argumentacją.

Odnosząc się w sposób szczegółowy do zarzutów podniesionych przez pozwaną, powódka podniosła, że przepis art. 227 k.p.c., określa jedynie wolę ustawodawcy ograniczenia faktów, które mogą być przedmiotem dowodu w postępowaniu cywilnym. Przepis ten nie jest źródłem obowiązków, ani uprawnień jurysdykcyjnych. (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 13 grudnia 2012 r., I UK 17/2012, LexPolonica nr 5021537, Dziennik Gazeta Prawna 2013/40 str. B9, www.sn.pl). Artykuł 227 k.p.c. określa przedmiot postępowania dowodowego, którym są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Selekcji tej dokonuje każdorazowo Sąd uwzględniając zasadę prawdy materialnej i kontradyktoryjności. Powyższe ma o tyle istotne znaczenia, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 9 lutego 2012 r. III CSK 179/2011, Lex Polonica nr 4126589: „Zarzut naruszenia przepisu prawa procesowego może być skuteczny tylko wówczas, gdy uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.” Dalej zaś, mając na uwadze zarzut z pkt 1/ apelacji, powódka podniosła, że zgodnie z zasadą ciężaru dowodowego w procesie cywilnym wyrażoną w art. 6 kc. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Procesowe ujęcie tej zasady zawiera art. 232 k.p.c. zd. 1 wskazujący, iż strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Uwzględniając cel unormowania zawartego w art. 6 kc., powódka podkreśliła, że w przepisie tym chodzi nie o każdy fakt, lecz o fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a więc o fakty prawotwórcze, czyli wykazujące istnienie prawa, oraz o fakty niweczące lub tamujące prawo, czyli wskazujące na to, iż żądanie strony jest nieuzasadnione. Z kolei, w sytuacjach kwalifikowanych na użytek wykładni art. 232 zd. drugie k.p.c. jako wyjątkowa mieści się sytuacja, w której jedynie przeprowadzenie przez sąd z urzędu dowodu może zapobiec pozbawieniu strony postępowania ochrony prawnej w zakresie słusznego co do zasady roszczenia. Zatem tylko w takim stanie rzeczy Sąd nie jest zwolniony od badania, czy nie zachodzą wyjątkowe okoliczności uzasadniające odstąpienie od ścisłego respektowania zasady kontradyktoryjności (także w razie korzystania przez stronę z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który takiego wniosku dowodowego nie zgłasza). Za takim poglądem opowiedział się Sąd Najwyższy - Izba Cywilna w wyroku z dnia 22 marca 2012 r., IV CSK 330/2011, LexPolonica nr 4133480. Wobec powyższego, zdaniem powódki, zarzut z pkt 1/ apelacji należy uznać za w całości chybiony, bowiem dokonując oceny postępowania pozwanej należy mieć na względzie kontradyktoryjny charakter postępowania, zgodnie z którym, to strony jako wyłączni dysponenci toczącego się postępowania, ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Obowiązkiem strony skarżącej było zatem nie tylko przedstawianie twierdzeń i wskazywanie dowodów na ich poparcie (art. 232 k.p.c.), ale również dołożenie należytej staranności, by przeprowadzenie dowodów całkowicie od nich zależnych było w ogóle możliwe. Powyższemu wymogowi pozwana niewątpliwie nie sprostała, próbując odpowiedzialność za taki stan rzeczy (za swoje zaniechanie) scedować na Sąd I instancji.

Niezależnie od powyższego, powódka wskazała, że na rozprawie w dniu 11 października 2012 r. Sąd Rejonowy zakreślił pełnomocnikowi pozwanej termin 14 dni na ustosunkowanie się do pisma przedłożonego do akt sprawy przez powódkę i zobowiązał do zgłoszenia wszystkich zarzutów, twierdzeń i dowodów pod rygorem późniejszego pominięcia. Dlatego też, powódka wnosi o oddalenie wniosku dowodowego zgłoszonego w apelacji, tj. o przeprowadzenie dowodu z protokołu z posiedzenia Rady Pedagogicznej nr (...)z dnia 16 maja 2012 r., podpisanego m.in. przez powódkę załącznika do w/w protokołu listy obecności, uchwały nr (...)Rady Pedagogicznej pozwanej szkoły oraz przesłuchania w charakterze strony pozwanej dyrektora szkoły p. I. Ś. (2). Dopuszczenie i przeprowadzenie w/w dowodów nie znajduje bowiem oparcia w treści art. 381 kp.c., gdyż strona pozwana mogła je powołać w postępowaniu przed Sądem I. instancji.

Niezależnie od powyższego, powódka podniosła, że z załączonych do apelacji pozwanej dokumentów nie wynika w żadnym stopniu fakt informowania powódki przez pozwaną o szczegółach zmian organizacyjnych uniemożliwiających dalsze jej zatrudniania oraz przyczynach wytypowania właśnie jej do zwolnienia. W protokole nie ma bowiem żadnej informacji o wskazaniu — chociażby w formie ustanej przez p. I. Ś. (2) jakichkolwiek podstaw do wypowiedzenia zatrudnienia p. E. C.. Wcześniejsza zaś informacja o zmianach w arkuszu organizacyjnym szkoły nie dowodzi, że taka była właściwa przyczyna wypowiedzenia powódce zatrudnienia. Dlatego też zapisy protokołu załączonego do apelacji nie mają z punktu widzenia przedmiotowej sprawy żadnego znaczenia.

Odnosząc się z kolei do zarzutu z pkt 2/ apelacji, w pierwszej kolejności powódka zauważyła, że przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę powinny być przedstawione w sposób jasny, jednoznaczny i być prawdziwe, a to z kolei oznacza, że przyczyna podana w piśmie zawierającym oświadczenie woli pracodawcy powinna być należycie uzasadniona, tak, by wynikała z niego informacja o wszystkich szczegółach zdarzeń, które dały podstawę dla złożenia oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy dokonanym przez pracodawcę. W dalszej części odpowiedzi na apelację powódka przytoczyła bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące powyższego zagadnienia i podniosła, że zasadnicze znaczenie w sprawie miał — zauważony przez Sąd I instancji - fakt, że pozwana w pisemnym wypowiedzeniu, które otrzymała p. E. C., nie wskazała konkretnie i precyzyjnie żadnych zasad — kryteriów doboru nauczycieli do wypowiedzenia zatrudnienia, tj. nie sprecyzowała na czym polegają zmiany uniemożliwiające dalsze zatrudnienie powódki oraz nie podała z jakich przyczyn wybrano właśnie p. E. C.do wypowiedzenia zatrudnienia, a nie innego nauczyciela uprawnionego do nauczania języka polskiego. W ocenie skarżącej, strona pozwana zdaje się nie zauważać, że możliwość dalszego zatrudnienia w pełnym czy też niepełnym wymiarze zajęć należało odnosić do wszystkich nauczycieli, którzy mieli wymagane kwalifikacje do nauczania po dokonaniu w szkole zmian organizacyjnych, niezależnie od tego jakich przedmiotów i w jakich klasach (oddziałach) dotychczas nauczali, a więc również do p. D. M.i p. M. J.. Tymczasem, rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem z dnia 16 maja 2012 r. było arbitralne i nie opierało się na obiektywnych przesłankach. Powódka nie zgodziła się nadto z dokonywaniem oceny zasadności wypowiedzenia jej zatrudnienia z punktu widzenia posiadania przez nią prawa do emerytury, bowiem nabycie prawa do emerytury nie uzasadnia przeniesienia nauczyciela w stan nieczynny. Powódka w pełni podzieliła pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego — Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń z dnia 26 marca 2002 r., I PKN 98/2001, zgodnie z którym: „Nie ulega wątpliwości, że w ocenie możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela w szkole po zmianach organizacyjnych określonych w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela należy uwzględniać wiele innych okoliczności niż tylko przydzielona nauczycielom liczba godzin, w tym zwłaszcza kwalifikacje zawodowe nauczyciela. W sytuacji zatem, gdy nauczyciel z najwyższymi kwalifikacjami zawodowymi i bogatym doświadczeniem zawodowym nabywa prawo do wcześniejszej emerytury, to nabycie tego prawa nie uzasadnia przeniesienia go w stan nieczynny.”

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej Szkoły nie zasługuje na uwzględnienie.

Postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, OSN 2008/6/55.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej z 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7–8, poz. 124).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, a swe ustalenia oparł na należycie zgromadzonym materiale dowodowym, którego ocena nie wykraczała poza granice wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd a quem podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego w zakresie dotyczącym warunków zatrudnienia powódki oraz okoliczności rozwiązania z powódką umowy o pracę. W ocenie Sądu Okręgowego apelacja pozwanej nie znajduje podstaw tak faktycznych, jak i prawnych. Sąd Rejonowy, w części, do której odnosi się pozwana w apelacji, poczynił właściwe ustalenia faktyczne, przy pełnym poszanowaniu zasad procedowania w sprawach cywilnych, wynikających z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Nadto, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej wykładni przepisów prawa materialnego, wykazując się wnikliwością, prawidłową, spójną, jasną i konsekwentną logiką i argumentacją.

Odnosząc się w sposób szczegółowy do zarzutów podniesionych przez pozwaną, stwierdzić należy, zarzut z pkt 1 apelacji należy uznać za w całości chybiony, bowiem dokonując oceny postępowania pozwanej należy mieć na względzie kontradyktoryjny charakter postępowania, zgodnie z którym, to strony jako wyłączni dysponenci toczącego się postępowania, ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Obowiązkiem strony skarżącej było zatem nie tylko przedstawianie twierdzeń i wskazywanie dowodów na ich poparcie (art. 232 k.p.c.), ale również dołożenie należytej staranności, by przeprowadzenie dowodów całkowicie od nich zależnych było w ogóle możliwe. Powyższemu wymogowi pozwana niewątpliwie nie sprostała, próbując odpowiedzialność za taki stan rzeczy (za swoje zaniechanie) scedować na Sąd I instancji. Niezależnie od powyższego, na rozprawie w dniu 11 października 2012 r. Sąd Rejonowy zakreślił pełnomocnikowi pozwanej termin 14 dni na ustosunkowanie się do pisma przedłożonego do akt sprawy przez powódkę i zobowiązał do zgłoszenia wszystkich zarzutów, twierdzeń i dowodów pod rygorem późniejszego pominięcia. Z tego też względu Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe zgłoszone w apelacji. Dopuszczenie i przeprowadzenie powyższych dowodów nie znajduje bowiem oparcia w treści art. 381 kp.c., gdyż strona pozwana mogła je powołać w postępowaniu przed Sądem I instancji. Strona pozwana była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, a Sąd nie ma obowiązku informowania stron o kierunku prowadzonego postępowania. Nie stanowi tajemnicy fakt, że wypowiedzenie umowy o pracę powinno być należycie uzasadnione a kryteria doboru pracownika wybranego spośród innych jasne i czytelne dla tego pracownika.

Przywołany przez stronę pozwaną w apelacji wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2005 r., sygn. akt II PK 392/04, zgodnie, z którym „wskazanie przez szkołę jako przyczyny uzasadniającej rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zwrotu ustawowego zawartego w art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela nie narusza art. 30 § 4 k.p., jeżeli w okolicznościach sprawy, w tym uwzględniając informacje podane przez pracodawcę w inny sposób, stanowi to dostateczne skonkretyzowanie tej przyczyny”, potwierdza, wbrew twierdzeniom pozwanej, stanowisko Sądu I instancji. Należy bowiem zwrócić uwagę na podkreślone powyżej zdanie, z którego wyraźnie wynika obowiązek pracodawcy skonkretyzowania przyczyny w taki sposób, aby była ona jasna dla pracownika. Nie jest bowiem rzeczą pracownika, który występuje jako strona słabsza w stosunku pracy, dowiadywać się już po wręczeniu wypowiedzenia dlaczego została ona wybrana do zwolnienia. To na pracodawcy ciąży obowiązek sformułowania wypowiedzenia w taki sposób, aby nie budziło ono żadnych wątpliwości. Obciąża go również ryzyko związane z zaniechaniem tego obowiązku, a w konsekwencji z koniecznością przywrócenia pracownika do pracy lub wypłaty mu odszkodowania.

Z całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika jednoznacznie, że powódka kwestionowała wypowiedzenie umowy o pracę, a więc również zasady doboru pracowników.

Niezależnie od powyższego, z załączonych do apelacji pozwanej dokumentów nie wynika w żadnym stopniu fakt informowania powódki przez pozwaną o szczegółach zmian organizacyjnych uniemożliwiających dalsze jej zatrudniania oraz przyczynach wytypowania właśnie jej do zwolnienia. W protokole nie ma bowiem żadnej informacji o wskazaniu — chociażby w formie ustnej przez p. I. Ś. (2) jakichkolwiek podstaw do wypowiedzenia zatrudnienia p. E. C.. Wcześniejsza zaś informacja o zmianach w arkuszu organizacyjnym szkoły nie dowodzi, że taka była właściwa przyczyna wyboru powódki do wypowiedzenia. Dlatego też zapisy protokołu załączonego do apelacji nie mają z punktu widzenia przedmiotowej sprawy żadnego znaczenia.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2008 r. (sygn. akt I PK 86/08) zgodnie, z którym przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę - "zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych, zmiany organizacyjne" jest w sposób oczywisty nazbyt ogólnikowa, a przez to wadliwa, bo takie ułomne sformułowanie wymusza na skarżącym pracowniku wszczęcie sądowej procedury odwoławczej w celu poznania konkretnej i rzeczywistej przyczyny potencjalnie uzasadniającej dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony; pracodawca, który przy dokonywaniu redukcji zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru pracowników do zwolnienia z pracy, powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z pracy, a także wskazać, że ten wybór jest wywołany i usprawiedliwiony znanymi pracownikowi jego niższymi kwalifikacjami zawodowymi w porównaniu do wszystkich pracowników, których dotyczyły przyczyny zmuszające pracodawcę do ograniczenia wielkości zatrudnienia. W postępowaniu sądowym, wszczętym z odwołania pracownika od wypowiedzenia umowy o pracę, pracodawca, który na ogół korzysta z pomocy wyspecjalizowanych służb prawniczych, nie może dopiero w postępowaniu sądowym wykazywać zasadności wypowiedzenia w oparciu o inną przyczynę niż ta, która została wskazana w dokonanym wypowiedzeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNP 2000, nr 7, poz. 266). Wprawdzie niekiedy przyjmuje się, że w sądowym postępowaniu odwoławczym dopuszczalna jest konkretyzacja wskazanej pracownikowi przyczyny wypowiedzenia, ale dotyczy to jedynie możliwości uzupełnienia opisu wskazanej przyczyny wypowiedzenia w oparciu o okoliczności oczywiście znane zwalnianemu pracownikowi, które występują jako sekwencja powiązanych związkiem przyczynowo-skutkowym zdarzeń objętych wskazaną na piśmie przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę.

Mając powyższe na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Sąd II instancji, uznawszy apelację strony pozwanej za bezzasadną, opierając się na treści art. 385 k.p.c., orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie
art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c oraz w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).