Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 20 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Violetta Osińska ( spr.)

Sędziowie SO Marzenna Ernest

SSO Iwona Siuta

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 marca 2014 r.

sprawy z powództwa (...)w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej na orzeczenia zawarte w pkt 3,4, 5 postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie I Wydział Cywilny z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt I Nc 1855/11

postanawia:

I.  oddalić zażalenie na orzeczenie zawarte w punkcie 3 postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: I Nc 1855/11 w przedmiocie odrzucenia zażalenia pozwanej spółki z dnia 4 lutego 2013 r. na postanowienie z dnia 15 stycznia 2013 r. w przedmiocie odrzucenia zażalenia pozwanej spółki z dnia 5 września 2012 r.;

II.  oddalić zażalenie na orzeczenie zawarte w punkcie 4 postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: I Nc 1855/11 w przedmiocie odrzucenia zażalenia pozwanej spółki z dnia 8 marca 2013 r. na postanowienie z dnia 22 stycznia 2013 r. w przedmiocie oddalenia wniosku pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty z dnia 14 września 2011 r.;

III.  oddalić zażalenie na orzeczenie zawarte w punkcie 5 postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: I Nc 1855/11 w przedmiocie odrzucenia zażalenia pozwanej spółki z dnia 8 marca 2013 r. na postanowienie z dnia 22 stycznia 2013 r. w przedmiocie odrzucenia zarzutów pozwanej od nakazu zapłaty z dnia 14 września 2011 r.

Sygn. II Cz 179/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2013 roku , sygn. I Nc 1855/11, Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie:

- w punkcie pierwszym odrzucił skargę pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. z dnia 25 kwietnia 2013 roku na postanowienie referendarza sądowego z dnia 10 kwietnia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia ponownego wniosku pozwanej spółki o zwolnienie od kosztów sądowych;

- w punkcie drugim na podstawie art. 107 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.) odrzucił ponowny wniosek pozwanej o zwolnienie od kosztów sądowych złożony w dniu 4 lutego 2013 roku;

-w punkcie trzecim odrzucił zażalenie pozwanej złożone w dniu 4 lutego 2013 roku na postanowienie z dnia 15 stycznia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia zażalenia pozwanej spółki z dnia 5 września 2012 roku;

- w punkcie czwartym odrzucił zażalenie pozwanej wniesione w dniu 8 marca 2013 roku na postanowienie z dnia 22 stycznia 2013 roku w przedmiocie oddalenia wniosku pozwanej spółki o przywrócenie terminu do wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty z dnia 14 września 2011 roku.

-w punkcie piątym odrzucił zażalenie pozwanej wniesione w dniu 8 marca 2013 roku na postanowienie z dnia 22 stycznia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia zarzutów strony pozwanej od nakazu zapłaty z dnia 14 września 2011 roku.

Odnosząc się do orzeczenia zawartego w punkcie pierwszym rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy wskazał, iż skargą z dnia 25 kwietnia 2013 roku, pozwany zaskarżył postanowienie, na które z mocy art. 107 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nie przysługuje już żaden środek zaskarżenia.

Odnosząc się do drugiego punktu rozstrzygnięcia Sąd wskazał, iż wniesiony przez pozwaną w dniu 4 lutego 2013 roku wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został oparty na tych samych podstawach, co pozostałe składane przez pozwaną wnioski, co w świetle art. 107 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należało uznać za niedopuszczalne i skutkujące odrzuceniem ponownego wniosku niezaskarżalnym postanowieniem. Odrzucając zażalenie pozwanej z dnia 4 lutego 2013 roku na postanowienie z dnia 15 stycznia 2013 roku, o czym orzeczono w punkcie trzecim postanowienia Sąd Rejonowy powołał się na dyspozycje art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zgodnie z którym jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, zaś wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia. W razie wniesienia zażalenia na postanowienie oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych (skargi na orzeczenie referendarza), termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego zażalenie (utrzymującego w mocy orzeczenie referendarza w razie złożenia skargi). Konstatując, Sąd uznał, iż obowiązkiem pełnomocnika pozwanej spółki było obliczenie oraz uiszczenie opłaty od zażalenia wniesionego w dniu 4 lutego 2013 roku najpóźniej w terminie tygodnia od dnia doręczenia pełnomocnikowi strony pozwanej odpisu postanowienia z dnia 2 kwietnia 2013 roku, na mocy którego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został definitywnie oddalony. Opłata od zażalenia nie została uiszczona przez pozwaną spółkę, mimo że tygodniowy termin dla dokonania tej czynności (liczony od dnia 19 kwietnia 2013 roku – daty doręczenia pełnomocnikowi pozwanej odpisu postanowienia z dnia 2 kwietnia 2013 roku) upłynął w dniu 26 kwietnia 2013 roku. Analogiczna sytuacja, jak wskazał Sąd Rejonowy miała miejsce w przypadku zażalenia pozwanej spółki wniesionego w dniu 8 marca 2013 roku na postanowienie sądu z dnia 22 stycznia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia zarzutów strony pozwanej od nakazu zapłaty z dnia 14 września 2011 roku oraz zażalenia w przedmiocie oddalenia wniosku pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty( pkt. 4 i 5 sentencji) Składając to zażalenie pełnomocnik pozwanej złożył ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów, który oparty był na tych samych podstawach, co pozostałe, składane przez pozwaną wnioski, podlegał zatem odrzuceniu. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do opłacenia pisma (art. 112 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Pełnomocnik pozwanej wnosząc zażalenie w dniu 8 marca 2013 roku winien był wobec powyższego obliczyć i uiścić należną opłatę od zażalenia, czego nie uczynił. Zgodnie z art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym m.in. zażalenie niedopuszczalne.

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone przez pozwaną w części tj. w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punkcie 3, 4 i 5. Orzeczeniom tym zarzucono naruszenie przepisów postępowania tj. art. 130 §1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i odrzucenie zażalenia na postanowienie z dnia 15 stycznia 2013 roku oraz z 22 stycznia 2013 roku bez uprzedniego wezwania do ich opłacenia; naruszenie art. 370 k.p.c. w zw. 391§ 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oraz art. 130 ²§ 1 k.p.c., poprzez błędne przyjęcie, że ze wskazanych przepisów prawa można odkodować normę prawną wyrażoną uchylonym art. 130 ²§ 3 k.p.c., zgodnie z którą wnoszone przez adwokata, radcę prawnego czy rzecznika patentowego nieopłacone pismo procesowe będące środkiem odwoławczym, podlega odrzuceniu bez wezwania o uiszczenie opłaty. Tak zarzucając, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu zażalenia, skarżąca wskazała, iż w jej ocenie pozwana winna zostać wezwana przez przewodniczącego do uiszczenia należnej opłaty sądowej od pisma procesowego będącego środkiem odwoławczym w terminie tygodnia pod rygorem odrzucenia. W jej ocenie, dopiero niewykonanie zobowiązania przewodniczącego w przepisanym do tego terminie mogłoby skutkować odrzuceniem środka zaskarżenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie pozwanej nie zasługiwało na uwzględnienie.

Przepisem art. 112 ust. 3 zdanie trzecie u.k.s.c. art. 112 ust. 3 u.k.s.c. ( w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 7, poz. 45), która weszła w życie z dniem 19 kwietnia 2010 r.), wprowadzony został obowiązek opłacenia przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego wniesionego pisma, w razie prawomocnego oddalenia postanowienia o zwolnienie od kosztów sądowych. Termin do dopełnienia tego obowiązku jest tygodniowy i biegnie od doręczenia postanowienia stronie postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym od jego ogłoszenia. Jeżeli natomiast o zwolnieniu od kosztów sądowych orzekał Sąd pierwszej instancji, a strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego zażalenie, a jeżeli zostało wydane na posiedzeniu jawnym, to od jego ogłoszenia. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych okolicznościach, jak stanowi ust. 4 przywołanego przepisu nie ma wpływu na bieg terminu do opłacenia pisma. Jak wynika z powyższego, artykuł 112 ust. 3 u.k.s.c. nie tylko wyznacza termin do uiszczenia opłaty w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, ale jednocześnie wyłącza możliwość wdrożenia postępowania naprawczego określonego w art. 130 § 1 k.p.c.. co oznacza, że profesjonalny pełnomocnik powinien sam obliczyć i uiścić należną opłatę. Wskazać należy, iż powyższy pogląd należy uznać za ugruntowany w orzecznictwie, a świadczą o tym chociażby postanowienia z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10, z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ 30/11, z dnia 24 maja 2012 r., V CZ 12/12 oraz z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ 30/11(postanowienie Sądu Apelacyjnego w (...)dnia 7 listopada 2013 roku sygn. akt. V ACz 1091/13).

W przedmiotowej sprawie, Sąd pierwszej instancji, wbrew twierdzeniom skarżącej nie był zobowiązany do wzywania do uiszczenia wymaganej opłaty, skoro była ona reprezentowana przez radcę prawnego, i to pełnomocnik powinien był postąpić zgodnie z przywołanym przepisem. Powyższy pogląd jest powszechnie aprobowany w orzecznictwie. W tej tematyce można odnaleźć wiele orzeczeń Sądów Apelacyjnych i Sądów Okręgowych ( vide postanowienie Sądu Apelacyjnego w (...)z dnia 7 listopada 2013 roku sygn. akt I ACa 144/13, postanowienie Sądu Apelacyjnego w (...)z dnia 14 lutego 2013 roku sygn.. akt I ACz 69/13, postanowienie Sądu Apelacyjnego w (...)z dnia 28 września 2012 roku sygn. akt I ACz 1691/12, postanowienie Sądu Okręgowego w (...) z dnia 30 września 2013 roku sygn. akt VIII Gz 85/13)

Przepis art. 112 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, pozbawia kolejny wniosek o zwolnienie od kosztów wpływu na bieg terminów do opłacenia pism procesowych. Skoro art. 112 ust. 3 przywołanej ustawy, nakazuje w sposób wyraźny liczyć upływ terminu do opłacenia pisma od dnia, w którym wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został oddalony (bądź oddalone zostało zażalenie na pierwotne oddalenie tego wniosku), tym samym odrzucenie kolejnego wniosku, wobec równie wyraźnego brzmienia art. 112 ust. 4 ustawy, nie może na bieg tego terminu mieć żadnego wpływu, choćby prowadziło do wydania zarządzenia w przedmiocie wezwania do uzupełnienia opłaty.

Takie, łączne odczytanie przepisów art. 112 ust. 3 i 4 oraz art. 107 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jest systemowo koniecznie. Przeciwne stanowisko bowiem, dawałoby stronom możliwość stosowania obstrukcji procesowej, poprzez składanie kolejnych wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych, co z kolei uniemożliwiałoby rozpoznanie istoty sprawy. Podobne stanowisko można odnaleźć również w doktrynie. Jak wskazuje K. G.: W chwili ustawowo oznaczonej (art. 363 § 1 k.p.c.) postanowienie takie [tj. postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych – przyp. Sądu] staje się jednak prawomocne i od tej chwili wiąże m.in. sąd, który je wydał (art. 365 § 1 k.p.c.). Jako orzeczenie nierozstrzygające o istocie sprawy nie korzysta ono, co prawda, z powagi rzeczy osądzonej, ale ma pełny przymiot prawomocności, inaczej mówiąc - wiążącą moc skonkretyzowanej i zindywidualizowanej przez sąd normy prawnej. Z mocy tej wypływa obowiązek strony uiszczenia wymaganej opłaty i faktu tego nie zmienia obowiązek ponownego wezwania jej do uiszczenia opłaty - ze wskazaniem kwoty oraz skutków jej nieuiszczenia. Ponowne złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, nawet dokonane w terminie określonym w ponownym wezwaniu o uiszczenie opłaty, nie może uchylić skutków prawomocności wydanego wcześniej postanowienia i tym samym nie ma wpływu na bieg terminu określonego w art. 130 § 1 k.p.c. na uiszczenie opłaty. Dopiero wydanie i uprawomocnienie się postanowienia odmiennej treści w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych powoduje utratę mocy pierwszego postanowienia, nie wpływa jednak na skutki niezastosowania się strony do treści postanowienia prawomocnego.((...), Komentarz do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Komentarz do art. 107, LexPolonica). Wprawdzie na gruncie sytuacji opisanej w niniejszej sprawie, zastosowanie znajdował art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a zatem oddalenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych nie prowadziło do powstania po stronie Sądu obowiązku wezwania pełnomocnika skarżącego do uiszczenia opłaty, niemniej zasadnicze znaczenie dla niniejszej sprawy ma wyrażony w powyższym stanowisku fakt związania Sądu mocą postanowienia o oddalenia kosztów sądowych i kwestia biegu terminu do uiszczenia opłaty, na który to bieg nie ma wpływu ponowne złożenie przedmiotowego wniosku.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy trzeba zaznaczyć, że pozwana spółka złożyła pierwotnie wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w piśmie z 20 (19) stycznia 2012 r., wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia zarzutów, zarzutami od nakazu zapłaty oraz z wnioskiem o wstrzymanie natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty. Powyższy wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został rozpoznany i oddalony, postanowieniem referendarza sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 21 stycznia 2013 r. Zatem składając w dniu 8 marca 2013 r. zażalenie na wydane w dniu 22 stycznia 2012 r. postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zarzutów od nakazu zapłaty i o odrzuceniu zarzutów od nakazu zapłaty, skarżąca wiedziała, że jej wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został oddalony. Jednocześnie postanowienie referendarza sądowego z dnia 21 stycznia 2013 r. zostało zaskarżone przez pozwaną spółkę w zakresie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, złożonego wraz z zażaleniem na postanowienie o oddalenie wniosku o wstrzymanie rygoru natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty. Skarga w tym zakresie została przez skarżącą wniesiona w dniu 28 stycznia 2013 r., a 2 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie utrzymał to postanowienie w mocy. Skarżąca odebrała postanowienie definitywne przesądzające o odmowie zwolnienia jej od kosztów sądowych w dniu 19 kwietnia 2013 r.

Z powyższego wynika, że zarówno zażalenie pozwanej spółki złożone w dniu 4 lutego 2013r.na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 15 stycznia 2013 r. o odrzuceniu zażalenia na odmowę wstrzymania natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty, jak i zażalenie pozwanej spółki, na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 22 stycznia 2013 r. o odrzuceniu zarzutów od nakazu zapłaty, nie zostały opłacone w wymaganym prawem terminie. Zgodnie bowiem z treścią art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, oba te pisma winny być opłacone w terminie tygodnia od dnia, w którym wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został oddalony (lub w którym postanowienie w tym przedmiocie zostało doręczone wnioskodawcy). W pierwszym przypadku, termin ten otwierał się wraz z dniem 19 kwietnia 2013 r., tj. w momencie otrzymania przez pełnomocnika skarżącej informacji o ostatecznym oddaleniu jej wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. W drugim przypadku natomiast trzeba przyjąć, że skarżąca winna była tego dokonać z dniem złożenia zażalenia, skoro wiedziała ona, iż wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został oddalony. Taka interpretacja nie sprzeciwia się treści art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, gdyż chociaż literalnie przepis ten przewiduje, że bieg terminu do opłacenia pisma rozpoczyna się w momencie otrzymania postanowienia o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, to w sytuacji, gdy dalsze składanie pism następuje już po oddaleniu tego wniosku, rygory wprowadzone tym przepisem znajdują również uzasadnienie. Tym bardziej dotyczy to sytuacji, w której wraz z kolejnym pismem pełnomocnik składa kolejny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych okolicznościach co poprzedni. Pełnomocnik skarżącej zatem winien był liczyć się z tym, że taki wniosek, zgodnie z art. 112 ust. 4 powołanej ustawy, nie wstrzyma biegu terminu do złożenia opłaty od zażalenia.

Należy zaznaczyć, że chociaż skarżąca nie wysuwała zarzutów pod kątem wydanych przez Sąd Rejonowy postanowień o odrzuceniu kolejnych wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych, a zgodnie z treścią 380 k.p.c. sąd odwoławczy władny jest rozpoznać takie postanowienia jedynie na zarzut strony, to jednak Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, co do trafności tych postanowień. Skarżąca bowiem składając kolejne wnioski o zwolnienie od kosztów sądowych powoływała się jedynie w sposób ogólny na złą sytuację finansową spółki i negatywne trendy na rynku, nie próbując w żaden sposób wykazać tych okoliczności. Dokumenty finansowe dotyczące tej sytuacji zostały przez skarżącą przedstawione jedynie przy pierwszym i ostatnim wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych i to dopiero na wezwanie Sądu Rejonowego. Nadto, mimo upływu prawie roku skarżąca przedstawiła przy ostatnim wniosku analogiczne dokumenty do tych, które przedstawiła przy pierwszym wniosku, a które zostały już przecież zbadane w trakcie wydawania pierwszego postanowienia o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Te okoliczności potwierdzają, że postanowienia o odrzucaniu kolejnych wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych skarżącej były trafne.

W świetle powyższych uwag, nie można podzielić poglądu skarżącej, że przewodniczący w rozpoznawanej sprawie miał obowiązek wezwania strony zastępowanej przez profesjonalnego pełnomocnika do uiszczenia należnej opłaty sądowej od pisma będącego środkiem odwoławczym. Jak wynika z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, postanowieniem z dnia 21 stycznia 2013 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie oddalił wniosek pozwanej w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych zawarty w zarzutach od nakazu zapłaty z dnia 20 (19)stycznia 2012 roku ( k. 53) jak i wniosek o zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty od zażalenia złożony w dniu 6 września 2012r. Powyższe postanowienie zostało zaskarżone przez pozwaną w całości-skargą na orzeczenie referendarza z dnia 28 stycznia 2013 roku ( k. 178). Postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin- Centrum w Szczecinie zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy.( k. 206-210). Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2013 roku Referendarz Sądowy przy Sądzie Rejonowym Szczecin- Centrum w Szczecinie na podstawie art. 107 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych odrzucił złożony w dniu 8 marca 2013 roku, ponowny wniosek pozwanej o zwolnienie od kosztów sądowych, jako oparty na takich samych okolicznościach co poprzednie. Jednocześnie jak wynika, z akt postępowania, powyższe rozstrzygnięcie zostało zaskarżone – skargą na orzeczenie referendarza z dnia 25 kwietnia 2013 roku, które jako niezaskarżalne podlegało odrzuceniu(punkt 1. postanowienia z dnia 26 czerwca 2013r. ).

Pełnomocnik pozwanej spółki, pomimo rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych od wniesionych przez niego środków zaskarżenia, nie uiścił opłat sądowych od wniesionych przez niego środków odwoławczych z dnia 4 lutego 2013 roku oraz z dnia 8 marca 2013 roku. Obowiązkiem pełnomocnika pozwanej spółki było obliczenie oraz uiszczenie opłaty od zażalenia wniesionego w dniu 4 lutego 2013 roku najpóźniej w terminie tygodnia od dnia doręczenia pełnomocnikowi strony pozwanej odpisu postanowienia z dnia 2 kwietnia 2013 roku, na mocy którego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych został definitywnie oddalony. Opłata od zażalenia nie została uiszczona przez pozwaną spółkę, mimo że tygodniowy termin dla dokonania tej czynności (liczony od dnia 19 kwietnia 2013 roku – daty doręczenia pełnomocnikowi pozwanej odpisu postanowienia z dnia 2 kwietnia 2013 roku) upłynął w dniu 26 kwietnia 2013 roku.

Natomiast składając zażalenie z dnia 8 marca 2013 roku pełnomocnik pozwanej złożył ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów, który oparty był na tych samych podstawach, co pozostałe składane przez pozwaną wnioski i jako taki podlegał odrzuceniu bez możliwości zaskarżenia( art. 107 ust. 2 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych). Zgodnie z art. 112 ust. 4 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oparty na tych samych okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do opłacenia pisma. Pełnomocnik pozwanej wnosząc zażalenie w dniu 8 marca 2013 roku winien był wobec powyższego obliczyć i uiścić należną opłatę od zażalenia, czego nie uczynił.

Zgodnie z art. art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym zażalenie wniesione po upływie przepisanego terminu, nieopłacone lub z innych przyczyn niedopuszczalne, jak również zażalenie, którego braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie. Jeżeli zażalenie wnoszone jest przez zawodowego pełnomocnika, to jego obowiązkiem jest obliczenie oraz uiszczenie wraz z wnoszonym zażaleniem należnej opłaty (art. 126 ² § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 ² § 1 k.p.c. i 391 § 1 k.p.c. oraz art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Zdaniem Sądu Okręgowego powyższe okoliczności przesądzają, iż Sąd I instancji zasadnie rozstrzygnął w pkt 3 i 5 zaskarżonego postanowienia. Przy tym trzeba dodać, że chociaż Sąd pierwszej instancji, każdorazowo po odrzuceniu kolejnych wniosków o zwolnienie od kosztów sądowych nie wzywał skarżącej do uiszczenia należnej opłaty, to trzeba przyjąć, że nie miało to wpływu na istotę sprawy. Jak już powiedziano wyżej, tego rodzaju wezwanie nie może być traktowane jako uruchomienie postępowania naprawczego w trybie art. 130 § 1 k.p.c. Brak było również podstaw do uwzględnienia zażalenia na pkt 4 przedmiotowego postanowienia. Należy dostrzec, że wiosek o przywrócenie terminu nie jest – zgodnie z treścią art. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – pismem od którego pobiera się opłatę. Tym samym brak również podstaw do pobierania opłaty od zażalenia na postanowienie w przedmiocie rozpoznania takiego wniosku. Tak też w niniejszej sprawie Sąd nie uzależnił rozpoznania zażalenia pozwanej z dnia 8 marca 2013 r. na postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do zgłoszenia zarzutów do nakazu zapłaty, od uiszczenia jakiejkolwiek kwoty tytułem opłaty od tego wniosku. Przyczyną odrzucenia zażalenia na oddalenie przedmiotowego wniosku była niedopuszczalność tego zażalenia. W związku z tym trzeba wskazać, że zarzuty podniesione przez skarżącą w ogóle nie odnosiły się do kwestii, które w ocenie Sądu Rejonowego zadecydowały o oddaleniu przedmiotowego wniosku. Tym samym strona skarżąca przedmiotowe postanowienie jedynie zakwestionowała, nie wskazując na to, co w jej mniemaniu zdecydowało o jego wadliwości.

W tym kontekście należy zaznaczyć, że Sąd Okręgowy w pełni podziela dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę prawną niedopuszczalności zażalenia na postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do dokonania jakiejkolwiek czynności procesowej. O dopuszczalności wniesienia zażalenia przesądza treść art. 394 § 1 k.p.c. . Przepis ten, w pkt 1 - 12 przewiduje enumeratywnie przypadki, w których złożenie zażalenia jest dopuszczalne, a żaden z nich nie przewiduje dopuszczalności zażalenia na postanowienie w przedmiocie oddalenia wniosku o przywrócenie terminu. Również nie można twierdzić, że możliwość zaskarżenia tego rodzaju postanowienia wynika z art. 394 § 1 zd. 1k.p.c., który dopuszcza zaskarżalność postanowień sądu pierwszej instancji kończących postępowanie w sprawie. W doktrynie i judykaturze za utrwalone należy uznać stanowisko, zgodnie z którym chodzi w tym przypadku o takie postanowienia, które dotyczą sprawy jako całości, a nie postępowań wpadkowych, jakim bez wątpienia jest postępowanie w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej. Nadto zaznacza się, że postanowienia takie muszą mieć charakter „kończących postępowanie w sprawie”, a zatem ich wydanie winno zamykać drogę do wydania bądź wzruszenia wydanego wyroku lub nakazu zapłaty. Na gruncie sprawy trzeba podkreślić, że postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do zgłoszenia zarzutów, nie ma charakteru postanowienia kończącego postępowanie w sprawie. Tego rodzaju postanowieniem jest bowiem postanowienie o odrzuceniu zarzutów, wydane w konsekwencji oddalenia wniosku o przywrócenie terminu. Tym samym trzeba podzielić pogląd Sądu Rejonowego, że postanowienie o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do zgłoszenia zarzutów nie podlega zaskarżeniu, a zatem Sąd pierwszej instancji słusznie odrzucił zażalenie wniesione przez stronę jako niedopuszczalne, w oparciu o art. 370 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c..

Zestawienie powyższych regulacji przemawia za słusznością wydanego przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcia

Z powyższych względów zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c., o czym Sąd Okręgowy orzekł w sentencji postanowienia.